Sống trong những nước văn minh, máy móc, như ở Hoa Kỳ hay những nước bên Tây Âu, chúng ta được hưởng nhiều phương tiện vật chất cao, nhưng đổi lại, chúng ta phải đối diện với tâm trí căng thẳng, điên loạn.
Lo nghĩ căng thẳng quá độ làm đời sống không bình thường. Trong thực tế, bệnh tâm trí có thể đưa tới hậu quả mất công ăn việc làm, mất bạn bè, và ngay cả mất những người thân yêu.
Về phương diện y tế, lo nghĩ căng thẳng có thể làm chúng ta xuống tinh thần, rơi vào cảnh nghiện rượu hay tự vẫn.
Hiện nay có tới 19 triệu người tại Hoa Kỳ bị căng thẳng tâm trí. Bệnh nhân thường lo nghĩ, buồn bã. Tổng số người bị căng thẳng tâm trí còn nhiều hơn cả hai thứ bệnh nguy hiểm như dùng ma túy và ghiền rượu nhập lại. Bệnh nhân thường dấu không cho người khác biết mình đang bị mắc bệnh tâm thần. Lúc đi gặp bác sĩ khám bệnh định kỳ, bệnh nhân cũng không cho bác sĩ biết mình có vấn đề hiện đang lo nghĩ căng thẳng.
Có nhiều loại bệnh tâm trí căng thẳng:
Bệnh lo nghĩ thông thường như sợ mất việc làm. Triệu chứng gồm thiếu nghỉ ngơi, bắp thịt đau nhức, khó ngủ, mệt mỏi, và không tập trung trí óc được.
Lên cơn bấn loạn (panic disorders), cơ thể hết sức sợ hãi. Đôi khi chạy vi tới nhà thương cấp cứungay vì lầm tưởng đang bị cơn đau tim (heart attack). Nhưng khi bác sĩ khám bệnh xong thì lại chẳng thấy có gì.
Bệnh nhân thường có những triệu chứng sau đây: tim như bóp nghẹt, đổ mồ hôi, mặt nóng phầng phầng, đôi khi ớn lạnh, chân tay run rẩy, khó thở hay thở ngắn hổn hển, cảm thấy như cổ mắc nghẹn, đau ngực, bị ói, đau bao tử, chân tay mềm nhũn, chóng mặt, hay mặt tái xanh, sợ hãi, mất bình tĩnh, mất tự mình kiểm soát, như sắp nổi điên, đôi khi bệnh sợ hãi như sắp chết đến nơi.
Trẻ vị thành niên hay người còn ít tuổi thường dễ lên cơn bấn loạn, khiếp sợ. Bệnh nhân còn sợ đi thang máy, lái xe hơi, sô vào chỗ đông người như khi vào nhà hát, viện chớp bóng, đi máy bay, và ngay cả đi vào mall. Nói chung sợ không được an toàn. Ba phần tư người bị bệnh là phụ nữ. Người bị bệnh căng thẳng sợ đủ thứ như sợ súc vật, sợ nhện, côn trùng, sợ nước, sợ khi đi trên cầu, khi lái xe trên xa lộ, và sợ khi bác sĩ bắt thử nghiệm truy tầm bệnh tật. Bệnh nhân sợ xã hội, không giám nói chuyện ngoài công chúng, sợ gặp bạn, sợ đi làm và không giám rời chỗ ở.
Nhất là khi bị hậu chấn thương (post-traumatic stress) thì bệnh nhân sợ hãi cực độ hơn nữa. Thí dụ điển hình là cựu chiến binh Mỹ sau chiến tranh Việt Nam 1975 bị hậu chấn thương. Họ thường có những triệu chứng như không muốn lái xe, thấy cảm xúc tê cứng, dễ nổi giận, bứt rứt, khó ngủ, không tập trung được trí óc.
Bệnh nhân bị cảm giác ám ảnh như bị ép buộc (Obsessive-Compulsive). Hội chứng bệnh này chia làm bốn loại:
Thích rửa ráy vì sợ dơ, sợ bụi, sợ bị bệnh tật, hay sợ sâu bọ. Cả ngày chỉ thích rửa ráy cái này, lau chùi cái kia.
Thỉnh thoảng muốn coi lại đồ trong nhà, như sợ chưa tắt lò hơi, chưa tắt bàn ủi, chưa khóa nước.
Người bệnh thường lẩm bẩm nhắc đi nhắc lại, để tâm hồn thư thả.
Họ thích nhặt nhạnh giấy báo hay những vật vô dụng.
Muốn tránh tâm trí căng thẳng phải làm sao"
Nếu biết mình có bệnh phải đi gặp bác sĩ khám định kỳ. Vì một số bệnh tim mạch hay bệnh liên hệ kích thích tố có thể phát sinh triệu chứng tương tự như bệnh tâm trí căng thẳng, lo nghĩ. Nếu không rõ mình bị căng thẳng hay xuống tinh thần, có thể kêu Trung Tâm Phân Biệt bệnh tâm thần (National Anxiety Disorders Screening, 888-442-2022). Và nhất là đừng ngại ngùng, hãy cho bác sĩ gia đình biết.
Điều trị tâm trí căng thẳng, buồn bã, gồm có:
Tâm lý trị liệu: Bệnh nhân học hỏi làm sao tự mình giúp mình và tự kiểm soát được hoàn cảnh. Tất nhiên là phải qua những cuộc nói chuyện, hội thảo. Bệnh nhân học tự giúp mình trầm tĩnh. Bác sĩ gia đình giúp tìm kiếm người chuyên môn tâm lý trị liệu. Chữa trị tùy theo những trường hợp bệnh lý khác nhau, thí dụ trường hợp tâm trí căng thẳng tổng quát, sợ hãi quá độ, đôi khi thấy bấn loạn, có vấn đề khi ra ngoài xã hội. Đôi khi phải dùng thêm thuốc song song với tâm lý trị liệu.
Trị liệu bằng thuốc: Có nhiều thuốc, nhưng thường phải 6 tuần lễ mới có hiệu nghiệm:
Benzodiazepine, Buspirone Hydroclhoride và Venlafaxine Hydrochloride, Serotonine receptor inhibitors, còn và nhiều thuốc khác mới được FDA chấp thuận.
Thuốc cần toa và cần bác sĩ theo rõi.
Những chất cần phải tránh như không nên dùng caffeine có nhiều trong cà-phê, nước trà, chocolate, cocoa, và một vài đồ uống có hơi. Tránh dùng thuốc giảm mập, thuốc xuyễn, thuốc cảm cúm có chất pseudoephedrine. Tránh ma túy như Amphetamine, cocaine, hay marijuana.
Nói tóm lại, phần lớn bệnh tâm trí căng thẳng hay lo lắng đều có thể chữa được. Nhưng phần quan trọng nhất vẫn là bệnh nhân phải quyết tâm, biết mình có bệnh và phải đi chữa bệnh.
Bệnh nhân có thể trở lại cuộc sống bình thường và thoải mái.
Vài Cập Nhật Căng Thẳng Tâm Thần
Trong những ngày gần đây, nhiều nghiên cứu liên hệ căng thẳng tâm trí được các khoa học gia trên thế giới phổ biến.
Trẻ Em Căng Thẳng Tâm Trí Lớn Lên Có Thể Bị Bệnh Ưu Trầm: Hai khoa học gia R. Jay Turner và Donald Loyd tại Đại Học Florida cho biết khi trẻ nhỏ bị tâm trí căng thẳng sẽ bị tâm thần căng thẳng qúa độ hay bệnh ư trầm khi lớn tuổi. Đó là do kết quả nghiên cứu cho 1803 bệnh nhân người trẻ tuổi từ 18 tới 23 trong quận Miền Nam Florida, Hoa Kỳ. Đăng trong The Archives of General Psychiatry, May 2004.
Trái Lại Nếu Con Cái Được Bố Mẹ Chăm Sóc Tinh Thần Khi Còn Nhỏ Sẽ Có Đời Sống Thăng Bằng Hơn Khi Trưởng Thành: Bs Benjamin Shaw tại Ðại Học Y Tế Phòng Ngừa Albany, Rensselaer, Nữu Ước, cho biết khi trẻ nhỏ được bố mẹ lưu ý chăm sóc thì khi lớn tuổi sẽ có đời sống tự tin hơn, liên hệ dễ dàng vơí những bạn bè trong đơì sống xã hội hơn, và tự kiềm chế dễ dàng hơn. Giảm căng thẳng sẽ còn giúp trẻ em không lâm cảnh nghiện ngập, hút thuốc lá và uống rượu. Đây là kết quả nghiên cứu của 2905 người lớn tuổi từ 25 tơí 74 tuổi ở Mỹ, đăng trong Psychology and Aging, March 2004.
Trần Mạnh Ngô, M.D., Ph.D., F.A.A.F.P.; Điện Thoại: (714) 547-3915; E-mail: Nmtran@hotmail.com ; Diễn Đàn Y Khoa: http://groups.yahoo.com/group/DienDanYKhoa/
Lo nghĩ căng thẳng quá độ làm đời sống không bình thường. Trong thực tế, bệnh tâm trí có thể đưa tới hậu quả mất công ăn việc làm, mất bạn bè, và ngay cả mất những người thân yêu.
Về phương diện y tế, lo nghĩ căng thẳng có thể làm chúng ta xuống tinh thần, rơi vào cảnh nghiện rượu hay tự vẫn.
Hiện nay có tới 19 triệu người tại Hoa Kỳ bị căng thẳng tâm trí. Bệnh nhân thường lo nghĩ, buồn bã. Tổng số người bị căng thẳng tâm trí còn nhiều hơn cả hai thứ bệnh nguy hiểm như dùng ma túy và ghiền rượu nhập lại. Bệnh nhân thường dấu không cho người khác biết mình đang bị mắc bệnh tâm thần. Lúc đi gặp bác sĩ khám bệnh định kỳ, bệnh nhân cũng không cho bác sĩ biết mình có vấn đề hiện đang lo nghĩ căng thẳng.
Có nhiều loại bệnh tâm trí căng thẳng:
Bệnh lo nghĩ thông thường như sợ mất việc làm. Triệu chứng gồm thiếu nghỉ ngơi, bắp thịt đau nhức, khó ngủ, mệt mỏi, và không tập trung trí óc được.
Lên cơn bấn loạn (panic disorders), cơ thể hết sức sợ hãi. Đôi khi chạy vi tới nhà thương cấp cứungay vì lầm tưởng đang bị cơn đau tim (heart attack). Nhưng khi bác sĩ khám bệnh xong thì lại chẳng thấy có gì.
Bệnh nhân thường có những triệu chứng sau đây: tim như bóp nghẹt, đổ mồ hôi, mặt nóng phầng phầng, đôi khi ớn lạnh, chân tay run rẩy, khó thở hay thở ngắn hổn hển, cảm thấy như cổ mắc nghẹn, đau ngực, bị ói, đau bao tử, chân tay mềm nhũn, chóng mặt, hay mặt tái xanh, sợ hãi, mất bình tĩnh, mất tự mình kiểm soát, như sắp nổi điên, đôi khi bệnh sợ hãi như sắp chết đến nơi.
Trẻ vị thành niên hay người còn ít tuổi thường dễ lên cơn bấn loạn, khiếp sợ. Bệnh nhân còn sợ đi thang máy, lái xe hơi, sô vào chỗ đông người như khi vào nhà hát, viện chớp bóng, đi máy bay, và ngay cả đi vào mall. Nói chung sợ không được an toàn. Ba phần tư người bị bệnh là phụ nữ. Người bị bệnh căng thẳng sợ đủ thứ như sợ súc vật, sợ nhện, côn trùng, sợ nước, sợ khi đi trên cầu, khi lái xe trên xa lộ, và sợ khi bác sĩ bắt thử nghiệm truy tầm bệnh tật. Bệnh nhân sợ xã hội, không giám nói chuyện ngoài công chúng, sợ gặp bạn, sợ đi làm và không giám rời chỗ ở.
Nhất là khi bị hậu chấn thương (post-traumatic stress) thì bệnh nhân sợ hãi cực độ hơn nữa. Thí dụ điển hình là cựu chiến binh Mỹ sau chiến tranh Việt Nam 1975 bị hậu chấn thương. Họ thường có những triệu chứng như không muốn lái xe, thấy cảm xúc tê cứng, dễ nổi giận, bứt rứt, khó ngủ, không tập trung được trí óc.
Bệnh nhân bị cảm giác ám ảnh như bị ép buộc (Obsessive-Compulsive). Hội chứng bệnh này chia làm bốn loại:
Thích rửa ráy vì sợ dơ, sợ bụi, sợ bị bệnh tật, hay sợ sâu bọ. Cả ngày chỉ thích rửa ráy cái này, lau chùi cái kia.
Thỉnh thoảng muốn coi lại đồ trong nhà, như sợ chưa tắt lò hơi, chưa tắt bàn ủi, chưa khóa nước.
Người bệnh thường lẩm bẩm nhắc đi nhắc lại, để tâm hồn thư thả.
Họ thích nhặt nhạnh giấy báo hay những vật vô dụng.
Muốn tránh tâm trí căng thẳng phải làm sao"
Nếu biết mình có bệnh phải đi gặp bác sĩ khám định kỳ. Vì một số bệnh tim mạch hay bệnh liên hệ kích thích tố có thể phát sinh triệu chứng tương tự như bệnh tâm trí căng thẳng, lo nghĩ. Nếu không rõ mình bị căng thẳng hay xuống tinh thần, có thể kêu Trung Tâm Phân Biệt bệnh tâm thần (National Anxiety Disorders Screening, 888-442-2022). Và nhất là đừng ngại ngùng, hãy cho bác sĩ gia đình biết.
Điều trị tâm trí căng thẳng, buồn bã, gồm có:
Tâm lý trị liệu: Bệnh nhân học hỏi làm sao tự mình giúp mình và tự kiểm soát được hoàn cảnh. Tất nhiên là phải qua những cuộc nói chuyện, hội thảo. Bệnh nhân học tự giúp mình trầm tĩnh. Bác sĩ gia đình giúp tìm kiếm người chuyên môn tâm lý trị liệu. Chữa trị tùy theo những trường hợp bệnh lý khác nhau, thí dụ trường hợp tâm trí căng thẳng tổng quát, sợ hãi quá độ, đôi khi thấy bấn loạn, có vấn đề khi ra ngoài xã hội. Đôi khi phải dùng thêm thuốc song song với tâm lý trị liệu.
Trị liệu bằng thuốc: Có nhiều thuốc, nhưng thường phải 6 tuần lễ mới có hiệu nghiệm:
Benzodiazepine, Buspirone Hydroclhoride và Venlafaxine Hydrochloride, Serotonine receptor inhibitors, còn và nhiều thuốc khác mới được FDA chấp thuận.
Thuốc cần toa và cần bác sĩ theo rõi.
Những chất cần phải tránh như không nên dùng caffeine có nhiều trong cà-phê, nước trà, chocolate, cocoa, và một vài đồ uống có hơi. Tránh dùng thuốc giảm mập, thuốc xuyễn, thuốc cảm cúm có chất pseudoephedrine. Tránh ma túy như Amphetamine, cocaine, hay marijuana.
Nói tóm lại, phần lớn bệnh tâm trí căng thẳng hay lo lắng đều có thể chữa được. Nhưng phần quan trọng nhất vẫn là bệnh nhân phải quyết tâm, biết mình có bệnh và phải đi chữa bệnh.
Bệnh nhân có thể trở lại cuộc sống bình thường và thoải mái.
Vài Cập Nhật Căng Thẳng Tâm Thần
Trong những ngày gần đây, nhiều nghiên cứu liên hệ căng thẳng tâm trí được các khoa học gia trên thế giới phổ biến.
Trẻ Em Căng Thẳng Tâm Trí Lớn Lên Có Thể Bị Bệnh Ưu Trầm: Hai khoa học gia R. Jay Turner và Donald Loyd tại Đại Học Florida cho biết khi trẻ nhỏ bị tâm trí căng thẳng sẽ bị tâm thần căng thẳng qúa độ hay bệnh ư trầm khi lớn tuổi. Đó là do kết quả nghiên cứu cho 1803 bệnh nhân người trẻ tuổi từ 18 tới 23 trong quận Miền Nam Florida, Hoa Kỳ. Đăng trong The Archives of General Psychiatry, May 2004.
Trái Lại Nếu Con Cái Được Bố Mẹ Chăm Sóc Tinh Thần Khi Còn Nhỏ Sẽ Có Đời Sống Thăng Bằng Hơn Khi Trưởng Thành: Bs Benjamin Shaw tại Ðại Học Y Tế Phòng Ngừa Albany, Rensselaer, Nữu Ước, cho biết khi trẻ nhỏ được bố mẹ lưu ý chăm sóc thì khi lớn tuổi sẽ có đời sống tự tin hơn, liên hệ dễ dàng vơí những bạn bè trong đơì sống xã hội hơn, và tự kiềm chế dễ dàng hơn. Giảm căng thẳng sẽ còn giúp trẻ em không lâm cảnh nghiện ngập, hút thuốc lá và uống rượu. Đây là kết quả nghiên cứu của 2905 người lớn tuổi từ 25 tơí 74 tuổi ở Mỹ, đăng trong Psychology and Aging, March 2004.
Trần Mạnh Ngô, M.D., Ph.D., F.A.A.F.P.; Điện Thoại: (714) 547-3915; E-mail: Nmtran@hotmail.com ; Diễn Đàn Y Khoa: http://groups.yahoo.com/group/DienDanYKhoa/
Gửi ý kiến của bạn
