Chiếm Đa Số Ghế Thống Đốc, CH Có Lợi Kỳ Bầu Cử TT 2012; Obama: Hứa Hợp Tác Với CH Để Tìm Điểm Chung Có Lợi Cho Dân
WASHINGTON - Như các kết quả thăm dò dân ý đã báo trước, đảng DC mất thế đa số tại Hạ Viện - đảng DC thua trong hàng chục cuộc tranh giành ghế dân biểu liên bang, khi cử tri thể hiện sự bất mãn với kinh tế trì trệ.
Đảng CH thu ít nhất 9 ghế thống đốc tại các tiểu bang đang do người của đảng DC nắm giữ, gồm những địa bàn xung yếu trong cuộc bầu cử TT năm 2012. Đảng CH cũng giành chiếm ghế nghị sĩ tại các tiểu bang Indiana, Pennsylvania, Arkansas, Wisconsin, North Dakota và Illinois.
Thủ lãnh CH Hạ Viện John Boehner tuyên bố "Đã đến lúc xắn tay áo lên để làm việc", trong khi thủ lãnh DC Nancy Pelosi cam kết tiếp tục tranh đấu cho giới trung lưu.
Phe CH Hạ Viện mô tả cuộc bầu cử giữa kỳ như là trưng cầu dân ý về ông Obama, bà Pelosi và chương trình hành động của 2 vị này - ông Boehner nói "Chúng tôi hi vọng ông Obama tôn trọng ý nguyện của dân chúng, là chuyển hướng, và theo đuổi thay đổi mà cử tri đòi hỏi".
Ông Obama đã gọi điện thoại tới các thủ lãnh CH 2 Viện, cho biết sẽ hợp tác làm việc, để tìm điểm chung, thực hiện những công việc vì dân.
Thắng lợi của nghị sĩ Harry Reid là biểu tượng đa số của phe DC tại Thượng Viện - đối thủ CH bị đánh bại là bà Sharron Angles, cựu dân biểu tiểu bang, từng giữ lập trường khác thường và có vài vấp váp trong thời gian tranh cử. Bà có hậu thuẫn của Tea Party. Ông Reid đuợc đồng viện John Kerry so sánh với các nhân vật Dracula và Lazarus, với nhận xét "Ông ấy là bất khả bại".
Đảng CH không thể giành chiếm 10 ghế nghị sĩ cần thiết để là đa số tại Thượng Viện, nhưng thắng tại Kentucky, Florida, Arkansas, nghĩa là đa số của đảng DC trở thành nhỏ yếu hơn, tỉ số mới là 59-41, gồm 2 vị độc lập. Đảng CH, với 37 ghế, hi vọng có thể tìm kiếm tình thế không ngã ngũ là 50-50 trong các cuộc biểu quyết sau này. Vì khó tìm kiếm đa số tuyệt đối 60-40 để ngăn trở chiến thuật trì hoãn (filibuster), phe DC buộc phải thương lượng với các đồng viện. Nhưng, sau 1 cuộc bầu cử "xấu nhất trong trí nhớ", trường hợp lưỡng đảng hậu thuẫn sẽ là khó đạt đuợc.
Ông Larry Sabato, giáo sư trường đại học Virginia, nhận xét "Sẽ không ai thực sự điều khiển Thượng Viện - hiếm khi 2 phe xa cách nhau đến thế".
Theo giáo sư Ross Baker của trường Rutgers, nếu thủ lãnh CH Thượng Viện Mitch McConnell thúc đẩy các nỗ lực của đảng CH để bảo đảm TT Obama không đuợc tái cử năm 2012 và phe DC cố sức giữ lập trường để những luật đã thông qua không bị thu hồi, thì cuộc đối đầu sẽ là chưa từng thấy kể từ khi ông Clinton bị luận tội".
Tuy vài ứng viên dân biểu của đảng DC thắng những cuộc thi đua gay go, chiếm Delaware và Louisiana, dấu hiệu về sức mạnh của đảng CH có thể nhận thấy khắp nơi. Các cuộc khảo sát nhận thấy có nhiều yếu tố để gây ra quan ngại với cử tri và khả năng hồi sinh của đảng CH, là tỉ lệ thất nghiệp cao kéo dài, kinh tế bất ổn, 2 cuộc chiến hải ngoại, thiếu hụt ngân sách … Yếu tố sau cùng khiến Hội thống đốc CH tung 49.5 triệu MK tại 10 tiểu bang chao đảo là vì tin rằng nếu có thống đốc CH, cuộc sơ tuyển ứng viên TT năm 2012 sẽ đem lại cơ hội thuận lợi hơn nhiều. Năm 2008, ông Obama thắng tại tất cả 10 tiểu bang này, gồm 8 tiểu bang có thống đốc là đảng viên DC.
Ông Michael McDonald, chuyên gia về tâm lý cử tri của The United States Election Project, tiên đoán 90 triệu cử tri đi bầu, là 1 con số kỉ lục, gồm gần 29% bỏ phiếu sớm qua đuờng bưu điện. Chi phí vận động tranh cử cũng là kỉ lục, uớc luợng 4 tỉ MK, theo Center for Response Politics.
Ứng viên thống đốc CH Meg Whitman tại California chi trên 140 triệu MK tiền túi, và thua cựu thống đốc DC Jerry Brown.