‘Kim Salem’ Mới Mà Cũ, Cũ Mà Mới!
Bác sĩ Lê Phương Thúy (*)
Mới vì đây là một tác phẩm vừa trình làng của nhà văn Chu Tất Tiến, viết tại Hoa Kỳ. Cũ vì chỉ cần đọc cái tựa, người ta đã nghĩ ngay đến “Loan Mắt Nhung” hay “Trần Thị Diễm Châu”, và biết ngay rằng đây là một nhân vật bụi đời của Saigon trước năm 1975. Đối với độc giả lớn lên trong bối cảnh Saigon trong khoảng thời gian này, như tôi, thì đây là một dịp biết thêm về những mảnh đời trôi dạt, rất khác với khung cảnh cửa đóng then cài, uy nghi cách biệt của ngôi trường nữ Gia Long, lúc nào cũng cố gắng bảo vệ những cô học trò của mình khỏi cảnh bùn lầy sa đọa. Đối với độc giả lớn lên ở miền Bắc, hoặc sanh sau 1975, thì đây là một cuốn tiểu thuyết mới, sống động, viết về những cuộc sống bên lề xã hội của một Saigon xưa cũ.
Chu Tất Tiến đã khéo léo dẫn dắt người đọc qua một bố cục mới lạ khiến cuốn tiểu thuyết này rất hấp dẫn và lôi cuốn. Sách lại tương đối mỏng, dễ khiến cho độc giả chỉ muốn đọc luôn một lần, có bỏ bữa ăn trưa hay có thức khuya thêm một chút cũng rất đáng công, khi cảm giác cuối cùng có được là một niềm vui nhẹ nhàng của một Beauty And The Beast thời đại.
Đối với tôi, “KIM SALEM” (**) còn có một giá trị cổ điển khác. Tất cả những nhân vật trong KIM SALEM đều là những nhân vật tiêu biểu mà các nhà tâm lý, trong đó có tôi, có thể sử dụng làm thí dụ điển hình cho sự quan trọng của gia phong, của “lấy vợ xem tông, lấy chồng xem giống” trong sự thành hình nhân cách của con người. Gia phong, cung cách đạo đức của một gia đình là một khuôn khổ sống tiếp diễn từ đời này sang đời khác, không dễ gì thay đổi. Con người được thành hình trong khuôn khổ này sẽ theo đó mà phát triển theo một chiều hướng nhất định. Nếu có vì hoàn cảnh hay môi trường sống mà lầm đường lạc lối thì vẫn có nhiều cơ may trở về với đường xưa lối cũ. Có lẽ cộng sản đã nắm vững được nguyên tắc này nên đã đòi hỏi một con người phải “ba đời bần cố nông” thì mới là “vô sản chuyên chính”. Tấn và Kim Salem chỉ có một vài năm của cuộc đời là du đãng và bụi đời, và trong suốt thời gian này lại còn chân trong chân ngoài, dùng dằng không dứt khoát đục hay trong, thì chuyện họ làm lại cuộc đời không phải là chuyện đáng ngạc nhiên.
Một lần nữa, tôi sốt ruột đặt câu hỏi: “Tới bao giờ chúng ta mới có một trường sở huấn luyện con em, đặt trọng tâm trong việc củng cố nền tảng đạo đức cho người Việt Nam, trước khi quá muộn"”.
Bác sĩ Lê Phương Thúy
(*) Ghi chú của tòa soạn: Bác Sĩ Lê Phương Thúy, Chuyên gia Tâm Thần, tác giả của loạt sách giáo dục Hành Trang Vào Đời 1, 2, 3, và 4. Hiện cư ngụ ở San Jose).
(**) Kim Salem hiện đã được bầy bán ở các tiệm sách tại Little Saigon, Westminster, tiệm sách Bốn Phương tại San Jose, Thư viện Toàn Cầu và tuluc.com