LƯƠNG THẾ VINH
Lương Thế Vinh, quê huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định, hiệu Thụy Hiên, đỗ Trạng nguyên năm 1463, thời Lê Thánh Tông, được phong chức: Trực học sĩ Hàn lâm viện, rồi Chưởng viện sự. Ông thông thạo thơ nhạc, đặc biệt ông rất giỏi toán nên người ta còn gọi là Trạng Lường. Tương truyền, người Tàu nghe danh tiếng Trạng Lường rất giỏi về Toán pháp, nên lựa một quan Tàu thông thái nhất, đi sứ đến Đại Việt để hạ uy tín Trạng nước Nam, để tăng oai nghi cho thiên triều.
Sứ hỏi: “Con voi to vạm vỡ kia, bao nhiêu ký?. Xin Trạng đừng cho lính xẻ thịt voi để cân”. Trạng Lường mỉm cười, rồi ôn tồn bảo lính: “Hãy dẫn voi lên trên chiếc thuyền”. Sứ Tàu, ngạc nhiên hỏi: “Nhờ Trạng cho biết voi nặng bao nhiêu, chứ đâu phải chở voi đi nơi khác?”. Trạng chỉ mỉm cười, khi voi đứng trên thuyền, thì thuyền bị đè nặng xuống một mực nước ở be thuyền, xong cho dẫn voi ra khỏi thuyền, đổ đá vào cho tới khi thuyền bị đè nặng y như mực nước lúc voi đứng. Xong lấy từng hòn đá đem cân, cộng tất cả trọng lượng của đá là trọng lượng nguyên con voi, “Đấy là phép tích phân”. Sứ Tàu biến sắc vì phục tài, nhưng chưa chịu thua.
Sứ Tàu lấy cuốn sách xé ra một tờ, rồi xé tờ ấy ra nhiều mảnh nhỏ. Sứ bảo: “Trạng cho biết, riêng tờ giấy rời này nặng bao nhiêu được không?” Trạng lấy cuốn sách của sứ giả, cân cùng với số giấy xé vụn, xong đếm sách bao nhiêu tờ giấy, lấy tổng trọng lượng sách chia cho số tờ, thì biết một tờ bị xé nặng bao nhiêu “Đấy là phép vi phân”. Sứ Tàu khâm phục: “Tiếng đồn quả không sai, nước Nam lắm người tài!”.
Lương Thế Vinh còn để lại: Đại thành toán pháp.
Cảm phục: Lương Thế Vinh
Lương Thế Vinh, tài trí, nghĩa nhân
Sứ Tàu ngoắt ngóe, hỏi đo cân?
Trạng dùng toán pháp, nhìn rành rẽ
Cân giấy vi phân, voi tích phân!
Nguyễn Lộc Yên
Lương Thế Vinh, quê huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định, hiệu Thụy Hiên, đỗ Trạng nguyên năm 1463, thời Lê Thánh Tông, được phong chức: Trực học sĩ Hàn lâm viện, rồi Chưởng viện sự. Ông thông thạo thơ nhạc, đặc biệt ông rất giỏi toán nên người ta còn gọi là Trạng Lường. Tương truyền, người Tàu nghe danh tiếng Trạng Lường rất giỏi về Toán pháp, nên lựa một quan Tàu thông thái nhất, đi sứ đến Đại Việt để hạ uy tín Trạng nước Nam, để tăng oai nghi cho thiên triều.
Sứ hỏi: “Con voi to vạm vỡ kia, bao nhiêu ký?. Xin Trạng đừng cho lính xẻ thịt voi để cân”. Trạng Lường mỉm cười, rồi ôn tồn bảo lính: “Hãy dẫn voi lên trên chiếc thuyền”. Sứ Tàu, ngạc nhiên hỏi: “Nhờ Trạng cho biết voi nặng bao nhiêu, chứ đâu phải chở voi đi nơi khác?”. Trạng chỉ mỉm cười, khi voi đứng trên thuyền, thì thuyền bị đè nặng xuống một mực nước ở be thuyền, xong cho dẫn voi ra khỏi thuyền, đổ đá vào cho tới khi thuyền bị đè nặng y như mực nước lúc voi đứng. Xong lấy từng hòn đá đem cân, cộng tất cả trọng lượng của đá là trọng lượng nguyên con voi, “Đấy là phép tích phân”. Sứ Tàu biến sắc vì phục tài, nhưng chưa chịu thua.
Sứ Tàu lấy cuốn sách xé ra một tờ, rồi xé tờ ấy ra nhiều mảnh nhỏ. Sứ bảo: “Trạng cho biết, riêng tờ giấy rời này nặng bao nhiêu được không?” Trạng lấy cuốn sách của sứ giả, cân cùng với số giấy xé vụn, xong đếm sách bao nhiêu tờ giấy, lấy tổng trọng lượng sách chia cho số tờ, thì biết một tờ bị xé nặng bao nhiêu “Đấy là phép vi phân”. Sứ Tàu khâm phục: “Tiếng đồn quả không sai, nước Nam lắm người tài!”.
Lương Thế Vinh còn để lại: Đại thành toán pháp.
Cảm phục: Lương Thế Vinh
Lương Thế Vinh, tài trí, nghĩa nhân
Sứ Tàu ngoắt ngóe, hỏi đo cân?
Trạng dùng toán pháp, nhìn rành rẽ
Cân giấy vi phân, voi tích phân!
Nguyễn Lộc Yên
- Từ khóa :
- Nam Định
- ,
- Lương Thế Vinh
Ý kiến bạn đọc
04/04/201504:31:22
YNVN
Khách
Trạng Nguyên Lương Thế Vinh mất năm 1496
