Hôm nay,  

Hiệu Ứng Rashomon Và Khoa Học Về Cách Ký Ức Hình Thành Và Dao Động Trong Não

5/19/202300:00:00(View: 2827)
 
tri nho
Thực tế là trí nhớ của chúng ta chỉ có thể đọng lại được một phần nhỏ về các sự kiện và hiện tượng đang diễn ra bên trong và xung quanh mình tại bất kỳ thời điểm nào. Khi hồi tưởng lại, chúng ta lấy ra những mảnh nhỏ này và cố gắng tái tạo chúng thành một ‘thực tại’ tổng thể về những gì mà chúng ta tin rằng là ‘sự thật đã xảy ra.’ (Nguồn: pixabay.com)
 
Chúng ta là ký ức của chính mình… là một bảo tàng huyền ảo chứa những dáng hình chuyển động, những mảnh gương vụn vỡ chồng chất.” – Jorge Luis Borges
 
Đã đến lúc thôi lầm tưởng và chấp nhận rằng: sự tập trung chú ý của chúng ta chỉ có thể đọng lại được một phần nhỏ các sự kiện và hiện tượng đang diễn ra bên trong và xung quanh mình tại bất kỳ thời điểm nào. Hiểu rằng trí nhớ của chúng ta chỉ giữ lại một phần nhỏ những gì chúng ta đã tham dự trong những khoảnh khắc đã qua, lúc hồi tưởng lại, chúng ta lấy những mảnh nhỏ này và cố gắng tái tạo chúng thành một ‘thực tại’ tổng thể, rồi mang đi chiếu trong ‘rạp hát’ của tâm trí – một sân khấu mà trên đó, theo nhà thần kinh học Antonio Damasio đã quan sát được trong công trình nghiên cứu về ý thức, chúng ta thường “sử dụng tâm trí của mình để lấp liếm chứ không phải để khám phá sự thật.”
 
Chúng ta làm điều này, ở cấp độ cá nhân – từ trí nhớ có chọn lọc và bằng cách loại trừ tinh tế như vậy, chúng ta sáng tác ra câu chuyện làm nền tâm lý cho bản sắc của mình. Còn ở cấp độ văn hóa – chúng ta tạo ra cái được gọi là ‘lịch sử,’ là một ký ức được chọn lọc tập thể, trừ bỏ nhiều hơn là bao gồm những sự thật của quá khứ. Borges đã nắm bắt được điều này qua câu nói nổi tiếng “chúng ta là ký ức của chính mình… là một bảo tàng huyền ảo chứa những dáng hình chuyển động, những mảnh gương vụn vỡ chồng chất. ” (“We are our memory, we are that chimerical museum of shifting shapes, that pile of broken mirrors.” – Jorge Luis Borges).
 
Nhận thức được khả năng ảo tưởng của trí nhớ cũng chính là nhận ra bản chất khó nắm bắt, hay thay hình đổi dạng, của ngay cả những sự thật mà chúng ta đinh ninh rằng mình đang nắm vững trong tay.
 
Gần một thế kỷ sau khi Nietzsche khuyến cáo rằng cái mà chúng ta gọi là sự thật là “một loạt các phép ẩn dụ, hoán dụ và nhân hóa… một tổng thể các mối quan hệ của nhân loại đã được tăng cường, thuyên chuyển và tô điểm một cách thơ mộng và hùng hồn,” nhà làm phim vĩ đại người Nhật Bản Akira Kurosawa (23/3/1910 – 6/9/1998) đã mang đến một phép ẩn dụ tinh tế cho bản chất của sự thật thông qua ký ức trung gian khó nắm bắt trong bộ phim Rashomon năm 1950. Bộ phim Rashomon dựa trên truyện ngắn “In a Grove” của Ryunosuke Akutagawa. Đây là một phim kinh dị tâm lý-triết học, có nội dung về một vụ án mạng của một samurai, qua lời kể của bốn nhân chứng, mỗi người kể lại một thực tế hoàn toàn khác nhau, lời kể của mỗi người đều có vẻ đáng tin, khiến cho mọi người hoang mang không biết đâu mới là chân tướng sự thật.
 
Nửa sau thế kỷ 20, khi các chuyên gia nghiên cứu bắt đầu làm sáng tỏ những điểm yếu của trí nhớ, tên của bộ phim Rashomon được dùng để đặt cho tính không đáng tin cậy của lời kể của các nhân chứng. ‘Hiệu ứng Rashomon’ tạo ra một bầu nghi ngờ tăm tối và ám ảnh bao trùm lên sự hiểu biết cơ bản của chúng ta về thực tại – xét cho cùng, chúng ta chỉ tồn tại với tư cách là nhân chứng trong cuộc sống của chính mình.
 
Tất cả những rắc rối về tâm lý học này phát sinh từ hạ tầng cơ sở của sinh lý học thần kinh cơ bản về cách ký ức hình thành và dao động trong não. Nhà thần kinh học Oliver Sacks đã khám phá điều này trong về chứng rối loạn trí nhớ trong cuốn sách cổ điển “The Man Who Mistook HisWife For A Hat: And Other Clinical Tales”. Hoặc quý vị có thể xem khoa học gia y sinh người Nam Phi Catharine Young giải thích trong một tập TED-Ed có tên: “How memories form and how we lose them.” (https://www.themarginalian.org/2021/06/29/rashomon-effect-memory/)
 
Nếu cảm thấy hứng thú về những điều kỳ diệu của ký ức, quý vị có thể thử tìm đọc cuốn Neurocomic – một cuốn tiểu thuyết hình ảnh (graphic novel) về cách thức hoạt động của trí óc; hay đọc bài viết “Chơi nhạc mang lại lợi ích cho bộ não hơn bất kỳ hoạt động nào khác” (https://www.themarginalian.org/2015/01/29/music-brain-ted-ed/); đọc lại các tác phẩm của Virginia Woolf để thấy cách ký ức chắp vá đời ta; xem ảnh của Sally Mann để thấy cách hình ảnh bóc tách ký ức thành những mảnh rời rạc; và đọc sách của nhà thần kinh học Suzanne Corkin để khám phá những bí ẩn kỳ diệu của ý thức trong trí nhớ.
 
Việt Báo phỏng dịch theo bài viết “How Memory Makes Us and Breaks Truth: The Rashomon Effect and the Science of How Memories Form and Falter in the Brain” của Maria Popova, được đăng trên trang themarginalian.org.
 

Send comment
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu.Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Your Name
Your email address
)
Đội tuyển bóng đá nữ Hoa Kỳ không ưa MAGA, thế là có chuyện. Cựu Tổng thống Donald Trump đã công khai chế nhạo đội bóng đá nữ Mỹ hôm Chủ nhật sau khi đội nữ thất bại dưới tay Thụy Điển tại Giải vô địch bóng đá nữ thế giới. Viết trên nền tảng Truth Social của mình, Trump bày tỏ thích thú khi thấy đội Mỹ bị đánh bại mà còn đặt câu hỏi về lòng yêu nước của nhiều cầu thủ.
Đội tuyển bóng đá nữ Hoa Kỳ đã bị loại khỏi World Cup sau trận thua đầy kịch tính trước Thụy Điển hôm Chủ nhật trên chấm phạt đền. Hai đội kết thúc thời gian thi đấu chính thức và hiệp phụ hòa với tỷ số 0, trước khi Thụy Điển thắng 5-4 trong loạt đá luân lưu, theo ESPN. Andrew Das của tờ New York Times viết rằng đó là một "kết luận tuyệt vời, gây sửng sốt".
✱ Thứ trưởng NgG.Vatican (1992): Tôi nguyện xin Thiên Chúa ban ơn lành cho tất cả những ai đã góp công của yểm trợ Giáo Hội Việt Nam. ✱ ĐGH Gioan-Phaolô II (1993): Cùng toàn thể anh chị em, tôi kêu gọi đừng quên Giáo Hội Việt Nam - anh chị em hãy giúp đỡ họ tái thiết cả tinh thần lẫn vật chất - sự nghiệp tông đồ cho các hoạt động của giáo hội bên quê nhà ✱ QVK Hồng y Sodano (1993): Đức Giáo Hoàng sẵn sàng đến thăm Việt Nam, nhưng phải được nhà nước Việt Nam mời, chứ không phải từ Hội Đồng Giám Mục Việt Nam. ✱ TGM Chủ Tịch HĐGM VN (2023): Thỏa thuận về đại diện thường trú của Tòa Thánh tại VN (27/7) là tiền đề cho mối quan hệ Việt Nam –Vatican... Một ngày gần đây chúng ta có thể đón Đức Giáo hoàng đến thăm quê hương và dân tộc Việt Nam yêu dấu...
- Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky bày tỏ lời chia buồn và ủng hộ tới Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và người dân Trung Quốc sau trận lũ lụt gây thiệt hại nặng nề về người và của. "Tôi gửi lời chia buồn chân thành và sự ủng hộ tới Chủ tịch Tập Cận Bình và người dân Trung Quốc về trận lũ lụt tàn phá dẫn đến thương vong về người. Tôi mong những người bị thương nhanh chóng hồi phục và nhanh chóng khôi phục
Putin sẽ không đổi hướng hành động đối với vấn đề Ukraine cho đến khi cuộc bầu cử năm 2024 của Hoa Kỳ hoàn tất, theo CNN hôm thứ Sáu dẫn lời bốn quan chức Hoa Kỳ. Theo các quan chức, ông Putin đang hy vọng rằng việc Tổng thống Mỹ Joe Biden có khả năng bị mất quyền lực sẽ khiến Washington cắt giảm hỗ trợ cho Kiev.
Giác mạc (cornea) là một lớp mô cứng, trong suốt bao phủ phía trước mắt. Nó giúp tập trung ánh sáng vào võng mạc (retina). Nếu giác mạc bị tổn thương do bệnh tật hoặc chấn thương, nó có thể gây ảnh hưởng đến thị lực. Trên toàn thế giới, gần 13 triệu người bị mù do các vấn đề về giác mạc.
Ăn theo một một chế độ ăn uống nào đó suốt đời không phải là việc tốt nhất nếu bạn muốn khỏe mạnh và sống lâu, bởi vì nhu cầu của cơ thể đối với các chất dinh dưỡng đa dạng thay đổi trong các giai đoạn khác nhau của cuộc đời - và tùy theo mức độ hoạt động thể chất của chúng ta. Từ nhiều năm nay, chất béo và chất bột/đường thường là chất dinh dưỡng chính của những người muốn ăn uống lành mạnh. Nhưng trong những năm gần đây, sự quan tâm đến chất đạm (protein) đã tăng lên.
Giữa tình hình nhiệt độ toàn cầu tăng cao kỷ lục và những trận mưa như trút nước, thật khó để phủ nhận rằng thời tiết năm 2023 khá là bất thường. Mọi người nhanh chóng đổ lỗi cho biến đổi khí hậu – và điều này không sai: Sự nóng lên toàn cầu do con người gây ra đóng vai trò lớn nhất. Một nghiên cứu gần đây đã xác định rằng đợt nắng nóng bắt đầu từ tháng 6 năm 2023 và kéo dài mấy tuần liền ở Texas và Mexico hầu như không thể xảy ra nếu không có sự nóng lên toàn cầu.
Một nhóm khoa học giả quốc tế đã thấy bằng chứng lâu đời nhất về cà ri bên ngoài Ấn Độ và cho thấy ý nghĩa lịch sử của hành trình mà các thành phần gia vị này đã trải qua để đến đó. Các nhà nghiên cứu từ Úc, Việt Nam và Trung Quốc đã tìm thấy món ăn này – được biết đến với hương vị cay nồng của đất, có nguồn gốc từ Nam Á và hiện đã phổ biến trên toàn cầu – có lẽ đã được đưa đến bàn ăn của người Việt Nam hơn 1800 năm trước nhờ mạng lưới thương mại hàng hải.
Hội Đồng Hương Quảng Nam Đà Nẵng do Giáo Sư Đoàn Ngọc Đa làm Hội Trưởng cho biết: Sau cơn đại dịch Covid-19 Hội đồng hương Quảng Nam Đà Nẵng chưa có dịp gặp nhau trong một buổi sinh hoạt ngoài trời, vì vậy hội Đồng Hương Quảng Nam Đà Nẵng Nam California quyết định tổ chức một buổi họp mặt Hè 2023 sẽ được tổ chức vào lúc 10 giờ 30 sáng Chủ Nhật ngày 13 tháng 8 năm 2023 tại công viên Garden Grove Park (kế bên Trung Tâm Y Tế Michael Đào). Ban tổ chức kính mời quý đông hương, thân hữu đến tham dự để cùng thưởng thức các món ăn đặc sản Quảng Nam, đặc biệt có Mì Quảng, Gỏi Mít, Chả Giò… do chính tay các đầu bếp Cô Nguyễn Quỳnh Như và Cô Trương Liên thực hiện.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.