Hôm nay,  

Xin Thận Trọng Về Thuốc Men

23/09/200000:00:00(Xem: 6940)
Tại nhiều nước trên thế giới, kể cả ở Việt Nam, uống thuốc chữa bệnh có thể mua tự do, không cần toa bác sĩ. Bệnh nhân thường được hướng dẫn bởi cán sự dược khoa, không nhất thiết phải là dược sĩ. Thuốc men mua lẻ tẻ, không đúng liều lượng. Bạn cũng có thể mua thuốc dễ dàng bên kia biên giới, từ Mễ Tây Cơ.

Tại Hoa kỳ, ngược lại, thuốc cần toa bác sĩ chỉ định đúng liều lượng. Nếu bác sĩ có lầm lẫn trong vấn đề viết toa thuốc, dược sĩ sẽ kiểm soát lại, và sẽ cho bác sĩ biết nếu có sự sai lầm. Sự lầm lẫn thuốc men có thể đưa tới nhiều biến chứng tai hại, kể cả tử vong. Gần đây có Hãng bảo hiểm đã trả cả bạc triệu để nghiên cứu tìm cách giảm bớt những lỗi lầm trong vấn đề thuốc men.

Sau đây là vài lời chỉ dẫn của Cơ Quan Kiểm Soát Thuốc Men (Food and Drug Administration) về vấn đề sử dụng thuốc uống (AppleSeeds, Fall/Winter, 2000), mục đích tìm cách giảm những lỗi lầm khi uống thuốc:

. Trước hết, bệnh nhân nên ghi chép lại tất cả những thuốc đang uống, liều lượng, sẽ uống trong bao lâu. Kể cả những thuốc mua tự do ngoài quầy, sinh tố, hay dược thảo. Bạn nên cho bác sĩ gia đình biết tất cả những thứ thuốc đang uống. Đôi khi, bệnh nhân còn cho dược sĩ biết danh sách thuốc gì hiện đang uống. Nếu phải nằm nhà thương hay vào Phòng Cấp Cứu chữa bệnh, cũng nên cho bác sĩ trông nom trong nhà thương hay bác sĩ cấp cứu biết danh sách thuốc đang uống. Cũng nhớ nói cho bác sĩ biết mình bị có dị ứng gì, đã bị phản ứng thuốc gì trong quá khứ.

. Khi bác sĩ cho toa thuốc mới, bệnh nhân cần ghi nhớ những điều sau đây:
- Cần biết đánh vần tên thuốc. Dùng thuốc này để làm gì" Tự mình viết tên thuốc cho nhớ. Đôi khi đưa cho bác sĩ gia đình coi lại, nếu có gì thắc mắc.
- Hiểu rõ sau khi uống thuốc, chừng nào thì triệu chứng hay tình trạng bệnh sẽ thuyên giảm.
- Hỏi bác sĩ gia đình để hiểu rõ những biến chứng của thuốc, và sẽ phải làm sao nếu lỡ bị biến chứng do thuốc gây ra.
- Nên biết khi nào cần uống thuốc. Cũng nên hỏi cho rõ: ngày uống thuốc 3 lần có nghĩa là cứ 8 tiếng đồng hồ sẽ uống một lần, hay ngày uống 3 lần mỗi bữa ăn" Trước hay sau bữa ăn"
- Cần uống thuốc trong bao lâu"
- Nếu lỡ quên liều lượng thuốc thì sẽ phải làm thế nào" Nhiều bệnh nhân tự động ngưng thuốc uống vì chưa thấy thuyên giảm. Một vài trường hợp như uống thuốc giảm cao huyết áp, hay thuốc hạ cholesterol trong máu, mặc dầu bệnh nhân không cảm thấy gì, nhưng vẫn phải tiếp tục uống thuốc. Lỗi lầm khác là bệnh nhân uống thuốc trụ sinh nửa chừng, dễ làm vi trùng quen thuốc.


- Nếu không hỏi được bác sĩ gia đình về vấn đề thuốc men, thì bạn nên hỏi dược sĩ. Dược sĩ là những người chuyên môn rành rẽ thuốc men, sự công phạt của thuốc, và biến chứng của thuốc, hơn ai hết thẩy. Đôi khi còn có lời khuyên cho bệnh nhân là nên mua thuốc một nơi, vì ngày nay hầu hết các Nhà Thuốc Tây-Pharmacy đều có máy vi tính, ghi chép đầy đủ thuốc men, rất dễ coi, xét lại.
- Khi bệnh nhân nhận được toa thuốc mới, nên so sánh nhãn hiệu chai thuốc và thuốc bác sĩ vừa cho toa, để chắc chắn không bị đưa lộn thuốc. Nhất là khi xin thuốc-refill, cần phải chắc chắn là mình đang dùng cùng một loại thuốc. Nếu có sự khác biệt hay nghi ngờ, xin đừng ngần ngại hỏi dược sĩ, hoặc nhờ dược sĩ điện thoại hỏi bác sĩ, xem có phải mình đang uống cùng một thứ thuốc hay không"
- Khi dùng thuốc, nên theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ. Không nên tự động ngưng thuốc, mặc dầu đã thấy bệnh thuyên giảm.
- Vài loại thuốc chữa cao huyết áp có ít công phạt. Cũng xin đừng ngần ngại hỏi bác sĩ gia đình.
- Không nên dùng chung thuốc với người khác, hay xin thuốc cho người khác. Thuốc có nhiều công phạt hay phản ứng với thuốc khác nhau. Cũng có khi thuốc ảnh hưởng tới tình trạng bệnh lý khác. Đặc biệt nên cho bác sĩ gia đình biết nếu mình hiện đang uống thêm những dược thảo gì" Có nhiều dược thảo phản ứng với thuốc Âu-Mỹ bạn đang uống.
- Cần lưu ý thuốc ngày nào sẽ hết hạn. Hãy vất bỏ thuốc quá hạn. Vì thuốc quá thời hạn không còn tác dụng mạnh và an toàn.
- Thuốc men cần để trong tủ, có nhiệt độ thấp hơn. Cũng có vài thứ thuốc phải để trong tủ lạnh. Nếu thuốc để nơi có ánh nắng mặt trời, chỗ nóng quá hay ẩm quá, có thể làm hư thuốc.
- Sau hết và quan trọng nhất là thuốc cần dấu kỹ, không cho trẻ em leo trèo lấy thuốc. Cũng nên để gần tủ thuốc: số điện thoại của Sở Kiểm Soát Trúng Độc nơi mình đang cư ngụ (Local Poison Control), để lỡ nếu trẻ em uống bậy thuốc, sẽ kịp thời cấp cứu. Và, dù trong bất cứ trường hợp nào: uống lộn thuốc, đều phải đưa bệnh nhân vào nhà thương cấp cứu ngay.

(Ghi chú: bài này viết với mục đích nâng cao kiến thức, không dùng để tự trị liệu. Nếu bạn có thắc mắc về tình trạng sức khỏe hay thuốc men, xin hỏi bác sĩ gia đình).

Bác sĩ Trần Mạnh Ngô, M.D., Ph.D., FAAFP; [email protected] ; Điện Thoại: (714) 547-3915.

In Trang
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trang đầuTrang trước1234567Trang sauTrang cuối

Ngày nay, có nhiều người lớn hơn bao giờ hết đang phải đối mặt với chứng rối loạn khả năng tập trung- thiếu khả năng chú ý, hay ADHD. Người ta nghi ngờ nguyên nhân chính của vấn đề này là do công nghệ hiện đại đang gây áp lực lên não bộ của họ. Trong khi có gần 10% trẻ em được chẩn đoán mắc chứng ADHD, một phân tích tổng hợp gần đây từ nhiều nghiên cứu cho thấy gần 6.8% người lớn mắc chứng ADHD – tăng từ 4.4% vào năm 2003.

Bộ não của chúng ta thường có khuynh hướng tìm kiếm và phản ứng với những điều mang lại sự hài lòng, gọi là phần thưởng. Khi chúng ta đói, bộ não hiểu rằng thức ăn là một phần thưởng, còn khi ta khát, nước sẽ là phần thưởng. Nhưng lạm dụng các chất gây nghiện như rượu và các loại thuốc có thể ảnh hưởng đến các con đường tìm kiếm phần thưởng tự nhiên trong bộ não, tạo ra những ham muốn khó kiểm soát và làm giảm khả năng kiểm soát hành vi của chúng ta.

Aissam Dam, cậu bé 11 tuổi, lớn lên trong một thế giới im lặng tuyệt đối. Em sinh ra đời đã bị điếc và chưa bao giờ nghe thấy bất kỳ tiếng động nào. Khi sống trong một cộng đồng nghèo ở Maroc, em đã học cách diễn đạt bằng ngôn ngữ ký hiệu do chính mình phát minh ra và không được đi học. Năm ngoái, sau khi chuyển đến Tây Ban Nha, gia đình đưa em đến gặp một chuyên gia về thính giác, người đã đưa ra một gợi ý đáng ngạc nhiên: Aissam có thể đủ điều kiện tham gia thử nghiệm lâm sàng sử dụng liệu pháp gen. Vào ngày 4 tháng 10, Aissam được đưa đến điều trị tại Bệnh viện Nhi đồng Philadelphia, trở thành người đầu tiên được điều trị bằng liệu pháp gen ở Hoa Kỳ cho bệnh điếc bẩm sinh. Mục đích là cung cấp cho em thính giác, nhưng các nhà nghiên cứu không biết liệu phương pháp điều trị này có hiệu quả hay không, và nếu có thì em sẽ nghe được bao nhiêu.

Sau mùa lễ cuối năm là lúc các bậc phụ huynh lo lắng về con đường đại học của con cháu mình. Những con số điểm, những chữ viết tắt như GPA, SAT và ACT sẽ làm phụ huynh nhức đầu và chúng ta sẽ bàn lại về vai trò các điểm này và nhất là tương quan giữa SAT và IQ trong khung cảnh của các thay đổi gần đây ở Mỹ. Năm ngoái, Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ quyết định cấm dùng màu da, nguồn gốc sắc tộc để quyết định tuyển chọn một ứng viên, từ chối không cho Đại học Harvard thực hành “tác dụng khẳng định” (affirmative action) để tăng sỉ số da màu không được đại diện đúng mức so với tỷ lệ trong dân số nói chung. Một trong những biện pháp được dùng để giảm bớt sỉ số dân Á Châu là gạt bỏ kết quả kỳ thi SAT hoặc giảm bớt tầm quan trọng của SAT, vì người gốc Á Châu có điểm SAT cao hơn nhiều so với các sắc dân khác.

Hội chứng người cứng đơ (Stiff Person Syndrome – SPS) là một căn bịnh có thể gây co thắt dữ dội và làm suy nhược các cơ, nhưng hầu hết mọi người đều không biết gì về nó mãi cho đến cuối năm ngoái, khi nữ danh ca Celine Dion công bố tình trạng bịnh của mình. Chứng rối loạn thần kinh và tự miễn dịch hiếm gặp này được cho là chỉ ảnh hưởng đến 1 hoặc 2 người trong một triệu người – và hai phần ba trong số những người bị là phụ nữ.

Tạp chí Consumer Reports vừa công bố phát hiện rằng nhựa vẫn hiện diện “rộng rãi” trong thực phẩm bất chấp các nguy hại về sức khỏe, và kêu gọi các cơ quan chức trách đánh giá lại mức độ an toàn của nhựa khi tiếp xúc với thực phẩm trong quá trình sản xuất. Tổ chức vô vụ lợi này cho biết rằng 84 trong số 85 mẫu thực phẩm ở siêu thị và thức ăn nhanh mà họ vừa kiểm tra gần đây có chứa “chất hóa dẻo” (plasticizers) được gọi là phthalates, một loại hóa chất được sử dụng để làm cho nhựa bền hơn.

Cách đâu 30-40 năm, lúc người tỵ nạn Việt mới định cư ở Mỹ và bắt đầu làm quen với các tập tục kể những tập quán về y tế ở Mỹ, trong y giới Mỹ cũng như các nước tây phương khác đang tranh cãi rất nhiều về chỉ định có nên cắt bao quy đầu theo thông lệ (routine circumcision) cho trẻ em sơ sinh hay không. Thuật ngữ “circumcision”, gốc latinh “circumcisio”. Từ "cắt bao quy đầu" xuất phát từ các từ Latin circum và caedo (circum: “xung quanh”; caedo: “tôi cắt”), có nghĩa đen là "cắt xung quanh". Từ epitome trong tiếng Hy Lạp cũng có nguồn gốc từ gốc có nghĩa là "cắt" hoặc "vết mổ". Trong tiếng Hebrew (Do Thái), phép cắt bao quy đầu được gọi là “peritomy”, xuất phát từ tiếng Hy Lạp peritomy.

Người ta vẫn thường nói “You are what you eat” (Những gì bạn ăn thể hiện bạn là ai). Nhưng có lẽ sẽ đúng hơn khi nói rằng những gì chúng ta ăn sẽ khiến chúng ta có những cảm xúc gì, bởi vì những tiến bộ trong lĩnh vực dinh dưỡng tâm thần học cho thấy chế độ dinh dưỡng đóng một vai trò quan trọng đối với sức khỏe tâm thần của chúng ta.

Đặng Đình Bách: Tấm gương sáng về tinh thần đoàn kết cộng đồng và câu chuyện đau buồn về sự bất công cần phải khắc phục tại Việt Nam...

Việc thuốc trị béo phì Zepbound mới được thông qua đã bổ sung thêm lựa chọn cho các loại thuốc giúp giảm cân, nhưng nó cũng đi kèm với những thách thức về chi phí và khả năng tiếp cận, giống như các loại thuốc giảm cân khác trong cùng nhóm. Các loại thuốc trong nhóm này gồm chất chủ vận (agonists), hay chất bắt chước các hormone tự nhiên trong ruột có ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất của cơ thể và tín hiệu đói phát ra từ não. Nhưng các loại thuốc đã được chuẩn thuận, các phiên bản tổng hợp của các hormone này, là những phân tử có kích thước lớn nên quá trình sản xuất khá tốn kém và mất thời gian. Điều này khiến cho thuốc có giá cả đắt đỏ và ngày càng khan hiếm
Trang đầuTrang trước1234567Trang sauTrang cuối
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.