Hôm nay,  

Xin Thận Trọng Về Thuốc Men

9/23/200000:00:00(View: 6946)
Tại nhiều nước trên thế giới, kể cả ở Việt Nam, uống thuốc chữa bệnh có thể mua tự do, không cần toa bác sĩ. Bệnh nhân thường được hướng dẫn bởi cán sự dược khoa, không nhất thiết phải là dược sĩ. Thuốc men mua lẻ tẻ, không đúng liều lượng. Bạn cũng có thể mua thuốc dễ dàng bên kia biên giới, từ Mễ Tây Cơ.

Tại Hoa kỳ, ngược lại, thuốc cần toa bác sĩ chỉ định đúng liều lượng. Nếu bác sĩ có lầm lẫn trong vấn đề viết toa thuốc, dược sĩ sẽ kiểm soát lại, và sẽ cho bác sĩ biết nếu có sự sai lầm. Sự lầm lẫn thuốc men có thể đưa tới nhiều biến chứng tai hại, kể cả tử vong. Gần đây có Hãng bảo hiểm đã trả cả bạc triệu để nghiên cứu tìm cách giảm bớt những lỗi lầm trong vấn đề thuốc men.

Sau đây là vài lời chỉ dẫn của Cơ Quan Kiểm Soát Thuốc Men (Food and Drug Administration) về vấn đề sử dụng thuốc uống (AppleSeeds, Fall/Winter, 2000), mục đích tìm cách giảm những lỗi lầm khi uống thuốc:

. Trước hết, bệnh nhân nên ghi chép lại tất cả những thuốc đang uống, liều lượng, sẽ uống trong bao lâu. Kể cả những thuốc mua tự do ngoài quầy, sinh tố, hay dược thảo. Bạn nên cho bác sĩ gia đình biết tất cả những thứ thuốc đang uống. Đôi khi, bệnh nhân còn cho dược sĩ biết danh sách thuốc gì hiện đang uống. Nếu phải nằm nhà thương hay vào Phòng Cấp Cứu chữa bệnh, cũng nên cho bác sĩ trông nom trong nhà thương hay bác sĩ cấp cứu biết danh sách thuốc đang uống. Cũng nhớ nói cho bác sĩ biết mình bị có dị ứng gì, đã bị phản ứng thuốc gì trong quá khứ.

. Khi bác sĩ cho toa thuốc mới, bệnh nhân cần ghi nhớ những điều sau đây:
- Cần biết đánh vần tên thuốc. Dùng thuốc này để làm gì" Tự mình viết tên thuốc cho nhớ. Đôi khi đưa cho bác sĩ gia đình coi lại, nếu có gì thắc mắc.
- Hiểu rõ sau khi uống thuốc, chừng nào thì triệu chứng hay tình trạng bệnh sẽ thuyên giảm.
- Hỏi bác sĩ gia đình để hiểu rõ những biến chứng của thuốc, và sẽ phải làm sao nếu lỡ bị biến chứng do thuốc gây ra.
- Nên biết khi nào cần uống thuốc. Cũng nên hỏi cho rõ: ngày uống thuốc 3 lần có nghĩa là cứ 8 tiếng đồng hồ sẽ uống một lần, hay ngày uống 3 lần mỗi bữa ăn" Trước hay sau bữa ăn"
- Cần uống thuốc trong bao lâu"
- Nếu lỡ quên liều lượng thuốc thì sẽ phải làm thế nào" Nhiều bệnh nhân tự động ngưng thuốc uống vì chưa thấy thuyên giảm. Một vài trường hợp như uống thuốc giảm cao huyết áp, hay thuốc hạ cholesterol trong máu, mặc dầu bệnh nhân không cảm thấy gì, nhưng vẫn phải tiếp tục uống thuốc. Lỗi lầm khác là bệnh nhân uống thuốc trụ sinh nửa chừng, dễ làm vi trùng quen thuốc.


- Nếu không hỏi được bác sĩ gia đình về vấn đề thuốc men, thì bạn nên hỏi dược sĩ. Dược sĩ là những người chuyên môn rành rẽ thuốc men, sự công phạt của thuốc, và biến chứng của thuốc, hơn ai hết thẩy. Đôi khi còn có lời khuyên cho bệnh nhân là nên mua thuốc một nơi, vì ngày nay hầu hết các Nhà Thuốc Tây-Pharmacy đều có máy vi tính, ghi chép đầy đủ thuốc men, rất dễ coi, xét lại.
- Khi bệnh nhân nhận được toa thuốc mới, nên so sánh nhãn hiệu chai thuốc và thuốc bác sĩ vừa cho toa, để chắc chắn không bị đưa lộn thuốc. Nhất là khi xin thuốc-refill, cần phải chắc chắn là mình đang dùng cùng một loại thuốc. Nếu có sự khác biệt hay nghi ngờ, xin đừng ngần ngại hỏi dược sĩ, hoặc nhờ dược sĩ điện thoại hỏi bác sĩ, xem có phải mình đang uống cùng một thứ thuốc hay không"
- Khi dùng thuốc, nên theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ. Không nên tự động ngưng thuốc, mặc dầu đã thấy bệnh thuyên giảm.
- Vài loại thuốc chữa cao huyết áp có ít công phạt. Cũng xin đừng ngần ngại hỏi bác sĩ gia đình.
- Không nên dùng chung thuốc với người khác, hay xin thuốc cho người khác. Thuốc có nhiều công phạt hay phản ứng với thuốc khác nhau. Cũng có khi thuốc ảnh hưởng tới tình trạng bệnh lý khác. Đặc biệt nên cho bác sĩ gia đình biết nếu mình hiện đang uống thêm những dược thảo gì" Có nhiều dược thảo phản ứng với thuốc Âu-Mỹ bạn đang uống.
- Cần lưu ý thuốc ngày nào sẽ hết hạn. Hãy vất bỏ thuốc quá hạn. Vì thuốc quá thời hạn không còn tác dụng mạnh và an toàn.
- Thuốc men cần để trong tủ, có nhiệt độ thấp hơn. Cũng có vài thứ thuốc phải để trong tủ lạnh. Nếu thuốc để nơi có ánh nắng mặt trời, chỗ nóng quá hay ẩm quá, có thể làm hư thuốc.
- Sau hết và quan trọng nhất là thuốc cần dấu kỹ, không cho trẻ em leo trèo lấy thuốc. Cũng nên để gần tủ thuốc: số điện thoại của Sở Kiểm Soát Trúng Độc nơi mình đang cư ngụ (Local Poison Control), để lỡ nếu trẻ em uống bậy thuốc, sẽ kịp thời cấp cứu. Và, dù trong bất cứ trường hợp nào: uống lộn thuốc, đều phải đưa bệnh nhân vào nhà thương cấp cứu ngay.

(Ghi chú: bài này viết với mục đích nâng cao kiến thức, không dùng để tự trị liệu. Nếu bạn có thắc mắc về tình trạng sức khỏe hay thuốc men, xin hỏi bác sĩ gia đình).

Bác sĩ Trần Mạnh Ngô, M.D., Ph.D., FAAFP; [email protected] ; Điện Thoại: (714) 547-3915.

Send comment
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu.Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Your Name
Your email address
)
Bên cạnh việc đi du lịch, thời gian quây quần bên gia đình và những lễ hội tưng bừng, mùa lễ cũng có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc bịnh tim, đột quỵ và nhịp tim không đều. Theo một nghiên cứu được trình bày tại British Cardiovascular Society đầu năm nay, kỳ nghỉ lễ năm nay có thể còn nguy hiểm hơn bình thường vì Giáng sinh rơi vào thứ Hai. Nghiên cứu mới phát hiện rằng nguy cơ lên cơn đau tim vào thứ Hai cao hơn so với các ngày khác trong tuần.
Mỗi năm, ở Hoa Kỳ có nửa triệu người chết vì các nguyên nhân liên quan đến hút thuốc, trong khi ước tính có khoảng 16 triệu người đang sống với các bệnh mãn tính liên quan đến hút thuốc lá, như bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, các bệnh tim mạch, đột quỵ hoặc ung thư. Những rủi ro của việc hút thuốc thì chắc ai cũng đã biết rõ, nhưng cai thuốc vẫn là một việc rất khó khăn, khiến nhiều người bỏ cuộc giữa chừng; họ cho rằng dù gì thì sức khỏe cũng đã tổn thương rồi. Tuy nhiên, theo nhiều nghiên cứu, cai thuốc luôn có nhiều lợi ích.
Ngày 8 tháng 12, Cơ Quan Kiểm Soát Thực-Dược phẩm Hoa Kỳ đã phê duyệt liệu pháp chỉnh sửa gen CRISPR/Cas9 đầu tiên trên thế giới. Phương pháp điều trị này được gọi là Casgevy, nhắm vào bệnh hồng cầu hình lưỡi liềm (sickle cell), giúp cơ thể bệnh nhân tạo ra huyết sắc tố khỏe mạnh. Ở những người mắc bệnh hồng cầu hình lưỡi liềm, huyết sắc tố bất thường khiến cho các tế bào hồng cầu trở nên cứng và có hình lưỡi liềm, có thể gây tắc nghẽn mạch máu. Đến tháng 3 năm 2024, FDA sẽ ra quyết định liệu liệu pháp tương tự có thể được sử dụng để điều trị bệnh beta-thalassemia, một chứng rối loạn làm giảm sản xuất huyết sắc tố, hay không.
Mấy tháng nay chúng ta nghe nói nhiều đến bệnh phổi, “hội chứng phổi trắng” (White Lung Syndrome” và dịch sưng phổi hay “pneumonia” ở trẻ em bên Trung Quốc và ở Mỹ với tin đồn rằng có con vi khuẩn hay siêu vi mới gây ra bệnh này.
Số ca nhiễm vi rút hợp bào hô hấp (RSV) gia tăng, bệnh cúm đang lây lan rộng rãi và số lượng bệnh nhân phải vào bệnh viện cấp cứu ngày càng tăng. Tốt nhất là nên thực hiện các biện pháp phòng ngừa để bảo vệ bản thân, khách khứa và gia đình quý vị. Theo một cuộc khảo sát của tổ chức vô vụ lợi KFF (trước đây gọi là Kaiser Family Foundation), một nửa người dân Hoa Kỳ dự định thực hiện các biện pháp bảo vệ sức khỏe trong mùa lễ này. Một số lo lắng về nguy cơ mắc bệnh của chính mình; những người khác muốn bảo vệ người thân vì các loại bệnh hô hấp rất dễ lây truyền.
11 năm trước, các khoa học gia Jennifer Doudna và Emmanuelle Charpentier lần đầu tiên mô tả một phương pháp mới để chỉnh sửa gen, được gọi là CRISPR, trong một bài báo khoa học. Phát hiện mới rất quan trọng và đã giúp cho hai khoa học gia đoạt giải Nobel Hóa học năm 2020: nó có thể thay đổi cách điều trị các căn bệnh di truyền. Vào ngày 8 tháng 12 năm 2023, Cơ Quan Kiểm Soát Thực-Dược Phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã chính thức chuẩn thuận phương pháp điều trị đầu tiên dựa trên công nghệ này ở Hoa Kỳ.
Dù lệnh cấm đã được công bố rộng rãi và có hiệu lực, người dân California – kể cả trẻ vị thành niên – vẫn có thể mua thuốc lá điện tử có hương vị trên mạng. Điều này được chỉ ra qua một nghiên cứu mới được xuất bản trên JAMA Network Open. Vào ngày 21 tháng 12 năm 2022, California ban hành Senate Bill 793 của Thượng viện, cấm bán hầu hết các sản phẩm thuốc lá có hương vị (flavored tobacco), bao gồm cả thuốc lá điện tử (e-cigarettes), cho mọi người ở mọi lứa tuổi. Shisha, các loại xì gà cao cấp và thuốc lá không khói (loose-leaf tobacco) được miễn khỏi luật này.
Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature, tình trạng buồn nôn và nôn mửa thường xảy ra trong giai đoạn ba tháng đầu của thai kỳ chủ yếu do một loại hormone gây ra. Các nhà nghiên cứu cho biết phát hiện này có thể dẫn tới những phương pháp điều trị tốt hơn cho tình trạng ốm nghén, kể cả những trường hợp hiếm gặp, nguy hiểm đến tánh mạng.
Thời tiết thay đổi có thể khiến cho tâm trạng và cảm xúc thay đổi theo, mùa lễ cũng có thể gây ra những thay đổi trong tâm trạng và hành vi của mọi người. Vào khoảng thời gian này trong năm, sẽ có nhiều người trong chúng ta cảm thấy căng thẳng, lo lắng và bực bội hơn bình thường. Những nguyên nhân gây căng thẳng có thể dẫn tới nguy cơ cao về các bệnh tim mạch, ngộ độc rượu và cả tỷ lệ tử vong do đột quỵ.
Salmonella lại hoành hành. Vào đầu tháng 12, các cửa hàng thực phẩm trên khắp Hoa Kỳ đã thu hồi dưa vàng (cantaloupes) sau khi người ta phát hiện ra rằng cả trái nguyên và loại cắt sẵn đều bị nhiễm khuẩn Salmonella ở 34 tiểu bang – và đã gây ra hai trường hợp tử vong. Dưa cantaloupes nhiễm salmonella cũng được phát hiện ở Canada, các viên chức y tế công cộng cũng ra lệnh thu hồi loại trái cây này.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.