Nguyễn Đình Toàn
Nguyễn Đình Toàn: Từ Chữ Nghĩa Tới Âm Nhạc
Phan Tấn Hải
Chữ nghĩa của Nguyễn Đình Toàn là một phần rất lớn trong thời đi học của tôi. Cũng như sương buổi sớm, không mấy ai thấy rõ, nhưng sương vẫn bay phả khắp trời – chữ của Nguyễn Đình Toàn là như thế trong trí nhớ tôi thời còn mang sách tới trường. Bàng bạc, nhưng làm ướt tóc, ướt vai.
Trong cái nhìn thời mới lớn của tôi, Nguyễn Đình Toàn là hiện thân của Hà Nội, là những gì rất mực tinh tế, nhạy cảm. Tôi sinh ra và lớn lên tại Sài Gòn, bạn trong xóm toàn Nam Kỳ rặt, bước ra đầu hẻm là một tiệm hớt tóc lúc nào cũng có bàn cờ tướng cho mấy bác trong xóm tụ họp khề khà, hễ đi xe đạp ngang qua tiệm thường là nghe từ la-dô (máy radio) để nơi một kệ trong tiệm vang lên mấy câu ca từ những tuồng cải lương, thí dụ “ngày mai đám cưới người ta, vì sao sơn nữ Phà Ca lại buồn”… Thế cho nên, khi vào trung học Chu Văn An là một chân trời khác hẳn, hầu hết là Bắc Kỳ -- chữ này gọi không đúng, nhưng là để đối lại hình ảnh trên, vì cậu học trò trong tôi lúc đó đồng nhất tất cả nơi đây là Hà Nội. Vâng, trung học Chu Văn An là hiện thân Hà Nội, nơi nhà thơ Vũ Hoàng Chương dạy văn, nơi thầy Nguyễn Đình Quỹ dạy toán. Cũng là Hà Nội dưới mắt tôi, kể cả khi tôi học Pháp văn từ thầy Nguyễn Đăng Thường, một người Nam Kỳ thuần. Nghĩa là, Hà Nội là một phẩm chất của văn hóa khó tìm. Và rồi, cùng bạn hữu la cà các tiệm cà phê, tôi gặp một Hà Nội được hiện thân qua Nguyễn Đình Toàn.
Dòng chữ đầu tiên trong “Áo Mơ Phai” của Nguyễn Đình Toàn là: Hà Nội 1954.
Rồi chấm xuống hàng.
Câu kế tiếp là nói về hơi lạnh mùa thu, rồi câu kế tiếp là nói về sương mù Hồ Gươm. Tới đoạn thứ tư là hình ảnh Tháp Rùa như lún sâu xuống đáy hồ. Đó là những chữ rất mực đơn giản, viết rất lặng lẽ, không có chữ Hán Việt uyên bác nào, nhưng chở theo trong đó là khói sương Hà Nội.
Sau này, trong những cơ duyên được gặp nhà văn Nguyễn Đình Toàn tại Quận Cam, tôi nhận ra chữ đúng là người: lặng lẽ và đơn giản, đồng thời là sâu sắc và thơ mộng.
Tôi không nhớ chính xác được nghe thơ Nguyễn Đình Toàn qua nhạc Vũ Thành An là lúc nào. Có lẽ, từ một cơ duyên nghe nơi sân Chùa Xá Lợi, lúc đó là khi học thi Tú Tài 2. Người bạn thân, tên Cung Nhật Thành, vào một buổi chiều, mang theo cây đàn guitar, hát nhiều bài trong đó có hai ca khúc “Em Đến Thăm Anh Đêm 30” và “Tình Khúc Thứ Nhất” – nói là thơ Nguyễn Đình Toàn, nhạc Vũ Thành An.
Nhiều thập niên sau, nhìn trên một vài mạng, tôi thấy ghi tác giả là Nguyễn Đình Toàn và Vũ Thành An, có vẻ như sáng tác chung. Thế nào thì không biết, và sau này tôi cũng không hỏi trực tiếp khi gặp nhà văn họ Nguyễn (lúc đó, tôi tự nhủ: có ai lại đi hỏi xem sương buổi sáng từ đâu tới?), nhưng chữ nghĩa đúng là phong cách Nguyễn Đình Toàn, không thể nào của bất kỳ ai khác.
Tên bạn không phải ca sĩ chuyên nghiệp, giọng cũng khá, nhưng cảm xúc của tôi khi nghe buổi chiều đó thật khó quên. Cả hai ca khúc đều lãng đãng sương mù Hà Nội.
Lúc đó, Nguyễn Đình Toàn nổi tiếng nhất là qua chương trình Nhạc Chủ Đề. Giọng Hà Nội của ông nói trên đài phát thanh là tuyệt vời, nhưng tôi không có thì giờ theo dõi, vì tuổi trẻ thời trước 1975 chỉ lo học cũng đủ hết ngày giờ. Chỉ nhớ nhất là thỉnh thoảng nghe, nhận thấy lời giới thiệu rất mực thơ mộng, không phải nhà thơ sẽ không có những lời như thế.
Cũng nhớ nhất về chương trình Nhạc Chủ Đề Nguyễn Đình Toàn là cách ngưng giữa một số chữ, khi đọc những chữ khởi đầu chương trình: “Đây -- là chương trình - Nhạc Chủ Đề…”
Trong trí nhớ thời mới lớn của tôi là như thế. Sau này tôi nghiệm ra cũng có nhiều bạn y hệt như mình: một thời ký ức thời mới lớn là không gian Nguyễn Đình Toàn, mơ hồ như sương khói nhưng không nhầm lẫn được. Kể cả các bạn nữ, như cô Hà ở Úc châu, hay như nhà văn Lưu Na ở Hoa Kỳ. Nguyễn Đình Toàn với tôi là một tượng đài Hà Nội, lung linh như sương khói, đẹp lặng lẽ -- cả trong ký ức và cả tới bây giờ.
Sau này, nhà văn Nguyễn Đình Toàn sáng tác nhạc, in CD. Chỗ này xin nói rõ, tôi là một người không uyên bác về nhạc, cho nên dựa vào cảm xúc là chính, không biết gì để nói về những phức tạp như hợp âm hay giai điệu.
Chữ của Nguyễn Đình Toàn đơn giản, nhưng sang trọng, hình ảnh nhiều chất thơ. Nhiều khi nghe qua câu nhạc, chúng ta không nhớ chính xác từng chữ, nhưng hình ảnh trong chữ dễ dàng in sâu trong trí nhớ chúng ta, vì trong các chữ rất mực đời thường của ông là một chất thơ rất mực nồng nàn với cuộc đời và với con người.
Như trong ca khúc “Riêng tôi nhớ người,” Nguyễn Đình Toàn viết:
Ôi son trên môi còn in dấu người
Và tóc như dao chia tình đôi
Đêm hay gương soi nỗi buồn xa ấy
Yêu người đã bỏ đời vui…
Chỗ này cũng nên ghi thêm: chính tả của tôi có thể sai, vì có khi nghe không chính xác giữa các chữ có phụ âm như d và gi...
Dù vậy, một trong những ca khúc của Nguyễn Đình Toàn tôi nghe hoài vẫn thấy hay là bản “Căn nhà xưa” – nơi đây là những chữ đơn giản nhưng các hình ảnh rất buồn khắc sâu vào lòng, dòng nhạc dịu dàng y hệt như điệu ru ca dao:
Em có nhớ căn nhà xưa bên khu vườn cải
Nơi những sớm mai nằm nghe nắng rộn trên mái
Ở đó có những lũ sên bò quanh
Những vết nứt rêu tường xanh
Có giếng nước soi trời trong…
Đó cũng chính là một quê hương đầy nước mắt của tôi, nơi hơn nửa đời người tôi vẫn chưa về thăm. Nơi đây, nơi miền Nam California này, Nguyễn Đình Toàn bây giờ đã trở thành khung trời Sài Gòn trong ký ức tôi.
Làm thế nào âm nhạc Nguyễn Đình Toàn đã có sức mạnh như thế? Đó là một ẩn mật của cõi này, và tôi sẽ không bao giờ có thể hiểu được.
Nguyễn Đình Toàn: một nhà văn lặng lẽ, sống giữa một Quận Cam ồn ào vô cùng tận, nhưng vẫn thu hẹp về một thế giới riêng. Nơi đó lẽ ra không phải là không gian của Nguyễn Đình Toàn, một người bay bổng trong chữ nghĩa và âm thanh, cao thật cao và xa thật xa – cách biệt những chung cư và đường phố thị trấn Westminster.
Nguyễn Đình Toàn trong tôi là một khung trời Hà Nội, nơi tôi chưa từng tới, và rồi cũng là một ký ức Sài Gòn, nơi nuôi dưỡng từng tế bào và máu thịt tôi. Tôi đã từng thầm lặng mang ơn ông, nhưng chưa bao giờ nói lên, vì sợ là chữ mình nói lên sẽ có gì như bất toàn. Bây giờ, tôi viết những dòng này để bày tỏ lòng biết ơn chữ nghĩa và âm nhạc của ông: một tầng trời thơ mộng cao thật cao, nhưng đã trở thành một phần hơi thở của tôi.
.
Dưới đây là sơ lược tiểu sử nhà văn, nhà thơ, nhạc sĩ Nguyễn Đình Toàn, dựa theo Wikipedia.
Sinh ngày 6 tháng 9/1936, tại huyện Gia Lâm thuộc tỉnh Bắc Ninh (về sau đổi thành quận Gia Lâm thuộc tỉnh Gia Lâm) và di cư vào Nam năm 1954.
Còn có bút hiệu là Tô Hà Vân khi viết văn và Hồng Ngọc khi viết nhạc.
Có nhiều sáng tác văn học nghệ thuật dưới nhiều dạng: tiểu thuyết, truyện ngắn, kịch nói, bút ký. Tác phẩm Áo mơ phai đoạt Giải Văn học Nghệ thuật của Việt Nam Cộng hòa năm 1973.
Thực hiện chương trình phát thanh Nhạc chủ đề trên đài phát thanh quốc gia VTVN mỗi tối Thứ Năm.
Sau năm 1975, ông bị chính quyền Cộng sản bắt và giam học tập cải tạo 10 năm mới được thả. Năm 1998 ông cùng vợ được xuất cảnh sang Mỹ và định cư ở California.
Một số bản nhạc của ông được nhiều người biết đến, trong đó có "Em Đến Thăm Anh Đêm 30” và "Tình khúc thứ nhất" do Vũ Thành An phổ nhạc. Ca sĩ Khánh Ly đã thâu âm và phát hành 2 đĩa nhạc với nhiều sáng tác mới của ông.
GHI CHÚ:
Nếu bạn đang cư ngụ ở Nam California, xin mời tham dự ĐÊM NHẠC NGUYỄN ĐÌNH TOÀN: MỘT NGÀY SAU CHIẾN TRANH. Vào Thứ Bảy 13/4/2019 từ 7:00 PM đến 10:00 PM do CLB Văn-Nghệ Viện Việt-Học tổ chức, tại Phòng Sinh Hoạt Nhật Báo Người Việt. Mọi bảo-trợ, đóng góp, giữ chỗ trước xin liên lạc Viện Việt Học: (714) 270-8110. Liên-lạc: (714) 775-2050 // Email: info@viethoc.com
25/05/2019(Xem: 94)
...Tuy công nghiệp không ghi trong sử sách,
Tuy bảng vàng bia đá chẳng đề tên... Đằng Phương- Anh hùng vô danh- Hồn Việt - 1950)
Thưa quý bà con,
25/05/2019(Xem: 90)
Trong bài trước cũng về Hồ Chí Minh, Cỏ May tôi quan tâm tác phong của ông để làm bộc lộ rỏ con người của một tên chỉ điểm (thứ tay sai của công an) . Nay, Cỏ May tôi xin dựa theo tài liệu kể lại thêm những hoạt động chỉ điểm của Hồ Chí Minh . Một tên chỉ điểm chuyên nghiệp vừa để kiếm tiền, vừa để nhờ thành tích đó mà sửa soạn con đường tiến thân cho mình.
25/05/2019(Xem: 69)
Tù nhân Trần Công/Phan Văn Thu - người đứng đầu nhóm Công án Bia Sơn suy kiệt trong nhà tù.
24/05/2019(Xem: 445)
Đã từ một năm nay, từ ngày 10 tháng sáu năm 2018, bà con ta trong nước đã xuống đường biểu tình chống Trung Cộng đã xâm phạm lãnh thổ chúng ta.
24/05/2019(Xem: 1196)
Nhân ngày Memorial Day, 27-5-2019, xin ghi lại thành tích của một cố vấn Mỹ, ông John Paul Vann, đã hy sinh trên chiến trường Việt Nam, góp phần bảo vệ tự do dân chủ cho VNCH.
24/05/2019(Xem: 852)
Thật ra, Kuku không phải là tên một đảo như nhiều người vẫn thường nghĩ. Bạn sẽ không tìm thấy nó trên Google Map hoặc bản đồ chính thức của Indonesia.
24/05/2019(Xem: 634)
Đọc tựa bài chắc làm gợi nhớ cho những ai lớn lên ở miền Nam Việt Nam vào đầu thập niên 1970 về một ca khúc đã vang vang trên làn sóng phát thanh và phát hình.
24/05/2019(Xem: 476)
Nhà văn Phan Anh sinh năm 1984. Hơn hai mươi năm trước, trước khi ông mở mắt chào đời, làng báo của nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hoà (trong cùng một ngày) đã đồng loạt loan tin (*) về một vụ án gián điệp, với những lời lẽ mạt sát nặng nề đến độ lố bịch
24/05/2019(Xem: 380)
Tại sao ông Nguyễn Phú Trọng vắng mặt tại phiên họp khai mạc Quốc hội kỳ 7, và trong đoàn Quốc hội viếng lăng Hồ Chí Minh ngày 20/05/2019? Thời Nhân văn Giai phẩm 1956, Cụ Phan Khôi đã viết về sự tích “Ông bình vôi”
23/05/2019(Xem: 245)
tôn trọng các quyền con người là một bộ phận quan trọng của EVFTA và vi phạm các quyền này là một vi phạm nguyên tắc của thỏa thuận. Kể từ khi triển khai thực hiện Hiệp định PCA vào năm 2012 và kể từ khi kết thúc đàm phán EVFTA vào năm 2016, tình hình nhân quyền tại Việt Nam đã xấu đi một cách đáng kể
23/05/2019(Xem: 1957)
Về hưu, chữ nghĩa của tài tình của “vi-xi” bây giờ gọi là “nghỉ hưu?”, là nghỉ làm việc, không còn tiếp tục làm công việc hàng ngày để kiếm lương bổng, lợi tức cần cho đời sống nữa.
23/05/2019(Xem: 788)
Tháng 4 của Hoa Kỳ là một ngày tháng đáng lưu ý của lịch sử. Cuộc nội chiến Nam Bắc Hoa Kỳ bắt đầu vào ngày 12 tháng 4-1861. Bốn năm sau vào ngày 9 tháng 4-1865, tướng Lee của miền Nam đầu hàng tướng Grant của miền Bắc...
23/05/2019(Xem: 1266)
Kể về những giai thoại liên quan đến Kinh Kim Cang trong lịch sử và duyên may của chính bản thân mình với kinh này, tôi không có ý đề cao sự màu nhiệm của Kinh Kim Cang. Cái đó để từng người phán xét “Linh tại ngã, bất linh tại ngã.” ... Sự vĩ đại nằm ở chỗ dám xả bỏ tất cả những gì mình đang có để cống hiến cho đời. Và Đức Phật chính là con người như vậy.
22/05/2019(Xem: 445)
Viện Việt-Học kính giới thiệu đến các quí-vị chương-trình Mạn-đàm Văn-chương, về đề tài: "TRUYỆN THẠCH SANH LÝ THÔNG: MỘT CÁCH NHÌN KHÁC" Diễn-giả: GS Nguyễn Văn Sâm Với sự góp mặt của: Nhà văn Phan Tấn Hải – GS Trần Văn Chi – GS Nguyễn Trung Quân - Lời ngỏ: Soeur Trần Nữ
22/05/2019(Xem: 831)
Irvine là một thành phố ở Quận Cam (Orange County )- Nam California – là một thành phố được quy hoạch, phát triển bởi công ty Irvine , từ thập niên 1960.
Tin công nghệ
Khoảng cuối tháng 05/2019, sau nhiều lần trì hoãn, cuối cùng dự án Starlink, dự án bao phủ Internet băng thông rộng trên toàn thế giới qua vệ tinh, của Elon Musk sẽ bắt đầu bằng việc phóng tàu SpaceX chở 60 vệ tinh lên vũ trụ vào ngày 23/05/2019.
Khoảng cuối tháng 05/2019, mẫu xe thử nghiệm các nghệ an toàn mới nhất của Mercedes-Benz đã chính thức được giới thiệu với tên gọi khá dài - Experimental Safety Vehicle (ESF) và được xây dựng dựa trên phiên bản hybrid cắm sạc (plug-in hybrid) của Mercedes-Benz GLE-Class thế hệ thứ 4. Bên cạnh vai trò dùng thử các công nghệ an toàn tiên tiến nhất của Mercedes, ESF còn có khả năng tự lái ở một số điều kiện lưu thông nhất định. Đặc biệt, ESF có thể giao tiếp với các phương tiện khác khi tham gia giao thông dưới chế độ tự lái.
Khoảng cuối tháng 05/2019, Cơ quan giám sát bảo mật dữ liệu của Ireland thông báo mở cuộc điều tra nhắm vào hoạt động thu thập dữ liệu quảng cáo trực tuyến của Google.
Hàng triệu năm trước, một tai nạn di truyền ngẫu nhiên có thể đã kích hoạt cho sự ra đời và phát triển của tất cả cuộc sống đa bào như hiện nay. Chỉ một thay đổi duy nhất đã tạo nên bước chuyển đổi từ sự sống đơn bào (như vi khuẩn) sang sự sống đa bào, trong đó bao gồm cả con người.
Khoảng cuối tháng 05/2019, theo trang Bloomberg, nhiều khả năng sẽ có thêm 5 công ty công nghệ Trung Quốc bị Mỹ đưa vào danh sách đen và áp dụng lệnh cấm giống Huawei, mà đa số là các công ty sản xuất thiết bị và camera giám sát.
Khoảng cuối tháng 05/2019, Panasonic, hãng công nghệ Nhật Bản, đã đưa ra thông báo chính thức về việc ngừng cung cấp linh kiện cho Huawei sau khi hãng phải chịu những cấm vận từ Mỹ.
Khoảng cuối tháng 05/2019, trong một bài viết được đăng tải trên blog của công ty, Google cho biết đã phát hiện ra một lỗ hổng bảo mật có thể khiến mật mã tài khoản của một lượng lớn người dùng dịch vụ G Suite bị lưu dưới dạng văn bản thuần túy.
Ngày 20 tháng 5, Trăng tròn và Sao Mộc, hành tinh lớn nhất của Hệ Mặt trời, gần như đã chia sẻ cùng khung nhìn trong ảnh.
Khoảng cuối tháng 05/2019, theo trang TechCrunch, dữ liệu tài khoản chứa thông tin cá nhân của 49 triệu người dùng Instagram đã vô tình bị rò rỉ trên mạng Internet. Những tài khoản bị ảnh hưởng bao gồm cả người nổi tiếng, tài khoản thương hiệu và một lượng người dùng có tầm ảnh hưởng lớn trên Instagram.
Hồi tháng 03/2019, Apple chính thức thừa nhận bàn phím cánh bướm của hãng gặp lỗi và ra mắt chương trình sửa miễn phí. Tuy nhiên, chương trình vẫn bị nhiều người dùng phàn nàn vì không hỗ trợ các mẫu MacBook vừa ra mắt như MacBook Air 2018 và MacBook Pro 2018. Hai mẫu laptop đã được cập nhật bàn phím nhưng cuối cùng vẫn gặp lỗi.
Khoảng cuối tháng 05/2019, Ngân hàng Trung ương Nepal tuyên bố cấm cửa ví điện tử Alipay và WeChat Pay tại Nepal
Tháng 05/2019, chính quyền ông Donald Trump đã ra lệnh cấm các công ty Mỹ hợp tác với Huawei. Tuân thủ chính sách mới, Google đã chính thức rút giấy phép sử dụng Android của Huawei và một loạt công ty Mỹ khác như Qualcomm, Intel cũng yêu cầu nhân viên tạm ngừng hợp tác với Huawei.
Khoảng cuối tháng 05/2019, Facebook chia sẻ rằng hãng đang giúp đỡ các tổ chức y tế cộng đồng chống lại các dạng dịch bệnh bằng cách chia sẻ cho họ 3 dạng bản đồ số có chứa các thông tin liên quan đến nhân khẩu học, cách thức di chuyển và khả năng truy cập Internet của người dùng mạng xã hội.
Xung đột thương mại Mỹ - Trung leo thang lên một bước mới khi vào ngày 10/05/2019, tổng thống Trump chính thức nâng thuế đối với hàng hóa Trung Quốc, từ 10% lên 25%. Điều này đang làm các nhà đầu tư vào Apple và chuỗi cung cấp của họ lo lắng hơn bao giờ hết. Ngay cả người luôn lạc quan vào Trung Quốc như nhà đầu tư lớn Thornburg Investment Management cũng đang rút vốn ra khỏi Apple và các công ty thuộc chuỗi cung ứng của họ, khi lo ngại rằng việc Mỹ áp đặt thuế quan có thể gây ra các tác động nghiêm trọng đến hệ sinh thái công nghệ.
Tại thời điểm tế bào khỏe mạnh bị căng thẳng, nó có thể chọn một trong hai con đường: hoặc là kích hoạt một quá trình tự hủy rồi chết, hoặc trở thành tế bào zombie
Copyright © 2019 vietbao.com All rights reserved 