Thảm Cảnh Lụa Hà Đông

Bạn,
Theo báo Doanh Nghiệp, nằm bên bờ sông Nhuệ, có làng lụa Vạn Phúc (Hà Đông, Hà Tây) đã làm nên những vuông lụa Hà Đông, thước gấm, vân, sa lừng lẫy trong vùng, ngoài cõi, được lưu truyền hàng trăm năm lịch sử. Qua bao dâu bể đổi đời, con người có khi rạng rỡ, phú quý, cũng có khi điêu đứng, đói nghèo vì lụa. Có một thời gian, lụa Vạn Phúc tìm lại được thời hoàng kim với hàng nghìn chiếc máy dệt của 780 gia đình, cho sản lượng tới ba triệu m2 lụa, doanh thu 20 tỷ đồng mỗi năm. Thế nhưng hôm nay làng lụa ấy bỗng rơi vào thảm cảnh như ghi nhận sau đây của báo Doanh Nghiệp.
Lâu đời là thế, lững lẫy là thế mà chỉ từ giữa năm ngoái đến nay, 1/3 nghệ nhân Vạn Phúc đã cho ngừng máy, sản lượng giảm 50%. Nhiều hộ bán máy, bỏ nghề. Làng nghề rơi vào tĩnh lặng đến khó ngờ. Festival Huế vừa rồi, xã Vạn Phúc đã lập một đoàn nghệ nhân đưa lụa vào đó để tìm đầu ra. Cả tháng trời vật vã, Festival kết thúc, đoàn về, số lụa bán được, trừ chi phí coi như huề. Mới đây, xã lại cử một đoàn đi Lào tham gia hội chợ nhưng tình hình cũng không khả quan hơn. Lụa ế ẩm, nhiều nhà đã bán máy để lo nợ, kiếm kế khác sinh nhai. Bỏ nghề cũng đau đớn lắm, nhưng muốn bỏ cũng khó vì máy dệt bây giờ bán được cũng không phải dễ.
Anh Tâm ở xóm Đoàn Kết, dân gốc Vạn Phúc, từ bé đã sống trong không khí làng nghề. Năm 1994, anh vay gần 20 triệu lắp vào chiếc máy dệt để sống với lụa. Thế nhưng lụa lại phụ người. Tính đi tính lại, anh bỏ nghề, bán máy dệt được 5 triệu đồng. Bây giờ, anh làm thợ xây, còn vợ thì đi rửa da bò thuê. Cùng với tâm trạng anh Tâm, chỉ chiếc máy dệt vừa mua 12 triệu đang đắp chiếu, anh Đỗ Xuân Thắng, than thở: Đống tiền bỏ ra, chưa làm được đồng nào đã phải gạ bán lấy nửa tiền mà chẳng ai thèm mua. Không chỉ có anh Tâm, anh Thắng khó khăn, một viên chức xã cho biết: Giữa năm ngoái đến nay, lụa ế ẩm quá. 1/3 nghệ nhân đã ngừng máy. Nếu so với năm 2001 thì sản lượng lụa giảm 50%. Rất nhiều nhà đã bán máy dệt, bỏ nghề làm lụa. 9 tỷ đồng vay để đầu tư cho nghề, đến nay khó có thể trả đủ cả gốc lẫn lãi.
Nguyên nhân đầu tiên là một kế hoạch đầu tư và sản xuất sai lạc. Năm 1994, làng lụa Vạn Phúc được đưa vào kế hoạch phục hồi và phát triển. Huyện, xã, Hội Nông dân, ngành công nghiệp hô hào việc tăng máy dệt, tăng số hộ tham gia sản xuất nhưng không cơ quan nào có một kế hoạch cụ thể cho đầu ra. Ban đầu, số máy ít, chưa phải cạnh tranh với hàng Trung Quốc, những hộ có máy dệt ăn nên làm ra. Nhiều người hăm hở bán đồ, tậu máy. Các cơ quan địa phương khăng khăng trong hội nghị rằng đây là cơ hội làm giàu, hiện đại hoá nông thôn, phải tận dụng nhanh, triệt để... Hơn 7 năm kiên trì tận dụng, số máy dệt, số hộ tham gia đã vượt quá nhu cầu thực tế. Cùng lúc, vải lụa Trung Quốc tràn vào. Dân đâm lao thì phải theo lao. Họ hạ giá thành sản phẩm, nâng cao sản lượng với hy vọng thu hồi vốn. Sản lượng vì thế càng quá tải.
Bạn,
Cũng theo báo này, do thế, lụa Hà Đông trước kiêu sa bao nhiêu, nay rẻ rúng bấy nhiêu. Ngoài vài hộ loanh quanh tìm thị trường, phần lớn lụa Vạn Phúc chỉ chờ vào 20 tư thương ở Hà Nội tiêu thụ. Lý do nữa là từ thời gian phục hưng làng nghề đến nay, dân Vạn Phúc không được hưởng một chính sách ưu đãi nào, nhất là vốn. Họ đều phải vay qua ngân hàng, lãi suất không được giảm, thời gian vay không được dài đã trở thành điều khó dễ đối với người dệt lụa Hà Đông.

• Nhà Văn Trần Khải Thanh Thủy Gặp Đồng Bào ở Westminster
• Sinh Hoạt Cộng Đồng: Chiến Dịch Xuống Đường Vận Động Chữ Ký Tranh Đấu Cho Phụ Nữ Và Trẻ Em Vn
• Sinh Y Học: Khứu Giác Muỗi Anopheles, Di Thể Nhức Đầu Thống
• Giã Từ Tháng Năm 2011