Hôm nay,  

Vài Suy Nghĩ Về Nền Dân Chủ Ở Mỹ: Cuộc Chiến Văn Hóa (Bài 6)

07/09/202009:17:00(Xem: 8721)

Trump là một nghịch lý: tỷ phú địa ốc nhưng được giới công nhân thợ thuyền bỏ phiếu; thô lỗ và thiếu đạo đức nhưng được giới tôn giáo và thành phần bảo thủ liêm chính ủng hộ. Ngay nhiều người bỏ phiếu cho Trump cũng không chối cãi ông ta thiếu tư cách lãnh đạo nhưng tại sao vẫn còn tiếp tục ung hộ? Bởi vì họ xem Trump là cơ hội cuối cùng trong cuộc chiến văn hóa sống còn đối với chủ nghĩa tự do (liberalism) để phục hồi nước Mỹ.

Những lời phát biểu của Trump tuy bề ngoài thay đổi như chong chóng nhưng từ thập niên 80 đến nay lại thể hiện hai quan điểm vô cùng thống nhất, rằng Mỹ bị Tàu gạt và Hoa Kỳ bị suy đồi do chủ nghĩa tự do. Báo chí dùng chữ Trumpism (chủ nghĩa Trump) ám chỉ tâm lý cuồng Trump, còn giả sử hỏi Trump rằng Trumpism nghĩa là gì có lẽ ông ta cũng không biết vì không phải là người trọng sách vở! Dù vậy với nỗ lực phân tích một hoàn cảnh xã hội mù mịt (và mù quáng) nên người viết định nghĩa Trumpism bao gồm hai khía cạnh như sau:

(1) chống chủ nghĩa tự do 

(2) ngăn chận sự bành trướng của Trung Quốc.

 

Trước tiên nên tìm hiểu thế nào là tự do, vì ở Mỹ các chữ liberal, liberalism và liberal world order lại mang nhiều ý nghĩa khác nhau tùy theo cách sử dụng:


  1. Nhìn về cánh tả cổ điển (classical left - từ khoảng sau 1930), liberalism đồng nghĩa với công đoàn và Mác-Xít hô hào chủ nghĩa xã hội (socialism) dùng nhà nước cướp đoạt tài sản và hạn chế quyền tự do cá nhân (để khích động quần chúng cánh hữu nên ngày nay gọi là theo kiểu Bernie Sander)


  1. Nhìn sang cánh tả cấp tiến (progressive left), liberalism bắt đầu với trào lưu Nhân Quyền (Civil Rights), Phụ Nữ Bỏ Phiếu (Women Suffrage) và chống chiến tranh Việt Nam (Anti-War, Peace & Love) của thập niên 60. Đến gần cuối thế kỷ 20 thêm vào LGTBQ, hôn nhân đồng tính, tự do phá thai, di dân, xã hội đa văn hóa (multi-cultural), đa dạng (diversity), đặt vai trò trọng tâm của nhà nước nhằm tạo bình đẳng và xóa bỏ khoảng cách giàu nghèo, và gần đây là bảo vệ môi trường. Các phong trào cánh tả như Black Live Matter và Antifa bị giới bảo thủ lên án do thành phần Mác-Xít và vô chính phủ (anarchist) giật dây – tương tự như phong trào sinh viên và tôn giáo ở miền Nam Việt Nam trong thập niên 60 bị cộng sản trà trộn. Di dân, xã hội đa văn hóa và đa dạng đều bị xem là đe dọa đến nền tảng văn hóa Ki-Tô Giáo (Chistianity) của Hoa Kỳ và Tây Phương. Nhà nước lớn mạnh (big government) và bảo vệ môi trường đe dọa tính cạnh tranh và công ăn việc làm của dân chúng.


  1. Bước sang cánh hữu cổ điển (classical right), tự do tức là thị trường tự do (free market); hoặc mô hình tư bản (capitalism) đối nghịch với chủ nghĩa xã hội (socialism).


  1. Nhìn về hai cánh tân bảo thủ (neo-conservatism) và tân tự do (neo-liberalism) thì tự do lại hàm ý liberal world order (trật tự thế giới tự do) do Hoa Kỳ dẫn đầu từ sau khi Chiến Tranh Lạnh chấm dứt. Cánh hữu đề cao can thiệp quốc tế (interventionism) để phát huy thế giới tự do (free world). Hai cánh tả và hữu đều hô hào toàn cầu hóa (globalization) và tự do giao thương (free trade). Vì thế giới tự do và tự do mậu dịch được xem là điểm chung cuộc của lịch sử (the End of History) nên Mỹ có trách nhiệm phải bảo vệ và phát triển qua hình thức liên minh và hợp tác quốc tế với NATO, WTO, TPP, v.v… bằng ngoại giao (diễn tiến hòa bình ở Trung Quốc và Việt Nam, dân chủ hóa Trung Đông), thương mại (cấm vận Iran, Bắc Hàn, Nga) hay quân sự (Kosovo, Iraq, biển Đông.)

Trumpism chỉ đồng ý với điểm 3 (free market) mà chống 1 (socialism), 2 (immigration, diversity, multi-culturalism, big government, environmentalists) và 4 (Mỹ không làm sen đầm quốc tế, không để cho Tàu gạt và không bị đồng minh “ăn quịt” (free riders).) Nhìn như vậy mới hiểu tại sao Trump vừa thóa mạ đối thủ Dân Chủ lại mạt sát đảng Cộng Hòa phía George W. Bush, John McCain,… do không đặt quyền lợi nước Mỹ trước tiên (American First) mà lại khờ khạo đi làm sen đầm quốc tế trong khi bị thế giới lợi dụng qua WTO, NATO, v.v…

Để so sánh: 

  • Cánh tả của Bernie Sander và Elizabeth Warren thiên về điểm 1 (socialism), đề cao điều 2 (immigration, diversity, multi-culturalism, big government, environmentalists), hạn chế điểm 3 (free market) mà lại tương đồng với Trump chống điều 4 (không can thiệp quốc tế (interventionalism) và giới hạn tự do mậu dịch (free trade).)

  • Cánh trung tả của Biden lại chấp vá ủng hộ cả ba điểm 2-4 ngoại trừ điều 1 (socialism), nói cách khác là trở lại tình trạng với nước Mỹ mê ngủ mà tưởng mình dẫn đầu thế giới.

 

Thêm một so sánh khác thì cuộc chiến văn hóa ở Mỹ hiện nay làm lung lay xã hội không khác gì Cách Mạng Văn Hóa (Cultural Revolution) ở Tàu trong thập niên 60.

Khi nhìn vấn đề như trên thì mới hiểu tại sao:

Trump căm ghét bà Merkel vì nước Đức đòi duy trì NATO (nhưng ăn quịt không chi tiền), mở cửa cho tỵ nạn Hồi Giáo (đe dọa nền văn minh Ki-Tô Giáo của Tây Phương) và tự do mậu dịch (có lợi cho Tàu.) 

Trump thân thiện với Putin (Nga), Viktor Orban (Hung), Duterte (Phi) dù độc tài nhưng đều chống LGTBQ và xã hội đa văn hóa. Nga và Đông Âu còn tuyên truyền ngăn chận cuộc xâm lăng của Hồi Giáo vào Âu Châu.

Trump hợp ý với Modi (Ấn) và Erdogan (Thổ) cho dù họ không thuộc Ki-Tô Giáo nhưng tự hào và phát huy hai nền văn hóa truyền thống của Ấn Độ Giáo và Hồi Giáo.

Với Việt Nam thì Trump nửa tin nửa ngờ: biết Việt Nam mánh khoé gian lận trong thương mại (còn tệ hơn cả Tàu) nhưng bù lại dùng Việt Nam để chận Trung Quốc (ngược lại cũng bị CSVN lợi dụng dù đu dây Mỹ-Trung nhưng vẫn tựa vào Tàu làm chính để làm giàu và củng cố quyền lực.)

Cho nên ở ngoại quốc khi đọc tin tức về Mỹ dễ hiểu lầm nếu không quen thuộc cách dùng những chữ như liberal, liberalism, liberal world order trong khung cảnh xã hội Mỹ. Đối với người Việt và Mỹ gốc Việt ủng hộ Trump thì chống Tàu là chính, trong khi đối với dân Mỹ dù Dân Chủ hay Cộng Hòa thì cuộc chiến văn hóa (cultural war) giữa hai quan điểm cấp tiến và bảo thủ mới định đoạt cho tương lai nước Mỹ.

Theo cách nhìn này nên trong đại dịch Vũ Hán Trump lên án Trung Quốc là nguyên nhân gây dịch bệnh; ngược lại đảng Dân Chủ tố cáo lề lối ứng xử hổn loạn đối với đại dịch của Trump. Nhưng đến lúc Black Live Matter nổi lên đảng Dân Chủ kêu gọi bình đẳng màu da và xoá bỏ các di tích nô lệ thì Trump phản đòn bằng cách nhấn mạnh đến trật tự xã hội (Law and Order) và công lao các nhà lập quốc. Cho dù không phủ nhận những ma thuật chính trị mỵ dân nhưng cần nên thấy đây chính là hai bộ mặt trong cuộc chiến văn hóa muôn hình vạn trạng quyết định cho bầu cử 2020.



In Trang
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
1234567Trang sauTrang cuối

Nelson Mandela (1918-2013), quán quân Giải Nobel Hòa Bình năm 1993, nhà hoạt động chống chế độ phân biệt chủng tộc bị tù 27 năm, và là vị tổng thống người da đen đầu tiên được bầu trong cuộc bầu cử dân chủ đầu tiên của nước Nam Phi vào năm 1994, đã từng nói rằng, “Giáo dục là vũ khí có sức mạnh nhất mà bạn có thể sử dụng để thay đổi thế giới.” Hơn ai hết, Nelson Mandela là người không những hiểu rõ giá trị thực sự của nền giáo dục mà còn áp dụng kiến thức đó trong việc làm thay đổi đất nước và dân tộc Nam Phi của ông. Ông đã dẫn dắt Nam Phi từ một quốc gia ngập chìm trong bóng tối của thù hận, phân hóa và lạc hậu để vươn mình lên trong ánh sáng của đoàn kết, hòa bình và phát triển.

Hoa Kỳ đã tấn công Iran. Chỉ vài ngày sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump gợi ý rằng có thể trì hoãn bất kỳ hành động quân sự nào của Mỹ trong nhiều tuần, ông tuyên bố vào ngày 21/6 rằng máy bay Mỹ đã tấn công ba địa điểm hạt nhân của Iran, bao gồm cả cơ sở bị chôn sâu ở Fordow. Các quan chức Iran xác nhận rằng các cuộc không kích đã diễn ra. Mặc dù ông Trump khẳng định rằng các địa điểm này đã bị "xóa sổ", nhưng vẫn chưa rõ các cuộc tấn công đã gây ra thiệt hại gì.

Jena, Louisiana – một thị trấn 4.000 dân lọt thỏm giữa rừng thông – nơi bảng hiệu đầu làng ca ngợi đội bóng nữ vô địch của bang, nhưng cách đó chỉ ba dặm, sau hàng rào kẽm gai và lời Kinh Thánh treo lủng lẳng, là Trại Giam ICE đồ sộ - do GEO Group điều hành. Nơi đây hiện giam giữ hơn 1000 người – phần lớn chưa từng bị kết tội hình sự, nhiều người chỉ là dân đang xin tị nạn hợp pháp, số còn lại chưa kịp hiểu vì sao mình bị bắt...

Tại sao Trump lại vội vàng ban hành hàng loạt sắc lệnh hành pháp và chính sách mới như vậy?AI: Có hai lý do.Đầu tiên, tổng thống vội vàng vì nếu có bất kỳ điều gì sai trái xảy ra vào đầu nhiệm kỳ, ông có thể đổ lỗi cho chính quyền trước và nhà nước (những người làm việc cho ông). Nếu để lâu, những điều sai trái sẽ là trách nhiệm của ông, và Trump không thích chịu trách nhiệm.Thứ hai, ông biết trong hai năm nữa, đảng Cộng hòa sẽ mất quyền kiểm soát Hạ viện trong cuộc bầu cử quốc hội và ông sẽ trở thành què quặt. Ông cần phải hoàn thành mọi việc ngay bây giờ. Ông muốn tập trung vào các doanh nghiệp của mình trong hai năm cuối nhiệm kỳ tổng thống,

Bao dung – một từ nghe thật thanh thoát. Âm tiết của nó cũng thật bình dị, thốt ra từ thanh quản nhẹ nhàng không cần uốn nắn, như cỏ mọc từ đất, như mưa từ trời. Vậy mà ngày nay, trong một xã hội đứng đầu thế giới về tự do, về quyền con người, hai từ “bao dung” bỗng dưng khó tìm. Chính trong tháng Sáu này, tháng gọi là Pride Month, những câu chuyện thương tâm về cộng đồng LGBTQ+ bị chìm trong bóng tối. Có lẽ trong sáu tháng qua, nước Mỹ có quá nhiều những phát ngôn, biến cố, thay đổi mà đối với truyền thông, đó là điều cần phải nói, và nói mỗi ngày. Hoặc cũng có lẽ, trong một chính quyền đang nỗ lực bác bỏ DEI, đóng chặt cửa với di dân, thì truyền thông cũng không dám đào sâu về những gì thuộc về cộng đồng yếu thế. Cho dù, đó là một án mạng lấy đi cuộc sống một con người, hoặc chấm dứt những nguyên tắc vốn đã được nhìn nhận hàng thập kỷ.

“Nơi nào người ta bắt đầu đốt sách, nơi đó người ta rồi cũng sẽ thiêu người.”— Heinrich Heine. Câu nói nổi tiếng từ thế kỷ XIX của thi sĩ Heinrich Heine, tưởng chỉ là tiếng vọng u ám của bóng ma lịch sử nhưng hôm nay, giữa thế kỷ XXI, lời cảnh báo ấy lại trở nên rúng động – ngay trên đất nước từng được xem là ngọn hải đăng của tự do học thuật. Oái oăm thay, những dấu hiệu đầu tiên của bóng tối không phát xuất từ một chế độ độc tài phương Đông, mà từ chính nước Mỹ – xứ sở từng được xem là ngọn hải đăng của giáo dục tự do.

Donald Trump không đội vương miện, nhưng ông đã luyện được cách bắt cả một đảng chính trị quỳ gối. Và cũng như các ông vua cổ đại, ông không cần luật – ông chính là luật. Nếu Toà Tối cao chống đối, ông sẽ gọi đó là “phản quốc.” Nếu truyền thông phản biện, ông gọi đó là “tin giả.” Nếu có cuộc bầu cử mà ông thua, ông sẽ bảo đó là “gian lận.” Và nếu có ai dám nói điều gì khác, ông sẽ gửi quân đội tới – như ông đã làm ở Los Angeles, để dạy cho đám biểu tình “hỗn xược” ấy một bài học về dân chủ... bằng đạn cao su và lựu đạn cay.

Ryanne Mena là một nhà báo đưa tin về tội phạm và an toàn công cộng cho Southern California News Group. Thứ Sáu, 6/6, ngày đầu tiên diễn ra cuộc biểu tình phản đối chính sách nhập cư của chính quyền Trump, chống lại các cuộc bố ráp của Cảnh Sát Di Trú (ICE), Mena đã có mặt ngay trên đường phố Los Angeles, bên ngoài Trung tâm giam giữ Metropolitan,L.A. Tại đây, cô bị trúng đạn hơi cay ở đùi bên trái Ngày kế tiếp, nữ phóng viên này bị trúng đạn cao su của các đặc vụ liên bang bắn vào đầu, bên phải, cách tai của cô chỉ khoảng 1 inch. Những tấm ảnh Mena và các đồng nghiệp khác bị thương lan tỏa khắp Instagram, Twitter.

Giữa lúc Tòa Bạch Ốc đang tìm mọi cách cứu vớt mối quan hệ Trump-Musk thì các cựu quan chức an ninh y tế cho biết chính quyền Trump hủy bỏ $766 triệu trong các hợp đồng nghiên cứu phát triển vaccine mRNA để chống lại các loại đại dịch cúm. Với họ, đây là đòn giáng mới nhất vào quốc phòng quốc gia. Họ cảnh báo rằng Hoa Kỳ có thể phải nhờ đến lòng trắc ẩn của các quốc gia khác trong đại dịch tiếp theo. ABC News dẫn lời Beth Cameron, cố vấn cao cấp của Trung tâm Đại dịch thuộc Brown University Pandemic Center, và là cựu giám đốc Hội đồng an ninh quốc gia Tòa Bạch Ốc, cho biết: “Các hành động của chính quyền đang làm suy yếu khả năng phòng ngừa của chúng ta đối với các mối đe dọa sinh học. Việc hủy bỏ khoản đầu tư này là một tín hiệu cho thấy chúng ta đang thay đổi lập trường về công tác chuẩn bị ứng phó với đại dịch. Và điều đó không tốt cho người dân Mỹ.”

Ăn mặc đẹp là nói về thời trang. Lịch sử “thời trang cao cấp” thuộc về truyền thống của Pháp: Haute couture từ thế kỷ 17. Đến thế kỷ 19, ngành thời trang cao cấp đã phát triển thành một phương tiện kích thích tăng trưởng trong nền kinh tế Pháp. Trong thời gian này, các nhà tạo mốt như Dior, Chanel và Balenciaga đã được thành lập. Tuy nhiên, vào thế kỷ 20, ngành thời trang cao cấp ở Pháp đã mất đi phần lớn sự huyền bí của mình và phải đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng tăng từ các thị trường quốc tế khác, đặc biệt là ở Ý và Hoa Kỳ. Sự thành công của bối cảnh thời trang quốc tế và tiềm năng lợi nhuận đã thu hút sự chú ý của các tập đoàn hàng xa xỉ, được tiên phong bởi ông trùm kinh doanh người Pháp và người sáng lập LVMH Bernard Arnault vào năm 1987. Ngày nay, các tập đoàn này vẫn tiếp tục duy trì hoạt động lịch sử của các nhà thời trang xa xỉ thông qua việc bổ nhiệm các giám đốc sáng tạo, những người diễn giải và chỉ đạo triết lý thiết kế của thương hiệu.
1234567Trang sauTrang cuối
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.