Khoảng cách giàu nghèo trong nước Mỹ - Phần 2
Đoàn Hưng Quốc
Khoảng cách giàu nghèo hiện tăng vọt không chỉ ở Mỹ mà còn tệ hại hơn nhiều tại các nước bao gồm Ấn Độ, Trung Hoa, Việt Nam v.v… nhưng bài này chỉ viết về Hoa Kỳ. Khi nói đến chênh lệch giàu nghèo ở Mỹ ngày nay không thể giải thích bằng chủ nghĩa Mác của giai cấp chủ nhân bóc lột thợ thuyền, mà chính yếu bắt nguồn từ cấu trúc xã hội không thay đổi kịp theo đà phát triển của hai trào lưu toàn cầu hóa và điện toán hóa.
Tài sản của 0.1% những người giàu nhất nước Mỹ hiện bằng 90% dân chúng dưới cùng gộp lại [1]. Khoảng cách thu nhập giữa thiểu số giàu và đa số còn lại cách xa nhất kể từ năm 1928, tức là trước cuộc Đại Khủng Hoảng 1929 [2]. Điều này khiến quần chúng phẫn nộ dẫn đến cao trào dân túy của Tổng Thống Donald Trump thuộc cánh hữu, cùng sự bộc phát của khuynh hướng xã hội bên cánh tả mà tiêu biểu là ứng cứ viên Tổng Thống Bernie Sanders. Tình trạng nói trên làm rạn nứt xã hội và thách thức đến chính nền tảng dân chủ của Hoa Kỳ. Bài viết này phân tích những nguyên nhân khiến chênh lệch giàu nghèo nhảy vọt như vậy, mà nhìn chung là đến từ toàn cầu hóa, điện toán hóa và cấu trúc xã hội.
- Lý do thứ nhất khi xã hội thông tin toàn cầu ngày nay tạo cơ hội cho hiện tượng “winner takes all” tức là phần thưởng dành trọn vẹn cho kẻ thắng cuộc. Chẳng hạn đại đa số mọi người đều dùng Google, Facebook, Amazon nên những công ty này bỏ rất xa các đối thủ cạnh tranh còn lại. Mức thu nhập của một danh ca hạng nhất như Lady Gaga hay Taylor Swift triệu lần nhiều hơn hàng ngàn ban nhạc kém nổi tiếng khác. Lương bổng của một CEO trung bình cao gấp 361 lần công nhân viên [3]. Dù không ai bóc lột ai nhưng lợi tức xã hội tập trung vào một thiểu số rất ít thành phần ưu tú (elites) mà bỏ rơi rất xa đa số còn lại.
- Vào giữa thế kỷ 20 một hãng chế tạo xe hơi như GM thuê hàng trăm ngàn công nhân thợ thuyền với mức lương đủ để sống trong giới trung lưu cho dù không có trình độ đại học. Ngày nay những công ty như Google và Facebook không cần đến lao động chân tay (blue collar) trong khi Amazon và Walmart mướn hàng trăm ngàn nhân viên nơi các trạm trung chuyển nhưng chỉ với đồng lương tối thiểu (minimum wage). Như vậy xã hội khi điện toán hóa ưu đãi thành phần chuyên viên học thức mà bỏ rơi những người không có tay nghề cao.
- Công nhân của GM, Ford trước đây khi về già sống thoải mái nhờ vào lương hưu trí (pension). Ngày nay chế độ pension gần như chấm dứt, hàng chục triệu người Mỹ với mức lương thấp không đóng đủ vào các quỹ hưu trí cá nhân (401K hay IRA) nên không có tiền để nghĩ hưu hoặc phải dựa vào trợ cấp xã hội.
- Khoảng cách giàu nghèo một phần do lương bổng nhưng phần lớn nhờ vào đầu tư tích lũy đất đai, địa ốc và chứng khoán [4][5]. Thí dụ mức lương ở Texas và Cali không cách xa nhau, nhưng nếu mua nhà thì sau 30 năm ở Cali sẽ hơn Texas rất nhiều. Những ai đầu tư tích lũy địa ốc và chứng khoáng ngày càng giàu hơn trong lúc số còn lại thụt lùi hay dậm chân tại chổ. Trong vòng 40 năm nay mức lương trung bình của người dân Mỹ không tăng nếu tính sau lạm phát [6] trong khi giá trị cổ phiếu và nhà đất tăng vọt, nhất là ở các trung tâm thương mại vùng
- Lương bổng nhiều ít tùy thuộc vào năng xuất lao động của từng cá nhân trong khi tài sản đất đai, địa ốc và chứng khoán tích lũy từ thế hệ này sang thế hệ khác. Tình trạng này nếu kéo dài sẽ tạo thành chế độ giai cấp vốn là hiểm họa cho nền dân chủ và tính lưu động (mobility) trong xã hội tư bản, ngày nào “con vua thì lại làm vua, con sãi ở chùa lại quét lá đa.”
- Phân tích tiếp về vấn đề hương hỏa ngày xưa các điền chủ có hàng chục đứa con nên khi chết ruộng đất bị cắt manh múng nhỏ dần cho từng gia đình nên là một hình thức giảm bớt giàu nghèo. Trái lại giờ đây những gia đình giàu có và trung lưu ở các thành phố lớn thường chỉ có 1 hay 2 người con nên gia tài nếu tích lũy sau vài thế hệ sẽ tăng lũy tiến, tạo ra hố sâu với mọi thành phần còn lại.
- Trường học giỏi và công ăn việc làm tốt tập trung vào các trung tâm thương mại như Cali, Boston, New York, Washington DC. Giá sinh hoạt tại những khu vực thị tứ này vô cùng đắt đỏ nên người dân ở những tiểu bang khác sẽ không đủ tiền để dọn về tìm cơ hội mới. Cho nên con cái những gia đình ở miền Tây và Đông Bắc Hoa Kỳ có nhiều triển vọng thăng tiến (cho dù cuộc sống chật vật) trong khi mọi người dân còn lại không có hy vọng tiến thân.
- Tiền và quyền lực đi đôi với nhau. Amazon là một trong những công ty lớn nhất nước Mỹ chẳng những luồn lách để không trả thuế mà lại còn được hưỡng ưu đãi nhà nước (tax incentives) mỗi khi muốn khuếch trương sang một khu vực nào. Người Mỹ gọi đây là corporate welfare.
- Giới tư bản có corporate welfare còn nhà nghèo hưởng social welfare (trợ cấp xã hội). Cả hai đều không đóng thuế nên chỉ có thành phần trung lưu đóng thuế nuôi cả hai đầu nên rốt cuộc ngày càng…nghèo. Người Mỹ là giới trung lưu bị rút ruột (hollowing the middle class) trong khi giai cấp trung lưu chính là nền tảng của xã hội dân sự và dân chủ.
- Trong 20 năm nay nhà đất và chứng khoáng tăng vọt chủ yếu là nhờ Ngân Hàng Trung Ương cho hạ lãi suất để khuếch trương tín dụng (loose monetary policy). Chính sách này lợi nhiều cho những người có nhiều tài sản trong khi không giúp nhà nghèo thoát khỏi cảnh túng quẫn.
Nói chung trừ vài nước nhỏ ít dân như Thụy Sĩ hay
***
[1] Warren: Top 0.1% own about as much as the bottom 90% - Politifact 01/31/2019
[2] U.S. income inequality, on rise for decades, is now highest since 1928 – Pew Research 12/05/2013
[3] CEO Pay Skyrockets To 361 Times That Of The Average Worker – Forbes 05/22/2018
[4] Compare Wealth Components across Groups – Federal Reserve
[5] Các quỹ hưu trí (401K, IRA) cũng là một hình thức đầu tư chứng khoán
[6] For mostGửi ý kiến của bạn
Nhà xuất bản sách của Bolton, chắc sẽ nhận được khoản thu nhập lớn. Riêng Bolton, chưa chắc đã giữ được hai triệu đô la nhuận bút, nếu bị thua kiện vì đã không tôn trọng một số hạn chế trong quy định dành cho viên chức chính quyền viết sách sau khi rời chức vụ. Điều này đã có nhiều tiền lệ. Là một luật gia, chắc chắn Bolton phải biết. Quyết định làm một việc hệ trọng, có ảnh hưởng tới đại sự, mà không nắm chắc về kết quả tài chính, không phải là người hành động vì tiền. Hơn nữa, nếu hồi ký của Bolton có thể giúp nhiều người tỉnh ngộ, nhìn ra sự thật trước tình hình đất nước nhiễu nhương, thì cũng có thể coi việc làm của ông là thái độ can đảm, được thúc đẩy bởi lòng yêu nước.
Không nên vội vàng lên án Bolton, khi ông từ chối ra làm chứng trước Hạ Viện, nếu không bị bắt buộc. Nếu có lệnh triệu tập, ông đã tuân theo. Không có lệnh, ông không ra, vì thừa biết, với thành phần nghị sĩ Cộng Hòa hiện tại, dù ra làm chứng, ông cũng chẳng thay đổi được gì. Dân Biểu Schiff nói: “John Bolton,
Thưở sinh thời – khi vui miệng – có lần soạn giả Nguyễn Phương đã kể lại lúc đưa đám cô Năm Phỉ, và chuyện ông Chín Trích đập vỡ cây đàn:
“Ngày cô Năm Phỉ mất, người đến viếng tang nghe nhạc sĩ Chín Trích đàn ròng rã mấy ngày liên tiếp bên quan tài… Ông vừa đờn vừa khóc. Đến lúc động quan, trước khi đạo tỳ đến làm lễ di quan, nhạc sĩ Chín Trích đến lậy lần chót, ông khóc lớn:’ Cô Năm đã mất rồi, từ nay Chín Trích sẽ không còn đờn cho ai ca nữa…’ Nói xong ông đập vỡ cây đờn trước quan tài người quá cố.
“Việc xảy quá đột ngột và trong hoàn cảnh bi thương của kẻ còn đang khóc thương người mất, mọi người im lặng chia sẻ nỗi đau của gia đình người quá cố và của nhạc sĩ Chín Trích. Khi hạ huyệt thì người nhà của cô Năm Phỉ chôn luôn cây đàn gãy của nhạc sĩ Chín Trích xuống mộ phần của cô Năm Phỉ.” (Thời Báo USA, số 321, 18/02/2011, trang 67)
Đai sứ Mỹ, Daniel Krintenbrink, phát biểu chiều ngày 2/7 tại Hà Nội, nhân kỷ niệm 25 năm binh thường hóa quan hệ ngoại giao Việt-Mỹ:
“Washington sẽ triển khai các hoạt động ngoại giao, hàng hải, và quân sự để bảo đảm hòa bình, ổn định Biển Đông”.
Đại Sứ Kritenbrink cho hay, Mỹ sẽ triển khai các hoạt động theo 3 hướng:
1- Tăng hoạt động ngoại giao với các nước trong khu vực, trong đó có ASEAN.
2- Hỗ trợ các nước tăng cường hàng hải, để bảo vệ lợi ích của mình.
3- Phát triển năng lực quân sự Mỹ, trong đó có các hoạt động bảo vệ hàng hải.
Theo các hãng thông tấn và truyền hình lớn của Hoa Kỳ, vào ngày 27/6/2020, Đảng Dân Chủ Quận Hạt Orange đã thông qua nghị quyết khẩn cấp yêu cầu Ban Giám Sát Quận Hạt đổi tên Phi Trường John Wayne (tài tử đóng phim cao-bồi Miền Tây) vì ông này theo chủ nghĩa Da Trắng Là Thượng Đẳng và những tuyên bố mù quáng (bigot).
Sự kiện gây ngạc nhiên cho không ít người. Bởi vì đối với các kịch sĩ, ca sĩ, nhạc sĩ, văn-thi-sĩ, họa sĩ, nhất là các tài tử điện ảnh…họ đều có cuộc sống cởi mở, đôi khi phóng túng, buông thả và ít liên hệ tới chính trị. Và nếu có bộc lộ khuynh hướng chính trị thì thường là cấp tiến (Liberal). Vậy tại sao John Wayne lại “dính” vào một vụ tai tiếng như thế này?
Hơn 10 năm trước, chính xác là vào hôm 28 tháng 6 năm 2009, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều có tâm sự (đôi điều) nghe hơi buồn bã:
“Khi tiếp xúc với những người nông dân, tôi thường xuyên hỏi về tổng thu nhập mỗi tháng của một khẩu trong một gia đình họ là bao nhiêu. Dù rằng tôi biết họ đang sống một cuộc sống vô cùng vất vả nhưng tôi vẫn kinh ngạc khi nghe một con số cụ thể: ‘Tổng thu nhập một tháng trên một khẩu của chúng tôi là 40.000 đồng.’ Bạn có choáng váng khi mỗi tháng, một người trong mỗi gia đình nông dân chỉ có 40.000 đồng để chi tiêu tất cả những gì họ cần không?
“Lợi ích nhóm”, hay “nhóm lợi ích” là những tổ chức cán bộ, đảng viên có chức, có quyền trong đảng Cộng sản Việt Nam đã chia bè, kết phái để cướp cơm dân và bảo vệ độc quyền cai trị cho đảng.
Chúng sinh ra và lớn lên từ Thôn, rồi leo lên Xã trước khi ngoai qua Huyện, ngóc đầu lên Tỉnh để ngênh ngang bước vào Trung ương. Lộ trình quan lộ của “lợi ích nhóm” công khai từ dưới lên trên, từ trung ương xuống cơ sở và từ nhà nước vào doanh nhân, xí nghiệp. Khối Doanh nghiệp nhà nước là ổ tham nhũng phá hoại đất nước và phản bội sức lao động của dân lớn nhất nhưng không bị trừng phạt mà còn được bảo vệ bởi các “Nhóm lợi ích” trong cơ quan đảng và bộ ngành nhà nước.
Không chỉ thường xuyên xua quân đi canh cửa, an ninh Thanh Hóa còn liên tục gửi giấy mời, giấy triệu tập như là một thủ trấn áp tinh thần bà Nguyễn Thị Lành - vợ của Mục sư, TNLT Nguyễn Trung Tôn.
Chồng bị bỏ tù, một mình bà Nguyễn Thị Lành phải vất vả gánh vác gia đình. Những ngày qua càng thêm vất vả bởi chăm mẹ chồng lớn tuổi mắc bệnh phải nhập viện, và con bị tật nguyền. Nhưng bà Lành vẫn liên tục bị an ninh tỉnh Thanh Hóa sách nhiễu, đe dọa…
Những người Mỹ gốc Việt bênh hay chống ông là điều bình thường, vì những quyết định cũng như cách hành xử của ông sẽ ảnh hưởng lên đời sống của họ và tương lai con cháu họ, và ngược lại, là công dân HK, họ có trong tay lá phiếu để ảnh hưởng khiến ông Trump có được tiếp tục làm tổng thống nữa không. Do đó, lưu tâm và tham dự vào những đánh giá đúng sai, khen chê, tâng bốc, hay moi móc thói hư tật xấu của người đang ứng cử điều khiển vận mạng quốc gia của họ thêm 4 năm nữa (và sẽ để lại những hậu quả lâu hơn) là hiện tượng bình thường .
Tôi thì trộm nghĩ hơi khác FB Đoan Trang chút xíu: Việt Nam có hàng ngàn Tiên Lãng, Đồng Tâm, Dương Nội. Những thôn ổ này luôn là nơi sản sinh ra những nông dân (“vài ngàn năm đứng trên đất nghèo”) Lê Đình Kình, Đoàn Văn Vươn, Đoàn Văn Qúy, Cấn Thị Thêu, Nguyễn Thị Tâm, Nguyễn Thùy Dương, Trịnh Bá Khiêm, Trịnh Bá Phương, Trịnh Bá Tư ... Hàng hàng/lớp lớp, họ sẵn sàng nối tiếp tiền nhân – không bao giờ dứt – để gìn giữ và bảo vệ quê hương. Quyết định đối đầu với sức mạnh của cả một dân tộc là một lỗi lầm chí tử của những kẻ đang nắm giữ quyền bính hiện nay.
Người Pháp gặp nhau, bắt tay, hoặc ôm hun ở má, tay vừa vỗ lưng vài cái nếu thân mật lắm, buông ra, nhìn nhau và hỏi «Mạnh giỏi thế nào?». Người Pháp mang tâm lý sợ sệt, nhứt là sợ chết sau nhiều trận đại dịch, từ dịch Tây-ban-nha giết chết gần phân nửa dân số âu châu. Người Tàu, gặp nhau, chào và hỏi ngay «Ăn cơm chưa?». Ăn cơm rồi là hôm đó sống hạnh phúc vì phần đông người Tàu đói triền miên. Trốn nạn đói, chạy qua Việt nam tỵ nạn, vẫn còn mang nỗi ám ảnh nạn đói. Còn người Việt nam xứ Nam kỳ chào nhau và hỏi thăm «Mần ăn ra sao?». Gốc nghèo khó ở ngoài Bắc, ngoài Trung, đơn thân độc mã, vào Nam sanh sống giữa cảnh trời nước mênh mông, đồng hoang lau sậy, thoát cái nghèo là niềm mong ước từ lúc rời người làng, kẻ nước.
Người Việt Phone
Ủy ban Tư pháp Hạ viện Mỹ cho biết các CEO của 4 tập đoàn công nghệ lớn Amazon, Apple, Facebook và Google đã đồng ý trả lời chất vấn từ các nghị sĩ Quốc hội về vấn đề cạnh tranh trong ngành công nghệ.
Hôm thứ Năm (02/07/2020), Venezuela đã rút lại quyết định trục xuất đại sứ EU, nhưng yêu cầu khối có hành động thể hiện quan điểm khách quan hơn với quốc gia Nam Mỹ.
Để giải quyết những thách thức an ninh đối với đất nước, chính phủ Úc sẽ chi 186 tỷ USD cho quân đội trong 10 năm tới và sẽ mua tên lửa tầm xa để tăng cường phòng thủ.
Ngày 21/06/2020, hiện tượng Nhật thực hình khuyên diễn ra trên một số nơi tại Châu Á
Các công dân từ 15 quốc gia sẽ được phép vào Liên minh Châu Âu (EU) bắt đầu từ ngày thứ Tư (01/07/2020), nhưng trong danh sách không có tên nước Mỹ.
Copyright © 2020 vietbao.com All rights reserved 