Hôm nay,  

Trang Sử Việt: Nguyễn Thiếp

22/10/201514:14:00(Xem: 12067)
(Lời tâm tình: Bài viết về “Sử Việt” chỉ khái quát, không đi sâu từng chi tiết của mỗi nhân vật. Cuối mỗi bài viết, phần “Thiết nghĩ” nếu có chỉ là góp ý của tác giả, không ngoài mục đích làm sáng tỏ thêm về nội dung đã biên soạn. Trang Sử Việt luôn mong mỏi nhúm nhen tình tự dân tộc, niềm yêu thương quê hương và giữ gìn Việt ngữ cùng văn hóa Việt. Trang Sử Việt đăng trên Vietbao Online thứ Ba và thứ Năm).
________________
.
NGUYỄN THIẾP
(1723 - 1804)
.
Nguyễn Thiếp có nhiều tên hiệu: Cuồng Ẩn, La Sơn Phu Tử, Lam Hồng dị nhân... quê làng Nguyệt Ao, huyện La Sơn, Hà Tĩnh. Năm 1743, ông đỗ Hương cống, chúa Trịnh Doanh bổ ông làm Huấn đạo, rồi Tri huyện ở Thanh Chương (Nghệ An), ông thấy dân tình cơ cực lầm than mà vua quan thì ganh tị vì danh lợi, nên năm 1768 (45 tuổi) ông từ quan về Hà Tĩnh, cất am trên núi Thiên Nhẫn ở ẩn, cày bừa trồng trọt, sống thanh bần. Năm 1786, Nguyễn Huệ ra Bắc diệt chúa Trịnh, nghe danh tiếng ông liền viết thư và sắm sửa lễ vật sai người đến núi Thiên Nhẫn mời, ông từ chối. Năm 1788, vua Quang Trung trên đường đem quân ra Bắc trừ xâm lược, xin gặp ông để hỏi kế sách diệt quân Thanh, ông nói: “Quân Thanh ở xa tới mệt mỏi không biết tình hình chủ khách, lại khinh địch, nếu đánh gấp thì không ngoài mười ngày sẽ phá tan. Nếu trì hoãn thì khó lòng mà trừ được giặc”.
.
Sau chiến thắng Xuân Kỷ Dậu (1789), khi Quang Trung về đến Nghệ An, mời ông đến bàn việc quốc sự. Ngày mồng 10 tháng 8, năm Quang Trung thứ 4 (1791), vua đã ân cần mời ông vào Phú Xuân. Vì cảm khái lòng chân thành của vua, nên lần này ông nhận lời giúp vua (đã từ chối 3 lần), ông dâng vua bản tấu bàn về 3 điều hệ trọng của đất nước:
.
1- Về Quân đức: Đức là gốc của vạn sự, ngài là bậc “Thượng đức cao minh, nghị luận lỗi lạc, liệu việc, lượng người hơn hẳn người ta” nhưng vẫn cần: “Trau dồi học vấn để tăng thêm tài thì thật là một đấng ở trước đời Thang, Vũ”.
.
2- Về Dân tâm: “Dân là gốc nước, gốc vững thì nước mới yên, chính sự thì uy vũ có thừa mà ân trạch chưa ban ra khắp, dân nghi ngại. Đạo làm vua là phải lo đến sinh dân.
.
3- Về Học pháp: “Nước ta từ trước đến giờ, chính học mất đã lâu. Người ta chỉ tranh nhau học về từ chương, cầu danh lợi. Vì thế: Chúa tầm thường, tôi nịnh hót. quốc phá, gia vong, những tội kia đều ở đó mà ra. Nên việc học cần ứng dụng thực tế, nội dung sáng sủa, mục đích rõ ràng: Học cho rộng rồi ước lược cho gọn, theo điều học biết mà làm”.
.
Vua Quang Trung cử ông làm “Viện trưởng Viện Sùng Chính” lo dịch chữ Nho ra chữ Nôm, để dạy học và phổ biến trong dân, chưa tới 2 năm, ông đã mài miệt dịch xong các sách: Tiểu học, Tứ thư, Kinh Thi, và 2 bộ sách: Thi kinh giải âm và Ngũ kinh toát yếu diễn nghĩa. Ngày 16-9-1792, vua băng hà, ông vô cùng tiếc thương. Vua Cảnh Thịnh còn trẻ, Thái sư Bùi Đắc Tuyên lộng quyền, các quan lại nghi kỵ nhau. Trước bối cảnh đó ông xin trả lại lộc dưỡng lão mà vua Quang Trung đã ban cho trước đây, lui về ẩn dật.
.
Sau khi vua Gia Long lên ngôi, gọi ông đến hỏi: “Ngụy Tây Sơn mời Tiên sinh làm thầy, vậy Tiên sinh dạy nó ra sao?”. Ông thản nhiên trả lời: “Có tám điều trong sách Đại Học, có chín điều trong sách Trung Dung, người giỏi thì làm được, người không giỏi thì không làm được”. Ông lấy cớ đã già yếu không giúp Gia Long, trở về vùng núi Thiên Nhẫn làm một ẩn sĩ. Ngày 5-2-1804, ông mất hưởng thọ 81 tuổi.
.
Ông để lại các tác phẩm có giá trị: La Sơn thi tập, Hạnh Am thi cảo, Lạp Phong văn cảo, Hạnh Am di văn, Thích Hiên ký...
.
*- Thiết nghĩ: Thời Tam Quốc, Lưu Bị có “ngũ hổ tướng” dũng mãnh, nhưng nếu không có Khổng Minh thì sự nghiệp khó thành. Vua Quang Trung có “Tây Sơn thất hổ tướng” nhưng cũng cần có một người tài trí phi thường để giúp vua kinh bang tế thế. Nguyễn Thiếp là người phi thường vậy. Nếu so sánh Nguyễn Thiếp với Khương Tử Nha, thì Nguyễn Thiếp thanh cao xem thường danh lợi, ra giúp nước là vì giống nòi vì vua Quang Trung đã mời mọc nhiều lần chân tình. Còn Tử Nha, khi Văn Vương (Cơ Xương) lên núi Bàn Khê thấy Tử Nha ngồi câu cá ở sông Vị, với lưỡi câu thẳng. Văn Vương thấy lạ, thì hỏi: “Ông lão, sao câu cá bằng lưỡi câu thẳng thế thì câu sao được?”. Tử Nha vì danh lợi, thưa: “Lưỡi câu bình thường chỉ câu được cá, lưỡi câu này mới câu được minh chủ.” Văn Vương mới mời Tử Nha phò trợ.
.
Cảm phục: La Sơn Phu Tử
.
La Sơn Phu Tử, sống thanh bần!
Mời mọc nhiều lần, mới xuất thân
Nhiệt huyết lo dân, lo tiết nghĩa
Sắt son giúp nước, giúp minh quân!
.
Nguyễn Lộc Yên 


.
.

In Trang
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
1234567Trang sauTrang cuối

Nelson Mandela (1918-2013), quán quân Giải Nobel Hòa Bình năm 1993, nhà hoạt động chống chế độ phân biệt chủng tộc bị tù 27 năm, và là vị tổng thống người da đen đầu tiên được bầu trong cuộc bầu cử dân chủ đầu tiên của nước Nam Phi vào năm 1994, đã từng nói rằng, “Giáo dục là vũ khí có sức mạnh nhất mà bạn có thể sử dụng để thay đổi thế giới.” Hơn ai hết, Nelson Mandela là người không những hiểu rõ giá trị thực sự của nền giáo dục mà còn áp dụng kiến thức đó trong việc làm thay đổi đất nước và dân tộc Nam Phi của ông. Ông đã dẫn dắt Nam Phi từ một quốc gia ngập chìm trong bóng tối của thù hận, phân hóa và lạc hậu để vươn mình lên trong ánh sáng của đoàn kết, hòa bình và phát triển.

Hoa Kỳ đã tấn công Iran. Chỉ vài ngày sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump gợi ý rằng có thể trì hoãn bất kỳ hành động quân sự nào của Mỹ trong nhiều tuần, ông tuyên bố vào ngày 21/6 rằng máy bay Mỹ đã tấn công ba địa điểm hạt nhân của Iran, bao gồm cả cơ sở bị chôn sâu ở Fordow. Các quan chức Iran xác nhận rằng các cuộc không kích đã diễn ra. Mặc dù ông Trump khẳng định rằng các địa điểm này đã bị "xóa sổ", nhưng vẫn chưa rõ các cuộc tấn công đã gây ra thiệt hại gì.

Jena, Louisiana – một thị trấn 4.000 dân lọt thỏm giữa rừng thông – nơi bảng hiệu đầu làng ca ngợi đội bóng nữ vô địch của bang, nhưng cách đó chỉ ba dặm, sau hàng rào kẽm gai và lời Kinh Thánh treo lủng lẳng, là Trại Giam ICE đồ sộ - do GEO Group điều hành. Nơi đây hiện giam giữ hơn 1000 người – phần lớn chưa từng bị kết tội hình sự, nhiều người chỉ là dân đang xin tị nạn hợp pháp, số còn lại chưa kịp hiểu vì sao mình bị bắt...

Tại sao Trump lại vội vàng ban hành hàng loạt sắc lệnh hành pháp và chính sách mới như vậy?AI: Có hai lý do.Đầu tiên, tổng thống vội vàng vì nếu có bất kỳ điều gì sai trái xảy ra vào đầu nhiệm kỳ, ông có thể đổ lỗi cho chính quyền trước và nhà nước (những người làm việc cho ông). Nếu để lâu, những điều sai trái sẽ là trách nhiệm của ông, và Trump không thích chịu trách nhiệm.Thứ hai, ông biết trong hai năm nữa, đảng Cộng hòa sẽ mất quyền kiểm soát Hạ viện trong cuộc bầu cử quốc hội và ông sẽ trở thành què quặt. Ông cần phải hoàn thành mọi việc ngay bây giờ. Ông muốn tập trung vào các doanh nghiệp của mình trong hai năm cuối nhiệm kỳ tổng thống,

Bao dung – một từ nghe thật thanh thoát. Âm tiết của nó cũng thật bình dị, thốt ra từ thanh quản nhẹ nhàng không cần uốn nắn, như cỏ mọc từ đất, như mưa từ trời. Vậy mà ngày nay, trong một xã hội đứng đầu thế giới về tự do, về quyền con người, hai từ “bao dung” bỗng dưng khó tìm. Chính trong tháng Sáu này, tháng gọi là Pride Month, những câu chuyện thương tâm về cộng đồng LGBTQ+ bị chìm trong bóng tối. Có lẽ trong sáu tháng qua, nước Mỹ có quá nhiều những phát ngôn, biến cố, thay đổi mà đối với truyền thông, đó là điều cần phải nói, và nói mỗi ngày. Hoặc cũng có lẽ, trong một chính quyền đang nỗ lực bác bỏ DEI, đóng chặt cửa với di dân, thì truyền thông cũng không dám đào sâu về những gì thuộc về cộng đồng yếu thế. Cho dù, đó là một án mạng lấy đi cuộc sống một con người, hoặc chấm dứt những nguyên tắc vốn đã được nhìn nhận hàng thập kỷ.

“Nơi nào người ta bắt đầu đốt sách, nơi đó người ta rồi cũng sẽ thiêu người.”— Heinrich Heine. Câu nói nổi tiếng từ thế kỷ XIX của thi sĩ Heinrich Heine, tưởng chỉ là tiếng vọng u ám của bóng ma lịch sử nhưng hôm nay, giữa thế kỷ XXI, lời cảnh báo ấy lại trở nên rúng động – ngay trên đất nước từng được xem là ngọn hải đăng của tự do học thuật. Oái oăm thay, những dấu hiệu đầu tiên của bóng tối không phát xuất từ một chế độ độc tài phương Đông, mà từ chính nước Mỹ – xứ sở từng được xem là ngọn hải đăng của giáo dục tự do.

Donald Trump không đội vương miện, nhưng ông đã luyện được cách bắt cả một đảng chính trị quỳ gối. Và cũng như các ông vua cổ đại, ông không cần luật – ông chính là luật. Nếu Toà Tối cao chống đối, ông sẽ gọi đó là “phản quốc.” Nếu truyền thông phản biện, ông gọi đó là “tin giả.” Nếu có cuộc bầu cử mà ông thua, ông sẽ bảo đó là “gian lận.” Và nếu có ai dám nói điều gì khác, ông sẽ gửi quân đội tới – như ông đã làm ở Los Angeles, để dạy cho đám biểu tình “hỗn xược” ấy một bài học về dân chủ... bằng đạn cao su và lựu đạn cay.

Ryanne Mena là một nhà báo đưa tin về tội phạm và an toàn công cộng cho Southern California News Group. Thứ Sáu, 6/6, ngày đầu tiên diễn ra cuộc biểu tình phản đối chính sách nhập cư của chính quyền Trump, chống lại các cuộc bố ráp của Cảnh Sát Di Trú (ICE), Mena đã có mặt ngay trên đường phố Los Angeles, bên ngoài Trung tâm giam giữ Metropolitan,L.A. Tại đây, cô bị trúng đạn hơi cay ở đùi bên trái Ngày kế tiếp, nữ phóng viên này bị trúng đạn cao su của các đặc vụ liên bang bắn vào đầu, bên phải, cách tai của cô chỉ khoảng 1 inch. Những tấm ảnh Mena và các đồng nghiệp khác bị thương lan tỏa khắp Instagram, Twitter.

Giữa lúc Tòa Bạch Ốc đang tìm mọi cách cứu vớt mối quan hệ Trump-Musk thì các cựu quan chức an ninh y tế cho biết chính quyền Trump hủy bỏ $766 triệu trong các hợp đồng nghiên cứu phát triển vaccine mRNA để chống lại các loại đại dịch cúm. Với họ, đây là đòn giáng mới nhất vào quốc phòng quốc gia. Họ cảnh báo rằng Hoa Kỳ có thể phải nhờ đến lòng trắc ẩn của các quốc gia khác trong đại dịch tiếp theo. ABC News dẫn lời Beth Cameron, cố vấn cao cấp của Trung tâm Đại dịch thuộc Brown University Pandemic Center, và là cựu giám đốc Hội đồng an ninh quốc gia Tòa Bạch Ốc, cho biết: “Các hành động của chính quyền đang làm suy yếu khả năng phòng ngừa của chúng ta đối với các mối đe dọa sinh học. Việc hủy bỏ khoản đầu tư này là một tín hiệu cho thấy chúng ta đang thay đổi lập trường về công tác chuẩn bị ứng phó với đại dịch. Và điều đó không tốt cho người dân Mỹ.”

Ăn mặc đẹp là nói về thời trang. Lịch sử “thời trang cao cấp” thuộc về truyền thống của Pháp: Haute couture từ thế kỷ 17. Đến thế kỷ 19, ngành thời trang cao cấp đã phát triển thành một phương tiện kích thích tăng trưởng trong nền kinh tế Pháp. Trong thời gian này, các nhà tạo mốt như Dior, Chanel và Balenciaga đã được thành lập. Tuy nhiên, vào thế kỷ 20, ngành thời trang cao cấp ở Pháp đã mất đi phần lớn sự huyền bí của mình và phải đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng tăng từ các thị trường quốc tế khác, đặc biệt là ở Ý và Hoa Kỳ. Sự thành công của bối cảnh thời trang quốc tế và tiềm năng lợi nhuận đã thu hút sự chú ý của các tập đoàn hàng xa xỉ, được tiên phong bởi ông trùm kinh doanh người Pháp và người sáng lập LVMH Bernard Arnault vào năm 1987. Ngày nay, các tập đoàn này vẫn tiếp tục duy trì hoạt động lịch sử của các nhà thời trang xa xỉ thông qua việc bổ nhiệm các giám đốc sáng tạo, những người diễn giải và chỉ đạo triết lý thiết kế của thương hiệu.
1234567Trang sauTrang cuối
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.