Hôm nay,  

Joseph S. Nye: Liệu Một Liên Minh Mới Nga–Hoa Sẽ Thành Hình?

22/01/201500:00:00(Xem: 6023)

Một số nhà phân tích tin rằng năm 2014 đã mở ra một kỷ nguyên mới của khoa địa chính trị theo phong cách trong thời Chiến tranh Lạnh. Hành vi xâm lược tại Ukraine và sáp nhập lãnh thổ Crimea của Tổng thống Nga Vladimir Putin đã được đáp ứng bằng các biện pháp trừng phạt kinh tế nặng nề của châu Âu và Hoa Kỳ, nó làm suy yếu mối quan hệ của Nga đối với phương Tây và Kremlin nôn nóng muốn tăng cường quan hệ với Trung Quốc. Vấn đề đặt ra là liệu Nga sẽ tìm cách để xây dựng một liên minh thực sự với nước Cộng hoà Nhân dân hay không.

Thoạt nhìn sơ khởi thì lập luận này có vẻ hợp lý. Thật vậy, lý thuyết về một tình trạng quân bình trong cán cân quyền lực theo truyền thống cho thấy là tính ưu việt của Mỹ trong các nguồn tạo nên quyền lực phải bị đánh bại do sự đối tác Nga–Hoa.

Có lẽ thuyết phục được nhiều hơn dường như là đã có một tiền lệ lịch sử cho sự đối tác như thế. Trong những năm 1950, Nga-Hoa đã liên kết để chống Mỹ. Sau khi Tổng thống Mỹ Richard Nixon mở cửa cho Trung Quốc vào năm 1972, thì tình trạng quân bình đã lệch đi với việc hợp tác Mỹ-Hoa nhằm hạn chế những gì cả hai xem là có một sự trổi dậy đầy nguy hiểm trong quyền lực của Liên Xô.

Với sự sụp đổ của Liên bang Xô viết, mà trên thực tế thì liên minh Mỹ-Hoa đã kết thúc, và sự xích lại gần nhau của Nga–Hoa đã bắt đầu. Năm 1992, hai nước đã tuyên bố rằng họ theo đuổi một "mối quan hệ đối tác xây dựng"; vào năm 1996, họ tiến xa hơn để hướng tới một "mối quan hệ đối tác chiến lược"; và vào năm 2001, họ đã ký một hiệp ước về "tình hữu nghị và hợp tác".

Trong những năm gần đây, Nga-Hoa đã hợp tác chặt chẽ tại Đại Hội Đồng Bảo an Liên Hợp Quốc và có chung quan điểm về quy định Internet. Họ đã sử dụng các khuôn khổ ngoại giao - chẳng hạn như tổ chức BRICS của các nước mới nổi lên (hợp tác với Brazil, Ấn Độ và Nam Phi) và Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (làm việc chung với Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan và Uzbekistan) - để cùng phối hợp các quan điểm. Và Putin đã khởi đầu một mối quan hệ làm việc tốt đẹp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, cả hai cùng không theo lý tưởng tự do để áp dụng trong nước của họ và cùng mong muốn chống lại ý thức hệ và ảnh hưởng của Mỹ.

Mối quan hệ kinh tế Nga-Hoa dường như cũng tiến triển. Tháng năm vừa qua, ngay sau khi có sự sáp nhập Crimea, Nga đã công bố một thỏa thuận trị giá 400 ngàn tỷ để cung cấp 38 tỷ mét khối khí đốt cho Trung Quốc hàng năm trong vòng 30 năm, và hợp đồng này được bắt đầu từ năm 2019.

Hợp đồng giữa Gazprom, Tập đoàn Năng lượng Quốc doanh khổng lồ của Nga và CNPC, Tập đoàn Dầu khí Quốc doanh Trung Quốc, đưa tới việc xây dựng một đường ống dẫn khí đốt dài 2.500 dặm tới tỉnh Hắc Long Giang của Trung Quốc (do sự tình cờ, đây chính là nơi mà hai nước gần như đã lâm chiến trong một vài thập niên trước đây). Mặc dù mức giá chính xác còn bí mật, dường như là sau gần một thập niên đàm phán, Nga đã đưa ra nhiều nhượng bộ quan trọng để đảm bảo việc thương thảo được thành đạt.

Hơn nữa, trong tháng mười một, Gazprom đã công bố một thỏa thuận khung để cung cấp thêm 30 tỷ mét khối khí đốt cho tỉnh Tân Cương của Trung Quốc từ phía Tây Bá Lợi Á trong 30 năm với một đường ống dẫn mới khác. Nếu các đường ống "miền đông" và "miền tây" được hoàn thành đúng theo kế hoạch, thì Nga sẽ cung cấp 68 tỷ mét khối cho Trung Quốc hàng năm, và sẽ làm lu mờ đi việc Nga xuất khẩu 40 tỷ mét khối cho Đức, một khách hàng lớn nhất hiện nay của Nga.

Dường như điều này có thể là một tín hiệu báo trước cho một mối quan hệ song phương ngày càng sâu đậm hơn. Nhưng nó cũng có một khó khăn tạm thời: các thoả thuận về khí đốt làm khuyếch đại một tình trạng bất quân bình quan trọng trong mậu dịch song phương, khi Nga cung cấp nguyên liệu cho Trung Quốc và nhập khẩu các mặt hàng chế biến của Trung Quốc. Và các thỏa thuận khí đốt không tạo cho Nga lấy lại một tình trạng quân bình khi mất đi sự thâm nhập vào nền công nghệ của phương Tây mà Nga cần để phát triển trong khu vực biên giới Bắc Cực và trở thành một siêu cường về năng lượng, Nga không chỉ là trạm bơm khí đốt cho Trung Quốc.

Trong thực tế, liên minh Nga–Hoa có các vấn đề tiềm ẩn sâu xa hơn. Với các trọng lực về mặt kinh tế, quân sự hay dân số - Trung Quốc tạo ra sự khó chịu đáng kể cho Nga.

Chúng ta hãy xét đến tình trạng dân số ở miền đông Siberia, nơi có sáu triệu người Nga đang sống mà đối diện ngay bên kia biên giới có tới 120 triệu người Hoa.

Hơn nữa, sức mạnh về quân sự và kinh tế của Nga đã suy vi, trong khi sức mạnh về quân sự và kinh tế Trung Quốc đã bùng lên. Sự lo lắng về ưu thế quân sự theo quy ước của Trung Quốc có thể là một động lực thúc đẩy, hay ít nhất cũng là một phần, làm cho Nga công bố một học thuyết quân sự mới trong năm 2009, mà nó rõ ràng là dành lấy quyền sử dụng ưu tiên vũ khí hạt nhân - một lập trường cũng tương tự như tư thế của Mỹ trong Chiến tranh Lạnh, khi Mỹ nhằm ngăn chặn các lực lượng ưu thế theo quy ước của Liên Xô tại châu Âu. Những tình trạng bất quân bình cho thấy là Nga sẽ chống lại một liên minh quân sự chặt chẽ với Trung Quốc, ngay cả khi hai nước cùng theo đuổi để có sự phối hợp ngoại giao với đặc tính chiến thuật là để đem lại quyền lợi hỗ tương.

Ý muốn hợp tác của Trung Quốc với Nga cũng có giới hạn của nó. Rút cục, chiến lược phát triển của Trung Quốc phụ thuộc vào việc hội nhập liên tục của Trung Quốc vào nền kinh tế thế giới - và, đặc biệt hơn, sự thâm nhập khả tín vào các thị trường và nền công nghệ của Mỹ. Tính chính thống của Đảng Cộng sản Trung Quốc lệ thuộc vào sự tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ, và Đảng sẽ không dám đánh liều nguy cơ về chiến lược này cho một "liên minh độc tài" với Nga.

Ngay cả trong các diễn đàn đa phương, các mối quan hệ Nga-Hoa không đạt được mức độ quân bình. Đứng trước tình trạng nền kinh tế của Trung Quốc lớn hơn so với bốn nền kinh tế trong tổ chức BRICS cộng lại, thì các sáng kiến của tổ chức này - bao gồm cả một ngân hàng phát triển mới - có thể phản ảnh một ảnh hưởng không cân xứng của Trung Quốc. Và mặc dù Tổ chức Hợp tác Thượng Hải đã tạo điều kiện dễ dàng cho một số phối hợp ngoại giao, Trung Quốc và Nga vẫn bị kiềm hãm trong một cuộc đấu tranh giành lấy ảnh hưởng tại Trung Á.

Liên minh Nga-Hoa trong thế kỷ XX là một sản phẩm trong tình trạng yếu kém của Trung Quốc tiếp theo sau thế chiến thứ hai và thời kỳ khởi đầu của Chiến tranh Lạnh - và, thậm chí sau đó, nó kéo dài gần hơn một thập niên. Hiện nay Trung Quốc đang mạnh, và có vẻ như không muốn quá thân thiện với Nga đang càng lúc càng suy vi bởi sự đánh giá quá kém của giới lãnh đạo của họ.

Tóm lại, khi nói đến một liên minh Nga-Hoa đang thách thức phương Tây, thì lịch sử có vẻ như là không thể tự lặp lại. Trái ngược với niềm hy vọng của ông Putin, năm 2014 sẽ không được ai nhớ đến như là một năm thành công trong chính sách đối ngoại của Nga.

* * *

Joseph S. Nye là cựu Phụ tá Bộ Trưởng Quốc Phòng Hoa Kỳ và Chủ tịch Ủy Ban Tình Báo Quốc Gia Hoa Kỳ, Giáo Sư Đại Học Harvard. Tác phẩm sẽ xuất bản của ông là Is The American Century Over?

Nguyên tác: A New Sino- Russian Alliance?
http://www.project-syndicate.org/commentary/russia-china-alliance-by-joseph-s--nye-2015-01

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Nelson Mandela (1918-2013), quán quân Giải Nobel Hòa Bình năm 1993, nhà hoạt động chống chế độ phân biệt chủng tộc bị tù 27 năm, và là vị tổng thống người da đen đầu tiên được bầu trong cuộc bầu cử dân chủ đầu tiên của nước Nam Phi vào năm 1994, đã từng nói rằng, “Giáo dục là vũ khí có sức mạnh nhất mà bạn có thể sử dụng để thay đổi thế giới.” Hơn ai hết, Nelson Mandela là người không những hiểu rõ giá trị thực sự của nền giáo dục mà còn áp dụng kiến thức đó trong việc làm thay đổi đất nước và dân tộc Nam Phi của ông. Ông đã dẫn dắt Nam Phi từ một quốc gia ngập chìm trong bóng tối của thù hận, phân hóa và lạc hậu để vươn mình lên trong ánh sáng của đoàn kết, hòa bình và phát triển.
Hoa Kỳ đã tấn công Iran. Chỉ vài ngày sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump gợi ý rằng có thể trì hoãn bất kỳ hành động quân sự nào của Mỹ trong nhiều tuần, ông tuyên bố vào ngày 21/6 rằng máy bay Mỹ đã tấn công ba địa điểm hạt nhân của Iran, bao gồm cả cơ sở bị chôn sâu ở Fordow. Các quan chức Iran xác nhận rằng các cuộc không kích đã diễn ra. Mặc dù ông Trump khẳng định rằng các địa điểm này đã bị "xóa sổ", nhưng vẫn chưa rõ các cuộc tấn công đã gây ra thiệt hại gì.
Jena, Louisiana – một thị trấn 4.000 dân lọt thỏm giữa rừng thông – nơi bảng hiệu đầu làng ca ngợi đội bóng nữ vô địch của bang, nhưng cách đó chỉ ba dặm, sau hàng rào kẽm gai và lời Kinh Thánh treo lủng lẳng, là Trại Giam ICE đồ sộ - do GEO Group điều hành. Nơi đây hiện giam giữ hơn 1000 người – phần lớn chưa từng bị kết tội hình sự, nhiều người chỉ là dân đang xin tị nạn hợp pháp, số còn lại chưa kịp hiểu vì sao mình bị bắt...
Tại sao Trump lại vội vàng ban hành hàng loạt sắc lệnh hành pháp và chính sách mới như vậy?AI: Có hai lý do.Đầu tiên, tổng thống vội vàng vì nếu có bất kỳ điều gì sai trái xảy ra vào đầu nhiệm kỳ, ông có thể đổ lỗi cho chính quyền trước và nhà nước (những người làm việc cho ông). Nếu để lâu, những điều sai trái sẽ là trách nhiệm của ông, và Trump không thích chịu trách nhiệm.Thứ hai, ông biết trong hai năm nữa, đảng Cộng hòa sẽ mất quyền kiểm soát Hạ viện trong cuộc bầu cử quốc hội và ông sẽ trở thành què quặt. Ông cần phải hoàn thành mọi việc ngay bây giờ. Ông muốn tập trung vào các doanh nghiệp của mình trong hai năm cuối nhiệm kỳ tổng thống,
Bao dung – một từ nghe thật thanh thoát. Âm tiết của nó cũng thật bình dị, thốt ra từ thanh quản nhẹ nhàng không cần uốn nắn, như cỏ mọc từ đất, như mưa từ trời. Vậy mà ngày nay, trong một xã hội đứng đầu thế giới về tự do, về quyền con người, hai từ “bao dung” bỗng dưng khó tìm. Chính trong tháng Sáu này, tháng gọi là Pride Month, những câu chuyện thương tâm về cộng đồng LGBTQ+ bị chìm trong bóng tối. Có lẽ trong sáu tháng qua, nước Mỹ có quá nhiều những phát ngôn, biến cố, thay đổi mà đối với truyền thông, đó là điều cần phải nói, và nói mỗi ngày. Hoặc cũng có lẽ, trong một chính quyền đang nỗ lực bác bỏ DEI, đóng chặt cửa với di dân, thì truyền thông cũng không dám đào sâu về những gì thuộc về cộng đồng yếu thế. Cho dù, đó là một án mạng lấy đi cuộc sống một con người, hoặc chấm dứt những nguyên tắc vốn đã được nhìn nhận hàng thập kỷ.
“Nơi nào người ta bắt đầu đốt sách, nơi đó người ta rồi cũng sẽ thiêu người.”— Heinrich Heine. Câu nói nổi tiếng từ thế kỷ XIX của thi sĩ Heinrich Heine, tưởng chỉ là tiếng vọng u ám của bóng ma lịch sử nhưng hôm nay, giữa thế kỷ XXI, lời cảnh báo ấy lại trở nên rúng động – ngay trên đất nước từng được xem là ngọn hải đăng của tự do học thuật. Oái oăm thay, những dấu hiệu đầu tiên của bóng tối không phát xuất từ một chế độ độc tài phương Đông, mà từ chính nước Mỹ – xứ sở từng được xem là ngọn hải đăng của giáo dục tự do.
Donald Trump không đội vương miện, nhưng ông đã luyện được cách bắt cả một đảng chính trị quỳ gối. Và cũng như các ông vua cổ đại, ông không cần luật – ông chính là luật. Nếu Toà Tối cao chống đối, ông sẽ gọi đó là “phản quốc.” Nếu truyền thông phản biện, ông gọi đó là “tin giả.” Nếu có cuộc bầu cử mà ông thua, ông sẽ bảo đó là “gian lận.” Và nếu có ai dám nói điều gì khác, ông sẽ gửi quân đội tới – như ông đã làm ở Los Angeles, để dạy cho đám biểu tình “hỗn xược” ấy một bài học về dân chủ... bằng đạn cao su và lựu đạn cay.
Ryanne Mena là một nhà báo đưa tin về tội phạm và an toàn công cộng cho Southern California News Group. Thứ Sáu, 6/6, ngày đầu tiên diễn ra cuộc biểu tình phản đối chính sách nhập cư của chính quyền Trump, chống lại các cuộc bố ráp của Cảnh Sát Di Trú (ICE), Mena đã có mặt ngay trên đường phố Los Angeles, bên ngoài Trung tâm giam giữ Metropolitan,L.A. Tại đây, cô bị trúng đạn hơi cay ở đùi bên trái Ngày kế tiếp, nữ phóng viên này bị trúng đạn cao su của các đặc vụ liên bang bắn vào đầu, bên phải, cách tai của cô chỉ khoảng 1 inch. Những tấm ảnh Mena và các đồng nghiệp khác bị thương lan tỏa khắp Instagram, Twitter.
Giữa lúc Tòa Bạch Ốc đang tìm mọi cách cứu vớt mối quan hệ Trump-Musk thì các cựu quan chức an ninh y tế cho biết chính quyền Trump hủy bỏ $766 triệu trong các hợp đồng nghiên cứu phát triển vaccine mRNA để chống lại các loại đại dịch cúm. Với họ, đây là đòn giáng mới nhất vào quốc phòng quốc gia. Họ cảnh báo rằng Hoa Kỳ có thể phải nhờ đến lòng trắc ẩn của các quốc gia khác trong đại dịch tiếp theo. ABC News dẫn lời Beth Cameron, cố vấn cao cấp của Trung tâm Đại dịch thuộc Brown University Pandemic Center, và là cựu giám đốc Hội đồng an ninh quốc gia Tòa Bạch Ốc, cho biết: “Các hành động của chính quyền đang làm suy yếu khả năng phòng ngừa của chúng ta đối với các mối đe dọa sinh học. Việc hủy bỏ khoản đầu tư này là một tín hiệu cho thấy chúng ta đang thay đổi lập trường về công tác chuẩn bị ứng phó với đại dịch. Và điều đó không tốt cho người dân Mỹ.”
Ăn mặc đẹp là nói về thời trang. Lịch sử “thời trang cao cấp” thuộc về truyền thống của Pháp: Haute couture từ thế kỷ 17. Đến thế kỷ 19, ngành thời trang cao cấp đã phát triển thành một phương tiện kích thích tăng trưởng trong nền kinh tế Pháp. Trong thời gian này, các nhà tạo mốt như Dior, Chanel và Balenciaga đã được thành lập. Tuy nhiên, vào thế kỷ 20, ngành thời trang cao cấp ở Pháp đã mất đi phần lớn sự huyền bí của mình và phải đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng tăng từ các thị trường quốc tế khác, đặc biệt là ở Ý và Hoa Kỳ. Sự thành công của bối cảnh thời trang quốc tế và tiềm năng lợi nhuận đã thu hút sự chú ý của các tập đoàn hàng xa xỉ, được tiên phong bởi ông trùm kinh doanh người Pháp và người sáng lập LVMH Bernard Arnault vào năm 1987. Ngày nay, các tập đoàn này vẫn tiếp tục duy trì hoạt động lịch sử của các nhà thời trang xa xỉ thông qua việc bổ nhiệm các giám đốc sáng tạo, những người diễn giải và chỉ đạo triết lý thiết kế của thương hiệu.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.