Đường Vào Bạch Cung: Ai Sẽ Là Tổng Thống Kế Tiếp?

Không quản ngại thời tiết băng giá, tối ngày 3 tháng Giêng vừa qua cử tri bang Iowa đã rủ nhau đến những địa điểm hội họp để bắt đầu tiến trình chọn ứng viên tổng thống Mỹ cho cuộc chạy đua vào Bạch Cung cuối năm nay.

Tại sao cuộc bầu chọn của dân Iowa không được gọi là “primary” tức bầu cử sơ bộ như ở nhiều bang khác mà lại gọi là “caucus” có nghĩa là họp chọn công khai để đề cử ứng viên tranh cử tổng thống"

Sinh hoạt dân chủ Mỹ có nhiều hình thức chọn người đại diện khác nhau, từ bầu trực tiếp và kín đến việc cử tri đoàn bầu chọn tổng thống hay cách họp chọn ở bang Iowa.

Thật ra người dân Iowa đã vừa chọn người mà tương lai có thể là tổng thống Hoa Kỳ, nhưng không bằng phiếu kín mà bằng sự có mặt để công khai ủng hộ một trong những ứng viên mà một cử tri tin tưởng. Tiến trình chọn người đại diện ở Iowa bắt đầu từ những buổi gặp nhau trong khu xóm, kiểu như họp tổ dân phố, để bàn luận về những ứng viên tranh cử. Đó là lí do mà các ứng viên tổng thống đã phải đến bang Iowa trong những tuần lễ qua để vận động, gặp gỡ và thuyết phục những cử tri đứng về phiá mình. Có những buổi họp tổ dân phố với hơn chục người nhưng các ứng viên không ngại đến vì mươi người đó có thể sẽ rủ thêm được bạn bè, người thân hay hàng xóm tham gia ngày họp chọn sau đó.

Ngày 3 tháng Giêng các buổi họp chọn đã được tổ chức trên toàn tiểu bang Iowa. Đây là bang đầu tiên chọn ứng viên để tranh cử tổng thống vào tháng 11.

Tại những trường học, trung tâm sinh hoạt cộng đồng người dự họp chọn đa số là những nhà hoạt động cho đảng hay cho một ứng viên, nhưng bất kì một cử tri nào đã đăng kí đi bầu đều có quyền tham dự. Ở đó, sau khi qua các thủ tục ghi danh, hướng dẫn cách chọn là đến phần cử tri quyết định ai sẽ đại diện cho mình. Cử tri thích ai thì đứng chung vào nhóm ủng hộ ứng viên đó, một cách công khai và minh bạch để mọi người thấy mặt, thấy số người để đếm thành số phiếu. Trong tiến trình tìm chọn chỗ đứng, những cử tri chọn ứng viên ít được ủng hộ có thể sẽ được thuyết phục bởi cử tri của những ứng viên khác để kéo họ đứng qua phiá mình cho con số ủng hộ lên cao hơn. Chẳng hạn như tại một nơi họp chọn đã có nhóm ủng hộ ứng viên John Edwards thuyết phục được vài người ủng hộ Bill Richardson về phiá mình để nâng số phần trăm ủng hộ Edwards lên cho đủ 15% tối thiểu để lên hàng thứ ba sau các ứng viên Barack Obama và Hillary Clinton. Không có sự thuyết phục, giành người của ứng viên Bill Richardson tại một điạ điểm thì khi tổng kết toàn bang với 1.781 nơi họp chọn, ứng viên John Edwards có thể thua điểm hay bị loại ở bang Iowa.

Sau ngày họp chọn vừa qua, sẽ là những buổi họp của đại diện ở cấp thành phố (city), quận hạt (county) rồi toàn bang. Vào trung tuần tháng Sáu các đại diện sẽ chính thức chọn đại biểu đi dự đại hội đảng vào muà hè. Iowa là một bang nhỏ với khoảng 3 triệu dân nên chỉ có 54 đại biểu Đảng Dân Chủ trong số 2.500 đại biểu toàn quốc và 40 trong số 2.400 đại biểu Đảng Cộng Hoà. Số phiếu cử tri đoàn bầu tổng thống của bang là 7 trong số 537 phiếu trên toàn quốc Hoa Kỳ.

Không biết tâm lí cử tri bang Iowa năm nay bị giao động thế nào mà họ rủ nhau tham gia họp chọn đông hơn những năm có bầu tổng thống trước. Con số kỉ lục cử tri theo Đảng Dân Chủ tham gia họp chọn lần trước là 124 nghìn, năm nay 239 nghìn. Số cử tri theo Đảng Cộng Hoà cũng tăng từ 88 nghìn lên 116 nghìn. Ngạc nhiên hơn là với 95% dân số là da trắng nhưng đa số cử tri thuộc Đảng Dân Chủ đã chọn một ứng viên da đen là Thượng Nghị Sĩ Barack Obama.Kết quả cũng đã làm đảo lộn tất cả những tiên đoán trước đó. Phiá Đảng Dân Chủ thì Thượng Nghị Sĩ Hillary Clinton không đạt chiến thắng vẻ vang như nhiều người dự đoán mà về thứ ba với 29%, thua Thượng Nghị Sĩ Barack Obama, 38% và Thượng Nghị Sĩ John Edwards, 30%.

Đảng Cộng Hoà có Thống Đốc Mike Huckabee về nhất với 34%, Thống Đốc W. Mitt Romney về nhì với 25%. Còn lại Thượng Nghị Sĩ Fred Thompson được 13.4%, Thượng Nghị Sĩ John McCain 13.1%, Dân Biểu Ron Paul 10%. Cựu thị trưởng Thành Phố New York Rudy Giuliani chỉ được 3.5%.

Đa số cử tri dân chủ ở Iowa đều muốn có những thay đổi cho tương lai nước Mỹ và đã chọn ứng viên mà họ tin là có khả năng đem lại thay đổi nhiều nhất. Còn cử tri cộng hoà chọn Thống Đốc Huckabee vì ông là một cựu mục sư với khuynh hướng bảo thủ.

Trong tuần tới có bầu cử sơ bộ ở bang New Hampshire rồi đến Michigan, Nevada, South Carolina, Hawaii và Florida. Đỉnh điểm chọn ứng viên tổng thống của hai chính đảng cộng hoà và dân chủ là ngày 5 tháng Hai với bầu cử sơ bộ được tổ chức tại 22 bang trên toàn nước Mỹ. Sau ngày đó cử tri Hoa Kỳ sẽ biết rõ ai là ứng viên tổng thống được đề cử trong đại hội đảng vào muà hè.

Kết quả ở bang Iowa tạo sôi nổi vì mang quán tính của việc bắt đầu tiến trình bầu chọn một tổng thống Mỹ, chứ ứng viên về nhất ở bang này, đặc biệt là ứng viên của Đảng Dân Chủ, thì quá khứ hơn 20 năm qua cho thấy người đó đã không trở thành tổng thống. Các ứng viên của Đảng Dân Chủ đã về nhất trong ngày họp chọn ở bang Iowa trong quá khứ là: John Kerry (2004), Al Gore (2000), Tom Harkin (1992), Richard A. Gephardt (1988) và Walter F. Mondale (1984).

Còn trong những lần tổng tuyển cử tháng 11 từ 20 năm qua, chỉ một lần vào năm 2004 đa số cử tri Iowa đã chọn ứng viên cộng hoà, còn những lần khác họ chọn ứng viên dân chủ. Nếu tính ngược thời gian từ năm 1948, cử tri Iowa đã 9 lần chọn cộng hoà và 6 lần chọn dân chủ.

Như vậy ai sẽ là tổng thống thứ 44 của Hoa Kỳ" Đố ai mà biết được lúc này!

• An Điền Phan Hồng Tạo
• Bé Viết Văn Việt/ Bài Dự Thi Số 978: Vào Mùa Đông
• Bắc Kinh Hỏi Phi Lý Do 2 Con Tin Người Hoa Bị Giết
• Hacker Tấn Công Nửa Triệu Khách Hàng Yahoo Bị 5 Năm Tù