Mikhail Gorbachev, người khai tử Cuộc Chiến Tranh Lạnh, từ trần, thọ 91 tuổi
.
Mikhail Gorbachev (Photo: Wikipedia)
MOSCOW -- Mikhail Gorbachev, người đã kết thúc Cuộc Chiến Tranh Lạnh không đổ máu nhưng không ngăn chặn được sự sụp đổ của Liên Xô, đã qua đời hôm thứ Ba ở tuổi 91, theo lời các quan chức bệnh viện ở Moscow cho biết.
.
Gorbachev, tổng thống cuối cùng của Liên Xô, đã tạo ra các thỏa thuận cắt giảm vũ khí với Hoa Kỳ và quan hệ đối tác với các cường quốc phương Tây để gỡ bỏ Bức màn sắt đã chia cắt châu Âu kể từ Thế chiến thứ hai và giúp đưa nước Đức thống nhất.
.
Bệnh viện Trung ương Nga cho biết trong một thông báo: "Mikhail Gorbachev đã qua đời đêm nay sau một căn bệnh nguy hiểm và kéo dài."
.
Tổng thống Nga Vladimir Putin bày tỏ "lời chia buồn sâu sắc nhất" về cái chết của Gorbachev, theo lời người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nói với hãng tin Interfax. Peskov nói: “Ngày mai TT Putin sẽ gửi một bức điện chia buồn tới gia đình và bạn hữu của cố Tổng Thống Gorbachev."
.
Các hãng thông tấn đưa tin vào thời điểm đó, vào năm 2018, Putin từng nói rằng Putin sẽ đảo ngược sự sụp đổ của Liên Xô nếu có thể. Năm 2005, Putin gọi sự kiện này là "thảm họa địa chính trị lớn nhất" của thế kỷ 20.
.
Sau nhiều thập niên căng thẳng và đối đầu trong Chiến tranh Lạnh, Gorbachev đã đưa Liên Xô đến gần phương Tây hơn bất kỳ thời điểm nào kể từ Thế chiến thứ 2. Nhưng ông đã chứng kiến di sản đó bị phá hủy trong những tháng cuối đời, khi cuộc xâm lược Ukraine của Putin khiến các lệnh trừng phạt của phương Tây giáng xuống Moscow, và các chính trị gia ở cả Nga và phương Tây bắt đầu công khai nói về một cuộc Chiến tranh Lạnh mới.
.
Andrei Kolesnikov, thành viên cấp cao tại viện Carnegie Endowment for International Peace, nhận xét: “Gorbachev đã chết một cách biểu tượng khi công việc trong đời của ông ấy, tự do, bị Putin phá hủy một cách hiệu quả”.
.
Gorbachev thắng giải Nobel Hòa bình năm 1990.
.
Hãng thông tấn Tass cho biết Gorbachev sẽ được an táng tại Nghĩa trang Novodevichy ở Moscow, bên cạnh người vợ Raisa, người đã qua đời vào năm 1999.
.
Khi các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ tràn qua các quốc gia Đông Âu cộng sản thuộc khối Liên Xô vào năm 1989, Gorbachev đã hạn chế sử dụng vũ lực - không giống như các nhà lãnh đạo Liên Xô trước đây đã điều xe tăng đến để dập tắt các cuộc nổi dậy ở Hungary vào năm 1956 và ở Tiệp Khắc vào năm 1968.
.
Nhưng các cuộc biểu tình đã thúc đẩy khát vọng tự trị ở 15 nước cộng hòa thuộc Liên bang Xô viết, các nước này đã tan rã trong vòng hai năm sau đó trong tình trạng hỗn loạn.
.
Chính sách "glasnost" - tự do ngôn luận của ông - cho phép những lời chỉ trích không thể tưởng tượng trước đây đối với đảng và nhà nước, nhưng cũng khuyến khích những người theo chủ nghĩa dân tộc bắt đầu thúc đẩy độc lập ở các nước cộng hòa Baltic gồm Latvia, Lithuania, Estonia và những nơi khác.
.
Nhiều người Nga không bao giờ tha thứ cho Gorbachev về sự hỗn loạn mà các cải cách của ông đã gây ra, coi sự sụt giảm sau đó về mức sống của họ là cái giá quá cao để có được nền dân chủ.
.
"Ông ấy đã cho chúng tôi tất cả tự do - nhưng chúng tôi không biết phải làm gì với nó", nhà kinh tế tự do Ruslan Grinberg nói với hãng tin quân sự Zvezda sau khi đến thăm Gorbachev trong bệnh viện vào ngày 30/6/2022.
.
Nhà sử học về Chiến tranh Lạnh Sergey Radchenko nói: "Gorbachev đã sống để chứng kiến một số nỗi sợ hãi kinh hoàng nhất của mình được thực hiện và những giấc mơ tươi sáng nhất của ông ấy chìm trong máu và rác rưởi. Nhưng ông ấy sẽ được các nhà sử học ghi nhớ một cách trân trọng, và một ngày nào đó - tôi tin điều đó - người Nga cũng sẽ ghi nhớ Gorbachev một cách trân trọng."