Tạp chí Time tuần này có đăng một bài khá hứng thú về quyền sở hữu phôi bào một khi vợ chồng ly dị. Theo sự hiểu biết khiêm tốn của Con Hươu thì nếu một cặp vợ chồng không thể có con một cách bình thường, các bác sĩ sẽ giúp họ có con bằng cách lấy tinh trùng của người chồng cho thụ thai với trứng của người vợ. Sau đó bác sĩ sẽ cất phôi bào đã thụ thai vô tủ lạnh rồi chờ khi nào sức khỏe, tinh thần và thiện ý của người vợ cho phép, sẽ cấy phôi bào đó vô tử cung người vợ.
Để cho chắc ăn, bác sĩ sẽ cho thụ thai khoảng bảy, tám, hoặc mươi phôi bào một lúc, phòng khi cái này hỏng còn có cái khác. Có điều nếu hai vợ chồng cơm lành canh ngọt sống đến lúc đầu bạc răng long thì quyền sở hữu những phôi bào đó không thành vấn đề phải bàn cãi. Chẳng may, nếu giữa đường đứt gánh, vợ chồng vác nhau ra tòa đòi ly dị thì quyền sở hữu những phôi bào đó trở thành điều vô cùng nan giải.
Theo tạp chí Time thì mới đây tại New Jersey có hai vợ chồng ly dị vác nhau ra tòa vì cả hai đều giành quyền sở hữu phôi bào (embryo). Anh chồng là một người theo đạo Công Giáo nên nhất mực tin sự sống thành hình ngay từ khi trứng và tinh trùng “hôn nhau mà thụ thai”. Vì vậy anh cấm không cho ai hủy hoại những phôi bào trong đó có một phần máu thịt của anh. Không những vậy, anh còn đòi mang mấy phôi bào đó nhét vô dạ con của người vợ mới cưới để cô vợ này sinh đẻ cho anh thêm mấy tí nhau.
Khổ nỗi, anh muốn vậy nhưng không được vì cô vợ cũ của anh vừa dữ dằn lại vừa giỏi võ mồm. Tại tòa án New Jersey, cô thẳng thắn tuyên bố, trên thế giới này, nếu không được sự ưng thuận của cô, không thằng nào con nào được quyền sanh đẻ những đứa con mà cô đã thụ thai bằng trứng của cô. Có lẽ thấy thái độ hung dữ dám chơi dám chịu của cô, nên dù không có luật lệ giải quyết chuyện tranh tụng như vậy, chánh án tòa kháng án New Jersey vẫn phải gật đầu thừa nhận cô có lý. Kết quả, anh chồng đành ngậm đắng nuốt cay, chấp nhận thân phận của một thằng bố “có con mà vĩnh viễn không được thấy mặt con”.
Đọc truyện trên, Con Hươu lại nhớ tới truyện anh chàng Bill tự tử để lại 15 tinh trùng đông lạnh cho người tình tên Deborah. Chẳng may, người vợ cũ tên Sandra biết tin nhất mực đòi hủy “mấy cái của nợ sở khanh cho đàn bà con gái đỡ khổ”. Còn Deborah thì nhất mực đòi mang mấy tinh trùng của anh cho thụ thai để “tương lai còn được thấy những đứa con mang hình dáng đáng yêu của Bill”. Đầu đuôi câu chuyện bi hài khiến các nhà làm luật phải lắc đầu ngán ngẩm xảy ra như sau.
Bill Kane là người đàn ông thuộc loại đàng điếm, cờ bạc. Vì vậy sau khi bị thua bạc $30 ngàn đô, Bill đã chọn con đường tự vẫn để quên hết mọi chuyện. Sau khi nhâm nhi vài ly rượu, tọng vô miệng một vốc thuốc ngủ, Bill lấy bao plastic trùm đầu rồi đi vào cõi tử. Khi đó, Bill 49 tuổi.
Qua đời, Bill để lại cho người vợ cũ hai người con và cho người tình 15 tinh trùng được giữ trong trạng thái đông lạnh. Theo tờ di chúc tìm thấy ở bên cạnh thi thể của Bill, cảnh sát biết được Bill đã dành quyền sở hữu 15 tinh trùng đông lạnh cho Deborah, người tình xinh đẹp mà Bill quan hệ thắm thiết đã lâu cho dù Bill đã có vợ và có con.
Vợ của Bill đã chua chát thú nhận, tờ di chúc cùng 15 tinh trùng đông lạnh của Bill quả thực là phát súng ân huệ cuối cùng “thằng sở khanh đốn mạt đó dành cho tôi”. Bà Sandra ly dị Bill sau khi hai người sống chung với nhau được 10 năm và có với nhau được hai mặt con. Còn Deborah sống với Bill khoảng 4 năm trước khi Bill tự tử. Dù nàng yêu Bill và tha thiết muốn xử dụng tinh trùng của Bill để có được một đứa con bằng phương pháp thụ thai nhân tạo nhưng vợ cũ của Bill và hai người con nay đã ở tuổi thành niên, nhất định không chịu.
Vì trong luật pháp xưa nay chưa hề có luật lệ nào hay có bất cứ tiền án nào về quyền sở hữu tinh trùng và quyền chuyển nhượng sở hữu đó trong di chúc nên quan tòa bối rối không biết giải quyết làm sao. Vậy là các vị luật sư chúi mũi tìm hiểu xem tinh trùng có phải là tài sản hay không" Nếu là tài sản, người đàn ông có quyền viết di chúc trao quyền sở hữu nó cho người khác" Nhưng liệu xã hội có đồng ý và có nên để nhân loại có quyền có con sau khi chết" Và nếu đồng ý, luật thừa kế tài sản sẽ phải có những thay đổi như thế nào để nhìn nhận quyền thừa kế của những người con sẽ được sinh ra sau khi người cha đã chết nhiều năm, thậm chí hàng chục năm trước đó"
Đây là vấn đề cực kỳ phức tạp, nhất là tại Hoa Kỳ nơi hiện có khoảng 100 ngân hàng chứa tinh trùng trong đó có những ngân hàng chứa tinh trùng chọn lọc của những sinh viên sáng giá nhất ở Harvard với giá bán trung bình $400 tới $10,000 Mỹ kim một tinh trùng.
Con Hươu (Saigon Times, Úc Châu)