Dù niên khóa 1999-2000 còn hơn 4 tháng nữa mới kết thúc, thế nhưng từ giữa niên khóa, nhiều trường phổ trung học (từ lớp 10 đến lớp 12) ở các vùng xa ở tình trạng thiếu giáo viên dạy học kỳ 2, vì sau kỳ nghỉ Tết Dương Lịch, một số giáo viên của các trường này đã không trở lại nhiệm sở, bỏ luôn nghề dạy học. Theo ghi nhận của báo trong nước, thì cứ mỗi đầu niên khóa và giữa niên khóa, tình trạng thiếu giáo viên cho các trường vùng xa vẫn là căn bệnh trầm kha, nguyên nhân chính là do sinh viên tốt nghiệp Đại học Sư phạm đã không chịu về địa phương dạy học. Trước tình trạng đó, trong niên học 1999-2000, trường Đại học Sư phạm Sài Gòn đã mở một hình mới: đó là đào tạo giáo viên theo địa chỉ. Theo đó, địa phương sẽ tổ chức tuyển sinh, trường Đại học Sư phạm lo phần đào tạo, tốt nghiệp sinh viên phải trở về tỉnh của mình để được phân công. Thế nhưng mô hình vẫn không giải quyết được tình trạng thiếu giáo viên. Trình bày về hiện trạng này, báo Người Lao Động ghi nhận như sau:
Theo Phòng Đào tạo của trường thì hiện có 1.050 sinh viên (năm cuối) đã làm cam kết sau khi tốt nghiệp sẽ phục vụ trong ngành giáo dục theo sự phân công. Hiện toàn trường có khoảng gần 5 ngàn sinh viên (từ năm thứ nhất đến năm cuối) cam kết như vậy. Tuy nhiên sự cam kết đó còn mong manh vì hai lẽ: Thứ nhất, theo quy định mới, các địa phương tổ chức thi tuyển công chức khi phân công nhiệm sở nên sẽ có nhiều sinh viên giả rớt để không phải về địa phương. Khi đó việc cam kết sẽ không còn tác dụng. Thứ hai, ai buộc sinh viên phải bồi hoàn học phí nếu không thực hiện cam kết. Đó là chưa kể mức bồi hoàn cũng khá nhẹ nhàng. Theo thông tư của bộ Giáo dục-Đào tạo có ghi: Nếu không nhận nhiệm sở thì sinh viên phải bồi hoàn toàn bộ học phí được miễn của khóa học. Theo đó, có thể hiểu nếu không đóng học phí trước thì đóng sau, chứ chẳng phải bồi hoàn tiền gì ghê gớm.
Để giải quyết bế tắc này, một mô hình đào tạo mới được trường Đại học Sư phạm mở ra: đào tạo theo địa chỉ. Mô hình này hứa hẹn sẽ giải quyết căn bản vấn đề thiếu giáo viên ở các địa phương. Năm 1999-2000 trường đã mở khóa đầu tiên cho vùng sâu, vùng xa cho 6 tỉnh nói trên với các ngành đào tạo: toán, lý, hóa, văn, sử, địa, Anh văn. Về phương thức, mô hình này được thực hiện như sau: Các địa phương có nhu cầu sẽ xin bộ Giáo dục-Đào tạo chỉ tiêu: trường Đại học sư phạm tổ chức tuyển sinh, đào tạo và cấp bằng chính quy, các sinh viên theo học được tỉnh đài thọ học phí (200 ngàn đồng/sinh viên/tháng tùy từng tỉnh), sau khi tốt nghiệp sẽ trở về phục vụ địa phương.
Vấn đề cần bàn là đào tạo giáo viên theo địa chỉ có bảo đảm được chất lượng không. Ông Tạ Quang Lâm, phó phòng Đào tạo giải thích: về đầu vào, có địa phương có điểm chuẩn thấp, nhưng cũng có địa phương có điểm chuẩn cao, như Ninh Thuận ngành Toán : 21.5 điểm, Văn : 19.5 điểm. Có nhiều tỉnh hệ số chọi rất gay gắt: Long An tuyển 150 sinh viên nhưng có đến 1.900 sinh viên dự thi. Các tỉnh còn lại cũng có trên 1 ngàn sinh viên nhưng chỉ tiêu tuyển từ 100 đến 150 sinh viên. Trong quá trình học, sinh viên sẽ bị gạn lọc lại, như tỉnh Lâm Đồng chỉ còn khoảng 40% vào giai đoạn 2.
Bạn,
Niên khóa vừa qua, nhiều sinh viên tốt nghiệp nhưng không chịu trở về địa phương, như trường hợp tỉnh Bình Phước có 12 sinh viên tốt nghiệp và không có sinh viên nào nhận nhiệm sở ở địa phương mình, các tỉnh khác cũng ở vào tình trạng tương tự. Thiếu giáo viên nhất là giáo viên bậc phổ thông trung học đã trở thành căn bệnh trầm kha của các tỉnh hiện nay!