Vẹo Cột Sống Scoliosis
Hỏi: Xin cho biết qua về việc Tập Thể Dục Trị Bệnh Vẹo Cột Sống - Cong Lưng (Scoliosis).
Đáp: Nếu chỉ tập thể dục bình thường chưa chắc đã chữa được bệnh vẹo cột sống lưng. Nhưng nếu tập thể dục càng ngày càng mạnh hơn thì hy vọng sẽ chữa được chứng vẹo lưng tốt hơn. Nếu tập thể dục bằng cách xoay chuyển mình (torso) và làm bắp thị lưng mạnh ra có thể kiểm soát được chứng vẹo lưng. Phương pháp tập thể dục này cũng giúp thuyên giảm vẹo lưng không kém gì cách đeo giây nịt xung quanh lưng (brace). Phương pháp cũng giúp trị đau nhức được cho người già khi bị chứng vẹo cột sống lưng.
Khi nói về bệnh vẹo xương lưng, có nghĩa là cột sống lưng không thẳng, có thể ngọeo bên này bên kia thành hình chữ S hay là ngoẹo sang một bên thành hình chữ
C. Theo định nghĩa thì khi cột sống vẹo hơn 10 độ là bị cong lưng cột sống. Đôi khi cột xương lưng xoay nhẹ làm cho háng và vai không cân bằng.
Nói chung, khoảng 2% dân chúng bị vẹo lưng. Nhưng nếu có dòng họ bị cột sống lưng vẹo thì tỉ lệ bị bệnh vẹo lưng cao hơn, có khi lên tới 20%. Trẻ sinh đôi (minozygous) có tỉ lệ vẹo cột sống lưng lên tới 73%. Con gái bị vẹo cột sống (cong cột sống) tỉ lệ 25% nếu bà mẹ cũng bị vẹo cột sống lưng. Con gái bị vẹo lưng nhiều hơn con trai.
Trẻ em bị vẹo lưng khi còn nhỏ, coi là hiện tượng tự nhiên bị chứng vẹo lưng. Phần lớn thì trẻ em còn khỏe mạnh bị vẹo cột sống lưng, nhưng trong vài trường hợp trẻ bị bại não (cerebral palsy), bắp thịt teo lại (muscular atrophy), tật bẩm sinh nứt đốt sống (spina bifida), và thêm vài điều khác, cũng thể làm vẹo lưng. Thí dụ khi bị thoái hóa cột sống lưng, lưng còng gấp xuống, thường cũng thấy trong bệnh loãng xương. Bệnh loãng xương có thể làm đau lưng. Khi lớn tuổi bị còng lưng thì cột sống thay đổi, đau lưng và khó thở. Trong việc điều trị, bác sĩ chuyên khoa về xương thường cân nhắc tình trạng di truyền gia đình, vẹo cột sống lưng nặng hay nhẹ, tuổi tác.
Nếu bị nhẹ thì chỉ theo dõi. Trẻ có thể phải đeo nịt lưng (brace) để điều trị. Đôi khi dùng vật lý trị liệu như kích thích bắp thịt bằng giòng điện (electrical muscles stimulation) hay bóp nắn hoặc tập thể dục. Nếu chỉ dùng phương pháp thể dục thông thường ít cơ hội chữa lành bệnh đau lưng. Ít hiệu quả. Phương pháp tập thể dụng mạnh tăng dần theo cách kể trên có thể giúp thuyên giảm phần nào chứng vẹo cột sống lưng.
Khi đã nặng mà đeo nịt lưng (brace) không hiệu quả gì, có thể phải nghĩ đến chuyện giải phẫu. References: 1) Vert Mooney, et al.: J. Musculoskeletal Med. 24: 107, 2007,
2) Amecican Academy of Orthopedic Surgeons, 2000, 3) K. McIntyre, et al.: Stud Health Tech Inform, 133: 273, 2006.
Phụ Nữ Ưu Trầm Nặng Hơn Sau Khi Bị Cơn Đau Tim-Heart Attack, Tăng Cao Nguy Cơ Tử Vong
Bs Colleen Norris thuộc Đại Học Alberta và McGill tại Gia Nã Đại nghiên cứu 486 bệnh nhân, trong đó 102 là phụ nữ và 348 bệnh nhân đàn ông. Kết quả cho thấy, một năm sau bị bệnh nhồi máu cơn tim (myocardial infraction), 14.3% phụ nữ bị ưu trầm nặng hơn, so vơí 11% đàn ông bị ưu trầm nặng hơn một năm sau bị nhồi máu cơ tim. Phụ nữ cũng hoạt động xã hội hay tập thể dục ít hơn nam giới một năm sau bị cơn đau tim. Kết quả khuyến cáo ưu trầm có thể làm trở ngại trong việc bình phục bệnh nhồi máu cơ tim của phụ nữ. Thí dụ phụ nữ không được chuyển đi những nơi chuyên môn giúp phục hồi tim mạch, phụ nữ không được giúp đỡ phục hồi phẩm chất đời sống.
Trong một nghiên cứu khác, Ts Sylvia Wassertheil-Smoller và các đồng nghiệp khẳng định ưu trầm tăng cao nguy cơ bệnh tim mạch trong thơì kỳ phụ nữ mãn kinh. Nghiên cứu bao gồm 93,676 phụ nữ. Kết quả cho thấy có liên hệ ưu trầm vơí bệnh cao huyết áp và tiểu sử cơn đau tim hay tai biến mạch máu não. Dù dùng uống thuốc trị ưu trầm, nguy cơ bệnh tim mạch không thay đổi khi bệnh nhân đang bị ưu trầm.
Tóm lại, cả 2 nghiên cứu kể trên đều cho biết phụ nữ bị ưu trầm tăng cao nguy cơ bệnh tim mạch và tử vong. Kết quả khuyến cáo lưu ý điều trị ưu trầm sớm cho phụ nữ để giảm nguy cơ bệnh tim mạch. Phụ nữ bị bệnh tim mạch cũng nên được khuyến khích hoạt động xã hội và tập thể dục nhiều hơn để giúp bệnh tim mạch mau phục hồi. References: 1) European Journal of Cardiovascular Nursing, 2007, 2) Arch Intern Med, 164: 289, 2004, 3) Stroke, 38: 1-3, 2007, 4) Psychsom. Med., 68: 217, 2006.
Trần Mạnh Ngô, M.D., Ph.D.; E-mail: nmtran@hotmail.com; Xin mời ghé thăm Y Dược Ngày Nay (www.yduocngaynay.com), một Trang Web Y Khoa của người Việt viết cho người Việt.