Chuột : một con vật nhiều người ghét, ít người thương.. Chuột bị nhiều người ghê sợ vì các hình ảnh sinh hoạt tại những nơi dơ bẩn như cống rãnh.. Chuột mang mầm bệnh rồi gây hại do truyền bệnh sang cho người như bệnh Dịch ha.ch. Nhưng bên cạnh đó cũng có những chú chuột được giới làm phim Holly wood tạo thành các ' nhân vật' nổi tiếng khắp thế giới như Mickey và mới hơn nữa là vai chính của phim Ratatouille..Trong Yddược, chuột là con vật không thể thiếu tại các phòng thí nghiệm nhất là trong các thử nghiệm về độc chất học.. Bài này chỉ xin trình bày về một khía cạnh khác của chuột : Chuột dùng làm thực phẩm và làm..thuốc chữa bệnh..
Nhà du lịch và sưu tầm các món ăn kỳ lạ nhất trên thế giới Jerry Hopkins đã viết trong tập sách Strange Food của Ông về thịt Chuột (trong Chương Rat & Mouse) như sau :
'' Lần đầu tiên, tôi nghe nói về món thịt của các con vật trong nhóm gậm nhấm, là khi tôi được nghe kể về một Nhà hàng tại London về một cặp vợ chồng người Pháp được thưởng thức ..món thịt Chuột hầm..Câu chuyện cho biết đây là đôi vợ chồng đã nhập cư vào Anh sau Thế chiến thứ 2, mang theo 'công thức món ăn' mà họ đã tạo ra trong thời kỳ Người Đức chiếm đóng Paris, lúc thực phẩm trở thành khá hiếm. Thịt là món hàng quý, một nhu yếu phẩm..rất khó kiếm, họ đã đặt bẫy để bắt chuột trong các cống rãnh và nấu thịt chuột với bất cứ loại rau nào mà họ tìm được, tạo thành những món ăn..khoái khẩu và độc đáo ! Điều đáng tiếc là vào lúc đó, thịt chuột cũng..dai và ốm như dân Paris..nhưng ngày nay, cái thời của chuột cống rãnh đã qua, chuột đã được nuôi, cho ăn ngũ cốc..và vỗ cho béo trước khi hạ thịt..''.
Rất tiếc là Chủ nhân Nhà Hàng này đã qua đời và Nhà Hàng đóng cửa trước khi Hopkins có dịp thưởng thức món ăn đặc biệt này, nhưng sau đó Ông đã có dịp nếm thử món chuột đồng khi đến Thái Lan. Ông viết tiếp :
'Tại vùng Đông-Bắc Thái Lan, món thịt chuột không chỉ là món ăn thông thường nhưng ăn chuột là một phương pháp tốt nhất để bảo vê...mùa màng ! Thịt chuột đồng lớn và chuột nhỏ đều rất hợp vệ sinh, vì chuột sống trong các hang mà chúng đào tại những bờ đê phân chia các thuở ruộng, và chúng chỉ ăn lúa nên rất mập vào mùa gặt, từ tháng 11 đến tháng 1..'..Ta.i đây, người ta bắt chuột bằng cách đổ nước vào hang, khiến chuột ngộp phải bò ra..và sau đó dùng gậy để đập chuột.. và nếu chuột không chịu bò ra thì họ sẽ đào hang..Chuột bắt được sẽ được vùi vào than nơi bếp củi trước nhà, dùng cây lật chuột đến khi chuột chín dòn. Chuột con được xem là ngon nhất vì có thể ăn cả xương khi vừa chín tới.'
Tại vùng nông thôn Thái Lan, nhất là trong tỉnh Pathum Thani, chuột đồng, tuy tương đối nhỏ, chỉ cân nặng cỡ 90 gram, là một món ăn quý trong lúc thịt gà và thịt heo giá quá caọ
Phương pháp bắt chuột đồng để làm thịt có thể thay đổi tùy theo địa phương nhưng trên thế giới bộ lạc du mục Iruba (Ấn độ) hiện được xếp vào hạng.. vô địch : Cách đây khoảng 30 năm (!975), Bộ lạc Irula chỉ chừng 28 ngàn người, ngụ tại Chigleput (Ấn), chuyên sống bằng nghề bắt rắn, để cung cấp cho các công ty sản xuất vật dụng bằng da rắn, nhưng Chính phủ Ấn đã ký lệnh cấm buôn bán rắn, nên họ đành chuyển sang nghề bắt chuột..Vào cuối thập niên 80, Cơ quan Oxfam Trust phối hợp cùng Department of Science and Technology của Ấn độ đã theo dõi cách bắt chuột của họ trong 50 buổi săn chuột có kiểm soàt chặt chẽ. Kết quả ghi nhận người Irula đã bắt được hàng ngàn con chuột và tính theo phí tổn thì chi phí để bắt một con chuột chỉ tốn chừng 5 cent (tiền Mỹ), trong khi đó nếu dùng thuốc giết chuột thì chi phí cao hơn gấp 10 lần ! Cách bắt chuột của họ rất đơn giản là làm một bình bằng đất nung có lỗ, trong bình đựng lá cây, cỏ khô, đốt và đặt vào mỗi cửa hang chuột để..xông khói rồi sau đó đào hang để bắt chuột đang bị ..ngộp, đồng thời còn thu lại một lượng lúa bị chuột tha trộm về hang của chúng. Một số chuột bị bắt được đem bán cho các trại nuôi cá sấu tại Madras, vòn phần lớn được cung cấp cho thị trường ăn uống để nấu..cà ri
Chuột , chuột nhắt và những con vật trong gia đình thú gậm nhấm đã có tên trong danh sách thực phẩm của nhân loại từ thời xa xưa.. Gia đình 'Gậm nhấm' là một gia đình khá lớn, chiếm đến gần 40% số lượng loài động vật có vú trên Trái đất.. tất cả đều có thể 'ăn được', bao gồm các loài như thỏ, sóc, chồn, bọ, nhím.. và nhửng con thú đặc biệt tại Nam Mỹ như agouti, coypu và capybara (một loài thú to, không đuôi được nấu nướng như nấu heo sữa). Tại một số nơi trên thế giới, thú trong gia đình gậm nhấm được chính thức xem như một loại thú để ăn thịt : riêng chỉ tại Tiểu bang Illinois (Mỹ), mỗi năm khoảng từ 1.5 đến 2 triệu con sóc bị các tay săn bắn hạ sát.. nhưng không chỉ để ăn thịt. Phong tục Âu Mỹ không mấy ưa chuộng thịt của loài gâm nhấm nhất là..chuột !
Chuột cống đen, nhiều khi nâu, có nguồn gốc tại Á châu, đã theo các thương thuyền đến Âu châu vào khoảng thế kỷ 13..không lâu sau đó, bọ chét sống trên thân chuột đã bị cho là thủ phạm gây các cơn Dịch hạch khủng khiếp..giết chết đến 25 triệu người (1/4 dân số thế giới lúc đó). Trên thế giới, hiện nay chuột và các sinh vật sống ký sinh nơi chuột, là tác nhân gây lan truyền ít nhất là 20 chứng bệnh.. từ sốt ban (typhus, sán trichin đến Sốt nóng Lassa.. Sách ghi chép Kỷ lục Thế giới Guiness đã xếp chuột vào..loa.i thú gậm nhấm nguy hiểm số một !
Tuy nhiên, Chuột và chuột nhắt, rất dể đánh bắt, ăn thịt 'khá an toàn', vẫn là một thực phẩm tốt trong lúc đói kém, đồng thời củng là một trong những món ăn được xếp vào hàng..'mỹ vi..' từ hàng ngàn năm trước.
Trong thời La Mã cổ, chuột được nuôi trong lồng, cho ăn hạt ngũ cốc, vỗ cho béo đến khi Hoàng đế cần, để làm món ăn.. : chuột lúc đem hạ thịt dài khoảng 20 cm (không kể đuôi). Món ăn này được ưa chuộng đến mức chuột được nuôi trong chuồng rộng rãi và xuất cảng để phục vụ cho nhu cầu của quân La Mã đang chiếm đóng đất Anh..
Tại Trung Hoa, chuột được xem là..'nai nội giá và là món ăn đặc biệt. Marco Polo đã viết là người Hung nô (Tartar) ăn thịt chuột vào mùa hè.. Trong thời Columbus, khi thực phẩm trên tàu..cạn hết trong lúc vượt đại dương thì những tay có tài bắt chuột được 'thăng cấp' và 'tăng lương' tùy theo số chuột bắt được, và chuột đang là những con vật phá hoại lại trở thàng nguồn chất đạm quý giá. Tại Pháp vào thế kỷ 19, Bordeaux là thành phố ăn mừng lễ bằng thịt chuột nướng vỉ hay nấu với hành : Thomas Genin, nhà đầu bếp nổi tiếng, người đã tổ chức cuộc thi tài nấu nướng đầu tiên tại Pháp vào 1880, đã đánh giá thịt chuột là một trong những loại thịt ngon nhất.. Henry David Thoreau đã từng viết là Ông mê thịt chuột chiên dòn ăn với dưa leo muối. Gần đây nhất là Gordon Liddy, một trong nhửng tay đã gây ra vụ tai tiếng Watergate của TT Mỹ Nixon, đã khoe là Ông ăn thịt chuột, theo kiểu Mỹ ("), là chiên thật dòn.. thật ra có thể là muốn chứng tỏ mình là tay.. can đảm dám ăn hơn là vì thịt chuột thật sự ngon "
Tại phần lớn Châu Mỹ Latinh, Á châu, một phần Phi Châu và Úc, thịt chuột vẫn được tiêu thụ trong các bữa ăn hằng ngày. Tại một số địa phương bên Trung Hoa, chuột được chế biến thành hàng chục món ăn tại các Nhà hàng lớn..
Người Trung Hoa, khi đến Hoa Kỳ trong cuối thế kỷ 18 để làm việc trong các công ty hầm mỏ, tìm vàng tại Caliornia đã mang theo phong tục ăn thịt chuột.. Chuột tại California (1859) rất dể kiếm và to lớn, thịt ngon hơn chuột bên Tàu nên trong thực đơn của các nhà hàng Trung Hoa lúc đó còn có món óc chuột được quảng cáo là ngon và bổ hơn cả Sâm và Yến. Món súp xương chuột cũng ngọt và ngon không thua súp đuôi bò..
Tại Hoa Kỳ, muốn mua thịt chuột cũng khá dễ dàng : Một Công ty có tên là Gourmet Rodent, có thể gửi đến Quý vị Thịt chuột đông lạnh theo đường USP, Express Mail hay cả chuột sống (gửi theo máy bay Delta Air freight) . Sau đây là địa chỉ của Công ty : The Gourmet Rodent 6115 SW 137th Ave, Archer FL 32618 ; ĐT (352)-495-9024..
Muốn mua thịt chuột đông lạnh có thể liên lạc với J&J Enterprise PO Box 141 Grandfalls TX 79742 hoặc Kelly Haller 4236 SE 25th, Topeka KS 66605 ĐT (913)-234-3358 hoặc Ray Queen, The Mouse Factory, PO Box 85, Alpine, TX 79832 , ĐT (915) 837-7100..
Giá trị dinh dưỡng của thịt chuột :
Bảng giá trị dinh dưỡng của thịt chuột có thể áp dụng cho các loài chuột như :
Chuột nhà (Rattus flavipectus)
Chuột đồng (Rattus argentiventer)
và cả những loài khác như Rattus rattus, Rattus norvegicus (chuột cống)..
100 gram phần thịt ăn được (bỏ da và xương) chứa;
- Calories: 103
- Chất đạm: 22.3 g
- Chất béo tổng cộng: 0.9 g
- Cholesterol: 80 mg
- Chất carbohydrate: 0.2 g
- Thiamine (B1): 0.09 mg
- Riboflavine: 0.19 mg
- Niacin: 5.0 mg
- Sodium: 50 mg
- Potassium: 400 mg
- Calcium: 12 mg
- Sắt: 3.2 mg
- Đồng: 0.24 mg
- Phosphorus: 157 mg
Xét về phương diện dinh dưỡng, thịt chuột được xem là một loại thịt nạc, ít chất béo, tương đối cân bằng về các chất vitamin và khoáng chất. Thịt chuộ có thể so sánh với thịt của các loài gậm nhấm khác như thỏ, nhím, sóc. Tuy nhiên thành phần của thịt, nhất là của chuột đồng, có thể thay đổi tùy mùa : chuột ngon và mập nhất là vào mùa gặt..
Dược tính của thịt chuột :
Dược học cổ truyền Trung Hoa và Việt Nam dùng thịt chuột và một số bộ phận của chuột để làm thuốc. Tại Trung Hoa, chuột được gọi là thử, lảo thử.
Thịt chuột hay Thử nhục được xem là có vị ngọt, tính bình; được dùng để làm thuốc bổ trị các chứng hư nhược, cơ thể gầy mòn; trị trẻ em bị cam tích, ốm yếu..
Theo Tuệ Tĩnh (Nam dược thần hiệu): Lão thử= Chuột đực, vị ngo.t/cha't, tính ấm, không độc: chữa được những vết thương do gẫy, ngã, vết thương do phỏng lửa; trị trẻ em bị kinh giãn. Phân chuột có 2 đầu nhọn nên được gọi là lưỡng đầu tiêm.
Theo Hải thượng Lãn ông (Lĩnh Nam bản thảo):
'Lão thử là tên gọi chuột đực
Ngọt, chát, hơi ấm, tính lãnh thực
Vết thương, gẫy, vấp ngã, dao đâm
Bệnh trẻ giản kinh, chữa đắc lực..
Phân chuột: hay Hùng thử phẩn được xem là có vị cam, tính hàn, không độc, có tác dụng trị sưng, tiêu độc, giải nhiệt dùng chữa các bệnh thương hàn, trẻ em bị cam tích, to bu.ng.
Trong dân gian phân chuột được xem là một phương thuốc trị các chứng 'phạm phòng' hay lao lực vì..giao phối quá độ...
'Tinh tre, cứt chuột xa đâu
Để người phòng thất đau lâu ốm dài..'
Trong Lĩnh nam Bản thảo (Quyển hạ), Hải thượng Lãn ông ghi:
Hùng thử phẩn = Cứt chuột đực
'Phân tích thành hoa dã trắng bông
Đem về qua lửa, tiểu tiêu dùng
Tán cho thật nhỏ dùng làm thuốc
Trúng thử phòng hoa, nó có công
Sàng lại bỏ lông cho sạch hết
Kẻo còn ho hắng mới rằng công
Lam son phá độc, chữa chư trùng
Phá chứng cuồng phong, chọn thử hùng'
Chuột non (chuột chưa có lông) được xem là có tác dụng trấn thống, thu liễm, làm vết thương mau kín miệng, trị xuyển.
Mỡ chuột: Thử chi, dùng thoa các trường hợp phỏng do lửa, do nước sôi
Gan chuột: Thử đảm dùng chữa mắt kém, quáng gà (cần phài bắt chuột sống và giết để lấy mật..)
Tài liệu sử dụng:
Từ điển Động vật & Khoáng vật làm Thuốc tại Việt Nam (Võ Văn Chi)
Strange Foods (Jerry Hopkins)
Geigy Scientific Tables (8th Edition)
The Oxford Companion to Food (Alan Davidson)
Send comment
