BIỂN TRÍ TUỆ (4)
Nguyên tác: Đức Đạt Lai Lạt Ma
Chuyển ngữ: HT. Thích Trí Chơn
Trích từ cuốn sách: "Ocean of Wisdom"
(tiếp theo)
Nên có sự quân bình giữa sự tiến bộ vật chất và tinh thần, sự thăng bằng thành đạt qua những nguyên tắc xây dựng trên tình thương và lòng từ bi. Tình thương và lòng từ bi là những điều căn bản của các đạo giáo. Tất cả mọi tôn giáo có thể học hỏi lẫn nhau. Mục đích sau cùng của các tín ngưỡng là đào tạo những con người có tình thương. Người đạo đức nên có lòng từ bi, khoan dung và không ích kỷ. Nếu mọi năng lực và ý tưởng của bạn chỉ tập trung nghĩ đến sự giàu sang và của cải vật chất (tất cả những thứ đó thuộc về thế gian này), nhưng nhiều lắm tối đa chúng chỉ có thể tồn tại một trăm năm. Và một trăm năm sau thì chúng chẳng còn gì.
Các bạn là những Phật tử mới ở xã hội Tây phương cần tránh hai điều cực đoan. Một trong hai điều này là hoàn toàn cắt đứt với xã hội và cuộc sống thường nhật. Mà tốt hơn quý vị nên sinh hoạt trong xã hội và sống một cuộc đời bình thường. Và điều cực đoan khác là chúng ta hoàn toàn miệt mài đam mê trong cuộc sống trần tục và dính líu vào dịch vụ làm tiền để trở thành một phần bộ máy của thể xác. Cho nên bạn cần tránh hai điều cực đoan nói trên.
Do đó tôn giáo chân thực của tôi là tình thương. Nếu bạn thể hiện được tình thương trong cuộc sống, thì bất luận quý vị là người có học thức hay dốt nát, tin có đời sau hay không; tin vào Phật, Thượng Đế hay một tôn giáo khác thì trong cuộc sống hằng ngày chúng ta sẽ trở thành một con người có đạo đức. Với thiện tánh này bất luận bạn là một luật sư, chính trị gia, công nhân hay kỷ sư, nếu suy nghĩ kỷ, thì quý vị là một người có lòng từ bi. Đây là điều hữu ích trong cuộc sống xã hội.
Theo quan điểm của tôi, vạn pháp đều do tâm. Mọi sự việc và biến cố đều tùy thuộc vào tâm thức con người. Sự tán dương tình nhân loại, lòng từ bi và tình thương là chìa khóa mở cánh cửa hạnh phúc. Nếu các bạn phát triển tâm từ bi thì bất cứ lãnh vực nào quý vị tham gia như khoa học, nông nghiệp hay chính trị đều sẽ thành đạt kết quả tốt đẹp. Một tâm hồn vị tha rất quan trọng và cần thiết trong cuộc sống hằng ngày. Nếu trong một gia đình nhỏ, dù không có trẻ con mà các thành viên biết thương yêu nhau, toàn gia đình sẽ cảm thấy an lạc.
Tuy nhiên, nếu chỉ một người nổi cơn giận dữ, tức thì không khí hòa hợp vui vẻ trong nhà sẽ tan biến mất. Dù cho quý vị được dùng thức ăn ngon hay xem phim ảnh truyền hình đẹp đẽ, tâm bạn sẽ không thanh tịnh và an lạc. Cho nên, mọi vật đều tùy thuộc ở tâm chúng ta hơn nơi cảnh ngoại giới. Nếu làm chủ được tâm mình, bạn có hạnh phúc. Nếu không, quý vị sẽ đau khổ. Kiểm soát ý tưởng hiện ra trong tâm chúng ta là điều rất cần thiết khi tâm có những tư tưởng bất chánh sẽ dẫn đến các hành động xấu ác.
Nếu tâm bị khống chế bởi sự giận dữ quý vị sẽ đánh mất phần lớn bộ óc trí tuệ của con người và không còn phân biệt được giữa điều đúng và sai hay ác và thiện. Lòng hận thù đã gây nên vấn đề khó khăn trầm trọng đang đối đầu với thế giới hôm nay. Tất cả các tôn giáo lớn căn bản đều giống nhau là đề cao tình thương và tâm an lạc. Nhưng việc quan trọng là thực hành các điều trên trong cuộc sống hằng ngày, chứ không phải chỉ riêng tại chùa hay nhà thờ của chúng ta.
Thực chẳng có ý nghĩa gì khi bạn đắm say vào cõi trần tục thế gian hiện nay, bởi vì dù đời sống có kéo dài đến bao lâu chăng nữa, cũng chỉ trường thọ nhiều nhất là một trăm năm rồi cuối cùng chúng ta vẫn phải ra đi, từ giả cuộc sống tạm bợ này. Đúng vậy, đời là vô thường, quý vị sẽ phải chết. Dù bạn có nhiều của cải, tiền bạc cách mấy, đến lúc ấy, chúng cũng chẳng giúp ích được gì cho chúng ta.
Nếu bạn giàu sang, trở thành nhà triệu phú hay tỷ phú, đến ngày qúy vị nhắm mắt xuôi tay, dù trong ngân hàng có cất giữ nhiều tiền bạc đến đâu, chúng ta cũng không thể mang đi theo được một xu. Một người giàu và một con vật, sau khi chết, đều giống nhau.
Bạn nên thiền định để tu tập hạnh hỷ xả và quán tưởng mọi chúng sinh như cha mẹ và anh chị em của mình. Sự giải thoát không thể tìm thấy từ bên ngoài như người ta cho bạn một vật gì. Khi đạt được kết quả giải thoát nhờ dứt trừ hết các nghiệp xấu phiền não, lúc ấy dù gặp chướng duyên bên ngoài thế nào, quý vị vẫn làm chủ tâm mình không để cho các niệm ác phát sinh. Nhờ vậy mà chúng ta không tạo các nghiệp xấu mới và vòng luân hồi sinh tử cũng sẽ được chấm dứt. Cho nên sự thành tựu hay không thành đạt kết quả giải thoát tùy thuộc vào việc đoạn dứt hay chưa đoạn dứt hết các nghiệp xấu ác mà nguồn gốc chính là do vô minh của chúng ta.
Trong lãnh vực bang giao quốc tế, đặc biệt sự chia xẻ trách nhiệm là rất cần thiết. Ngày nay thế giới đang trở nên liên hệ phụ thuộc với nhau nhiều hơn, cho nên con người với thái độ vô trách nhiệm sẽ gây ra lắm điều tai hại. Thời xưa, mọi vấn đề khó khăn chỉ giới hạn trong gia đình và được giải quyết cũng ở phạm vi gia đình. Hiện nay trừ phi chúng ta nhận thức được rằng quý vị là một phần đại gia đình của nhân loại, nếu không, các bạn không hy vọng mang lại hòa bình và hạnh phúc cho con người. Những khó khăn của một đất nước không thể do riêng mình quốc gia đó giải quyết được, bởi lẻ vấn đề còn liên quan đến nhiều dân tộc khác.
Cho nên không chỉ sai lầm về mặt đạo đức mà cũng thiếu sáng suốt trong hành động, khi mỗi cá nhân hay quốc gia mưu tìm hạnh phúc cho riêng mình mà chẳng quan tâm, nghĩ đến khát vọng của những kẻ khác sống xung quanh chúng ta. Do vậy, việc làm trí tuệ căn bản của quý vị là đi tìm sự lợi ích và hạnh phúc cá nhân trong hành động hợp tác chung của tập thể. Dùng miệng để thuyết giảng Phật pháp là điều dễ dàng, nhưng thực hành giáo lý đức Phật mới khó. Nếu bạn không biết áp dụng giáo lý trong đời sống thì không bao giờ quý vị đạt được kết quả tốt. Nếu giảng nơi miệng thì kết quả cũng chỉ nơi miệng, sẽ không giúp ích được gì hết.
Khi bạn đang đói thì điều cần là thức ăn. Thực là vô ích nếu quý vị nghe có người bảo: "Đồ ăn Tây rất ngon. Thức ăn Anh quốc hấp dẫn" và v.v.. Lúc ấy nghe người ta nói vậy, bạn đâm ra bực mình rồi nổi sân thì thực là tai hại. Khi tôi chỉ dẫn con đường giải thoát cho quý vị, bạn cần phải thực hành. Ngài Tịch Thiên (Shantideva) dạy: "Như thuốc trị bịnh, không phải chỉ sờ đến nó, mà chúng ta cần phải uống thuốc vào cơ thể". Nhằm phát sinh ý tưởng vượt thoát luân hồi sinh tử, bạn cần nên biết sự lợi ích của vấn đề giải thoát và tai hại khi bị trói buộc trong vòng luân hồi mà ai cũng muốn thoát ra.
Nhưng luân hồi là gì" Như ngài Pháp Xứng (Dharmakirti) đã dạy: "Đó là sự ràng buộc bởi thân ngũ uẫn do hành động xấu ác của chúng ta tạo ra. Cho nên luân hồi không liên quan đến một quốc gia hay vùng đất nào. Khi quan sát nó, luân hồi được hiểu như một gánh nặng của thân ngũ uẫn giã dối hiện nay mà do các hành động và ý tưởng xấu ác của các bạn tạo nên. Khi chúng ta đã có cái thân ngũ uẫn giã dối nghiệp chướng này, nó là nguồn gốc căn bản gây ra sự khổ đau cho quý vị trong hiện tại. Bởi lẽ thân này cũng là kết quả của những việc làm bất thiện thuộc thân và ý nghiệp quá khứ của các bạn. Và nó sẽ gây đau khổ cho con người trong kiếp tương lai.
Mọi tôn giáo trên thế giới đều có chung một lý tưởng là tình thương, cùng một mục đích là cứu giúp nhân loại qua hành động tu tập, và chung một kết quả là cải đổi, hướng dẫn các tín đồ trở thành những con người lương thiện. Mục tiêu chung của các lời khuyên răn đạo đức do những vị đại giáo chủ của nhân loại thuyết giảng là không tham lam và ích kỷ. Mọi tín ngưỡng đều chấp nhận sự cần thiết kiểm soát cái tâm vọng động của các bạn đã gây nên những tánh xấu ác và độc hại khác.
Mỗi tôn giáo đã chỉ dạy con đường dẫn đến cái tâm an lạc thanh tịnh, đạo đức và sáng suốt nhằm giúp mọi người tránh khổ đau và có hạnh phúc. Do bởi các lý do này mà tôi luôn luôn tin tưởng vào các tôn giáo, căn bản đều chuyên chở chung một bức thông điệp của tình thương. Cho nên, rất cần thiết phổ biến sự hiểu biết và thông cảm giữa các đạo giáo, nhằm hướng đến tinh thần kính trọng lẫn nhau giữa các tín ngưỡng. Tôi cũng tin, với những lý do xác đáng rằng tôn giáo có thể đóng góp rất nhiều cho sự thành đạt một nền hòa bình thế giới.
Chúng tôi đã thuyết giảng nhiều về nền hòa bình. Nhưng hòa bình chỉ có thể thực hiện trong môi trường và hoàn cảnh thích hợp. Chúng ta cần phải xây đắp môi trường đó. Để thành đạt điều ấy quý vị nên chấp nhận một thái độ đứng đắn. Cho nên, căn bản trước tiên hòa bình xuất phát từ trong tâm của mỗi chúng ta. Tại sao bạn cần phải tranh đấu cho hòa bình" Lý do đơn giản vì hòa bình mang lại phúc lợi lâu dài cho tất cả mọi người, do đó quý vị ai cũng mong ước có hòa bình.
(còn tiếp)
Nguyên tác: Đức Đạt Lai Lạt Ma
Chuyển ngữ: HT. Thích Trí Chơn
Trích từ cuốn sách: "Ocean of Wisdom"
(tiếp theo)
Nên có sự quân bình giữa sự tiến bộ vật chất và tinh thần, sự thăng bằng thành đạt qua những nguyên tắc xây dựng trên tình thương và lòng từ bi. Tình thương và lòng từ bi là những điều căn bản của các đạo giáo. Tất cả mọi tôn giáo có thể học hỏi lẫn nhau. Mục đích sau cùng của các tín ngưỡng là đào tạo những con người có tình thương. Người đạo đức nên có lòng từ bi, khoan dung và không ích kỷ. Nếu mọi năng lực và ý tưởng của bạn chỉ tập trung nghĩ đến sự giàu sang và của cải vật chất (tất cả những thứ đó thuộc về thế gian này), nhưng nhiều lắm tối đa chúng chỉ có thể tồn tại một trăm năm. Và một trăm năm sau thì chúng chẳng còn gì.
Các bạn là những Phật tử mới ở xã hội Tây phương cần tránh hai điều cực đoan. Một trong hai điều này là hoàn toàn cắt đứt với xã hội và cuộc sống thường nhật. Mà tốt hơn quý vị nên sinh hoạt trong xã hội và sống một cuộc đời bình thường. Và điều cực đoan khác là chúng ta hoàn toàn miệt mài đam mê trong cuộc sống trần tục và dính líu vào dịch vụ làm tiền để trở thành một phần bộ máy của thể xác. Cho nên bạn cần tránh hai điều cực đoan nói trên.
Do đó tôn giáo chân thực của tôi là tình thương. Nếu bạn thể hiện được tình thương trong cuộc sống, thì bất luận quý vị là người có học thức hay dốt nát, tin có đời sau hay không; tin vào Phật, Thượng Đế hay một tôn giáo khác thì trong cuộc sống hằng ngày chúng ta sẽ trở thành một con người có đạo đức. Với thiện tánh này bất luận bạn là một luật sư, chính trị gia, công nhân hay kỷ sư, nếu suy nghĩ kỷ, thì quý vị là một người có lòng từ bi. Đây là điều hữu ích trong cuộc sống xã hội.
Theo quan điểm của tôi, vạn pháp đều do tâm. Mọi sự việc và biến cố đều tùy thuộc vào tâm thức con người. Sự tán dương tình nhân loại, lòng từ bi và tình thương là chìa khóa mở cánh cửa hạnh phúc. Nếu các bạn phát triển tâm từ bi thì bất cứ lãnh vực nào quý vị tham gia như khoa học, nông nghiệp hay chính trị đều sẽ thành đạt kết quả tốt đẹp. Một tâm hồn vị tha rất quan trọng và cần thiết trong cuộc sống hằng ngày. Nếu trong một gia đình nhỏ, dù không có trẻ con mà các thành viên biết thương yêu nhau, toàn gia đình sẽ cảm thấy an lạc.
Tuy nhiên, nếu chỉ một người nổi cơn giận dữ, tức thì không khí hòa hợp vui vẻ trong nhà sẽ tan biến mất. Dù cho quý vị được dùng thức ăn ngon hay xem phim ảnh truyền hình đẹp đẽ, tâm bạn sẽ không thanh tịnh và an lạc. Cho nên, mọi vật đều tùy thuộc ở tâm chúng ta hơn nơi cảnh ngoại giới. Nếu làm chủ được tâm mình, bạn có hạnh phúc. Nếu không, quý vị sẽ đau khổ. Kiểm soát ý tưởng hiện ra trong tâm chúng ta là điều rất cần thiết khi tâm có những tư tưởng bất chánh sẽ dẫn đến các hành động xấu ác.
Nếu tâm bị khống chế bởi sự giận dữ quý vị sẽ đánh mất phần lớn bộ óc trí tuệ của con người và không còn phân biệt được giữa điều đúng và sai hay ác và thiện. Lòng hận thù đã gây nên vấn đề khó khăn trầm trọng đang đối đầu với thế giới hôm nay. Tất cả các tôn giáo lớn căn bản đều giống nhau là đề cao tình thương và tâm an lạc. Nhưng việc quan trọng là thực hành các điều trên trong cuộc sống hằng ngày, chứ không phải chỉ riêng tại chùa hay nhà thờ của chúng ta.
Thực chẳng có ý nghĩa gì khi bạn đắm say vào cõi trần tục thế gian hiện nay, bởi vì dù đời sống có kéo dài đến bao lâu chăng nữa, cũng chỉ trường thọ nhiều nhất là một trăm năm rồi cuối cùng chúng ta vẫn phải ra đi, từ giả cuộc sống tạm bợ này. Đúng vậy, đời là vô thường, quý vị sẽ phải chết. Dù bạn có nhiều của cải, tiền bạc cách mấy, đến lúc ấy, chúng cũng chẳng giúp ích được gì cho chúng ta.
Nếu bạn giàu sang, trở thành nhà triệu phú hay tỷ phú, đến ngày qúy vị nhắm mắt xuôi tay, dù trong ngân hàng có cất giữ nhiều tiền bạc đến đâu, chúng ta cũng không thể mang đi theo được một xu. Một người giàu và một con vật, sau khi chết, đều giống nhau.
Bạn nên thiền định để tu tập hạnh hỷ xả và quán tưởng mọi chúng sinh như cha mẹ và anh chị em của mình. Sự giải thoát không thể tìm thấy từ bên ngoài như người ta cho bạn một vật gì. Khi đạt được kết quả giải thoát nhờ dứt trừ hết các nghiệp xấu phiền não, lúc ấy dù gặp chướng duyên bên ngoài thế nào, quý vị vẫn làm chủ tâm mình không để cho các niệm ác phát sinh. Nhờ vậy mà chúng ta không tạo các nghiệp xấu mới và vòng luân hồi sinh tử cũng sẽ được chấm dứt. Cho nên sự thành tựu hay không thành đạt kết quả giải thoát tùy thuộc vào việc đoạn dứt hay chưa đoạn dứt hết các nghiệp xấu ác mà nguồn gốc chính là do vô minh của chúng ta.
Trong lãnh vực bang giao quốc tế, đặc biệt sự chia xẻ trách nhiệm là rất cần thiết. Ngày nay thế giới đang trở nên liên hệ phụ thuộc với nhau nhiều hơn, cho nên con người với thái độ vô trách nhiệm sẽ gây ra lắm điều tai hại. Thời xưa, mọi vấn đề khó khăn chỉ giới hạn trong gia đình và được giải quyết cũng ở phạm vi gia đình. Hiện nay trừ phi chúng ta nhận thức được rằng quý vị là một phần đại gia đình của nhân loại, nếu không, các bạn không hy vọng mang lại hòa bình và hạnh phúc cho con người. Những khó khăn của một đất nước không thể do riêng mình quốc gia đó giải quyết được, bởi lẻ vấn đề còn liên quan đến nhiều dân tộc khác.
Cho nên không chỉ sai lầm về mặt đạo đức mà cũng thiếu sáng suốt trong hành động, khi mỗi cá nhân hay quốc gia mưu tìm hạnh phúc cho riêng mình mà chẳng quan tâm, nghĩ đến khát vọng của những kẻ khác sống xung quanh chúng ta. Do vậy, việc làm trí tuệ căn bản của quý vị là đi tìm sự lợi ích và hạnh phúc cá nhân trong hành động hợp tác chung của tập thể. Dùng miệng để thuyết giảng Phật pháp là điều dễ dàng, nhưng thực hành giáo lý đức Phật mới khó. Nếu bạn không biết áp dụng giáo lý trong đời sống thì không bao giờ quý vị đạt được kết quả tốt. Nếu giảng nơi miệng thì kết quả cũng chỉ nơi miệng, sẽ không giúp ích được gì hết.
Khi bạn đang đói thì điều cần là thức ăn. Thực là vô ích nếu quý vị nghe có người bảo: "Đồ ăn Tây rất ngon. Thức ăn Anh quốc hấp dẫn" và v.v.. Lúc ấy nghe người ta nói vậy, bạn đâm ra bực mình rồi nổi sân thì thực là tai hại. Khi tôi chỉ dẫn con đường giải thoát cho quý vị, bạn cần phải thực hành. Ngài Tịch Thiên (Shantideva) dạy: "Như thuốc trị bịnh, không phải chỉ sờ đến nó, mà chúng ta cần phải uống thuốc vào cơ thể". Nhằm phát sinh ý tưởng vượt thoát luân hồi sinh tử, bạn cần nên biết sự lợi ích của vấn đề giải thoát và tai hại khi bị trói buộc trong vòng luân hồi mà ai cũng muốn thoát ra.
Nhưng luân hồi là gì" Như ngài Pháp Xứng (Dharmakirti) đã dạy: "Đó là sự ràng buộc bởi thân ngũ uẫn do hành động xấu ác của chúng ta tạo ra. Cho nên luân hồi không liên quan đến một quốc gia hay vùng đất nào. Khi quan sát nó, luân hồi được hiểu như một gánh nặng của thân ngũ uẫn giã dối hiện nay mà do các hành động và ý tưởng xấu ác của các bạn tạo nên. Khi chúng ta đã có cái thân ngũ uẫn giã dối nghiệp chướng này, nó là nguồn gốc căn bản gây ra sự khổ đau cho quý vị trong hiện tại. Bởi lẽ thân này cũng là kết quả của những việc làm bất thiện thuộc thân và ý nghiệp quá khứ của các bạn. Và nó sẽ gây đau khổ cho con người trong kiếp tương lai.
Mọi tôn giáo trên thế giới đều có chung một lý tưởng là tình thương, cùng một mục đích là cứu giúp nhân loại qua hành động tu tập, và chung một kết quả là cải đổi, hướng dẫn các tín đồ trở thành những con người lương thiện. Mục tiêu chung của các lời khuyên răn đạo đức do những vị đại giáo chủ của nhân loại thuyết giảng là không tham lam và ích kỷ. Mọi tín ngưỡng đều chấp nhận sự cần thiết kiểm soát cái tâm vọng động của các bạn đã gây nên những tánh xấu ác và độc hại khác.
Mỗi tôn giáo đã chỉ dạy con đường dẫn đến cái tâm an lạc thanh tịnh, đạo đức và sáng suốt nhằm giúp mọi người tránh khổ đau và có hạnh phúc. Do bởi các lý do này mà tôi luôn luôn tin tưởng vào các tôn giáo, căn bản đều chuyên chở chung một bức thông điệp của tình thương. Cho nên, rất cần thiết phổ biến sự hiểu biết và thông cảm giữa các đạo giáo, nhằm hướng đến tinh thần kính trọng lẫn nhau giữa các tín ngưỡng. Tôi cũng tin, với những lý do xác đáng rằng tôn giáo có thể đóng góp rất nhiều cho sự thành đạt một nền hòa bình thế giới.
Chúng tôi đã thuyết giảng nhiều về nền hòa bình. Nhưng hòa bình chỉ có thể thực hiện trong môi trường và hoàn cảnh thích hợp. Chúng ta cần phải xây đắp môi trường đó. Để thành đạt điều ấy quý vị nên chấp nhận một thái độ đứng đắn. Cho nên, căn bản trước tiên hòa bình xuất phát từ trong tâm của mỗi chúng ta. Tại sao bạn cần phải tranh đấu cho hòa bình" Lý do đơn giản vì hòa bình mang lại phúc lợi lâu dài cho tất cả mọi người, do đó quý vị ai cũng mong ước có hòa bình.
(còn tiếp)
Gửi ý kiến của bạn