Diễn Đàn Đối Thoại Shangri-La-IX
Đào Như
Một chút lịch sử.
Gọi là Diễn Đàn Đối Thoại Shangri-La, là nói theo Viện Nghiên Cứu Chiến Lược Quốc Tế-International Institute For Strategic Studies-IISS-cha đẻ của diễn đàn đối thọai này, có trụ sở ở London. Hiện tại Việt Nam gọi theo Mỹ, là Hội Nghị An Ninh Châu Á-Thái Bình Dương-Asia Pacific Security Summit. Diễn đàn này được tổ chức hằng năm tại khách sạn Shangri-La, và năm 2002 là lần tổ chức đầu tiên tại khách sạn Shangri-La ở Honolulu-Hawaii
Tinh thần và nghị trình Shangri-La-IX
Hôi Nghị An Ninh Châu Á-Thái Binh Dương tạo cơ hội cho những cuộc gặp gỡ đa phương và song phương tại một môi trường trung lập. Hội nghị này năm nay được tổ chức từ ngày 4 đến ngày 6 tháng 6-2010 tại khách sạn Shangri-La ở Singapore. Diễn Đàn Đối Thoại Shangri-La-IX(lần thứ 9) có 27 quốc gia tham dự, có cả Việt Nam, Hoa Kỳ, và Trung Quốc, gồm các Bộ trưởng Quốc Phòng, các tướng lãnh và các viên chức cao cấp về an ninh của các quốc gia. Vì biến động 26-3-2010 trên biển Hoàng Hải, đặc biệt phái đoàn của Nam Triều Tiên ngoài Tướng Kim Tae yung, Bộ trưởng Quốc Phòng còn có Tổng thống Nam Triều Tiên, Lee Myung bak. Tổng thống Lee mang theo thông điệp của NTT mong muốn hội nghị hậu thuẫn và gây áp lực, yêu cầu LHQ phải có thái độ trừng phạt Bắc Triều Tiên, kẻ chủ mưu đánh chìm tàu Cheonan và gây thiệt mạng 46 thủy thủ của NTT.
Như vậy nghị trình của Shangri-La-IX thật là đa dạng, phủ trên nhiều vấn đề từ Hoàng Hải đến Biển Đông, từ an ninh Đông Á đến an ninh Đông Nam Á, các vấn đề nội địa, tình trạng của các quốc gia khu vực như Sri Lanka, Thái Lan, Indonesia…
Ở đây chúng tôi muốn giới hạn tầm nhìn về Diễn đàn đối thoại Shangri-La IX trên hai vấn đề chủ chốt: Hoàng hải và Biển Đông. Trung Quốc và Hoa Kỳ thực sự đối đầu nhau về vụ tàu Cheonan ở Hoàng Hải, và tình hình ở Biển Đông. Nhưng sự đối đầu giữa Hoa kỳ và TQ tai Shangri-La IX rất chừng mực vì cả hai, Hoa kỳ và TQ đều biết tư kiềm chế không một ai muốn làm cho tình hình nóng lên giữa cơn suy thoái kinh kinh tế toàn cầu. Dĩ nhiên khi Hoa kỳ nhắc đến Bình Nhưỡng như là một đàn em thân tín của Trung Quốc- thì lập tức Israel cũng được Trung Quốc moi ra như một tay sai đắc lực của Mỹ đang gây rắc rối tại vùng biển Trung Đông-Gaza. Trong thực tế Israel, Bình nhưỡng, không hoàn toàn là những đàn em dễ sai và biết vâng lời. Israel có nhiều lần vượt cả giới hạn của Hoa Kỳ và Bình nhưỡng vượt cả yêu cầu của Bắc kinh. Cả hai, có khi đi ngược lại nữa là khác. Nếu việc đánh chìm tàu Cheonan là chủ mưu của BTT, thì việc đó hoàn toàn đi ngược lại mong muốn của TQ. Cũng như việc quân đội Israel tấn công đoàn tàu cứu trợ ở dãi Gaza là việc làm đi ngược lại đường lối Bộ Ngoại Giao của Hoa Kỳ. Nhưng cả Washington lẫn Bắc kinh đành phải lên tiếng ngọng nghịu bịnh vực đàn em của mình!
Về Biển Đông, tại Diẽn đàn Shangri-La IX–Singapore, hôm 5/6, trong bài phát biểu, Bộ trưởng Quốc phòng Hoa kỳ, Robert Gates khẳng định:
“Nước Mỹ có trách nhiệm với bạn bè và đồng minh trong khu vực Biển Đông và nước Mỹ sẽ không từ bỏ những cam kết lâu dài ở đây nhầm đảm bảo một nền thương mại tự do, cởi mở, một trật tư quốc tế bình đẳng tư do trong việc tiếp cận các tài sản chung toàn cầu như mặt biển, không gian vũ trụ, không gian ảo. Robert Gates còn khẳng định nguyên tắc giải quyết mọi mâu thuẫn không được dùng vũ lực.”. Bô trưởng Gates còn nói thêm về việc Hoa kỳ bán vũ khí cho Đài loan không hàm ý ủng hộ Đài loan độc lập mà chỉ góp phần xây dựng bảo vệ hòa bình và ổn định trên eo biển Đài loan và toàn khu vực. Nếu viện lẽ vì Mỹ bán vũ khí cho Đài loan mà Bắc kinh chấm dứt bỏ dỡ việc hội nghị quan hệ quân sư với Hoa kỳ là một điều sai lầm, gây hiểu nhầm cho cả hai bên. Để tránh những việc hiểu lầm đáng tiếc có thể xảy ra, Bộ trưởng Gates kêu gọi Bắc kinh nối lại, tiếp tục hôi nghị quan hệ quân đội với Mỹ.
Ông Gates còn tỏ ý lo lắng: “Tình trạng Biển Đông ngày càng trở nên xấu đi một cách đáng quan ngại. Điều đó không chỉ giới hạn tại các quốc gia trong vùng mà còn ảnh hưởng đến lợi ích an ninh, kinh tế gồm cả châu Á. Chúng tôi phản đối mọi hành động gây hấn đối với các công ty Mỹ hay bất cứ công ty của quốc gia nào đang hoạt động kinh tế chính đáng và hợp pháp tại đây. Ông Gates kêu gọi các bên nên tôn trong nguyên tắc ứng xử dựa trên qui ước năm 2002 ký kết giữa TQ và các nước ASEAN về Biển Đông. Bộ trưởng Quốc phòng Hoa kỳ còn khẳng định: quyền lợi kinh tế và an ninh của Hoa kỳ gắn chặt với khu vực này. Hoa kỳ đang và luôn luôn sẽ là cường quốc tại Thái Bình Dương.
Theo nguồn tin của BBC-London-phần Việt ngữ- hôm 6 tháng 6, cũng tại Hội nghị Shangri-La IX, Bộ trưởng Robert Gates nói “Washington đang tính chuyện có thêm các bước đi nữa nhầm buộc Bắc Hàn chịu trách nhiệm về vụ một chiếc tàu của Nam Hàn bị đấm” . Ông lo ngại hành động sai trái này của BTT có thể tạo ra một “tiền lệ xấu” nếu không được sửa sai. Tuy nhiên ông Gates cũng không xác định những bước đi nữa là như thế nào" Robert Gates vẫn tiếp tục kêu gọi BTT hãy chấm dứt thái độ hiếu chiến và phải thể hiện một cách rõ ràng, dứt khoát là BTT muốn theo đuổi một hướng đi khác.
Có mặt trong lần phát biểu này của Bộ trưởng Robert Gates, Tông thống Nam Triều Tiên, ông Lee Myung bak, kêu gọi sư hậu thuẫn của toàn hội nghị bằng cách yêu cầu Hội Đồng Bảo An của LHQ phải có hành động cụ thể trừng phạt BTT. Tổng thống Lee cũng không xác nhận hành động cụ thể là như thế nào" Nhưng ai cũng biết mọi nổ lực ngoại giao trong việc này đều hướng về TQ, một đồng minh thân cận nhất của Bình nhưỡng. Nếu không có sự hậu thuẫn của Bắc kinh thì e rằng việc xử lý Bình nhưỡng có nhiều nguy cơ thất bại.
Phản ứng của TQ, Thiếu tướng Châu Thành Hổ cho rằng trong việc xử lý biến động 26-3-2010 trên biển Hoàng Hải, Mỹ đã thiên vị NTT và Mỹ không chịu lên án Israel trong việc quân đội Israel tấn công các đoàn tàu tiếp tế nhân đạo. Đáp lại, ông Gates cho rằng việc đánh đấm tàu Cheonan là việc tấn công bất ngờ của BTT. Còn việc quân đội Israel tấn công đoàn tàu cứu trợ nhân đạo là sau nhiều lần Israel cảnh cáo mà họ không chịu nghe. Tướng Châu Thành Hổ cũng cáo buộc Mỹ trong việc bán vũ khí cho Đài loan là phá hoại mưu cầu thống nhất đất nước của TQ. Tuyệt nhiên họ Châu không đá động lấy một lời về phản ứng của Bắc Kinh trước điều phát biểu của bộ trưởng Hoa kỳ, Robert Gates, về tình hình Biển Đông và đề nghị của ông ta nên lấy Hòa ước 2002 ký kết giữa TQ và ASEAN làm nền tảng ứng xử ở Biển Đông.
Trưởng phái đoàn TQ, Mã Hữu Thiện, phát biểu dịu giọng hơn: Bắc kinh luôn luôn chủ động duy trì hòa bình lâu dài vì sư thịnh vượng chung trong khu vực châu Á Thái Bình Dương. Có điều khôi hài, khi Mã Hữu Thiện nhắc lại câu của Mao Trach Đông nói với viên tướng người Anh, Montgomery, cách đây 50 năm: “Năm mươi năm nữa kể từ bây giờ lãnh thổ của TQ cũng chỉ có 9.6 triêu Km2…Nếu chúng tôi lấy một tất đất nào của nước khác chúng tôi sẽ tư biến thành những kẻ xâm lược...”. Nhưng họ Mã quên mất Cái Luỡi Bò TQ ở Biển Đông nghĩa là gì" Nếu nó không phải là Lưỡi Bò Trung Quốc Xâm Lược"
Sau những lần phát biểu trước Hội nghị là những cuộc gặp gỡ song phương vã đa phương. Do đó Hoa kỳ có cuộc gặp song phương với nhiều quốc gia, như Singapore và nhiều nước khác. Hoa kỳ cũng có cuộc gặp gỡ song phương với ViệtNam. Theo lời tường thuật của Bộ trưởng Hoa Kỳ, Tướng Robert Gates, qua buổi gặp song phương này, ông đã nhận lời mời của Bộ trưởng Quốc phòng ViệtNam, Tướng Phùng Quang Thanh, ông sẽ có chuyến viếng thăm Việt Nam, nhân dịp ông đến tham dự “Hội Nghị Các Bộ Trưởng Quốc Phòng ASEAN Mở Rộng” tại Hà nội vào ngày 12 tháng 10-2010. Không có cuộc gặp gỡ song phương giữa Hoa kỳ và Trung Quốc vì TQ chỉ gửi đến hội nghị Shangri-La IX những nhân vật thứ yếu trong chính phủ Trung Quốc. Trưởng phái đoàn TQ là Mã Hữu Thiên chỉ là một Phó Tổng tham mưu của Quân đội Giải phóng TQ. Phó đoàn Trung Quốc là thiếu tướng Châu Thành Hổ, Giám Đốc Viện Nghiên Cứu Chiến Lược của Đại học Quốc phòng của TQ. Sở dĩ thế là vì Bắc kinh cố ý giảm thiểu mức độ quan trọng của hội nghị Shangri-La IX vì họ biết chắc rằng tại hội nghị TQ ở thế yếu vì phải đương đầu với Hoa kỳ, khối ASEAN, trong đó có ViệtNam và khối Đông Á có NTT và Nhật.
Kết Luận
Câu hỏi cuối cùng được đặt ra ở đây là thế giới thấy gì qua hội Shangri-La-IX" Những thành quả của hội nghị này là gì" Phải chăng thế giới đã thấy được quyết tâm của Mỹ trong vấn đề Biển Đông, như Bộ trưởng Gates nói: Quyền lợi kinh tế và an ninh của Hoa kỳ gắn chặt vào khu vực Biển Đông… Nước Mỹ đang và luôn luôn sẽ là cường quốc tại Thái Bình Dương. Washington quyết tâm và kêu gọi tất cả các bên cố gắng giải quyết các khác biệt thong qua các nổ lực hòa bình tuân thủ luật pháp quốc tế. Bên cạnh đó, lãnh đạo của các phái đoàn 27 nước, đều có quyết tâm giải quyết cho bằng được tình hình Biển Đông, Biến động Chaonan trên Hòang hải, sự liều lĩnh mạo hiểm chiến tranh của Bình nhưỡng, nếu cần giải pháp trừng phạt cũng sẽ không bị loại trừ. Nhưng nguyên tắc căn bản của mọi giải quyết, của mọi trừng phạt là giải pháp hòa bình, không được dùng vũ lực hay biện pháp chiến tranh. Nam Triều Tiên, trước sau như một, luôn luôn tránh né việc tự mình giải quyết hay trừng phạt BTT. Tổng Thống NTT, Lee Myung bak, luôn luôn kêu gọi Hội Đồng Bảo An-LHQ có biện pháp trừng phạt BTT. Biện pháp trừng phạt của LHQ, trong trường hợp này với BTT, một quốc gia có vũ khí nguyên tử, chắc chắn phải là giải pháp hòa bình. Ngay cả Bộ trưởng Quốc phòng của Việt công, Đại tướng Phùng Quang Thanh cũng phát biểu tại Shangri-La IX: “ViệtNam không dùng sức mạnh quân sự đe dọa hoặc đe dọa sử dụng quân sự trong các tranh chấp lãnh thổ… Việt Nam mong muốn sớm hình thành cơ chế giải quyết tranh chấp trên Biển Đông với các nước láng giềng dựa trên quan điểm giải quyết tranh chấp một cách hòa bình và theo luật pháp quốc tế.”
Tất cả những sự kiện ở trên nói lên triết lý sâu sắc chung cho cả nhân loại hôm nay: dù sao bảo đảm an ninh hòa bình cho phát triển kinh tế vẫn lợi ích cho nhân loại hơn là xung đột, chiến tranh./.
Đào Như
Bác Sỹ Đào Trọng Thể
Thetrongdao2000@yahoo.com
Oak park, IL USA
June 8-2010
CHÚ THÍCH
Bài viết trên được xây dựng trên những dữ kiện lấy từ những Websites sau đây:
1-VIÊT NAM MUỐN TQ PHẢN ỨNG MỘT CÁCH HỢP TÁC VỀ BIỂN ĐÔNG
http://www1.voanews.com/vietnamese/news/vietnam/vienam-china-south-china-sea-06-07-2010-95765134.html
2-VIETNAM CAM KẾT CỦNG CỐ QUAN HỆ VỚI TRUNG QUỐC
http://www1.voanews.com/vietnamese/news/vietnam/vietnam-china-relation-06-07-2010-95768134.html
3-HOA KY MUỐN CÓ HÀNH ĐỘNG VỚI BẮC HÀN
http://www.bbc.co.uk/vietnamese/world/2010/06/100606_us_nkorea.shtml
4-HOA KỲ QUAN NGẠI VỀ BIỂN ĐÔNG
http://www.bbc.co.uk/vietnamese/world/2010/06/100605_gates_biendong.shtml
Gửi ý kiến của bạn
