Nói theo ý của nữ triết gia Simone de Beauvoir “Người được gọi là Đàn
Ông không phải sanh ra là Đàn Ông mà vai trò nhân xã đã làm cho họ
trở thành Đàn Ông”. Vai trò đã qui định cho người Đàn Ông được mọi
người nhìn nhận là Đàn Ông ngày nay đã thay đổi sâu xa. Thay đổi gần như
tận gốc rể do diển tiến xã hôi.
Nội tướng tài ba
Vế mặt dạy dổ con cái lúc nhỏ trong gia đình, vai trò đàn ông ngày
nay giử phần quan trọng hơn. “Con hư “ không còn “tại mẹ” nữa. Việc
nhà, thường quen gọi là việc “nội trợ “ và người đảm trách việc
“nội trợ” gọi là “người nội trợ” được hiểu gần như một cách đưong
nhiên là người phụ nữ thì ngày nay có không ít người đàn ông nhận
lảnh vai trò này. Chẳng riêng trong gia đình mà đã trở thành một
việc làm lảnh lương bình thường như những việc làm khác. Việc “nội
trợ “ được đăng báo trên mục “mướn người và cần việc làm”. Cả việc
đi làm nuôi sống gia đình ngày nay cũng không còn độc quyền trong tay
người đàn ông nữa.
Về mặt đạo lý xã hội, người đàn ông trong gia đình không còn là
hiện thân của quyền lực “Phu xướng, phụ tùy” hay “Phụ xử, tử vong”
nữa (hay “dông” = chạy xa vì không chạy kịp bị ăn đòn!). Nhiêm vụ và
quyền lực được chia sẻ với người vợ và người mẹ. Từ nay, người đàn
ông phải nhận lảnh vai trò của mình bên cạnh con cái. Cái quyền lực
mà trước đây người đàn ông thụ đắc một cách tự nhiên ngày nay không
còn nữa. Bởi vì, nói theo ý của Bà Simone de Beauvoir, thì “Người ta
không sanh ra là người chồng, người cha, mà người ta trở thành”.
Có hơn phân nửa trong số những người làm chồng, làm cha trong gia đình
thừa nhận vai trò mới này, điều đang làm nổi bật đặc tính bình
đẳng trong gia đình ngày nay. Người đàn ông, vì tôn trọng tinh thần
bình đẳng nam/nữ, tích cực tham gia lau nhà, nấu cơm, rửa chén, giặt
ủi áo quần, …tức lảnh làm tất cả việc “nội trợ” và người phụ nữ đã
phải thán phục, tự nhìn nhận người phụ nữ không thể giỏi hơn được
giai cấp “Nội tướng” mới này.
Đàn Ông mà “LE” hay “La”?
Những việc làm như “giử trẻ, đở đẻ, nội trợ, …” trước giờ, người ta
nghỉ là những nghề dành riêng cho đàn bà thì ngày nay, đàn ông nhận
làm như nghề nghiệp chánh của mình. Tuy đàn ông làm những việc này
hảy còn là số ít. Nhưng họ đã thật sự tìm cho họ một ngỏ đi khá
rỏ trong tình hình hiện nay của xứ Pháp.
Nếu nghe nói người phụ nữ làm “nghề của đàn ông” như lái xe vận tải
hạng nặng, lái phi cớ chiến đấu, phi cơ hàng không dân sự Air France,
thợ hồ, thợ sơn, …thì ngày nay có không ít những người đàn ông chọn
những nghề vốn của đàn bà. Hiện tượng mới này chưa được báo chí
nói tới nhiều. Dư luận còn dành cho họ nhiều phê phán bảo thủ và
nặng tính định kiến.
Không chỉ làm việc để có đồng lương mà làm việc còn là sanh hoạt
cần cho sự sống được nảy nở. Một “kỷ sư nông nghìệp và biến chế
thực phẩm” (Ingénieur agro-alimentaire, chuyên về phẩm chất sản phẩm)
ỏ Miền nam nước Pháp, năm 2004, thất nghiệp. Trong thời gian đó, bà
mẹ vợ của anh không tự túc được, hai vợ chồng anh đành đón bà về ở
chung để săn sóc cho bà. Từ lâu, anh tìm việc làm theo chuyên môn của
anh không được. Cả việc làm gần với chuyên môn hay chỉ cần sự hiểu
biết phổ thông và khoa học, cũng không được nữa. Thư xin việc gởi đi
hằng trăm cái đều bị từ chối. Hằng ngày ở nhà, anh chăm sóc mẹ vừa
cố gắng tìm việc làm. Bổng một hôm, việc chăm sóc mẹ làm nảy sanh
ở anh một ý niệm mới như một thành tựu khám phá khoa học. Anh thầm
nghĩ tại sao anh cứ để mất hết thì giờ tìm việc làm trong ngành
chuyên môn của mình mà không làm công việc như mình đang làm cho mẹ là
“chăm sóc người lớn tuổi”? Tại sao không đổi nghề để trở thành người
giúp việc tư gia? Vợ của anh nhận thấy ý nghĩ này hay. Bà đã nhiệt
tình khuyến khích, nâng đở tinh thần của anh rất nhiều trong buổi
đầu. Thế là anh bắt đầu viết thư xin việc chăm sóc người lớn tuổi
tại tư gia. Anh sẽ làm việc như người phụ nữ giúp việc nhà. Nói theo
ngôn ngữ ở Việt nam ngày nay là anh xin làm “ô-sin”. Anh cũng viết khá
nhiều thư gởi đi nhưng đều bị từ chối.
Anh nghĩ có lẽ vì anh là đàn ông nên khách hàng từ chối. Dù sao
trường hợp anh xin việc làm vốn dành cho đàn bà nên có vấn đề. Sau
cùng, một Văn phòng tìm việc ở gần nhà báo tin anh sẽ có việc vì
đơn xin việc của anh được chấp thuận. Anh tới thử việc. Chủ hài
lòng. Hợp đồng làm việc được hai bên ký.
Lúc ban đầu, nhiều người lớn tuổi tỏ vẻ ngạc nhiên và muốn nhờ anh
làm những việc như sửa chửa đồ đạt, đóng kệ, thay bóng đèn, đưa máy
hút bụi cho anh lau chùi, tu bổ, chớ không phải nhờ anh hút bụi nhà,
ủi giặt quần áo, tức làm “nội trợ”,…
Thăng tiến đàn ông: quý ông nấu bếp, làm chuyện nhà...
Nhưng qua vài tuần, những người già bắt đầu nhận thấy anh làm việc
không thua những người phụ nữ, trái lại, có phần xuất sắc nữa là
khác. Tuy nhiên, trong việc giúp các bà tắm rửa, có nhiều bà tỏ ra
ngại ngùng đôi chút.
Anh làm công việc “phụ giúp chăm sóc người già” từ 5 năm nay cho anh
quyết định anh sẽ làm công việc này như một nghề mới cho tới ngày
anh đi hưu trí. Vì anh cảm thấy đầy hứng thú trong công việc hằng
ngày. Anh hi vọng sẽ lấy bằng cắp “Nghề giúp việc” bằng cách xin
hợp thức hóa thời gian và kinh nghiệm làm việc nhờ chứng nhận của
khách hàng và phiếu lương.
Với anh, công việc làm rất đáng làm. Dĩ nhiên làm việc này, anh kiếm
được ít tiền hơn nghề kỷ sư của anh, nhưng với nhiều người già, anh
là người duy nhứt tới thăm viếng họ hằng ngày. Mỗi ngày, cứ tới
giờ đó, anh biết Bà X, Ông Y, Bà Z,… đang sốt ruột mong đợi anh, điều
này tuy rất nhỏ bé, rất đơn giản, nhưng nó đủ nói lớn với anh rằng
anh là người thật sự hữu ích cho nhiều người.
Trường hợp thứ hai, đàn ông lảnh làm công việc xưa nay là của giới
nữ lưu làm. Không phải chăm sóc người già tại tư gia, mà “chăm sóc
trẻ con tuổi thơ”. Đây cũng còn là cái ”nghề mới, người mới” chưa
được phổ biến. Anh chàng thứ hai này bắt đầu cái nghề giử trẻ từ
năm 2008 tại quê hương của anh, Tỉnh Cher. Anh nhận đem về nhà 2 đứa
trẻ giử trọn ngày và 2 đứa khác, chỉ giử buổi trưa và buổi chiều
sau giờ học. Sau thời gian khá dài làm Manager trong thương mải, anh
quyết định đổi việc làm khi đứa con gái của anh vừa sanh. Anh muốn
dành hết thì giờ ở bên cạnh con gái mới sanh. Anh muốn nhìn thấy nó
lớn dưới mắt anh. Nghề giử trẻ đối với anh trong trường hợp này
giúp anh kết hợp vừa đời sống gia đình, vừa đời sống nghề nghiệp.
Anh chờ việc làm của anh được hợp thức hóa, tức anh sẽ có chứng
chỉ nghiệp vụ hay bằng cắp ngành giử trẻ. Tới lúc đó, anh sẽ làm
việc từ 7 giờ sáng cho tới 9 giờ đêm, luôn suốt ngày thứ bảy. Anh
biết cha mẹ khó nhờ giử con em của họ vì thì giờ không phù hợp với
thời khóa biểu của họ. Ngày giờ làm việc rộng rải, anh thấy không
có gì trở ngại để cha mẹ đem con em tới gởi cho anh. Anh bắt đầu có
nhiều thân chủ. Tuy nghiên cũng có vài người thấy anh là đàn ông mà
làm việc này nên không tín nhiệm cho lắm. Trái lại, các bà có con
mà không có chồng rất thích đem con tới gởi cho anh. Bởi vì anh là
đàn ông làm cho con em của các bà “có được cha” ít nhứt trong suốt
thời gian ở với anh. Đây là ưu điểm của anh trong nghề giử trẻ mà
không có người phụ nữ giử trẻ nào cạnh tranh nổi. Nhưng ưu điểm đã
không giúp anh tránh khỏi những lời châm biếm của dư luận. Điều làm
cho anh an lòng và khuyến khích anh mạnh mẻ tiếp tục nghề giử trẻ
của anh là đa số phụ huynh đều hoan nghênh anh, bày tỏ cảm tình đặc
biệt với anh.
Nhiều người nhận xét việc làm của anh, hiểu tại sao anh chọn việc
làm này, họ thân mật bảo với anh “Việc này có phải là nghề ngổng
gì đâu. Anh ở tại nhà anh suốt ngày chơi đùa với con cái của anh mà
thôi”.
Một nghề nghiệp khác đầy nghịch lý. Không phải giử người già. Không
phải giử trẻ con, mà là đi đở đẻ, tức làm MỤ!
Một thanh niên nuôi dưởng từ lâu, từ hơn 20 năm qua, giấc mơ làm mụ đở
đẻ. Trường hợp của anh khá đặc biết. Anh không bị thất nghiệp lâu
ngày mà phải tìm đại cho mình một việc làm có đồng lương sống qua
ngày. Sẳn giấc mơ làm mụ, một hôm, nghe mẹ anh đoc một tin trên báo
là nghề mụ ngày nay đã mở ra cho đàn ông, lập tức, anh bèn đi xin dự
tuyển. Cái tin quan trọng đó đã thật sự làm sống dậy ở anh cái
thiên chức mà anh từng ôm ắp. Trước kia, anh đắng đo, chọn lựa nhiều
nghề nhưng sau cùng anh chỉ mơ ước học cho được cái nghề này nhưng anh
không biết làm sao vì nghề ấy chỉ dành độc quyền cho giới phụ nữ.
Nghề bác sĩ sản khoa thì đón nhận mọi người, không phân biệt giới
tính. Nhưng bác sĩ sản khoa không phải hoàn toàn là nghề đở đẻ. Sau
nhiều ngày tìm hiểu sâu rộng về nghề đở đẻ, anh quả quyết đây đúng
là cái nghề thích hợp với anh hơn hết vì nó đầy tính nhơn bản. Thế
là anh thực hiện giấc mơ làm mụ của anh. Năm 1989, thi đậu, bằng cấp
bỏ túi, anh là những người trong số ít đầu tiên làm mụ vì nghề này
chỉ mới thu nhận đàn ông từ năm 1982. Nhưng những bước đầu hành nghề
không phải đơn giản. Anh xin làm việc ở nhà thương, làm thiệt thọ hay
phù động, đếu bị từ chối vì anh là đàn ông. Hơn nữa, nghề mụ do
đàn ông làm lại bị bệnh nhơn đàn bà dị ứng mạnh.
Ngày nay, nghề nghiệp với nhiều năm kinh nghiệm, anh được mọi người
nhìn nhận anh là một “Mụ” giỏi. Ngoài nghề làm mụ tư, anh còn đi
dạy nghề mụ ở một Trường Mụ (Ecole de Sages-Femmes) gần Paris. Anh
cũng hướng dẩn những khóa về sanh đẻ, chuẩn bị đón em bé ra đời,
săn sóc em bé mới sanh, … tại một Học viện của Cơ quan Bảo hiểm Sức
khỏe ở Paris XIV. Từ nay, anh tỏ ra rất tự hào về nghề Mụ của anh.
Từ ngữ “Đở đẻ” hay “Mụ”, tiếng pháp là “Sage-Femme”. Trong tiếng
“Sage-Femme”, tiếng “Sage” có nghĩa là “Hiểu biết” - hiểu biết rỏ
ràng, sâu sắc, triệt để và “Femme” là phụ nữ. Sage-Femme hàm nghĩa
là nghề hiểu biết về người phụ nữ. Vậy người chăm sóc bệnh nhơn
toàn phụ nữ thông thường phải là người phụ nữ. Nhưng cho tới ngày
nay, từ điển pháp ngữ chi ghi tiếng sage-femme thuộc giống cái. La
sage-femme. Chưa có giống đực như “Le” sage-femme.
Trong thời gian chờ đợi từ điển thay đổi loại tự cho tiếng sage-femme,
anh đành phải vui lòng nhận anh là “UNE sage-femme” (Một Bà mụ) vậy!
Nguyễn thị Cỏ May