Mỹ-Hoa Dàn Trận, Sẽ Nổ Lớn
Nguyễn Xuân Nghĩa
Hoa Kỳ và Trung Quốc Đấu Trí Như Thế Nào"
Chưa đầy một tuần sau khi thông báo là Tổng thống Barack Obama sẽ hoãn chuyến công du Á Châu ba ngày (dự trù cho ngày 18 thì dời đến ngày 21 tháng Ba), Chính quyền Obama cho biết là việc thăm viếng Indonesia và Úc Đại Lợi sẽ dời đến tháng Sáu. Lý do là Tổng thống Mỹ phải ở nhà theo dõi diễn tiến của kế hoạch cải tổ chế độ bảo hiểm y tế.
Việc Quốc hội Hoa Kỳ bỏ phiếu cho kế hoạch này - thủ tục và nội dung - sẽ ảnh hưởng đến cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào cuối năm nay và từ đó ảnh hưởng đến việc ông Obama ra tái tranh cử vào năm 2012. Vì vậy, Chính quyền Obama đã chọn lựa ưu tiên, và để lãnh đạo Nam Dương (Indonesia) và Úc phải nán đợi. Việc này không có lợi cho uy tín của Hoa Kỳ, nhất là khi nghị trình thảo luận trong chuyến Á du sẽ liên quan đến kinh tế và an ninh châu Á.
Và cũng trực tiếp liên quan đến Trung Quốc.
Trong khi ấy, Trung Quốc vừa hoàn thành kỳ họp thứ ba của Quốc hội khoá 11, cơ chế có quyền lực cao nhất của nhà nước, trên nguyên tắc. Kỳ họp này đáng chú ý ở tình trạng bất công lan rộng, an ninh bị đe dọa và ở đạo luật cải tổ thế thức bầu cử cho các đại biểu quốc hội ở miền quê. Nạn bất công và khác biệt về mức độ phát triển của các địa phương là một vấn đề lớn cho thế hệ lãnh đạo thứ tư - Chủ tịch Hồ Cẩm Đào và Thủ tướng Ôn Gia Bảo. An ninh nội địa là một mối lo khiến ngân sách cho công an và cảnh sát đã được Quốc hội Bắc Kinh biểu quyết với một sự lạ: gia tăng nhiều hơn ngân sách quốc phòng! Việc phân phối lại quyền đại biểu - qua luật bẩu cử - cũng phản ảnh mối quan tâm của Trung Quốc về nguy cơ động loạn.
Trong khi ấy, lãnh đạo Trung Quốc phải chuẩn bị Đại hội đảng cho năm 2012. Đấy là lúc thế hệ lãnh đạo thứ tư về hưu sau hai nhiệm kỳ và thệ hệ thứ năm xuất hiện, như Phó Chủ tịch Tập Cận Bình hay Phó Thủ tướng Lý Khắc Cường.
Đâm ra, cả Hoa Kỳ và Trung Quốc đều bị cột vào một cuốn lịch là 2012. Từ nay đến đó, lãnh đạo hai nước đều có những vấn đề nội bộ dẫn tới tình trạnh đối đầu. Khi Tổng thống Obama thông báo sáng kiến khuếch trương xuất cảng hôm 11 và nêu đích danh chế độ hối đoái Trung Quốc, chúng ta biết là ông không thể lùi được nữa vì Hoa Kỳ bị nhập siêu và thất nghiệp quá cao. Trả lời Tổng thống Mỹ sau khi hoàn tất kỳ họp Quốc hội hôm 14, Thủ tướng Ôn Gia Bảo chỉ còn cách nói thách. Rằng Trung Quốc sẽ không điều chỉnh hay thả nổi đồng Nhân dân tệ và rằng chính Hoa Kỳ mới phải thay đổ lập trường quan điểm!
Song song, Quốc hội Hoa Kỳ cũng nhập cuộc về hối suất quá thấp của đồng Nguyên và chuẩn bị đưa ra biện pháp trừng phạt: lịch tranh cử tháng 11 tới đây là một nhắc nhở cho mọi người! Và trong bài diễn văn hôm 18 tại Đại học Thanh Hoa của Bắc Kinh, Đại sứ Hoa Kỳ John Hunstman lại hâm nóng nhiều vấn đề giữa hai nước, từ chuyện hối suất đồng Nguyên đến thái độ của Bắc Kinh với hồ sơ Iran....
Trên đấy là bối cảnh chung của một vấn đề rộng lớn giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc. Vì địa dư hình thể lẫn chính trị, vấn đề này cũng bao trùm lên Việt Nam!
Từ trận chiến mậu dịch - mặt ngoài - chúng ta có thể nhìn sâu vào những mâu thuẫn giữa đôi bên và về các yếu tố chi phối lãnh đạo của hai nước, dù là ông Obama, Hồ Cẩm Đào hay những người sẽ kế nhiệm sau này. Tuần tới, người viết sẽ tuần tự trình bày các yếu tố trên, tuần tự đăng tải trên cột báo này.... Xin đón xem!
Gửi ý kiến của bạn
