Hôm nay,  

Hoa Kỳ Và Đông Á

2/13/200900:00:00(View: 9849)

Hoa Kỳ và Đông Á
Nguyễn Xuân Nghĩa & RFA

...Hoa Kỳ nhìn vào Đông Á với hai con mắt là an ninh và kinh tế...
Hoa Kỳ có lãnh đạo mới là Tổng thống Barack Obama vừa nhậm chức, với Ngoại trưởng mới là bà Hillary Clinton. Nơi đầu tiên mà Ngoại trưởng Clinton sẽ thăm viếng chính là Đông Á. Trong bối cảnh suy thoái kinh tế đang lan ra toàn cầu và gây sóng gió cho các nước Đông Á, Diễn đàn Kinh tế đài RFA sẽ tìm hiểu về vị trí của Đông Á trong chính sách của Chính quyền Obama. Phần trao đổi với nhà tư vấn kinh tế Nguyễn Xuân Nghĩa do Việt Long thực hiện...
Hỏi: Xin kính chào ông Nguyễn Xuân Nghĩa. Thưa ông, Bộ trưởng ngoại giao Hillary Clinton của Chính quyền Barack Obama vừa nhậm chức tháng trước và nơi đầu tiên mà bà đi công du với tư cách Ngoại trưởng là Đông Á.
Những tin mới nhất mà chúng ta biết được là bà Hillary sẽ trước tiên thăm viếng Nhật Bản trong hai ngày, rồi tới Indonesia trong hai ngày 18-19, sau đó là Nam Hàn và dừng chân tại Trung Quốc từ ngày 20 đến 22 tháng này.
Trong bối cảnh suy trầm hay suy thoái kinh tế toàn cầu, việc Ngoại trưởng Clinton đi công du Đông Á trước tiên đã khiến dư luận Á Châu chú ý. Chương trình chuyên đề tuần này,  đề nghị là ta sẽ tìm hiểu về vị trí của các nước Đông Á trong chính sách mới của Chính quyền Obama. Ông nghĩ sao về vị trí đó"
- Chúng ta có nhiều cách nhìn vấn đề này, từ quan hệ cơ bản của Hoa Kỳ với Đông Á đến các vấn đề nóng trong tương quan hiện tại, nhất là khi kinh tế toàn cầu đang từ suy trầm có thể sụt thành suy thoái, như Quỹ Tiền tệ Quốc tế vừa cảnh báo tuần trước.
- Nhìn trên đại thể để thấy ra quan hệ cơ bản thì Hoa Kỳ là quốc gia xuất phát từ Âu Châu nhưng trở thành cường quốc tiếp giáp với cả hai đại dương lớn nhất địa cầu là Thái Bình dương và Đại Tây dương.
- Trong Thế chiến II của thế kỷ trước, Hoa Kỳ đã tham chiến trên cả hai đại dương ấy vả đang là siêu cường đại dương trên cả hai khu vực Đông và Tây. Biến cố đáng chú ý là từ năm 1983, luồng trao đổi hàng hoá của Mỹ với các nước Á Châu Thái Bình Dương đã vượt qua số lượng mua bán với Âu Châu. Vì vậy, dù xuất hiện từ khái niệm hay nhân sự Âu Châu vào thời lập quốc, Hoa Kỳ đang trở thành siêu cường Châu Á, với các vùng lãnh thổ nối liền với Đông Á là hai tiểu bang Alaska, Hawaii hay cả đảo Guam. Đó là về cơ bản.
- Về các vấn đề cụ thể của Chính quyền mới, tôi e rằng Hoa Kỳ sẽ chưa có đối sách gì mới với Đông Á, ít ra trong một hai năm, vì nhiều ưu tiên trọng yếu hơn của nước Mỹ. Do vậy, tôi thiển nghĩ là Ngoại trưởng Hillary Clinton mở ra cuộc tiếp xúc đầu tiên với các nước Đông Á là để trấn an và duy trì hòa khí trong khi Hoa Kỳ dồn sức giải quyết các hồ sơ ưu tiên hơn.
Hỏi: Ý kiến của ông lại có vẻ bao hàm những nghịch lý, như thường lệ. Ông vừa trình bày rằng Hoa Kỳ là một siêu cường có hai mặt là vừa châu Âu vừa châu Á, mà lại có vẻ là một siêu cường châu Á nhiều hơn, thế nhưng ưu tiên cấp thiết của chính quyền mới lại chưa là Châu Á, trong khi bà Clinton vẫn đi Đông Á đầu tiên. Vậy những ưu tiên cao hơn mà ông nói đó là gì"
- Thứ nhất, Hoa Kỳ phải cố khắc phục khó khăn kinh tế và tài chính bên trong để khỏi bị suy thoái, là bị "depression", và sớm ra khỏi nạn suy trầm, là "recession", đã khởi sự từ cuối năm 2007. Cuộc tranh luận đang xảy ra trong chính trường Mỹ cho thấy những khó khăn muôn mặt đó.
 - Thứ hai, ưu tiên chiến lược của Chính quyền Obama là giải quyết chiến trường Afghanistan. Trong mục tiêu ấy, họ gặp trở lực và phải đàm phán với Liên bang Nga về các ngả tiếp vận cho các đơn vị Hoa Kỳ và Minh ước NATO tại Afghanistan. Lồng trong quan hệ khá căng thẳng giữa Nga và Mỹ còn có vai trò của Âu Châu, một khối quốc gia bất định và thiếu thống nhất, lại đang bị nguy cơ suy thoái và cả khủng hoảng vì khí đốt của Nga.
- Mà hồ sơ Afghanistan lại liên quan đến hai cường quốc Nam Á có võ khí nguyên tử là Pakistan và Ấn Độ và một cường quốc Trung Đông là Iran, vốn có biên giới tiếp giáp với Afghanistan và cũng không che giấu tham vọng chế tạo võ khí nguyên tử.
- Do đó, tuần qua, không phải Ngoại trưởng Clinton mà là Phó Tổng thống Joe Biden của chính quyền Obama đã dự hội luận an ninh quốc tế tại Munich để thảo luận về Afghanistan, về quan hệ Mỹ-Nga, quan hệ Mỹ-Âu và tương lai của Minh ước NATO, một tổ chức phòng thủ trải ngang Đại Tây dương.
- Đây là ta chưa nói đến Trung Đông và mâu thuẫn giữa Israel và Palestine sau cuộc bầu cử sắp tới tại Israel. Vì vậy tôi trộm nghĩ là trong hiện tại, Hoa Kỳ chưa thể có đối sách gì mới tại Đông Á. Điều ấy không có nghĩa là nước Mỹ không có vấn đề cần giải quyết trong khu vực này. Chưa tới lúc thôi.
Hỏi: Trở lại chuyện Đông Á và nhìn từ quan hệ cơ bản đến cục bộ nhất thời, những vấn đề sẽ phải giải quyết đó là gì"
- Hoa Kỳ nhìn vào Đông Á với hai con mắt là an ninh và kinh tế, hai mục tiêu bổ xung có tính chất hữu cơ là gắn liền với nhau. Kinh tế Mỹ tùy thuộc nhiều vào Đông Á và kinh tế Đông Á vào Hoa Kỳ. Nước Mỹ không muốn có trở ngại nào trong việc trao đổi giao dịch bình hoà trên Thái Bình Dương. Trong bối cảnh kinh tế suy sụp ngày nay, mối lo cấp bách nhất trong từng quốc gia là phản ứng dân tộc về kinh tế, tức là tinh thần bảo hộ mậu dịch, protectionism. Trong phạm vi ấy, ta để ý đến ba biến cố đáng quan tâm.
- Trước khi ông Barack Obama nhậm chức, Bắc Kinh đã bắn tiếng là sẽ giảm bớt việc mua công khố phiếu Mỹ, cụ thể là không bơm tiền giúp Mỹ cấp cứu hệ thống tài chính vì cần tiền khắc phục các khó khăn kinh tế của Trung Quốc. Đúng ngày ông Obama nhậm chức, 20 tháng Giêng, Bắc Kinh mới công bố Bạch thư về Quốc phòng của mình với nội dung yêu cầu Hoa Kỳ là đừng thách đố Trung Quốc, tức là loạn hay trị đều tùy vào thái độ của Hoa Kỳ.


- Sau đấy, khi điều trần trước Thượng viện Mỹ để được phê chuẩn làm Tổng trưởng Ngân khố, tức là Tổng trưởng Tài chính, ông Timothy Geithner nói ra một điều nhạy cảm với Bắc Kinh, rằng Trung Quốc can thiệp vào thị trường ngoại hối để giữ giá đồng Nhân dân tệ quá thấp hầu chiếm lợi thế cạnh tranh bất chính.
- Đây là một lập luận cổ điển bên đảng Dân Chủ từ các khoá trước của Quốc hội Mỹ và gây tranh luận rất nặng với Bắc Kinh. Vì vậy, mâu thuẫn về mậu dịch hay quan hệ kinh tế có thể bùng nổ tại đây, là điều mà Ngoại trưởng Clinton sẽ phải giải bày cho rõ.
- Ta nên quan tâm đến chuyện bảo hộ mậu dịch này vì hôm kia, Cộng hoà Tiệp - Czech Republic - vốn đang là Chủ tịch luân phiên của Âu Châu, cũng đả kích Pháp là có phản ứng bảo hộ khi muốn đóng cửa các hãng xe Pháp tại nước ngoài để cấp cứu riêng kỹ nghệ xe hơi Pháp. Trong nội bộ Liên hiệp Âu Châu mà đã có hiện tượng ấy thì ta không thể coi thường được, nhất là khi Hạ viện Mỹ cũng có phản ứng bảo hộ đó trong đạo luật cấp cứu kinh tế vừa phê chuẩn, mà ta có đề cập tới trong một kỳ trước.
Hỏi: Như ông có dự đoán, thì dường như Thượng viện Mỹ đã có chiều hướng giới hạn phản ứng bảo hộ này trong kế hoạch của Thượng viện vừa được biểu quyết hôm Thứ Ba"
- Quả vậy điều khoản "chỉ mua hàng Mỹ" có thêm một điều kiện là "miễn rằng quyết định ấy không vi phạm luật lệ quốc tế" mà Hoa Kỳ đã ký kết. Đây chỉ là một nhượng bộ nhỏ nhưng báo trước nhiều chuyện kiện tụng tranh cãi trong khuôn khổ Tổ chức Thương mại Thế giới WTO.
Hỏi: Nói tiếp về Đông Á thì ngoài mâu thuẫn mậu dịch hay ngoại hối với Trung Quốc, quan hệ giữa Hoa Kỳ với các xứ Đông Á còn những vấn đề gì là đáng quan tâm, dù chưa hẳn là ưu tiên cấp bách như ông nói"
- Sau bảy năm quá tập trung vào chuyện Iraq, có lẽ Hoa Kỳ cần trấn an các đồng minh chiến lược tại Đông Á, trước nhất là Nhật Bản, có thể là Úc Đại Lợi, về mối quan tâm của mình. Thứ nữa, Hoa Kỳ còn phải giải quyết hồ sơ nguyên tử của Bắc Hàn, trong hoàn cảnh sẽ có thay đổi lãnh đạo tại Bình Nhưỡng khi lãnh tụ Kim Yong-il ra đi, và phải khai thông một ách tắc là Hiệp định Tự do Thương mại song phương với Nam Hàn mà đôi bên đã ký kết nhưng Quốc hội Mỹ chưa chịu phê chuẩn. Ngoại trưởng Hillary Clinton sẽ phải giải thích vì sao.
- Sau cùng, bà không quên được Đông Nam Á cũng có một khối Hồi giáo đông đảo có thể liên kết cùng Hoa Kỳ trong cuộc chiến chống khủng bố từ các lực lượng Hồi giáo quá khích nên việc thăm viếng Indonesia, một nước Hồi giáo đông dân nhất địa cầu, cũng có ý nghĩa đáng kể.
Hỏi: Trở lại một hồ sơ mà cả thế giới đều quan tân theo dõi, là kế hoạch cấp cứu kinh tế Hoa Kỳ, hôm Thứ Ba, Thượng viện Mỹ đã biểu quyết kế hoạch của mình, bước kế tiếp sẽ là gì và liệu Hoa Kỳ có hy vọng hồi phục kinh tế hay không"
- Hạ viện Mỹ đã biểu quyết kế hoạch trị giá 819 tỷ thành đạo luật H.R. 1 mà không có một lá phiếu nào của các Dân biểu Cộng hoà. Hai tuần sau, Thượng viện huy động được ba lá phiếu Cộng Hoà để vượt qua thủ tục câu giờ và hôm Thứ ba mùng 10 đã biểu quyết kế hoạch trị giá 838 tỷ của mình với tỷ số 61-37 nhờ ba Nghị sĩ Cộng Hoà. Bây giờ, hai viện trên và dưới - chủ yếu là hai Ủy ban Chuẩn chi tại Hạ viện và Uỷ ban Chi thu tại Thượng viện - sẽ phải làm việc để kết hợp hai đạo luật này làm một trước khi thoả thuận để chuyển qua Hành pháp cho Tổng thống Obama ban hành.
- Trong mấy ngày qua, ông Obama đã đi nhiều nơi và gặp gỡ báo chí lẫn công chúng để vận động cho kế hoạch cứu nguy kinh tế này. Xét như vậy, ta thấy ra những đòi hỏi rất phức tạp mà cần thiết của một nền dân chủ.
- Trong khi ấy, Tổng trưởng Ngân khố vẫn phải chuẩn bị kế hoạch song hành là cứu nguy hệ thống tài chính để giải tỏa ách tắc tín dụng. Trong phạm vi này, vai trò của Ngân hàng Trung ương độc lập có phần đóng góp đáng kể khi hạ lãi suất tới số không và bơm thêm cả ngàn tỷ đô la để cải thiện sổ sách - nôm na là phần vốn và nợ - của các cơ sở tài chính. Kế hoạch cứu nguy tài chính này là bước kế tiếp mà dư luận đang theo dõi.
Hỏi:  Nhưng sau những nỗ lực đó thì thị trường lại có phản ứng không thuận lợi. Chỉ số  Dow Jones xuống 4,62%, chỉ số Nasdaq xuống 4,2%.  Lý do vì sao như vậy"
- Tôi thiển nghĩ thị trường có thể hốt hoảng. Tôi cho là thị trường đánh giá sai khi thấy ra ngân khoản tới cả ngàn tỷ để cấp cứu hệ thống tài chính. Thực sự số tiền đó không phải trong công quỹ mà ra, mà là cho vay mượn. Việc giải quyết chuyện đó rồi cũng phải xong. Có thể phải mất một chương trình riêng cho đề tài rất chuyên môn đó. 
Hỏi:  Câu hỏi cuối, thưa ông. Ngoài các vấn đề đối ngoại đầy phức tạp mà ông vừa duyệt qua, Hoa Kỳ bị suy trầm từ tháng 12 năm 2007 và khủng hoảng tài chính từ tháng Chín năm ngoái. Nhiều kế hoạch cấp cứu đã được đưa ra liên tục, liệu Hoa Kỳ có tránh được sự suy sụp kéo dài cả chục năm như Nhật Bản mà Tổng thống Obama có nói tới trong cuộc họp báo tối Thứ Hai mùng chín hay không"
- Tôi thú thật là không hiểu sao ông Obama lại nói như vậy, có lẽ chỉ để cảnh báo chính trường. Nhật Bản bị bể bóng đầu tư địa ốc rồi cổ phiếu từ năm 1990 mà loay hoay sáu năm mới có phản ứng quyết liệt thì đã quá trễ nên bị suy trầm sáu lần trong 18 năm.
- Hoa Kỳ bị suy trầm từ cuối năm 2007 thì ba tháng sau đã có kế hoạch cấp cứu và bị khủng hoảng từ tháng Chín thì đã bơm mấy ngàn tỷ Mỹ kim vào kinh tế trong năm tháng vừa qua, ta chưa nói gì tới việc dầu thô sụt giá cũng tiết kiệm được mấy trăm tỷ cho kinh tế. Tôi vẫn tin là kinh tế Mỹ sẽ hồi phục sớm và hồi phục rồi thì ách tắc tín dụng sẽ được khai thông. Có khi ta cần một chương trình khác cho vấn đề rắc rối này.

Send comment
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu.Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Your Name
Your email address
)
Kể từ khi tổ chức khủng bố Hamas tấn công vào Israel vào ngày 7 tháng 10 năm 2023, các vụ xung đột đẫm máu xảy tại Dải Gaza cho đến nay vẫn chưa kết thúc. Nhưng gần đây, cộng đồng quốc tế còn tỏ ra lo ngại nhiều hơn khi giao tranh giữa Israel và lực lượng dân quân Hezbollah ở Lebanon đang gia tăng. Bằng chứng là sau cái chết của thủ lĩnh Hamas Ismail Haniya và thủ lĩnh Hezbollah Hassan Nasrallah, tình hình càng trở nên nghiêm trọng hơn.
Trong vài tháng qua, người dân Mỹ, dù muốn hay không muốn, cũng đã có nhiều cơ hội để nhìn về một bức tranh mà trong đó có quá nhiều sự tương phản. Những mảnh ghép từ hai tầm nhìn, hai chiến lược, hai mục đích hoàn toàn khác biệt đã dần dần rơi xuống, để lộ ra hai con đường hoàn toàn khác biệt cho người Mỹ lựa chọn. Dù có một bức màn đã rơi xuống (như nữ hoàng Oprah Winfrey đã ví von) cho một thuyền trưởng bước ra, trao lại cho người dân sự hy vọng, lòng tin, trách nhiệm, thì sâu thẳm bên trong chúng ta vẫn muốn biết, những giá trị thực của một triều đại đã mang lại. Từ đó, niềm tin sẽ được củng cố.
Bi hài kịch “ngoại giao cây tre”, với hoạt cảnh mới nhất là “cưỡng bức đặc xá”, đã giúp chúng ta nhận ra rằng, dẫu khác nhau nước lửa, “phóng sinh” và “hiến tế” vẫn có thể hội tụ ở ý nghĩa “triều cống” khi phải chiều lòng hai cường quốc ở hai đầu mút của hai hệ tư tưởng trái ngược nhau. Để đẹp lòng bên này thì phải nhẫn tâm “hiến tế”, mà để làm hài lòng bên kia thì phải diễn tuồng “phóng sinh” để có một dáng dấp khai phóng, cởi mở. “Chiến lược ngoại giao” này, phải chăng, là một trò chơi “ăn bù thua” mà, diễn đạt bằng ngôn ngữ toán học của Game Theory, là có tổng bằng không?
Trận Điện Biên Phủ kết thúc vào hôm 7 tháng 5 năm 1954. Bẩy mươi năm đã qua nhưng dư âm chiến thắng, nghe chừng, vẫn còn âm vang khắp chốn. Tại một góc phố, ở Hà Nội, có bảng tên đường Điện Biên Phủ – cùng với đôi dòng chú thích đính kèm – ghi rõ nét tự hào và hãnh diện: “Tên địa danh thuộc tỉnh Lai Châu, nơi diễn ra trận đánh quyết liệt của quân và dân ta tiêu diệt tập đoàn cứ điểm thực dân Pháp kéo dài 55 ngày đêm”.
JD Vance đã chứng tỏ một “đẳng cấp” khác, rất “Yale Law School” so với thương gia bán kinh thánh, giày vàng, đồng hồ vàng, Donald Trump. Rõ ràng, về phong cách, JD Vance đã tỏ ra lịch sự, tự tin – điều mà khi khởi đầu, Thống đốc Walz chưa làm được. Vance đã đạt đến “đỉnh” của mục tiêu ông ta muốn: lý trí, ôn hoà, tỉnh táo hơn Donald Trump. “Đẳng cấp” này đã làm cho Thống Đốc Tim Walz, người từng thẳng thắn tự nhận “không giỏi tranh luận” phải vài lần phải trợn mắt, bối rối trong 90 phút. Cho dù hầu như trong tất cả câu hỏi, ông đã làm rất tốt trong việc phản biện lại những lời nói dối của JD Vance, đặc biệt là câu chất vất hạ gục đối thủ ở phút cuối: “Trump đã thua trong cuộc bầu cử 2020 đúng không?” JD Vance đáp lại câu hỏi này của Tim Walz bằng hàng loạt câu trả lời né tránh và phủ nhận sự thật. Và dĩ nhiên, rất “slick.” “Trump đã chuyển giao quyền lực rất ôn hoà.” Cả thế giới có thể luận bàn về sự thật trong câu trả lời này.
Phải nhìn nhận rằng chuyến đi đầu tiên của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đến Mỹ đã được giới chức ngoại giao Việt Nam thu xếp để ông gặp được nhiều lãnh đạo, xem như xã giao ra mắt để hợp tác, hỗ trợ Việt Nam trong nhiều lãnh vực trong tương lai. Bài diễn văn của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm trước diễn đàn Liên Hiệp Quốc chỉ lặp lại các chính sách đối ngoại của Hà Nội, nên không được truyền thông quốc tế chú ý nhiều như các diễn văn của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, là đại diện cho những quốc gia trực tiếp liên can đến các xung đột ở Trung Đông, ở Ukraine mà có nguy cơ lan rộng ra thế giới. Ông Lâm mới lên làm chủ tịch nước kiêm tổng bí thư Đảng Cộng sản được vài tháng, sau khi Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng qua đời, nên ông muốn dịp đến Liên Hiệp Quốc là dịp để thể hiện vai trò lãnh đạo của mình và nhấn mạnh đến chính sách ngoại giao du dây của Hà Nội.
Sự bất mãn lan rộng với các hệ thống thuộc chủ nghĩa tư bản hiện tại đã khiến nhiều quốc gia, giàu và nghèo, tìm kiếm các mô hình kinh tế mới. Những người bảo vệ nguyên trạng tiếp tục coi Hoa Kỳ là một ngôi sao sáng, nền kinh tế của nước này vượt xa châu Âu và Nhật Bản, các thị trường tài chính của nước này vẫn chiếm ưu thế hơn bao giờ hết. Tuy nhiên, công dân của nước này cũng bi quan như bất kỳ công dân nào ở phương Tây.
Sau 38 năm quyết định “đổi mới hay là chết” (1986-2924) CSVN vẫn còn là quốc gia do một đảng độc quyền lãnh đạo; không có bầu cử tự do; không cho lập đảng đối lập và không có báo chí tư nhân. Vì vậy, những khẩu hiệu “nhà nước pháp quyền của dân, do dân và vì dân”, hay “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh” được Đại hội lần thứ X khẳng định là những khoe khoang nhàm chán...
Việc Donald Trump được gần phân nửa người Mỹ chấp nhận và ủng hộ trong những năm gần đây đã khiến nhiều người trí thức trong xã hội Hoa Kỳ đặt câu hỏi về sự tồn tại của “human decency”, hay dịch nôm na là “sự đàng hoàng, sự tử tế, đạo đức nhân tính của con người”. Liệu xã hội ngày nay đã hạ thấp chuẩn mực “đàng hoàng”, hay có thể nào sự đàng hoàng, tử tế giờ đây không còn là một nhân tính cần thiết trong giá trị nhân bản? Dĩ nhiên trong mỗi xã hội, mỗi người có mỗi “thước đo” riêng về mức độ của “đàng hoàng”, nhưng từ ngữ tự nó phải phần nào nói lên một chuẩn mực nhất định. Theo một số tự điển tiếng Việt, chúng ta có thể đồng ý rằng: 1. Đàng hoàng là một tính từ tiếng Việt mô tả cuộc sống đầy đủ, đáp ứng được các nhu cầu chung của xã hội. Ví dụ: cuộc sống đàng hoàng, công việc đàng hoàng, nhà cửa đàng hoàng. 2. Đàng hoàng còn được dùng để chỉ những biểu hiện về tính cách mẫu mực, hay tư cách con người tử tế đáng được coi trọng.
Thư tịch cổ ghi rằng… Lịch sử trên thế giới thật sự rất hiếm người tài vừa là vua đứng đầu thiên hạ vừa là một hiền triết. Nếu văn minh La Mã có Marcus Aurelus, hoàng đế triết gia, vừa minh trị dân, độ lượng với mọi người và để lại tác phẩm triết học nổi tiếng “Meditations” thì ở phương Đông hơn mười hai thế kỷ sau có Vua Trần Nhân Tông của nước Việt. Theo Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, triều đại của Vua Trần Nhân Tông là triều đại cực thịnh nhất của sử Việt. Ông là vị vua liêm chính, nhân đức, một thi sĩ, đạo sĩ Phật giáo. Do là một vị vua đức độ, trọng dụng nhân tài, nên ông thu phục nhiều hào liệt trong dân, lòng người như một. Quốc triều có Thái sư Trần Quang Khải, về binh sự có các danh tướng Trần Quốc Tuấn, Trần Quốc Toản, Phạm Ngũ Lão, Trần Khánh Dư, Trần Nhật Duật…Về văn thơ có những người uyên bác như Trương Hán Siêu, Mạc Đĩnh Chi. Vua Trần Nhân Tông thương dân như con, xem trung hiếu làm đầu, lấy đạo nghĩa trị quốc.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.