Cuba: Kềm Kẹp Kỹ Internet, 1.7% Dân Truy Cập, 13 Đô/Giờ
Havana.- Bài báo của một ký giả Cuba bị cấm đăng trong nước, cho biết tại hầu hết các điểm truy cập internet được phép hoạt động, người sử dụng máy tính được thông báo thẳng rằng họ đang bị theo dõi nghiêm ngặt.
Bài báo viết: chính phủ Cuba suốt một thời gian dài đã tìm cách bưng bít các nguồn tin từ thế giới bên ngoài để người dân trong nước không với tới được. Người Cuba bị cấm xài máy tính cá nhân tại nhà riêng nếu không có giấy phép và chỉ được sử dụng máy tính có kiểm soát, đặt tại các trường học và nơi làm việc. Hiện có chưa tới 2% dân số 11.4 triệu người Cuba truy cập Internet.
Chính quyền Cuba cho phép mở các điểm truy cập Internet tại các quán cà phê, gọi là Correos de Cuba, nằm hen chúc tại các quận đông dân của thủ đô Havana. Những người vào mạng truy cập Internet phải trả 1.70 đô/giờ và gửi thư điện tử qua máy tính tốc độ chậm. Ở vài nơi, người dân phải tốn tới 5 đô/giờ để nối mạng với quốc tế, có thể vào được hầu hết các trang web, nhưng bị công an giám sát rất chặt chẽ.
Một nghệ sĩ, ông Ricardo nói: 'Tôi chỉ sử dụng internet để gửi các tin nhắn có tính cách riêng tư nhưng ngắn gọn như "Anh vẫn khỏe." "Khí hậu oi bức khủng khiếp." "Hôn các con giùm anh" chứ không thể nào nói sâu vào chi tiết, hoặc nói về bất cứ việc nhạy cảm nào khác. Bạn không thể biết rằng ai đó đã đọc được những gì mà anh viết ra.'
Phóng Viên Không Biên Giới (Reporters Without Borders), một Tổ chức báo chí có trụ sở tại Paris đã thực hiện một cuộc khảo sát tại Cuba về sự hạn chế Internet từ giữa Tháng 8 tới giữa Tháng 9. Phóng viên của tờ Freelance, Claire Voeux đã gặp gỡ người dân tại hàng chục quán cà phê Internet và các trung tâm thương mại, đi qua nhiều địa điểm đầy dẫy sự kiểm soát, ngăn chặn và cảnh cáo về an ninh… Bà kết luận: ý nghĩa của việc làm và phương pháp của chính phủ Cuba là nhằm theo dõi bất cứ điều gì mà họ nghi là nhằm lật đổ chính phủ.
Tại các khách sạn du lịch sang trọng như Parque Central, du khách nước ngoài tới các trung tâm thương mại trả mỗi giờ truy cập Internet giá 13.50 đô. Voeux và các nhà báo khác dùng vi tính đặt trong khách sạn để gửi bài, trong đó khi cô đánh tên của một nhà bất đồng chính kiến hoặc tìm vào các bản tin mới nhất nói về tình trạng suy giảm sức khỏe của Castro thì lập tức trên màn hình xuất hiện lời cảnh cáo và trang web bị tắt phụt.
Tổ chức khảo sát thị trường toàn cầu như Internet World Stats ước lượng số người Cuba sử dụng Internet hiện nay chỉ vào khoảng 190,000, chiếm 1.7% dân số, trong khi tỉ lệ trung bình người truy cập Internet tại phần lớn các nước châu Mỹ Latin là 19%. Cuba đứng chót trong nhiều cuộc khảo sát về tỉ lệ dân truy cập internet. Các viên chức Cuba đổ lỗi cho chính phủ Hoa Kỳ đã cấm vận họ suốt 46 năm làm chậm đi nhịp tăng trưởng của internet.
Tại hội nghị Liên Hiệp Quốc tổ chức trong tháng này ở Athens, Juan Fernandez, đại diện Ủy ban Cuba về Thương Mại điện tử (Cuban Commission for Electronic Commerce) nói với các chuyên viên IT toàn cầu tập trung tại hội nghị rằng sự cấm vận của Hoa Kỳ đã ngăn trở Cuba trong việc tìm kiếm và đạt đến những kỹ thuật và trang bị mới nhất và buộc nước này phải xây dựng hệ thống thông tin điện tử với giá rất đắt tiền mua từ các nước thứ ba.
Quốc Hội Cuba đã quay sang kiểm soát internet ngay khi internet được phép đi vào đất nước này một thập niên trước đây nhờ các nhà đầu tư ngoại quốc. Một bộ luật năm 1966 coi Internet là nguồn sử dụng để 'đóng góp vào sự phát triển và đời sống quốc gia' và ngăn cấm sự trao đổi bất kỳ loại thông tin nào được cho là vi phạm những nguyên tắc đạo đức hoặc nguy hiểm cho an ninh quốc gia.
Để tạo lập một địa chỉ email hợp lệ, người Cuba phải làm đơn gửi tới cơ quan nhà nước và sau đó bị công ty viễn thông quốc gia phỏng vấn, phối hợp cùng một tổ chức trực thuộc Ủy ban Cách Mạng Quốc Phòng, tổ chức giám sát khu phố của Đảng Cộng Sản.
Trong khi chính phủ Cuba nỗ lực cắt đứt mọi liên lạc giữa người dân Cuba và thế giới, một số quy định của chính quyền nước này lại có vẻ như phá hỏng nỗ lực đó. Máy tính xách tay mua từ ngoại quốc hoặc máy tính để bàn được lắp ráp từ nguồn trộm cắp hoặc tự sản xuất lấy tại nhà của nhiều người có thể giúp người dân vào mạng internet nếu người dân chịu khó trả tiền. Người dân Cu ba thỉnh thoảng cũng nối mạng Internet trong hệ thống được cấp giấy phép.
Sự hạn chế Internet đã trở thành vấn đề trở ngại to tát đối với lớp người Cuba trẻ, cũng như đối với các nhà bất đồng chính kiến và các nhà báo độc lập có nhu cầu giao tiếp với cộng đồng thế giới. Guillermo Farinas, nhà tâm lý học 43 tuổi, nhà hoạt động nhân quyền và là một nhà báo đã tuyệt thực trong Tháng Giêng để đòi quyền được truy cập Internet không hạn chế cho tất cả người dân Cuba. Tới lúc sức khỏe của ông trở nên nguy ngập thì chính quyền Cuba cưỡng bức ông vào nhà thương.
Nguồn tin từ cộng đồng chống đối nói rằng Garinas bị bệnh thận và tim trầm trọng và đã làm cho chính quyền Cuba phải can thiệp bởi tuyên bố của ông rằng sẽ đấu tranh cho tới chết. Mới đây ông đã viết một bài báo cho hãng thông tấn Cuba của ông gửi cho người Cuba ở hải ngoại qua điện thoại, và người này sau đó đã đưa lên internet.