Tranh dưa là môn nghệ thuật hiếm hoi chỉ của một vài nước châu Á, vốn nổi tiếng là những quốc gia có tập quán tỉ mỉ, cầu kỳ, điển hình là Trung Quốc, Việt Nam, Thái Lan và Nhật Bản. Tại Sài Gòn, vào dịp Tết, có 1 nhà hàng khách sạn đã gây sự thích thú cho thực khách bằng những bức tranh dưa mừng năm mới. "Họa sĩ" vẽ những bức tranh này chính là những đầu bếp nhà hàng. Báo Người Lao Động ghi nhận về nghệ thuật vẽ tranh trên dưa tại nhà hàng này như sau.
Tạo ấn tượng cho bàn tiệc chúc mừng năm mới, những người thợ bếp nhà hàng Quê Hương bắt đầu viết lên mình dưa những chữ chúc mừng quen thuộc như Phúc -Lộc -Thọ, Cung Chúc Tân Xuân hay Happy New Year gởi đến thực khách của mình. Lãnh trách nhiệm trang trí bàn tiệc, anh Nguyễn Duy Toán (đầu bếp khách sạn Quê Hương - TPSG) quyết định vẽ hình 3 ông Phúc-Lộc-Thọ lên dưa. Sau một lúc suy nghĩ phác thảo hình ảnh của 3 ông trong đầu mình, anh Toán dùng cây "xủi" tự chế (đầu nhọn) vẽ lên mình dưa những gì anh đang hình dung. Mất hơn 1 giờ đồng hồ vân vê với 3 trái dưa, anh cho biết mình đã hoàn thành bản thảo.
Tuy nhiên, nhìn lên trái dưa để tìm kiếm hình 3 ông Phúc-Lộc-Thọ, thực tình tôi chẳng thấy gì ngoài những nét vẽ nguệch ngoạc. Anh Toán cho biết: "Phải mất chừng ấy thời gian nữa (tức hơn 1 giờ đồng hồ) thì hình của các ông mới hiện ra được". Đặt trái dưa nằm ngang trên mặt bàn, hai cánh tay lực lưỡng của anh Toán ôm gọn trái dưa vào lòng như đang ôm một đứa trẻ. Một tay anh đặt hờ lên sống lưng con dao nhọn nhỏ, ngón tay cái bàn tay còn lại đẩy nhẹ mũi dao theo từng đường cạo vỏ dưa như người thợ mộc đang bào gỗ. Sau 3, 4 nét cạo, anh Toán lại đưa chiếc khăn trắng muốt lên lau mặt dưa.
Cứ thế, công việc chạy đều và không gì có thể làm anh dừng lại. Nét cạo mỗi lúc một rộng tạo nên những khoảng không gian trắng tương phản với phần da dưa màu đen. Hình ông Phúc với bình hồ lô rượu treo trên đầu gậy đã hiện ra rõ nét trên trái dưa đầu tiên. Anh Toán cho biết thêm: "Tạo thêm những đám mây bay lượn dưới chân và một chữ Phúc trên đầu trái dưa là hoàn thành. Điều này khiến cho hình trở nên thật, sinh động và có hồn hơn".
Từ nhu cầu tận dụng những vỏ trái dưa đựng thức ăn và cũng để trang trí cho bàn tiệc, những người thợ khéo tay không biết từ lúc nào đã chú ý đến việc tạo hình trên trái dưa, dẫn đến nghệ thuật tranh dưa trưng bày trong ngày Tết ra đời. Ngoài những hình quen thuộc như Phúc-Lộc-Thọ, hình những bông hoa, hình rồng phượng, thợ bếp còn vẽ tranh gắn với chủ đề hằng năm như: năm Thìn thì có Lưỡng long chầu nguyệt, năm Dậu thì có Kim kê độc lập, năm Ngọ thì có Mã đáo thành công, năm Mùi thì Tô Vũ chăn dê,...
Bạn,
Báo NLĐ ghi nhận rằng những bức tranh dưa luôn là tâm điểm chú ý của các du khách nước ngoài. Tuy nhiên, những bức tranh dưa lại không thể để được lâu. Trung bình thời gian hoàn thành tranh dưa là 2 đến 3 giờ đồng hồ nhưng nó chỉ có thể tồn tại được 2 giờ đồng hồ, nhưng đó là cả một công trình nghệ thuật ẩm thực của các đầu bếp tài hoa.