Ứng viên Phó Tổng thống của Đảng Dân chủ Tim Walz không “thân thiết” với TQ như nhiều người vẫn tưởng. Quan điểm của ông về TQ phức tạp hơn, tinh tế hơn. (Nguồn: Chụp lại từ trang Tim Walz trên mạng xã hội X)
Chỉ vài giờ sau khi Tim Walz được tuyên bố là ứng viên Phó Tổng thống của Đảng Dân chủ, Đảng Cộng hòa đã nhanh chóng tung ra hàng loạt những chỉ trích, buộc tội ông qua lại thân thiết với Trung Quốc.
Richard Grenell, cựu Đại sứ tại Đức (được Donald Trump bổ nhiệm), đăng trên mạng xã hội X (tên cũ là Twitter) rằng: “Trung Cộng chắc mừng rơn luôn. Không ai thân thiết với Trung Quốc hơn nhà Marxist Walz.”
TNS Đảng Cộng hòa Tom Cotton cũng “xách mé,” đòi Walz giải thích về “mối quan hệ lạ kỳ suốt 35 năm với Cộng Sản Trung Quốc.”
MAGA War Room, một tài khoản ủng hộ Trump trên X, đã rất chịu khó đào lại một đoạn clip từ năm 2016, trong đó Walz nói với trang thông tin chính sách nông nghiệp Agri-Pulse, rằng Hoa Kỳ và TQ không cần phải coi nhau là kẻ địch.
Nhưng thực tế thì sao? Khi rà soát lại các bằng chứng cụ thể về mối quan hệ của Walz với Trung Quốc, lại chẳng có được bao nhiêu bằng chứng thuyết phục cho thấy ứng viên Phó Tổng thống của Đảng Dân chủ thân thiết với TQ như Đảng Cộng hòa đã cáo buộc.
Lịch sử mối quan hệ giữa Walz và Trung Quốc
Mối quan hệ cá nhân của Walz với Trung Quốc đã bắt đầu từ hàng thập niên trước. Bắt đầu từ năm 1989, khi vừa mới tốt nghiệp đại học, Walz tham gia một chương trình tình nguyện của Đại học Harvard. Ông được gửi đến Trường Trung học số 1 Phật Sơn (Foshan No 1 High School) ở miền Nam TQ, để giảng dạy môn lịch sử Hoa Kỳ và môn tiếng Anh.
Sau đó, Walz cùng vợ mình, Gwen, thành lập một công ty chuyên tổ chức các chuyến du hành học ngoại khóa đến TQ vào mùa hè hàng năm. Dự án này hoạt động được hơn mười năm, và theo ước tính của chính bản thân Walz, trong thời gian đó, ông đã đi đi về về giữa Hoa Kỳ và TQ khoảng 30 lần.
Nhưng dù là vậy, trái ngược với những chỉ trích cho rằng Walz mềm mỏng với TQ, ứng viên Phó Tổng thống của Đảng Dân chủ thực ra lại có quan điểm rất cứng rắn đối với Bắc Kinh, đặc biệt là về vấn đề nhân quyền.
Là một nghị sĩ Quốc hội Hoa Kỳ, Walz đã từng gặp lãnh tụ tinh thần Tây Tạng Đức Đạt Lai Lạt Ma và nhà hoạt động dân chủ nổi tiếng của Hong Kong (Hồng Kông) Joshua Wong (trước khi bị bỏ tù). Cả hai đều nằm trong danh sách “kẻ thù số một” của chính phủ Trung Quốc.
Nếu điểm lại lịch sử làm việc của Walz trong Quốc hội Hoa Kỳ, Trung Quốc sẽ khó mà tìm ra chỗ nào vừa mắt. Walz đã dành hơn một thập niên làm việc trong Ủy ban Quốc hội về Trung Quốc (Congressional Executive Commission on China, CECC), cơ quan chuyên giám sát các hành vi vi phạm nhân quyền của Bắc Kinh.
Năm 2016 (cùng năm gặp gỡ Đức Đạt Lai Lạt Ma), Walz cũng đã mời Thủ Tướng Tây Tạng lưu vong Lobsang Sangay đến văn phòng của mình để gặp một nhóm học sinh trung học ở Minnesota.
Về vấn đề Hồng Kông
Walz tích cực ủng hộ Đạo luật Dân Chủ và Nhân Quyền Hồng Kông (Hong Kong Human Rights and Democracy Act, HKHRDA), một đạo luật của Hoa Kỳ nhằm áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với các viên chức Trung Quốc và Hồng Kông liên quan đến những vi phạm nhân quyền trong các cuộc biểu tình đòi dân chủ ở thành phố này.
Jeffrey Ngo, một nhà hoạt động dân chủ hiện đang sống tại Hoa Kỳ, đã ca ngợi những cống hiến của Walz trong việc thông qua đạo luật này vào năm 2019. Sau khi Walz được chọn làm ứng viên Phó Tổng thống của Đảng Dân chủ, Ngo đăng trên X: “Chúng tôi đã gõ cửa từng nhà khi #HKHRDA chưa được ủng hộ. Chỉ có Walz mở cửa cho chúng tôi.”
Ngo cũng ca ngợi Walz là “vị dân biểu duy nhất của Đảng Dân chủ trong Hạ Viện sẵn lòng tiếp tục đồng bảo trợ dự luật.” Người đồng bảo trợ còn lại là DB Đảng Cộng hòa Chris Smith.
Phản ứng của TQ
Việc Tim Walz được chọn vào liên danh tranh cử của Đảng Dân chủ đã thu hút rất nhiều sự chú ý trên các trang mạng xã hội TQ. Walz từng nói rằng quyết định dạy học tại Trung Quốc là “một trong những điều tuyệt vời nhất” mà ông từng làm, và một số bình luận trên mạng tỏ ra hy vọng rằng nếu Walz chiến thắng, có thể điều này sẽ mang lại tín hiệu tốt cho mối quan hệ Hoa Kỳ-Trung Quốc.
Một người dùng trên trang mạng xã hội Weibo (TQ) nhận xét rằng “nền tảng độc đáo của Walz giúp ông có cái nhìn thực tế về Trung Quốc” và có thể “thúc đẩy giao lưu văn hóa trong thời điểm mà quan hệ giữa hai quốc gia đang rất căng thẳng.”
Tuy nhiên, một số người khác tỏ ra hoài nghi rằng đây chỉ là kỳ vọng xa vời. Một số người còn nhắc lại việc Walz đã từng giảng dạy tại TQ Trung Quốc vào năm 1989, năm xảy ra vụ thảm sát Thiên An Môn. Điều này đã khiến một số người nhấn mạnh rằng sự kết nối của Walz với chính quyền Bắc Kinh trong giai đoạn nhạy cảm này làm dấy lên nghi ngờ về quan điểm thực sự của ông đối với Trung Quốc.
Cho đến nay, sự kiện Thiên An Môn vẫn là chủ đề cấm kị tại Trung Quốc, người dân muốn nhắc tới chỉ có thể nói ẩn ý như kiểu “ai biết thì hiểu.” Một người dùng khác cho rằng những người nước ngoài từng sống ở Trung Quốc vào “thời đó” mới chính là “những người chống đối Trung Quốc cứng cựa nhất.”
Về phần Walz, ông nhiều lần công khai bày tỏ nỗi kinh hoàng tột độ trước cách mà chính phủ Trung Quốc dập tắt các cuộc biểu tình tại Thiên An Môn. Năm 2009, tròn 20 năm xảy ra sự kiện này, Walz đã đồng bảo trợ một nghị quyết tại Quốc hội Hoa Kỳ.
Gwen, vợ Walz, kể rằng sự kiện Thiên An Môn đã có ảnh hưởng sâu sắc đến chồng mình đến mức ông đã chọn ngày 4/6 – ngày Bắc Kinh điều quân đến quảng trường Thiên An Môn – để làm ngày cưới của họ vào 5 năm sau đó. Gwen nói: “Anh ấy muốn chọn một ngày mà mình sẽ không bao giờ quên được.”
Những thời kỳ khác nhau
Trong hơn hai thập niên sau sự kiện Thiên An Môn, chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ đối với TQ được xây dựng dựa trên sự đồng thuận mạnh mẽ của lưỡng đảng, rằng duy trì quan hệ thương mại và hợp tác với TQ là điều tốt.
Vậy nên không có gì lạ khi Walz cũng có những quan điểm phù hợp với sự đồng thuận này.
Ngược lại, thì Donald Trump, mấy bộ vest ông mặc, mấy cái cà vạt ông thắt… mang thương hiệu riêng ông, lại được sản xuất tại TQ. Cựu Tổng thống cùng con gái Ivanka đã ghi danh hàng chục thương hiệu tại TQ.
Thay vì nói Walz thân thiết với TQ, thì phải nói rằng Walz không hoàn toàn ủng hộ TQ mà có quan điểm phức tạp hơn, tinh tế hơn. Ông nhấn mạnh sự cần thiết của đối thoại và hợp tác trong các vấn đề như thương mại và biến đổi khí hậu, nhưng vẫn chỉ trích Bắc Kinh thẳng thắn và mạnh mẽ khi nói về nhân quyền.
Ngay từ khi trở về Nebraska sau một năm giảng dạy tại Trung Quốc, Walz đã thể hiện rõ quan điểm của mình. Ông nói với một tờ báo địa phương rằng người Trung Quốc có thể đạt được rất nhiều thành tựu, “nếu họ được lãnh đạo đúng đắn.”
Nguyên Hòa biên dịch
Nguồn: “Walz has history with China - it's more hawkish than critics claim” được đăng trên trang BBC.com.
Gửi ý kiến của bạn
