Hôm nay,  

Nguy Cơ Từ Việc Con Người Để AI Quyết Định Thay Mình

03/05/202400:00:00(Xem: 1362)

nguy co

Rất nhiều người lo sợ trong tương lai, AI trở nên quá thông minh và độc lập thì có thể sẽ nổi loạn và tiêu diệt nhân loại. (Nguồn: pixabay.com)

 
Khi trí tuệ nhân tạo (AI) ngày càng trở nên phổ biến trong cuộc sống hàng ngày của con người, những mối lo ngại về tác động của AI cũng tăng lên theo đó. Viễn cảnh đáng sợ nhất là khi AI trở nên quá độc lập và tự quyết định những hành động của mình, và một ngày nào đó, quyết định được đưa ra sẽ là tiêu diệt chủ nhân.
 
Đằng sau những lời kêu gọi tạm ngừng phát triển AI là một loạt các vấn đề xã hội cụ thể hơn. Trong số đó là những nguy hại mà AI có thể gây ra đối với quyền riêng tư và phẩm giá con người, và thực tế không thể tránh khỏi rằng, bởi vì các thuật toán của AI được lập trình bởi con người, nên cũng mang tính thiên vị và phân biệt đối xử giống như con người. Thêm vào đó là sự thiếu minh bạch trong quá trình thiết kế, nên cũng dễ hiểu tại sao ngày nay lại có quá nhiều tranh cãi về những tiềm năng và nguy cơ của AI.
 
Tuy nhiên, theo một nghiên cứu mới, còn có một nguy cơ ẩn sâu hơn, và cũng nguy hiểm hơn đối với AI: con người ngày càng trở nên thiếu kiên nhẫn và kỹ năng khi cần đưa ra những quyết định cần suy nghĩ thấu đáo.
 
Ra quyết định một cách có suy nghĩ
 
Quá trình đưa ra một quyết định có suy nghĩ thường bao gồm ba bước cơ bản. Đầu tiên là dành thời gian để hiểu rõ nhiệm vụ hoặc vấn đề mà chúng ta đang gặp phải. Điều này đòi hỏi chúng ta phải tự đặt câu hỏi cho bản thân, xem mình cần biết những gì và cần làm gì, để đưa ra một quyết định mà ta có thể tự tin và có căn cứ để giải thích lý do tại sao mình lại quyết định như vậy?
 
Để trả lời cho những câu hỏi này, chúng ta sẽ phải tích cực tìm kiếm thông tin, không chỉ những thông tin giúp lấp đầy lỗ hổng kiến thức và khẳng định niềm tin của mình, mà còn cần tìm hiểu cả những thông tin có thể phủ định hoặc nghi ngờ niềm tin đó. Trên thực tế, thông qua việc tìm hiểu những khả năng thay thế và đặt câu hỏi về những giả định của bản thân, chúng ta đang tự trang bị cho bản thân những lý do và lập luận để bảo vệ quyết định của mình một cách chắc chắn hơn khi bị phê phán và chỉ trích.
 
Bước thứ hai là tìm kiếm và xem xét nhiều lựa chọn cùng một lúc, nếu muốn cải thiện chất lượng cuộc sống. Dù đó là việc sẽ chọn bỏ phiếu cho ai, nên chọn làm những công việc nào, hay chọn mua những gì, luôn có nhiều lựa chọn để chúng ta đạt được mục tiêu của mình. Nỗ lực cân nhắc và đánh giá tối thiểu một vài lựa chọn khả thi, và thành thật với lòng về sự đánh đổi mà chúng ta sẵn sàng chấp nhận khi suy xét giữa các ưu điểm và nhược điểm – đó là một phần không thể thiếu của việc đưa ra những quyết định có suy nghĩ và có căn cứ.
 
Bước thứ ba là sẵn sàng trì hoãn quyết định cho đến khi đã dành thời gian xem xét kỹ lưỡng và đánh giá tất cả các khía cạnh của vấn đề. Có một điều mà hầu như ai cũng biết: sau khi đắn đo suy nghĩ và đưa ra một quyết định khó khăn, người ta sẽ cảm thấy nhẹ nhõm. Nhưng cần phải nhớ là “cẩn tắc vô áy náy,” cái giá phải trả khi vội vàng, hấp tấp đưa ra một quyết định có thể sẽ cao hơn rất nhiều so với việc dành thời gian suy nghĩ cẩn thận. Quý vị có thể thử nhớ về những lần tặc lưỡi tiếc nuối vì lỡ đưa ra quyết định nào đó mà để cảm xúc chi phối.
 
Nguy cơ từ việc giao quyết định cho AI
 
Thật sự mà nói, thì chẳng có bước nào trong ba bước trên là quá khó để thực hiện. Tuy nhiên, đối với hầu hết mọi người, những việc đó cũng cần một chút cố gắng chứ không phải là điều tự nhiên. Để có thể đưa ra những quyết định chín chắn và có thể căn cứ, chúng ta cần phải rèn luyện cách suy nghĩ thấu đáo và khả năng tự kiểm soát bản thân. Và đây là lúc mối nguy tiềm ẩn từ AI ‘lộ mặt’: AI sẽ tự động “suy nghĩ” giùm rồi cung cấp câu trả lời cho chúng ta – không có ngữ cảnh, cũng chẳng có những lý lẽ cân nhắc. Tệ hơn, AI cướp đi cơ hội cho chúng ta rèn luyện các bước quan trọng trong quá trình đưa ra những quyết định có suy nghĩ thấu đáo và có căn cứ.
 
Hãy nghĩ về cách mọi người đối mặt với nhiều quyết định quan trọng hiện nay. Con người rất dễ bị ảnh hưởng bởi thành kiến, vì chúng ta thường có khuynh hướng tiết kiệm năng lượng tinh thần. Khi những quyết định có vẻ tốt và đáng tin cậy được đưa ra, chúng ta sẽ thấy thích và chấp nhận mà không cân nhắc kỹ lưỡng. Và con người là loài động vật xã hội, coi trọng cảm giác an toàn và sự chấp nhận của cộng đồng hơn là sự tự chủ cá nhân. Vậy nên chúng ta có thể sẵn lòng hy sinh một phần tự do cá nhân để được chấp nhận và an toàn trong cộng đồng của mình.
 
Khi thêm AI vào quá trình đưa ra quyết định, có thể tạo ra một vòng lặp phản hồi nguy hiểm: Dữ liệu mà AI sử dụng để hoạt động là thu thập được từ các hành vi và quyết định của con người, nhưng những thông tin này thường mang tính chất thiên vị phản ánh áp lực tuân thủ ý kiến chung thay vì sự khôn ngoan của lập luận phản biện. Nhưng vì mọi người thích sự thuận tiện, tiết kiệm thời gian và năng lượng của việc suy nghĩ, nên họ thường chấp nhận các quyết định không tốt từ AI để chuyển sang việc khác mà chẳng học hỏi được gì. Cuối cùng, cả con người và AI đều không trở nên khôn ngoan hơn.
 
Suy nghĩ chín chắn trong thời đại AI
 
Cần phải công nhận rằng AI có thể mang đến nhiều lợi ích cho xã hội, đặc biệt là trong các lĩnh vực như an ninh mạng, chăm sóc sức khỏe và tài chánh. Trong những lĩnh vực này, cần phải phân tích một lượng lớn dữ liệu phức tạp một cách đều đặn và nhanh chóng, và AI có thể rất hữu ích trong việc thực hiện nhiệm vụ này. Tuy nhiên, trong cuộc sống hàng ngày, có nhiều quyết định đơn giản mà chúng ta không cần phải sử dụng đến AI.
 
Nhưng cho dù chúng ta có mong muốn hay không, thì AI đã được sử dụng trong rất nhiều lĩnh vực và môi trường khác nhau, từ giải trí, du lịch, cho đến học hành, công việc, hoặc y tế và tài chánh. Người ta cũng đang nỗ lực nghiên cứu để phát triển các thế hệ AI mới có khả năng tự động hóa nhiều quyết định hàng ngày của con người. Và theo nghiên cứu mới, điều này là nguy hiểm.
 
Trong một thế giới mà suy nghĩ và tư duy của con người bị bủa vây bởi các thuật toán của mạng xã hội, nếu con người cho phép AI phát triển tinh vi đến mức có khả năng đưa ra mọi quyết định thay mình, tức là chúng ta đang tự đưa đầu vào thòng lọng. Chúng ta cần phải chống lại sự cám dỗ của AI và đòi lại quyền lợi và giành lại đặc quyền và trách nhiệm của con người: khả năng suy nghĩ và lựa chọn cho chính mình. Nếu có thể suy nghĩ và tự đưa ra quyết định, chúng ta sẽ cảm thấy tốt hơn và quan trọng là sẽ trở nên tốt hơn trong quá trình phát triển bản thân.

Cung Đô biên dịch
Nguồn: “The hidden risk of letting AI decide – losing the skills to choose for ourselves” được đăng trên trang TheConversation.com.
 

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
- Nam California: ICE bố ráp nông trại Camarillo, dân biểu tình phản đối, đòi ICE ra. Lựu đạn cay bắn vào dân. - California: Đại học Cal State L.A. cho các GS chuyển sang dạy trực tuyến để ngừa ICE vào trường bố ráp di dân - Nam Califgornia: Thị trưởng Perris (78% dân số Perris là gốc Latinh) yêu cầu cư dân đừng ra phố vì đặc vụ ICE đang bố ráp.
Dù chưa một lần đặt chân đến Phi Châu trong cả hai nhiệm kỳ Tổng thống, Donald Trump đã không ít lần khiến lục địa này “nóng mặt.” Ngay trong nhiệm kỳ đầu, ông từng khiến cả Phi Châu dậy sóng khi được cho là đã gọi Haiti và các quốc gia của lục địa này là “các nước thối tha” (shithole countries). Trước phản ứng gay gắt từ dư luận quốc tế, Trump đã chối là mình không có dùng cụm từ đó. Dù vậy, TNS Dick Durbin (Dân Chủ, Illinois), người có mặt trong buổi họp kín đó, khẳng định rằng Trump liên tục thốt ra “những lời lẽ đầy ác ý, bẩn thỉu và sặc mùi kỳ thị sắc tộc.”
Lịch sử bang giao Hoa Kỳ và Iran khởi đầu từ những năm 1950 và trải qua bao thăng trầm, nhưng với các cuộc không kích của Mỹ vào các cơ sở hạt nhân của Iran vào ngày 22/6/2025 là cao điểm của tình trạng xung đột. Một hoà ước cho mối thù không đội trời chung này của hai nước vẫn chưa có triển vọng đạt được mà vũ khí hạt nhân là trong các chủ đề tranh chấp chính.
Ngày 4 Tháng Bảy, 2025 — khi pháo hoa còn loé sáng trên bầu trời Mỹ, hàng chục triệu công dân lớn tuổi đồng loạt nhận một lá thư điện tử từ Sở An Sinh Xã Hội (SSA). Trong thư, SSA trích thông cáo báo chí tuyên bố: “Dự luật mới sẽ ‘xóa bỏ thuế thu nhập liên bang trên khoản trợ cấp An Sinh Xã Hội cho đa số người đang hưởng.’”(Trích theo The Washington Post, 4.7.2025) Thông tin lan nhanh khắp mạng xã hội, được không ít người chia sẻ như món quà mừng Độc Lập. Ngay trong tối hôm đó, tại sân vận động ở Iowa, Tổng Thống Donald Trump tiếp tục lặp lại: “Không còn thuế An Sinh Xã Hội cho những bậc cao niên tuyệt vời của chúng ta.”
Vào tháng 7 năm 1868, Tu chính án thứ Mười bốn đã được bổ túc vào Hiến pháp Hoa Kỳ. Tu chính án này bảo đảm quyền công dân Hoa kỳ cho tất cả trẻ em sinh ra trên lãnh thổ Hoa Kỳ, kể cả những người từng là nô lệ. Ngoại lệ duy nhất là con của các nhà ngoại giao. Vào ngày 20 tháng 1 năm 2025, Tổng thống Trump đã ký một sắc lệnh hành pháp nhằm chấm dứt quyền công dân theo nơi sinh đối với những trẻ em sinh ra từ cha mẹ là người di dân bất hợp pháp hoặc người ở Hoa kỳ với chiếu khán du lịch. Ngay sau khi sắc lệnh được ban hành, đã có nhiều vụ kiện chống lại sắc lệnh này. Kết quả là một tòa án liên bang Quận phán quyết rằng quyền công dân theo nơi sinh không thể bị chấm dứt cho đến khi Tòa án Tối cao Hoa Kỳ quyết định cho vấn đề này.
Trong một cuộc phỏng vấn dành cho nhật báo The New York Times, Mark Rutte, Tổng Thư ký NATO, đã lên tiếng cảnh báo về một viễn ảnh nghiêm trọng có thể đưa thế giới bước vào một thời kỳ xáo trộn chưa từng thấy kể từ sau Đệ Nhị Thế Chiến. Theo Rutte, trong trường hợp Bắc Kinh quyết định đánh chiếm Đài Loan, thì khả năng Tập Cận Bình sẽ liên lạc và phối hợp với Vladimir Putin để gây rối tại Âu Châu là rất cao
Sáu tổ chức y tế hàng đầu Hoa Kỳ vừa đệ đơn kiện Robert F. Kennedy Jr., Bộ trưởng Y Tế, cùng Bộ Y Tế & Dịch Vụ Nhân Sinh Liên Bang (H.H.S.), cáo buộc các quyết định hạn chế tiếp cận vaccine Covid là phi khoa học, gây hại cho công chúng, theo bản tin của tờ The New York Times. Đơn kiện nộp tại toà án liên bang miền tây Massachusetts, yêu cầu khôi phục vaccine Covid vào danh sách chích ngừa khuyến nghị cho trẻ em khoẻ mạnh và phụ nữ mang thai.
California là tiểu bang đang phản kháng mạnh mẽ những chính sách chống di dân của chính quyền liên bang. Trong lĩnh vực giáo dục, Tiểu Bang Vàng tiếp tục hỗ trợ cho các sinh viên thuộc các gia đình di dân chưa có giấy tờ. Vào cuối tháng 6, American Community Media tổ chức một cuộc họp báo toàn tiểu bang, trong đó Ủy Ban Hỗ Trợ Sinh Viên California (CSAC) tái khẳng định cam kết của California trong việc hỗ trợ sinh viên di dân.
Kể từ nhiệm kỳ đầu tiên, tổng thống Trump đã thường xuyên xung đột với California, thành trì của các chính sách tiến bộ về di dân, y tế toàn dân, bảo vệ môi trường. Với số lượng di dân đông đúc, luật tiểu bang bảo vệ di dân, California trở thành mục tiêu thường xuyên của phe bảo thủ. Tiểu Bang Vàng trở thành Dân Chủ kể từ những năm 1990, khi ảnh hưởng của đảng Cộng Hòa bị suy giảm do Dự Luật 187 năm 1994 của Thống Đốc Pete Wilson (Cộng Hòa), đưa ra nhằm hạn chế quyền tiếp cận giáo dục và chăm sóc sức khỏe của người nhập cư.
Đức Phật trả lời: “—Này Ác ma, mắt là của Ông, sắc là của Ông, thức xứ do mắt xúc chạm là của Ông. Và này Ác ma, chỗ nào không có mắt, không có sắc, không có thức xứ xúc chạm, thời chỗ ấy không có hành xứ của Ông, này Ác ma.” Và tương tự với tai, mũi, lưỡi, thân, ý... Như thế, thấy không một pháp nào là ta, là tôi, là của tôi, là của ta... thì là giải thoát. Tạm gọi là một cũng được, tạm gọi là vô lượng như biển cũng được. Như thế, không thấy có cái gì là ta hay người, thì lấy chỗ nào mà đau khổ nữa.
(WASHINGTON, ngày 9 tháng 7, Reuters) – Chính phủ Hoa Kỳ cho biết sẽ trừng phạt Francesca Albanese, phúc trình viên (special rapporteur) về tình hình nhân quyền tại Palestine của Hội Đồng Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc, sau khi bà nhiều lần chỉ trích chiến dịch quân sự của Israel tại Gaza.
(HOA KỲ, ngày 9 tháng 7, Reuters) – Trong khi Cơ Quan Điều Hành Khẩn Cấp Liên Bang (Federal Emergency Management Agency, FEMA) đang gấp rút điều động nhân lực và tiếp tế đến Texas để giúp người dân vượt qua thảm họa lũ lụt, Bộ trưởng Nội An Kristi Noem lại bất ngờ đòi giải thể cơ quan “hiện nay,” và tái thiết lại từ đầu.
Những cuộc cãi vã, đối đầu gần đây giữa Elon Musk và tổng thống Trump đang thu hút sự chú ý của truyền thông dư luận, góp phần làm doanh thu và lợi nhuận ròng của Tesla, hãng xe điện lớn nhất Hoa Kỳ, trở nên tồi tệ hơn.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.