NGUYỄN HỮU BÀI
(1863 - 1935)
Nguyễn Hữu Bài quê huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị. Xuất thân trong một gia đình theo đạo Công giáo lâu đời. Khi nhỏ, ông học nơi trường do tu sĩ Pháp giảng dạy.
Năm 1883, ông bắt đầu làm việc cho toà Khâm sứ Huế. Năm 1904, ông có chân trong tổ chức yêu nước Việt Nam Quang phục hội của cụ Phan Bội Châu. Năm 1908, thời vua Duy Tân, Nguyễn Hữu Bài lãnh chức Thượng thư Bộ công.
Năm 1912, Khâm sứ Pháp là Mahé đề nghị đào lăng vua Tự Đức để lấy vàng bạc châu báu. Các quan lại trong triều đều im lặng, chỉ có Nguyễn Hữu Bài nhất quyết phản đối. Dân chúng đương thời cảm kích, nên có câu truyền tụng:
“Phế vua không Khả, đào mả không Bài”.
Năm 1923, thời vua Khải Định, Nguyễn Hữu Bài được thăng chức Thái phó, tước Võ hiển điện Đại học sĩ đứng đầu nội các. Ngày 6-11-1925, vua Khải Định mất, Bảo Đại đang du học. Khâm sứ Pháp là Lefoi nói: “Theo thỏa ước ngày 6-11-1925, thì Khâm sứ chủ tọa hội đồng Thượng thư có quyền ra nghị định để thi hành các việc”. Nguyễn Hữu Bài từ tốn nhưng đáp cứng rắn: “Thỏa ước ngày 6-11-1925, dùng tạm trong khi vua Bảo Đại đi du học, chứ không phải là hiệp ước nhất định. Việt Nam là một nước quân chủ, vua mới có quyền ra chỉ dụ để thi hành luật pháp mà thôi. Nam triều có trách nhiệm về sự thi hành chánh lệnh, quan Khâm sứ đại diện nước Pháp có quyền kiểm soát công việc hành chánh, Nam triều lâm thời chủ tọa trong buổi hội thương, còn Viện Cơ mật đã có Viện trưởng đại thần là người chủ tọa Hội đồng Thượng thư lẽ gì để quan Khâm sứ?!”.
Ngày 25-11-1925, Toàn quyền Pháp đòi Phụ Chánh Viện ký thỏa ước giao cho Khâm sứ Pháp các quyền hạn của Vua, như chọn các vị Thượng thư và bổ nhiệm các quan lại từ Tri huyện trở lên; ông và Thượng thư Trần Đình Bá phản đối Pháp quyết liệt.
Năm 1925, Phan Bội Châu mới về nước, Toàn quyền Varenne hỏi vị Thượng thư: “Các đoàn thể người Nam, Bắc đương sôi nổi yêu cầu xin ân xá cho Phan Bội Châu. Vậy ý kiến Nam triều như thế nào?”. Nguyễn Hữu Bài đáp: “Phan Bội Châu là người Việt, ở hải ngoại cổ động chống Pháp, nay chính phủ Pháp đã tha không bắt tội ông ta nữa thì thôi, Nam triều có nói gì đâu?” Varenne hỏi tiếp: “Phan Bội Châu về Huế, Nam triều đối đãi thế nào?” Nguyễn Hữu Bài lại đáp: “Phan Bội Châu, nguyên đậu Cử nhân nay ông cứ giữ địa vị của ông như cũ, Nam triều đối đãi với ông ta cũng như các ông Cử nhân khác ở Huế vậy, có gì mà lo đâu?!”.
Sau đấy, ông giữ chức Thượng thư Bộ Lại. Năm 1933, vua Bảo Đại trực tiếp tham chính, 5 vị Thượng thư nội các cũ đều bị bãi chức cùng lúc, 5 Bộ Thượng thư ấy gồm có: Bộ Lại, Bộ Hình, Bộ Binh, Bộ Lễ và Bộ Công.
Ông về hưu, vua Bảo Đại phong ông là cố vấn nguyên lão, mỗi khi vào hầu vua khỏi phải lạy. Ngày 10-7-1935, ông đến dự lễ tấn phong giám mục Hồ Ngọc Cẩn. Năm 1935, ông bị cảm, vào bệnh viện ở Phủ Cam (Huế) và từ trần ở đấy ngày 28-7-1935.
Nhà thơ Hoài Nam Nguyễn Trọng Cẩn, đã làm bài thơ thất ngôn, ghi tên và chức vị của 5 Thượng thư bị bãi chức:
Năm cụ khi không rớt cái ình,
Đất bằng sấm dậy giữa thần kinh.
Bài không đeo nữa xin dâng lại(1)
Đàn chẳng ai nghe khéo dở hình(2)
Liệu thế không xong binh chẳng được(3)
Liêm đành chịu đói lễ làm thinh(4)
Công danh như thế là hưu hỷ
Đại sự xin nhường kẻ hậu sinh(5)
Cảm mộ: Thái phó Nguyễn Hữu Bài
Nguyễn Hữu Bài, luôn son sắt tâm!
Trung trinh giúp nước, thiết tha dân
Khó khăn triều chính, cùng lo lắng
Khi Pháp hăm he, chẳng ngại ngần!
_________
1 - Bài, Nguyễn Hữu Bài: Thượng thư Bộ Lại
2 - Đàn, Tôn Thất Đàn: Thượng thư Bộ Hình
3 - Liệu, Phạm Liệu: Thượng thư Bộ Binh
4 - Liêm, Võ Liêm: Thượng thư Bộ Lễ
5 - Đại, Vương Tứ Đại: Thượng thư Bộ Công!
Nguyễn Lộc Yên
Gửi ý kiến của bạn
Tại sao trong “toa tàu” vũ trụ đông chật cứng, đám hành khách phân tử, vi phân tử vẫn được tự do chạy tới chạy lui nhanh như chớp?
Tìm tòi, suy nghĩ mãi mới thấy lời giải đáp. Nó nằm trong cái hình thể tuyệt hảo của các vi phân tử, phân tử. Hình thể chứa đựng “bí mật” của Tạo Hóa ấy không bị giấu ở chỗ kín đáo, khó tìm. Nó được rải khắp một phòng triển lãm lớn rộng bằng cả bầu trời.
Nó là hình dạng của hầu hết các vì sao: Hình cầu.
Báo chí tự phong “cách mạng” của Cộng sản ở Việt Nam đã hiện nguyên hình là cái loa tuyên truyền cho đảng để phủ nhận quyền tự do ngôn luận và tự do báo chí của dân.
Việc này đã, một lần nữa, được chứng minh vào dịp kỷ niệm 96 năm của điều gọi là “ngày báo chí cách mạng Việt Nam” (21/6/-1925 – 21/6/2021). Ngày 21/6 được chọn để đánh dấu việc ông Hồ Chí Minh đã một mình thành lập và biên tập Báo Thanh niên - cơ quan của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh Niên - tại Quảng Châu (Trung Quốc) để truyền bá chủ nghĩa Mác - Lê-nin vào Việt Nam.
Sartre là con người hoài nghi muôn thuở nổi trôi giữa hai cực Hiên Hữu và Hư Vô- L'Être et Le Néant. Chủ thuyết Existentialisme của Jean Paul Sartre là hiện thân của nước Pháp và Châu Âu ở hậu bán thế kỷ thứ XX. Charles De Gaule có lý khi ông bảo Sartre là nước Pháp- "Sartre, c'est la France"./.
Chúng ta nên công nhận rằng "cuộc tranh luận về lạm phát" hiện nay như là những gì mà nó đang là: một dấu vết sai lầm được đặt ra bởi những người tìm cách cản trở những nỗ lực của chính quyền Biden để giải quyết một số vấn đề cơ bản nhất của Mỹ. Thành công đòi hỏi nhiều công chi. Cuối cùng, Hoa Kỳ cũng may mắn có được giới lãnh đạo kinh tế mà họ sẽ không chịu khuất phục trước nỗi sợ hãi.
Trước khi hạ cánh an toàn, Bộ Trưởng Quốc Phòng Phùng Quang Thanh đã không quên bầy tỏ sự quan ngại sâu sắc về cái mối tình hữu nghị (rất) mong manh giữa nước ta và nước bạn: “Tôi thấy lo lắng lắm, không biết tuyên truyền thế nào, chứ từ trẻ con đến người già có xu thế ghét Trung Quốc.”
Hôm nay tôi và quý vị là người được đón nhận ngày lễ quốc gia đầu tiên để ghi nhớ ngày Juneteenth. Chúng ta hãy cùng nhau đi vào lịch sử để ôn và tìm hiểu thêm về ngày này và hi vọng từ đó chúng ta sẽ có những bài học sẽ làm cho cuộc sống ta thêm phần ý nghĩa về tình người cũng như đạo đức.
Cuộc họp thượng đỉnh giữa hai tổng thống Biden và Putin được báo chí quốc tế quan tâm và tin tức về cuộc họp này được loan tải rộng rãi. Phần tóm lược sau dựa vào các bản tin và bình luận của các cơ quan truyên thông Anh, Pháp, Nga và Trung Quốc về cuộc họp này.
Một tiểu tiết khá thú vị được ghi nhận trong cuộc gặp gỡ này là TT Biden đã đến biệt thự Villa La Grande, nơi tổ chức cuộc họp sau Putin. Theo bản tin của VOA Anh ngữ, dù Putin đã đến khá đúng giờ, nhưng đây là sắp xếp chu đáo của các nhân viên Bạch Ốc nhằm ngừa sự tái diễn như TT Donald Trump đã bị Putin cho đợi đến 30 phút trong cuộc họp thượng đỉnh tại Helsinki vào năm 2018, dù trước đó Trump đã đến muộn khi đến họp với NATO hay yết kiến Nữ Hoàng Anh.
Nền âm nhạc Việt Nam đã mất đi những khuôn mặt tài hoa, nhân cách… nhưng, rất may đã gởi lại những ca khúc bất tử. Nhạc sĩ tài hoa của nhân loại Johann Sebastian Bach (1865-1750) cho rằng “Âm nhạc có thể giúp tinh thần rũ sạch mọi bụi trần của cuộc sống thường ngày” nên khi “đầu óc vẩn đục” hãy lắng nghe ca khúc của tác giả đã quý mến để rũ sạch bụi trần.
Tôi đã được đọc rất nhiều bài trong “Hoa Cỏ Bên Đường” trước khi chúng được chọn cho vào tuyển tập này. Mấy năm nay, cô Kiều Mỹ Duyên luôn dành cho Bút Tre hân hạnh đăng những bài viết ngắn của cô. Bài nào cũng được độc giả khen tặng, đặc biệt bài “Cho Nhau Thì Giờ” gây tác động sâu sắc đến người đọc.
Copyright © 2021 vietbao.com All rights reserved 