Hôm nay,  

Trang Sử Việt: Tô Hiến Thành

18/12/201300:00:00(Xem: 3426)
Tô Hiến Thành quê huyện Đan Phượng (Thăng Long), ông thông thạo văn võ, là một vị đại thần trung liệt. Năm 1138, vua Thần Tông mất, thái tử Thiên Tộ (1136-1175) tức Lý Anh Tông mới có 3 tuổi nối ngôi, Lê Thái hậu cầm quyền nhiếp chính, lại tư thông với Đỗ Anh Vũ, Anh Vũ lộng quyền. Các trung thần: Dương Tự Minh, Nguyễn Quốc, Vũ Đài, bàn mưu trừ khử, nhưng bị lộ, nên tất cả bị Đỗ Anh Vũ bắt giết. Nhờ có Tô Hiến Thành, Lý Công Tín... mới trừ được. Trong nước ông phò vua ổn định triều chính, bên ngoài, đem quân dẹp tất cả giặc giã.

Dẹp giặc: Năm 1140, Thân Lợi tự xưng là con trai Lý Nhân Tông, nổi loạn ở Thái Nguyên chống lại triều đình. Tô Hiến Thành đánh bắt chém đầu vào tháng 10 năm 1141, ông trình vua tha cho những người tham gia nổi loạn để ổn định lòng dân. Ngoài ra ông còn đánh tan giặc Ngưu Hống, đánh đuổi giặc Ai Lao, giữ yên bờ cõi phía tây tổ quốc. Tô Hiến Thành đã cùng vua Lý Anh Tông đi đánh dẹp quân xâm lược Chân Lạp, chinh phạt Chiêm Thành, mở mang bờ cõi về phía Nam, làm cho vị thế quốc gia Đại Việt dưới thời Lý Anh Tông trở nên lớn mạnh. Nhờ đấy, buộc nhà Tống phải công nhận Đại Việt là “An Nam quốc”vào năm 1164. Ông còn ra công trong việc tổ chức khai hoang lấn biển, thành lập các làng mạc mới, nơi các vùng ven biển ở các tỉnh Quảng Ninh và Thanh Hóa ngày nay. Ông tập luyện quân sĩ, kén chọn nhân tài giúp nước.

Năm 1175, vua Lý Anh Tông biết sức khỏe quá yếu, mà con lớn là Lý Long Xưởng hư hỏng, nên lập di chiếu Lý Long Trát hay Long Cán (3 tuổi) làm Thái tử sẽ nối ngôi là Lý Cao Tông và phong Tô Hiến Thành làm Thái phó Bình chương quốc trọng sự (Tể tướng), đồng thời ủy thác thái tử Long Cán. Nhưng bà Chiêu Linh Thái hậu muốn lập con bà là Long Xưởng, nên ban đêm, đem mấy rương vàng bạc đến để mua chuộc ông, ông từ chối.

Khi ông bị bệnh nặng, vua Lý Cao Tông và Đỗ thái hậu đến thăm, rồi hỏi ông tiến cử người thay thế, ông tiến cử Giám nghị đại phu Trần Trung Tá. Vua ngạc nhiên, hỏi: “Sao không tiến cử Vũ Tán Đường, là quan hầu hạ và săn sóc cho ông”. Ông thưa: “Nếu bệ hạ cần người hầu hạ thì thần xin tiến cử Vũ Tán Đường, nếu bệ hạ cần người giúp nước thì thần xin tiến cử Trần Trung Tá”.


Ông đúng là vị trung thần vì quốc gia dân tộc. Năm 1176, ông đưa Lý Cao Tông (1173-1210) lên ngôi lúc 3 tuổi, chưa phò tá được vua trẻ cho đến khi khôn lớn; tháng 6 năm 1179, ông mất. Điều đáng tiếc, triều đình sau đó đã không nghe theo lời ông; lại đề cử Thái phó phụ chính không phải là Trần Trung Tá, mà là bổ nhiệm Đỗ Yến Di. Lý Kính Tu làm đế sư (thầy của vua), vì vậy sau này Lý Cao Tông không được dạy bảo đầy đủ về chính sự, ham ăn chơi, đưa nhà Lý dần vào suy vong.

*- Thiết nghĩ: So sánh tài văn võ, giữa Tô Hiến Thành với Gia Cát Lượng (Khổng Minh, quân sư Lưu Bị của Tàu trong Tam quốc chí). Thành thật mà nói, Tô Hiến Thành về mưu trí, về công trạng văn võ, về công việc triều chính, đều hơn hẳn Khổng Minh. Vì Khổng Minh có nhiều khuyết điểm mà Tô Hiến Thành không có:

1- Khổng Minh thiếu kế sách cho Quan Công trấn thủ Kinh Châu, khi Kinh Châu bị mất, Tây Thục bị yếu ớt hẳn đi, rồi mất cả Thục.

2- Khổng Minh đem quân lục xuất Kỳ Sơn (6 lần đem quân đánh nhà Ngụy), biết bao tướng sĩ hy sinh và tốn biết bao ngân quỹ quốc gia?! Sau 6 lần xuất chinh, Tây Thục bị kiệt quệ và mất nước.

3- Khổng Minh phò con của Lưu Bị là Á Đẩu, đã khôn lớn, mà để mất Tây Thục, trong khi ấy Tô Hiến Thành phò hai ấu chúa nhà Lý của Đại Việt, là Lý Anh Tông và Lý Cao Tông lên ngôi khi mới 3 tuổi, mà ông lo lắng triều chính vẫn vững vàng...

Tác giả La Quán Trung dù có vẽ vời cho Khổng Minh, Khổng Minh vẫn còn nhiều khuyết điểm, với một vài dẫn chứng trên đủ đánh giá và so sánh Khổng Minh với Tô Hiến Thành ai hơn ai?!

Cảm mộ: Tô Hiến Thành

Song toàn văn võ, bậc hiền lương
Một dạ trung trinh giữ thổ cương
Lúc loạn, cầm binh yên xã tắc
Khi bình, tuyển sĩ giúp quân vương
Lơ là vàng bạc, là liêm chính
Trăn trối nước non, trối cát tường
Tha thiết lo lường, dân với nước
Nhọc nhằn tận tụy giúp quê hương


Nguyễn Lộc Yên

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trong bài viết “Thế thời không phải thế” đăng trên Việt Báo ngày 4 tháng 4 về sau 100 ngày hành xử của tổng thống Trump (*), tôi có dự đoán rằng bên Dân Chủ sẽ giữ thế im lặng nhiều hơn lên tiếng ồn ào chống những việc làm của ông Trump và đảng Cộng Hòa vì muốn ông Trump tự sa lầy dẫn đến hậu quả đảng Cộng Hòa sẽ bị mất ghế, mất chủ quyền đa số trong lưỡng viện quốc hội quốc gia. Cho đến nay gần sáu tháng tổng thống, ông Trump vẫn tiếp tục gây hấn với thế giới và một số lớn thành phần dân chúng Mỹ và đảng đối lập vẫn giữ sự im lặng, thỉnh thoảng vài người lên tiếng một cách yếu ớt, kiểu Tôn Tẩn đối phó với Bàng Quyên.
Ngày 12/6/2025, từ văn phòng làm việc tại gia của mình ở Washington DC, ký giả, xướng ngôn viên kỳ cựu gần 28 năm của ABC News, Terry Moran loan báo đơn giản: “Có lẽ các bạn đã biết, tôi không thuộc về nơi đó nữa. Tôi sẽ ở đây, tại nền tảng Substack này. Có rất nhiều việc mà tất cả chúng ta cần phải làm trong thời gian đất nước quá nhiều vết nứt. Tôi sẽ tiếp tục tường thuật, phỏng vấn, để gửi đến các bạn sự thật, với tư cách là một nhà báo độc lập. Tôi là một ký giả độc lập.” Từ hôm đó, Terry Moran chính thức bước ra khỏi “luật chơi” của truyền thông dòng chính. Và cũng ngay ngày hôm đó, Terry Moran là danh khoản xếp thứ hạng đầu tiên (#1) về số người theo dõi (follower), số “subscriber” trả phí theo tháng và năm.
Ngày 2/7/2025 Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump thông báo ngắn gọn trên mạng xã hội Truth rằng Việt-Mỹ đã thỏa thuận để Hoa Kỳ áp thuế 20% lên hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam và 40% trên hàng hóa trung chuyển qua Việt Nam; ngược lại Việt Nam đánh thuế 0% vào hàng hóa mua của Mỹ...
Ngài tự nhận trọn đời ngài chỉ là một nhà sư đơn giản, nhưng sóng gió tiền định đã đưa ngài vào ngôi vị Đức Đạt Lai Lạt Ma đời thứ 14 để gánh vác chức lãnh đạo cả đạo và đời cho dân tộc Tây Tạng từ khi ngài còn thơ ấu. Ngài từ những ngày mới lớn, miệt mài tu học theo lời Đức Phật dạy về hạnh từ bi và trí tuệ, nhưng từ khi chưa đủ tuổi thành niên đã chứng kiến khắp trời khói lửa chinh chiến để tới lúc phải đào thoát, vượt nhiều rặng núi Hy Mã Lạp Sơn để xin tỵ nạn tại Ấn Độ.
Zohran Mamdani tuyên bố tranh cử thị trưởng New York vào tháng 10/2024. Khi đó, phần lớn New York vẫn không biết đến vị lập pháp tiểu bang 33 tuổi này là ai. Ngày 1/7/2025, Zohran Mamdani chính thức đánh bại cựu Thống đốc Andrew Cuomo, chiến thắng vòng bầu cử sơ bộ cuộc tranh cử thị trưởng New York vào tháng 11/2025.
Tồn tại qua hơn hai thế kỷ, Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ chưa bao giờ là một cánh cửa vô tri. Mỗi nhiệm kỳ Tòa để lại một dấu ấn ảnh hưởng đến đời sống người dân. Có nhiệm kỳ, Roe v. Wade1 mất hiệu lực, tòa cắt quyền phá thai khỏi tay người phụ nữ, coi như món nợ trả về từng tiểu bang, tự lo tự liệu. Có nhiệm kỳ, cánh cửa Affirmative Action2 sập lại, đám trẻ da màu nghèo khỏi cơ hội cầu tiến. Có nhiệm kỳ, Tòa thả lỏng súng đạn, cãi vã sân trường cũng đủ gây đổ máu3. Nhưng cũng đã có những nhiệm kỳ Tòa đứng thẳng lưng, bảo vệ người dân buộc Bạch Ốc Nixon phơi ra hồ sơ mật với Pentagon Papers
Nelson Mandela (1918-2013), quán quân Giải Nobel Hòa Bình năm 1993, nhà hoạt động chống chế độ phân biệt chủng tộc bị tù 27 năm, và là vị tổng thống người da đen đầu tiên được bầu trong cuộc bầu cử dân chủ đầu tiên của nước Nam Phi vào năm 1994, đã từng nói rằng, “Giáo dục là vũ khí có sức mạnh nhất mà bạn có thể sử dụng để thay đổi thế giới.” Hơn ai hết, Nelson Mandela là người không những hiểu rõ giá trị thực sự của nền giáo dục mà còn áp dụng kiến thức đó trong việc làm thay đổi đất nước và dân tộc Nam Phi của ông. Ông đã dẫn dắt Nam Phi từ một quốc gia ngập chìm trong bóng tối của thù hận, phân hóa và lạc hậu để vươn mình lên trong ánh sáng của đoàn kết, hòa bình và phát triển.
Hoa Kỳ đã tấn công Iran. Chỉ vài ngày sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump gợi ý rằng có thể trì hoãn bất kỳ hành động quân sự nào của Mỹ trong nhiều tuần, ông tuyên bố vào ngày 21/6 rằng máy bay Mỹ đã tấn công ba địa điểm hạt nhân của Iran, bao gồm cả cơ sở bị chôn sâu ở Fordow. Các quan chức Iran xác nhận rằng các cuộc không kích đã diễn ra. Mặc dù ông Trump khẳng định rằng các địa điểm này đã bị "xóa sổ", nhưng vẫn chưa rõ các cuộc tấn công đã gây ra thiệt hại gì.
Jena, Louisiana – một thị trấn 4.000 dân lọt thỏm giữa rừng thông – nơi bảng hiệu đầu làng ca ngợi đội bóng nữ vô địch của bang, nhưng cách đó chỉ ba dặm, sau hàng rào kẽm gai và lời Kinh Thánh treo lủng lẳng, là Trại Giam ICE đồ sộ - do GEO Group điều hành. Nơi đây hiện giam giữ hơn 1000 người – phần lớn chưa từng bị kết tội hình sự, nhiều người chỉ là dân đang xin tị nạn hợp pháp, số còn lại chưa kịp hiểu vì sao mình bị bắt...
Tại sao Trump lại vội vàng ban hành hàng loạt sắc lệnh hành pháp và chính sách mới như vậy?AI: Có hai lý do.Đầu tiên, tổng thống vội vàng vì nếu có bất kỳ điều gì sai trái xảy ra vào đầu nhiệm kỳ, ông có thể đổ lỗi cho chính quyền trước và nhà nước (những người làm việc cho ông). Nếu để lâu, những điều sai trái sẽ là trách nhiệm của ông, và Trump không thích chịu trách nhiệm.Thứ hai, ông biết trong hai năm nữa, đảng Cộng hòa sẽ mất quyền kiểm soát Hạ viện trong cuộc bầu cử quốc hội và ông sẽ trở thành què quặt. Ông cần phải hoàn thành mọi việc ngay bây giờ. Ông muốn tập trung vào các doanh nghiệp của mình trong hai năm cuối nhiệm kỳ tổng thống,
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.