Hôm nay,  

Trang Sử Việt: Lê Đại Hành

03/09/201300:00:00(Xem: 6873)
(Lời tâm tình: "Sử Việt" chỉ khái quát các Nhân vật lịch sử, không đi sâu từng chi tiết của Nhân vật. Cuối mỗi bài viết, phần "Thiết nghĩ" nếu có chỉ là góp ý của tác giả, không ngoài mục đích làm sáng tỏ thêm về nội dung của đề tài đã biên soạn. "Sử Việt" đăng vào ngày thứ Ba 'Tuesday' mỗi tuần).

LÊ ĐẠI HÀNH HOÀNG ĐẾ: LÊ HOÀN (941 - 1005)

Lê Hoàn mồ côi từ bé, nhà nghèo, quê tỉnh Hà Nam, ông theo Nam Việt vương Đinh Liễn đi đánh dẹp khắp nơi. Đinh Bộ Lĩnh thấy Lê Hoàn có tài, nên cho chỉ huy 2.000 quân, sau khi thống nhất đất nước, được phong chức Thập Đạo tướng quân, Điện Tiền Đô chỉ huy sứ (chỉ huy cả cẩm vệ và quân đội).

Năm 980, nhà Tống thấy Đại Cồ Việt triều chính rối ren, cử binh xâm lược. Thái hậu Dương Vân Nga và tướng sĩ tôn Lê Hoàn lên ngôi. Lê Hoàn xưng Lê Đại Hành Hoàng đế. Tháng 3 năm 981 (Tân tỵ), vua Tống sai Hầu Nhân Bảo đem bộ binh đến Lạng Sơn, Lưu Trừng đem thủy quân đến Bạch Đằng giang, xâm lăng nước ta cả hai mặt thủy bộ. Lê Đại Hành bàn bạc việc ra binh phá giặc, Pháp Thuận thiền sư, dâng kế bằng 4 câu thơ "Vận Nước". Vạn Hạnh thiền sư nói: "Giặc từ xa đến, không thông thạo địa hình địa vật. Nếu quân ta quyết chiến, phục kích chận đánh giặc, thì 3 đến 7 ngày sẽ đuổi giặc ra khỏi nước".

Lê Đại Hành cho phục binh tại Chi Lăng (Lạng Sơn), giả thua, quân Tống đuổi theo đến chỗ hiểm, phục binh đổ ra tiêu diệt quá nửa quân Tống, giết được Hầu Nhân Bảo. Lưu Trừng lo sợ, rút quân về Tàu. Lê Đại Hành, sau khi thắng trận không muốn nhân dân tang tóc, nên sai sứ qua Tống trả lại hai tướng Tống bị bắt làm tù binh là: Triệu Phụng Huấn và Quách Quân Biện để cầu hòa, nhà Tống ưng thuận không gây chinh chiến nữa.

Lúc Lê Đại Hành lên ngôi, có sai Từ Mục làm sứ giả đem thông điệp qua Chiêm Thành. Vua Chiêm bắt sứ đem giam, nên khi phá Tống xong, Lê Đại Hành cử binh phạt Chiêm. Chiếm đất kinh đô của Chiêm, vua Chiêm xin thần phục, Lê Đại Hành rút quân về, hàng năm Chiêm Thành phải sang triều cống.

Lê Đại Hành là một vị vua rất giỏi về thao lược, mà việc trị quốc cũng khoan dung, anh minh. Vua quan tâm đến sức dân và chính sự trong nước, canh cải nghề nông, củng cố việc biên phòng, quy định pháp lệnh. Tập luyện quân ngũ... khéo léo việc bang giao, giữ thể diện cho quốc gia không bị nước lớn chèn ép, nước nhỏ tuân phục, dân giàu nước mạnh.

Năm 984, vua cho đúc tiền Thiên Phúc, để tiện trao đổi hàng hóa, dựng điện Bách Bảo Thiên tuế trong thành Hoa lư.

Năm 1005, Lê Đại Hành mất, thọ 64 tuổi, làm vua 24 năm.

*- Thiết nghĩ: Các nho gia thời xưa cho là có sai trái trong việc Lê Hoàn cướp ngôi nhà Đinh và lấy Hoàng hậu của tiền triều. Nhưng có người lại nghĩ rằng: Lê Hoàn đã bước ra nhận lãnh trách nhiệm với quốc dân và lịch sử, việc phải đến đã đến, đó là một nhu cầu của thời thế. Dương Thái hậu đã khoác hoàng bào cho Lê Hoàn, trước sự hoan hô nhiệt liệt của đông đảo triều thần và quân dân. Sau đó Lê Hoàn đã mang quân ra đọ tài, thử sức với quân xâm lược nhà Tống, lập nên một triều đại được Bắc phương kính nể, được quốc dân hoan nghênh. Chính việc chiến thắng hết sức vẻ vang này đã gỡ cho Lê Hoàn về cái tội cướp ngôi, lấy Hậu.

Việc Lê Hoàn cướp ngôi, lấy hậu của tiền triều. Nếu ông và Dương hậu là người đã âm mưu ám sát vua Đinh, chứ không phải Đỗ Thích là thủ phạm, thì rất đáng trách. Nếu không, thì ngày nay phải thấy rằng: Trên bình diện quốc gia, chính quyền không thể ở trong tay một người tuổi còn non nớt, chưa đủ khả năng lèo lái quốc gia. Mà ai có thể lèo lái quốc gia, thì cứ việc ra lãnh đạo việc nước, nếu đủ tài đủ sức. Vai trò nguyên thủ một quốc gia, chẳng là địa vị độc quyền của một dòng họ nào. Như vậy, cái án cướp ngôi, lấy Hậu, không đáng để quốc dân đương thời hay hậu thế thắc mắc, Dương hậu có mắt tinh đời, biết quyền biến trong lúc quốc gia bên trong nghiêng ngửa, bên ngoài giặc đang rình rập xâm lăng. Họ đã đưa nước nhà qua cơn nguy khốn, đáng khen!.

Cảm mộ: Lê Đại Hành

Lên ngôi giữa lúc cảnh đao binh
Phương Bắc rập rình gây chiến chinh
Đánh Tống, Tống thua, nao núng rút
Phạt Chiêm, Chiêm sợ, hãi hùng kinh
Trong ngoài chấn chỉnh dân no ấm
Trên dưới sửa sang nước thái bình
Lấp biển vá trời, công rạng rỡ
Nhân dân yên ổn, nước quang vinh

Nguyễn Lộc Yên

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trong bài viết “Thế thời không phải thế” đăng trên Việt Báo ngày 4 tháng 4 về sau 100 ngày hành xử của tổng thống Trump (*), tôi có dự đoán rằng bên Dân Chủ sẽ giữ thế im lặng nhiều hơn lên tiếng ồn ào chống những việc làm của ông Trump và đảng Cộng Hòa vì muốn ông Trump tự sa lầy dẫn đến hậu quả đảng Cộng Hòa sẽ bị mất ghế, mất chủ quyền đa số trong lưỡng viện quốc hội quốc gia. Cho đến nay gần sáu tháng tổng thống, ông Trump vẫn tiếp tục gây hấn với thế giới và một số lớn thành phần dân chúng Mỹ và đảng đối lập vẫn giữ sự im lặng, thỉnh thoảng vài người lên tiếng một cách yếu ớt, kiểu Tôn Tẩn đối phó với Bàng Quyên.
Ngày 12/6/2025, từ văn phòng làm việc tại gia của mình ở Washington DC, ký giả, xướng ngôn viên kỳ cựu gần 28 năm của ABC News, Terry Moran loan báo đơn giản: “Có lẽ các bạn đã biết, tôi không thuộc về nơi đó nữa. Tôi sẽ ở đây, tại nền tảng Substack này. Có rất nhiều việc mà tất cả chúng ta cần phải làm trong thời gian đất nước quá nhiều vết nứt. Tôi sẽ tiếp tục tường thuật, phỏng vấn, để gửi đến các bạn sự thật, với tư cách là một nhà báo độc lập. Tôi là một ký giả độc lập.” Từ hôm đó, Terry Moran chính thức bước ra khỏi “luật chơi” của truyền thông dòng chính. Và cũng ngay ngày hôm đó, Terry Moran là danh khoản xếp thứ hạng đầu tiên (#1) về số người theo dõi (follower), số “subscriber” trả phí theo tháng và năm.
Ngày 2/7/2025 Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump thông báo ngắn gọn trên mạng xã hội Truth rằng Việt-Mỹ đã thỏa thuận để Hoa Kỳ áp thuế 20% lên hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam và 40% trên hàng hóa trung chuyển qua Việt Nam; ngược lại Việt Nam đánh thuế 0% vào hàng hóa mua của Mỹ...
Ngài tự nhận trọn đời ngài chỉ là một nhà sư đơn giản, nhưng sóng gió tiền định đã đưa ngài vào ngôi vị Đức Đạt Lai Lạt Ma đời thứ 14 để gánh vác chức lãnh đạo cả đạo và đời cho dân tộc Tây Tạng từ khi ngài còn thơ ấu. Ngài từ những ngày mới lớn, miệt mài tu học theo lời Đức Phật dạy về hạnh từ bi và trí tuệ, nhưng từ khi chưa đủ tuổi thành niên đã chứng kiến khắp trời khói lửa chinh chiến để tới lúc phải đào thoát, vượt nhiều rặng núi Hy Mã Lạp Sơn để xin tỵ nạn tại Ấn Độ.
Zohran Mamdani tuyên bố tranh cử thị trưởng New York vào tháng 10/2024. Khi đó, phần lớn New York vẫn không biết đến vị lập pháp tiểu bang 33 tuổi này là ai. Ngày 1/7/2025, Zohran Mamdani chính thức đánh bại cựu Thống đốc Andrew Cuomo, chiến thắng vòng bầu cử sơ bộ cuộc tranh cử thị trưởng New York vào tháng 11/2025.
Tồn tại qua hơn hai thế kỷ, Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ chưa bao giờ là một cánh cửa vô tri. Mỗi nhiệm kỳ Tòa để lại một dấu ấn ảnh hưởng đến đời sống người dân. Có nhiệm kỳ, Roe v. Wade1 mất hiệu lực, tòa cắt quyền phá thai khỏi tay người phụ nữ, coi như món nợ trả về từng tiểu bang, tự lo tự liệu. Có nhiệm kỳ, cánh cửa Affirmative Action2 sập lại, đám trẻ da màu nghèo khỏi cơ hội cầu tiến. Có nhiệm kỳ, Tòa thả lỏng súng đạn, cãi vã sân trường cũng đủ gây đổ máu3. Nhưng cũng đã có những nhiệm kỳ Tòa đứng thẳng lưng, bảo vệ người dân buộc Bạch Ốc Nixon phơi ra hồ sơ mật với Pentagon Papers
Nelson Mandela (1918-2013), quán quân Giải Nobel Hòa Bình năm 1993, nhà hoạt động chống chế độ phân biệt chủng tộc bị tù 27 năm, và là vị tổng thống người da đen đầu tiên được bầu trong cuộc bầu cử dân chủ đầu tiên của nước Nam Phi vào năm 1994, đã từng nói rằng, “Giáo dục là vũ khí có sức mạnh nhất mà bạn có thể sử dụng để thay đổi thế giới.” Hơn ai hết, Nelson Mandela là người không những hiểu rõ giá trị thực sự của nền giáo dục mà còn áp dụng kiến thức đó trong việc làm thay đổi đất nước và dân tộc Nam Phi của ông. Ông đã dẫn dắt Nam Phi từ một quốc gia ngập chìm trong bóng tối của thù hận, phân hóa và lạc hậu để vươn mình lên trong ánh sáng của đoàn kết, hòa bình và phát triển.
Hoa Kỳ đã tấn công Iran. Chỉ vài ngày sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump gợi ý rằng có thể trì hoãn bất kỳ hành động quân sự nào của Mỹ trong nhiều tuần, ông tuyên bố vào ngày 21/6 rằng máy bay Mỹ đã tấn công ba địa điểm hạt nhân của Iran, bao gồm cả cơ sở bị chôn sâu ở Fordow. Các quan chức Iran xác nhận rằng các cuộc không kích đã diễn ra. Mặc dù ông Trump khẳng định rằng các địa điểm này đã bị "xóa sổ", nhưng vẫn chưa rõ các cuộc tấn công đã gây ra thiệt hại gì.
Jena, Louisiana – một thị trấn 4.000 dân lọt thỏm giữa rừng thông – nơi bảng hiệu đầu làng ca ngợi đội bóng nữ vô địch của bang, nhưng cách đó chỉ ba dặm, sau hàng rào kẽm gai và lời Kinh Thánh treo lủng lẳng, là Trại Giam ICE đồ sộ - do GEO Group điều hành. Nơi đây hiện giam giữ hơn 1000 người – phần lớn chưa từng bị kết tội hình sự, nhiều người chỉ là dân đang xin tị nạn hợp pháp, số còn lại chưa kịp hiểu vì sao mình bị bắt...
Tại sao Trump lại vội vàng ban hành hàng loạt sắc lệnh hành pháp và chính sách mới như vậy?AI: Có hai lý do.Đầu tiên, tổng thống vội vàng vì nếu có bất kỳ điều gì sai trái xảy ra vào đầu nhiệm kỳ, ông có thể đổ lỗi cho chính quyền trước và nhà nước (những người làm việc cho ông). Nếu để lâu, những điều sai trái sẽ là trách nhiệm của ông, và Trump không thích chịu trách nhiệm.Thứ hai, ông biết trong hai năm nữa, đảng Cộng hòa sẽ mất quyền kiểm soát Hạ viện trong cuộc bầu cử quốc hội và ông sẽ trở thành què quặt. Ông cần phải hoàn thành mọi việc ngay bây giờ. Ông muốn tập trung vào các doanh nghiệp của mình trong hai năm cuối nhiệm kỳ tổng thống,
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.