Tưởng cũng nên nhắc lại, vụ án Kestutis Zadvydas, được luật sư của ông diển đạt là vụ án của người dân không có quốc gia. Zadvydas là con của gia đình Lithuanian được sanh ra trong một trại tị nạn, thuộc vùng chiếm đóng của Hoa kỳ tại Đức Quốc năm 1948. Zadvydas đến Hoa Kỳ năm 1956 và sống lang bạt cả đời làm kẻ đào tẩu hay bị nằm trong các nha giam. Sau vụ án "cocaine" Zadvydas bị giam 2 năm, ngay sau khi được thả thì có lịnh bị "deport" trục xuất về Đức (1994). Nhưng cả hai quốc gia Đức và Lithuania đều từ chối Zadvydas là công dân của họ. Do đó Zadvydas phải ở lại Hoa Kỳ ở trong nhiều nhà tù khác nhau cho đến năm 1998 thì "Federal District Judge" ra lệnh trả tự do cho Zadvydas.
Vào năm 1999, tại New Orleans 5th District Court đã chống án vì cho rằng hoàn cảnh Zadvydas hợp lệ tương tự như những người di dân bất hợp pháp bị bắt giam tại biên giới, là Zadvydas có quyền la toáng lên là anh bị chánh quyền vụ lợi trong việc đưa ngừơi ra vào Hoa Kỳ.
Hiện Zadvydas đang tự do.
Vài con số cần biết về các tù hình sự tại Hoa Kỳ: $75 một ngày để giữ một người tù nhân của INS. Việt Nam và Hoa Kỳ không có hiệp ước trả người với Hoa Kỳ - "No Repatriation Agreement with the United States" Do đó CSVN không nhận tù hình sự người Việt phạm pháp tại Hoa Kỳ. Tội phạm đang bị giam tại các nhà tù INS có khoảng 1,100 gốc Việt, Cambodia và Lào trong số 2,700 tội nhân phải bị tống xuất ra khỏi Hoa Kỳ (Washington Post Staff Writer on Wednesday, February 21, 2001; Page A03). Tội hình sự mà những người chưa có quốc tịch Hoa Kỳ vi phạm gồm có: những tội bình thường như ký ngân phiếu không bảo chứng, đánh nhau hay xô đẩy nhau gây tai nạn cho người khác cho đến ngộ sát, cố sát, buôn lậu ...
Để biết thêm chi tiết về thông báo Detained Aliens Requesting Release Under Zadvydas v. Davis xin gọi điện thoại cho ông David J. Venturella số (202) 305-2734 địa chỉ U.S. Department of Justice, Immigration and Naturalization Service, Headquarters, Post-Order Detention Unit, 801 I Street N.W., Suite 900, Washington DC 20536. Lưu ý số do INS thông báo là (202) 514-1970 không phải là số trực tiếp của văn phòng ông Venturella.
(Võ Thành Nhân )