Hôm nay,  

Dốc Mê: Khủng Hoảng Tài Chánh

10/10/200800:00:00(Xem: 10447)

 

Nguyễn Xuân Nghĩa

Vì sao Hoa Kỳ tuột dốc vào chốn mê sảng"Khi thị trường chứng khoán trôi vào vùng mê sảng như trong 10 ngày qua (bảy ngày kinh doanh dài như một thế kỷ), mọi tính toán đều có thể trật vuột. Nhưng, từ đáy vực mà nhìn lên, may ra ra  sẽ thấy ra một sự tình khác.Trong thời chiến - Hoa Kỳ vẫn còn hai chiến trường ngùn ngụt lửa tại Iraq và Afghanistan - hiện tượng tiền rẻ khiến mọi người tinh toán rủi ro theo lối cực kỳ rủi ro. Tiền rẻ nhờ lãi suất hạ và nhờ đầu tư từ khác xứ khác chảy vào như nước (hai tỷ một ngày kinh doanh) khiến ai cũng nghĩ đến cách kiếm lời cao hơn. Vì vậy, mọi người đều dần dần trút tiền vào các dự án có rủi ro cao hơn. Trong loại dự án rủi ro, có loại tín dụng thứ cấp subprime của những người thiếu tiêu chuẩn đi vay. Thời thịnh đạt, loại tín dụng rủi ro ấy vẫn là khí cụ đầu tư kiếm ra lời nên được lồng vào  trong các kén nợ đem bán để lấy tiền mua tiếp và bán tiếp. Khối nợ thứ cấp ấy trị giả khoảng 540-550 tỷ Mỹ kim. So với tổng sản lượng khoảng 14 ngàn tỷ thì cũng không nhiều, dưới 4% của GDP. Có mức rủi ro thấp hơn sub-prime một chút, nhưng vẫn rủi ro, là loại nợ gọi là Alt-A, với số dư nợ hiện nay khoảng hơn 700 tỷ. Tổng cộng, sau giai đoạn hồ hởi sảng và trái bóng gia cư rồi tín dụng cùng bể mà có bị mất sạch cả hai khối nợ bất trắc ấy, Hoa Kỳ chỉ mất chừng 1.300 tỷ Mỹ kim là tối đa. Bằng 9,2% tổng sản lượng toàn quốc trong cả năm.Đầu năm 2000, trái bóng cổ phiếu cao kỹ (hi-tech, niêm yết trên thị trường Nasdaq) cũng đã bề, kéo theo nạn sụt giá chứng khoán và gây ra suy trầm kinh tế cho năm sau. Vụ bể bóng ấy khiến thị trường chứng khoán đã mất tám ngàn tỷ đô la trên có vài tháng (tương đương với khoảng 80% GDP, và tính theo ngày nay thì ở khoảng 11.200 tỷ đô la). Trong có vài tháng!Nhưng thời đó, kể cả sau vụ khủng bố 9-11 rồi chiến dịch Afghanistan, vụ Enron, v.v... có ai nói đến "Tổng khủng hoảng" không" Lần này, giới chính trị đã nói đến Tổng khủng hoảng từ năm.... 2004, từ cuộc bầu cử trước. Rồi trong suốt 18 tháng vừa qua của cuộc bầu cử này. Kết cuộc, vì sợ mất 550 tỷ tín dụng subprime hay 700 tỷ cấp cứu tài chánh (tạm gọi là "kế hoạch Paulson), người ta mất khoảng 600 tỷ mỗi ngày trong bảy ngày kinh doanh của thị trường chứng khoán!Trong khi ấy, số nợ subprime thực sự bị mất vẫn chưa lên tới 60 tỷ và loại nợ kế tiếp về rủi ro là Alt-A cũng chỉ mất chừng 40 tỷ. Nếu có kể thêm những khoản nợ khó đòi và có thể cũng sẽ mất của loại thứ cấp và Alt-A thì cũng chỉ có khoảng 130 tỷ Mỹ kim, chưa bằng 1% của tổng sản lượng GDP! Vì vậy, sự hốt hoảng đã gây khủng hoảng và có nói gì vào lúc này thì cũng chỉ là nói trong hư vô. "Có người rủ nhân loại đi thăm địa ngục, mà không ai trả lời!" Chỉ vì mọi người đều nghĩ rằng mình đang trôi vào đó, nên tất nhiên sẽ trôi vào đó.Bây giờ, ta mới nhìn ngược lên để tìm hiểu vì sao và làm sao có thể ngoi lên khỏi bờ vực.Khi thị trường gia cư, hay cả chứng khoán, mà bị bể sau một giai đoạn hồ hởi sảng, thì kinh tế có thể bị suy trầm, trung bình khoảng một năm, dài lắm là hai năm (như vụ suy trầm sau thời Jimmy Carter, từ tháng Giêng đến tháng Bảy 1980 rồi từ tháng  Bảy 1981 tới tháng 11 năm 1982, tổng cộng là hai năm). Những tế bào ung thối hay thừa thãi của một cơ thể bị nhiễm độc sẽ được gột sạch trong giai đoạn điều chỉnh - giai đoạn uống thuốc xổ để trục độc. Lần này có khác.Các khoản nợ gia cư đều là tờ giấy có ngôi nhà lù lù nơi đó làm vật đảm bảo nên có vẻ an toàn hơn cổ phiếu, là tờ giấy ảo. Nhà tài trợ gia cư còn có thể bán khoàn nợ ấy đi để lấy tiền tài trợ tiếp và được chính quyền khuyến khích như vậy hầu giúp dân nghèo có cơ hội mua nhà. Mỗi vòng quay của giấy nợ lại sinh ra lời và đẻ ra nợ mới, để đạt thêm mối lời mới - với rủi ro hơn. Từ thị trường tài trợ gia cư, các kén nợ ấy trở thành chứng phiếu cho thị trường đầu tư tài chánh, cho các ngân hàng đầu tư, các quỹ đầu tư đối xung (hedge funds) của Hoa Kỳ vả cả thế giới. Trung Quốc cũng châm vào hai công ty Fannie Mae và Freddie Mac khoảng 400 tỷ trong trò chơi kiếm lời đó. Điều ít ai nghĩ ra trong cơn hồ hởi sảng là mức lời sẽ thụ hẹp dần khi có quá nhiều người tham gia trò chơi đuổi bắt bong bóng, trong khi mức độ hiểm tai, rủi ro, thì gia tăng gấp bội. Mà các "trọng tài" đứng ngoài tính điểm, là các công ty lượng giá trái phiếu (thẩm định giá trị của giấy nợ so với rủi ro) như S&P, Moody's hay Fitch, cũng hồ hởi không kém những kẻ trong cuộc. Và chính quyền thì còn tệ hơn vậy vì yếu tố chính trị "phải đạo". Ai dám nói thẳng là đừng lấy rủi ro vay mượn quá sức hoàn trái của mình" Ngoại lệ duy nhất là... Thống đốc Sarah Palin trong cuộc tranh luận với Nghị sĩ Joe Biden. Nhưng khi ấy đã trễ, và chẳng còn ai muốn nghe nữa. Vì mọi người đều hốt hoảng và tìm cách đổ lỗi cho ai khác, nào là tài phiệt Wall Street, nào là chính khách gian manh ăn tiền của bọn bất lương bất cẩn để ngó qua chỗ khác, v.v...Kết cuộc thì trái phiếu gia cư, vốn là loại an toàn vì còn có ngôi nhà ở nơi đó làm vật đảm bảo, đã hết an toàn. Tín dụng thứ cấp sụp đổ đã kéo theo mọi loại nợ khác và gây ra ách tắc tín dụng khiến nhiều cơ sở tài chánh sụp đổ hàng loạt. Khủng hoảng gia cư đẩy lên khủng hoảng thứ cấp, gây ra khủng khoảng tài chánh và bóp nghẹt sinh hoạt kinh tế ở bên dưới! Sau Bear Sterns tới Lehman Brothers, Merrill Lynsh và Washington Mutual, v.v... Tội ác của Wall Street đã thành tội nghiệp cho cả nền kinh tế.Kế hoạch cấp cứu của Tổng trưởng Paulson (cứ nói 700 tỷ cho gọn) có hy vọng tháo gỡ ách tắc tín dụng bằng cách bơm thêm thanh khoản cho hệ thống ngân hàng và cả nền kinh tế. Nhưng ách tắc chính trị trong mùa bầu cử và khủng hoảng lãnh đạo vào cuối trào của Bush đã hoàn tất nhiệm vụ mê sảng còn lại: làm mất niềm tin vào kế hoạch cấp cứu trước khi kế hoạch này đi vào thực tế. Việc cấp cứu không thể hoàn thành một sớm một chiều, nhưng không còn ai nghĩ đến điều ấy nữa. Trước khi tiền bạc được tung ra để mua lại  các khoản nợ bất trắc và bơm thêm thanh khoản cho kinh tế thì sự hốt hoảng đã gieo thêm tai họa và kéo theo sự sụp dổ dây chuyển của những ngành nghề không liên hệ gì tới đầu cơ hay đầu tư tài chánh. Chúng ta đang chứng kiến một cuộc chạy đua giữa lính cứu hoả và đám cháy, với nhiều người lo sợ đến độ quăng lửa trên nóc nhà của chính mình.  Hoa Kỳ, hay đội lính cứu hỏa của quốc gia, Ngân khố và Ngân hàng Trung ương có đủ khí cụ và cả tiền bạc, hay nước chữa lửa. Nhưng, hoảng loạn càng lan thì sẽ càng tốn nước. Và kinh tế sẽ càng bị suy trầm lâu hơn, nặng hơn. Khối lượng nước chữa lửa cần thiết cũng không là miễn phí, cứ in giấy bạc là xong, nó sẽ gây di hại cho sinh hoạt kinh tế của những năm tới vì đè nặng trên gánh quốc trái và nâng cao lãi suất trái phiếu.Trong vụ Tổng khủng hoảng 1929-1933, tổng sản lượng Mỹ mất toi 50% trong có ba năm, với tỷ lệ thất nghiệp kéo dài đằng đẵng trên đỉnh cao 25%, và số nhà bị tịch biên chiếm phân nửa tổng số các ngôi nhà được tài trợ. Chúng ta chưa đi tới tình trạng kinh hãi ấy. Nhưng các chính khách thì chỉ nói đến viễn ảnh u ám này. Và Nghị sĩ Barack Oabma là người thắng lớn trong cơn hốt hoảng! Điều mà ít ai thấy ra: ông càng dẫn trước đối thủ McCain thì thị trường chứng khoán càng rớt mạnh. Phải chăng thị trường đã bàng hoàng tiêu hoá một kết luận bi thảm khác. Rằng Obama sẽ đắc cử! Bi thảm vì phương thuốc kinh tế của ông - tăng chi cho các dự án bao cấp nên sẽ phải tăng thuế, và kinh tế sa sút sẽ đẩy mạnh khuynh hướng bảo hộ mậu dịch, như trong thời Franklin Roosevelt - sẽ kéo dài nạn suy trầm và đẩy kinh tế xuống suy thoái!Người ta hay nói đến cuộc tranh cử tổng thống năm nay là tốn kém nhất.  Ít ai ngờ là tốn kém như vậy, khi đẩy dân Mỹ vào dốc mê, trước sự bần thần của cả thế giới.<"xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Nelson Mandela (1918-2013), quán quân Giải Nobel Hòa Bình năm 1993, nhà hoạt động chống chế độ phân biệt chủng tộc bị tù 27 năm, và là vị tổng thống người da đen đầu tiên được bầu trong cuộc bầu cử dân chủ đầu tiên của nước Nam Phi vào năm 1994, đã từng nói rằng, “Giáo dục là vũ khí có sức mạnh nhất mà bạn có thể sử dụng để thay đổi thế giới.” Hơn ai hết, Nelson Mandela là người không những hiểu rõ giá trị thực sự của nền giáo dục mà còn áp dụng kiến thức đó trong việc làm thay đổi đất nước và dân tộc Nam Phi của ông. Ông đã dẫn dắt Nam Phi từ một quốc gia ngập chìm trong bóng tối của thù hận, phân hóa và lạc hậu để vươn mình lên trong ánh sáng của đoàn kết, hòa bình và phát triển.
Hoa Kỳ đã tấn công Iran. Chỉ vài ngày sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump gợi ý rằng có thể trì hoãn bất kỳ hành động quân sự nào của Mỹ trong nhiều tuần, ông tuyên bố vào ngày 21/6 rằng máy bay Mỹ đã tấn công ba địa điểm hạt nhân của Iran, bao gồm cả cơ sở bị chôn sâu ở Fordow. Các quan chức Iran xác nhận rằng các cuộc không kích đã diễn ra. Mặc dù ông Trump khẳng định rằng các địa điểm này đã bị "xóa sổ", nhưng vẫn chưa rõ các cuộc tấn công đã gây ra thiệt hại gì.
Jena, Louisiana – một thị trấn 4.000 dân lọt thỏm giữa rừng thông – nơi bảng hiệu đầu làng ca ngợi đội bóng nữ vô địch của bang, nhưng cách đó chỉ ba dặm, sau hàng rào kẽm gai và lời Kinh Thánh treo lủng lẳng, là Trại Giam ICE đồ sộ - do GEO Group điều hành. Nơi đây hiện giam giữ hơn 1000 người – phần lớn chưa từng bị kết tội hình sự, nhiều người chỉ là dân đang xin tị nạn hợp pháp, số còn lại chưa kịp hiểu vì sao mình bị bắt...
Tại sao Trump lại vội vàng ban hành hàng loạt sắc lệnh hành pháp và chính sách mới như vậy?AI: Có hai lý do.Đầu tiên, tổng thống vội vàng vì nếu có bất kỳ điều gì sai trái xảy ra vào đầu nhiệm kỳ, ông có thể đổ lỗi cho chính quyền trước và nhà nước (những người làm việc cho ông). Nếu để lâu, những điều sai trái sẽ là trách nhiệm của ông, và Trump không thích chịu trách nhiệm.Thứ hai, ông biết trong hai năm nữa, đảng Cộng hòa sẽ mất quyền kiểm soát Hạ viện trong cuộc bầu cử quốc hội và ông sẽ trở thành què quặt. Ông cần phải hoàn thành mọi việc ngay bây giờ. Ông muốn tập trung vào các doanh nghiệp của mình trong hai năm cuối nhiệm kỳ tổng thống,
Bao dung – một từ nghe thật thanh thoát. Âm tiết của nó cũng thật bình dị, thốt ra từ thanh quản nhẹ nhàng không cần uốn nắn, như cỏ mọc từ đất, như mưa từ trời. Vậy mà ngày nay, trong một xã hội đứng đầu thế giới về tự do, về quyền con người, hai từ “bao dung” bỗng dưng khó tìm. Chính trong tháng Sáu này, tháng gọi là Pride Month, những câu chuyện thương tâm về cộng đồng LGBTQ+ bị chìm trong bóng tối. Có lẽ trong sáu tháng qua, nước Mỹ có quá nhiều những phát ngôn, biến cố, thay đổi mà đối với truyền thông, đó là điều cần phải nói, và nói mỗi ngày. Hoặc cũng có lẽ, trong một chính quyền đang nỗ lực bác bỏ DEI, đóng chặt cửa với di dân, thì truyền thông cũng không dám đào sâu về những gì thuộc về cộng đồng yếu thế. Cho dù, đó là một án mạng lấy đi cuộc sống một con người, hoặc chấm dứt những nguyên tắc vốn đã được nhìn nhận hàng thập kỷ.
“Nơi nào người ta bắt đầu đốt sách, nơi đó người ta rồi cũng sẽ thiêu người.”— Heinrich Heine. Câu nói nổi tiếng từ thế kỷ XIX của thi sĩ Heinrich Heine, tưởng chỉ là tiếng vọng u ám của bóng ma lịch sử nhưng hôm nay, giữa thế kỷ XXI, lời cảnh báo ấy lại trở nên rúng động – ngay trên đất nước từng được xem là ngọn hải đăng của tự do học thuật. Oái oăm thay, những dấu hiệu đầu tiên của bóng tối không phát xuất từ một chế độ độc tài phương Đông, mà từ chính nước Mỹ – xứ sở từng được xem là ngọn hải đăng của giáo dục tự do.
Donald Trump không đội vương miện, nhưng ông đã luyện được cách bắt cả một đảng chính trị quỳ gối. Và cũng như các ông vua cổ đại, ông không cần luật – ông chính là luật. Nếu Toà Tối cao chống đối, ông sẽ gọi đó là “phản quốc.” Nếu truyền thông phản biện, ông gọi đó là “tin giả.” Nếu có cuộc bầu cử mà ông thua, ông sẽ bảo đó là “gian lận.” Và nếu có ai dám nói điều gì khác, ông sẽ gửi quân đội tới – như ông đã làm ở Los Angeles, để dạy cho đám biểu tình “hỗn xược” ấy một bài học về dân chủ... bằng đạn cao su và lựu đạn cay.
Ryanne Mena là một nhà báo đưa tin về tội phạm và an toàn công cộng cho Southern California News Group. Thứ Sáu, 6/6, ngày đầu tiên diễn ra cuộc biểu tình phản đối chính sách nhập cư của chính quyền Trump, chống lại các cuộc bố ráp của Cảnh Sát Di Trú (ICE), Mena đã có mặt ngay trên đường phố Los Angeles, bên ngoài Trung tâm giam giữ Metropolitan,L.A. Tại đây, cô bị trúng đạn hơi cay ở đùi bên trái Ngày kế tiếp, nữ phóng viên này bị trúng đạn cao su của các đặc vụ liên bang bắn vào đầu, bên phải, cách tai của cô chỉ khoảng 1 inch. Những tấm ảnh Mena và các đồng nghiệp khác bị thương lan tỏa khắp Instagram, Twitter.
Giữa lúc Tòa Bạch Ốc đang tìm mọi cách cứu vớt mối quan hệ Trump-Musk thì các cựu quan chức an ninh y tế cho biết chính quyền Trump hủy bỏ $766 triệu trong các hợp đồng nghiên cứu phát triển vaccine mRNA để chống lại các loại đại dịch cúm. Với họ, đây là đòn giáng mới nhất vào quốc phòng quốc gia. Họ cảnh báo rằng Hoa Kỳ có thể phải nhờ đến lòng trắc ẩn của các quốc gia khác trong đại dịch tiếp theo. ABC News dẫn lời Beth Cameron, cố vấn cao cấp của Trung tâm Đại dịch thuộc Brown University Pandemic Center, và là cựu giám đốc Hội đồng an ninh quốc gia Tòa Bạch Ốc, cho biết: “Các hành động của chính quyền đang làm suy yếu khả năng phòng ngừa của chúng ta đối với các mối đe dọa sinh học. Việc hủy bỏ khoản đầu tư này là một tín hiệu cho thấy chúng ta đang thay đổi lập trường về công tác chuẩn bị ứng phó với đại dịch. Và điều đó không tốt cho người dân Mỹ.”
Ăn mặc đẹp là nói về thời trang. Lịch sử “thời trang cao cấp” thuộc về truyền thống của Pháp: Haute couture từ thế kỷ 17. Đến thế kỷ 19, ngành thời trang cao cấp đã phát triển thành một phương tiện kích thích tăng trưởng trong nền kinh tế Pháp. Trong thời gian này, các nhà tạo mốt như Dior, Chanel và Balenciaga đã được thành lập. Tuy nhiên, vào thế kỷ 20, ngành thời trang cao cấp ở Pháp đã mất đi phần lớn sự huyền bí của mình và phải đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng tăng từ các thị trường quốc tế khác, đặc biệt là ở Ý và Hoa Kỳ. Sự thành công của bối cảnh thời trang quốc tế và tiềm năng lợi nhuận đã thu hút sự chú ý của các tập đoàn hàng xa xỉ, được tiên phong bởi ông trùm kinh doanh người Pháp và người sáng lập LVMH Bernard Arnault vào năm 1987. Ngày nay, các tập đoàn này vẫn tiếp tục duy trì hoạt động lịch sử của các nhà thời trang xa xỉ thông qua việc bổ nhiệm các giám đốc sáng tạo, những người diễn giải và chỉ đạo triết lý thiết kế của thương hiệu.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.