Hôm nay,  

Khoa Học: Tìm Quá Khứ, Thấy Tương Lai

25/06/200900:00:00(Xem: 6081)

Khoa Học: TÌM QUÁ KHỨ, THẤY TƯƠNG LAI
 
Viễn vọng kính Hubble. Và hệ thần kinh từ mắt đến óc.


Sơn Điền Nguyễn Viết Khánh.


Trên báo chí tôi đã viết về nhiều đề tài khác nhau. Có nhiều bạn đọc đã hỏi tôi thích viết về chủ đề nào nhất. Tôi xin trả lời đề tài nào tôi cũng thích, nhưng đề tài làm tôi thoải mái nhất khi viết là "Khoa học". Khoảng 15 năm trước đây, mỗi tháng tôi viết một bài về Khoa học đăng trên Tạp chí Thế kỷ 21. Nhưng từ năm 1998 tôi đã ngưng loạt bài này vì bận quá nhiều việc về thời sự. Dù vậy mỗi năm đến số báo Xuân, vì quá "thèm" khoa học, tôi vẫn trở lại Khoa học để đi kèm với chủ đề tôn giáo. Hôm nay tôi phá lệ cũ vì một tin thời sự còn nóng hổi mới đây khiến tôi thấy cần phải nhắc lại vụ "chữa mắt trên quỹ đạo". Bạn đọc theo dõi thời cuộc có lẽ đã biết tôi muốn nói về chuyện gì.
Trên báo Thế kỷ 21, số tháng 3 năm 1994, tôi đã viết một bài về "Viễn vọng kính Hubble" với tựa đề "Vụ chữa mắt Kỳ diệu trên quỹ đạo". Các độc giả đã biết kính này được phóng lên quỹ đạo trên độ cao 389 dậm vào năm 1990. Đến năm 1994, nó mắc bệnh cận thị vì tấm gương phản chiếu phải làm ánh sáng tụ lại một tiêu điểm (focus) như máy ảnh. Tấm gương lõm của Hubble rộng 2.2 mét, lúc đó đã tụ sai tiêu điểm. Khuyết tật này đã do chính nhóm kỹ sư mài cho nó gây ra. Độ lõm của nó không đủ lõm thật chính xác, nên hơi nông (flat) đúng 1 phần 10,000 của một inch, bằng khoảng 1 phần 50 bề dày của một sợi tóc. Kỹ thuật chữa bệnh cận thị của Hubble năm 1994 đã được phát minh do một sự tình cờ hơi...khôi hài một chút.
Một anh chàng kỹ sư Đức từ lâu đã được tham khảo về cách chữa bệnh cho Hubble. Một hôm buổi sáng, anh ta bước vào phòng tắm. Cố nhiên anh ta tắm truồng, đứng trước vòi sen (shower) như mọi loại phòng tắm khác. Mở nước, các tia nước của vòi sen vọt ra, tỏa rộng. Anh chàng tuổi trẻ tài cao này, sau một đêm mệt mỏi với người bạn gái, cố nhiên anh cần các tia nước tụ lại một chỗ cho thật mạnh và thật trúng chỗ, để kỳ cọ nơi cần thiết. Theo thói quen, anh với tay xoay cái hoa sen để điều chỉnh các tia nước thu hẹp lại. Đột nhiên một tia sáng lóe ra trong đầu vị chuyên gia này. Điều chỉnh tia nước được tức là cũng điều chỉnh được tia ánh sáng. Vậy không cần điều chỉnh tận gốc, chỉ cần điều chỉnh ở "giữa đường" ánh sáng chạy, sau khi ánh sáng ra từ tấm gương được thu nhỏ lại đến độ chỉ bằng cái vòi xen là xong. Ý niệm sơ khai đó được nghiên cứu rồi từ đó phát triển đến một kỹ thuật cao nhất để chữa bệnh cho Hubble. Vụ chữa bệnh cho Hubble năm 1994 đã thành công mỹ mãn. Sau đó Hubble được hạ thấp hơn một chút chỉ còn cách mặt đất có 350 dậm. Trên đây tôi chỉ trích dẫn một vài đoạn ngắn trong bài viết năm 1994. Cuối bài tôi hả hê kết một câu: Người ta có thể tin tưởng với mắt Hubble vừa được hoàn chỉnh, Khoa học đã bắt đầu bước vào Thế kỷ 21.
Thế kỷ mới, máy mới.
Giờ đây chỉ mới đến năm thứ 9 của Thế kỷ 21, con mắt của Hubble lại lâm bệnh nữa. Vậy phải nhờ đến một ông bác sĩ nhãn khoa nào đây" Trước hết cần phải biết căn bệnh mới của nó như thế nào. Lần này toàn bộ chiếc máy chụp hình (camera) ráp từ 15 năm trước đã hư hỏng tê liệt, cần phải có một máy chụp hình mới, tối tân để thay thế. Ngoài ra bộ phận ghi dữ liệu (data) của nó đã hư từ mùa thu năm ngoái cũng cần phải thay thế. Thêm vào đó Hubble cần được gắn vào nó một máy rô-bốt điều khiển từ xa để hướng dẫn nó chuyển về vị trí nằm ở trên cao của Thái Bình Dương trong nhiều năm tới.
Các bộ phận đó nằm trong máy chụp hình mới. Việc lắp ráp toàn bộ các máy móc này là một việc làm khó khăn và nguy hiểm chưa từng thấy trong công tác gọi là "đi bộ trong không gian" của các phi hành gia Mỹ trong phi thuyền con thoi Atlantis được phóng lên không gian ngày chủ nhật 24-5-2009. Toàn bộ cái camera mới và những bộ phận khác gắn vào nó bằng cỡ một đàn đại dương cầm (grand piano). Tất cả trị giá 132 triệu đô và rất khó vận dụng vì có thêm các bộ phận khác gắn thêm vào nó. Tôi đã theo sát trên màn hình TV sau khi phi thuyền Atlantis bay đến Hubble và móc vào nó. Sau đó hai phi hành gia ra khỏi phi thuyền để làm công tác tháo bỏ cái camera cũ, cũng cồng kềnh như camera mới, ra khỏi Hubble. Rồi gắn camera mới, do cần trục của phi thuyền đã đưa ra ngoài chờ sẵn. Từ việc tháo bỏ cái cũ và ráp cái mới, công việc có nhiều nguy hiểm đặc biệt hơn những vụ đi bộ trong không gian trước đây.
Lý do là trong vùng quỹ đạo đó hiện có rất nhiều các mảnh vụn các vệ tinh nhân tạo (artificial satellite) của kỹ thuật toàn cầu mạng lưới cách không điều khiển (cyberspace) bị bể vỡ khi hết thời sử dụng từ cả chục năm qua. Nên nhớ trên không gian mọi vật đều lưu chuyển với tốc độ khác nhau chớ không đứng yên một chỗ như mọi vật trên Trái Đất. Các phi hành gia làm việc ở khoảng không gian cyberspace, nếu bị một mảnh nhỏ vệ tinh bể đánh trúng là hết sống. Cố nhiên cũng có những máy dò tìm và bảo vệ. Phòng điều khiển Phi thuyền ở Houston đã cho biết trong lúc các phi hành gia làm việc đã có một mảnh vỡ vệ tinh bay qua cách họ khoảng vài dậm. Cả nước Mỹ và rất nhiều người dân các nước tiên tiến trên thế giới đã theo dõi công việc làm của các phi hành gia Mỹ từng giờ phút.
Sau khi lắp ráp hoàn thành, cơ quan NASA đã thí nghiệm sử dụng ngay các máy mới và tuyên bố các bộ máy mới ráp hoạt động tốt đẹp. Đại công cáo thành, nhiều tràng pháo tay và tiếng hoan hô nổ ran ở các nơi dưới đất. Người ta còn được biết các máy mới của Hubble sẽ hoạt động lâu từ 5 đến 10 năm nữa. Nhưng đây là lần chót phi thuyền con thoi viếng thăm Hubble. Tại sao vậy" Không ai hỏi, nhưng tôi muốn trả lời: Bởi vì trong 5 hay 10 năm nữa Hubble sẽ thành đồ cổ vật phế thải, nên cho nó chết luôn. Người ta sẽ phóng các con mắt tối tân hơn nữa lên quỹ đạo thay thế nó. Tôi muốn nói đến luật tiến hóa (evolution) trong trí tuệ của con người. Bộ óc của con người luôn luôn tiến.
Bài học của tương lai.
Hiện nay với các dụng cụ mới Hubble sẽ nhìn vào quá khứ rất xa, đến khoảng thời gian từ 500 triệu đến 600 triệu năm sau khi có vụ nổ Big Bang, nghĩa là lúc khai sinh ra Vũ trụ. Nhưng tại sao nhìn xa lại là nhìn vào quá khứ" Các cụ Việt Nam thời xưa, kể các nhà văn thường hay có câu nói quen thuộc: "Phóng tầm con mắt, nhìn ra xa". Trên thực tế con mắt của loài người không phóng ra cái gì được, họa chăng chỉ có đôi mắt của người đẹp gặp lúc hứng tình đã phóng ra ánh mắt lóng lánh làm say đắm lòng người. Khoa học cho biết ánh sáng phát ra từ nơi nguyên thủy của nó, chạy trong không gian thành những sóng điện từ, khi các làn sóng đó chạy đến mắt chúng ta, chúng ta mới biết có nó và biết nó là cái gì. Thí dụ có những ngôi sao ở trên trời lấp lánh ban đêm, ánh sáng rọi đến mắt ta, ta mới biết trời có sao. Vậy các ngôi sao đó ở cách chúng ta bao xa" Các kính thiên văn ban đêm đều tính được độ xa của các ngôi sao với cái thước đo giản dị gọi là "năm ánh sáng", ánh sáng chạy từ ngôi sao đó phải mất bao nhiêu năm mới đến mắt chúng ta. Vậy trong một năm, ánh sáng chạy được bao xa" Trên 9 ngàn tỷ cây số. Từ Mặt Trăng ánh sáng chạy đến mắt chúng ta chỉ có 1 phút. Từ Mặt Trời ánh sáng chạy đến mắt chúng ta mất 8 phút. Xa hơn, các ngôi sao trên trời phát ánh sáng phải mất hàng triệu năm mới đến mắt chúng ta. Và như vậy, khi nhìn thấy một ngôi sao lấp lánh, chúng ta đã nhìn vào quá khứ hàng triệu năm của ngôi sao đó.


Viễn vọng kính mới của Hubble nhìn và chụp hình được quá khứ của các thiên hà ngay khi chúng lóe ra ánh sáng khoảng 500 hay 600 triệu năm sau khi vũ trụ ra đời, khoảng 13 tỷ năm trước. Vì thế nhìn xa tức là nhìn vào quá khứ. Nhưng nhìn vào quá khứ xa mù mịt như vậy chỉ để thỏa mãn sự khảo sát cho các nhà khoa học, còn đối với những "phàm nhân" như chúng ta liệu có ích gì không, hay chỉ làm nhức đầu thôi" Trước hết chúng ta cần biết qua như vậy cũng như lãnh hội được một kiến thức nhỏ để mở rộng thêm tầm nhìn. Thứ hai quan trọng hơn, vì một nguyên lý rất thực tế của cuộc sống thường ngày. Khi học được bài học ngày hôm qua, chúng ta có thể biết ngày mai sẽ phải làm gì. Thấy quá khứ, ta có thể dự liệu con đường tương lai của chúng ta như thế nào.
Sống còn cho kẻ thích ứng nhất.
Quá khứ là một bài học quan trọng để giúp cho sự sống còn của cả loài người trên hành tinh này. Đây không phải là lý thuyết suông mà là một nhu cầu thực tế cần phải làm ngay trước khi quá muộn. Viễn vọng kính Hubble trong khoảng 10 năm qua đã khảo sát được hơn 135,000 vụ biến chuyển của các ngôi sao tại các ngân hà trong vũ trụ. Đặc biệt trong các cuộc khảo sát đó, Hubble đã nhìn, chụp hình và đo được các đặc tính của một số các ngôi sao ở gần chúng ta nhất cũng ở trong giải Ngân hà của chúng ta, tức những Mặt trời cũng giống y hệt như Mặt Trời của chúng ta, chỉ cách chúng ta có vài trăm năm ánh sáng.
Một số vài chục Mặt trời đó cũng có những hành tinh quay xung quanh như Trái Đất quay xung quanh Mặt Trời. Các nhà khoa học chú ý đến những hành tinh đó để tìm xem trên đó có những loài bên ngoài Địa Cầu (ET) có trí thông minh như loài người chúng ta hay không. Nếu có họ cũng phải tiến đến trình độ như chúng ta ngày nay là phát sóng điện để nói chuyện với nhau, khiến chúng ta có thể nghe được. Nhưng cho đến đến nay chúng ta không nghe được gì hết. Chỉ có hai lý do: một là họ tiến bộ quá chậm vì một nguyên nhân nào đó, hai là họ đã tiến quá nhanh, khoa học của họ như thần thánh, nhưng họ đã tự tương tàn sát bằng những vũ khí khủng khiếp nhất nên đã chết hết cả rồi. Ở đây bài học của nhà bác học Darwin từ hơn 2 thế kỷ trước vẫn còn nóng hổi. Đó là bài học "sống còn cho những kẻ thích ứng nhất". Chủng loại nào không biết thích ứng với thời thế, sẽ không có tương lai trong cuộc sống vũ trụ.
Nhưng thích ứng cái gì và thích ứng như thế nào" Trước hết là mở rộng kiến thức. Khi bắt đầu va chạm với cuộc sống xã hội, chúng ta phải biết học ở một ngôi trường vô cùng quan trọng là "trường đời". Kiến thức chỉ là bước mở đầu, không phải tất cả. Kiến thức rộng đưa đến lãnh vực tâm linh, giúp tâm thức sáng ngời, tri giác sắc bén để có thể nhìn rõ đâu là thực đâu là giả, đâu là tín ngưỡng đâu là dị đoan.
Chữa mắt dưới đất.
Muốn học ở trường đời cố nhiên phải mở mắt ra mà nhìn, dụng cụ cần thiết là đôi mắt. Tôi đã nói đến chuyện chữa mắt ở trên trời cao thẳm, nay tôi muốn có một đoạn nói đến chữa mắt ở dưới đất thấp lè tè này. Tôi nghĩ đến một người bạn trẻ tôi vẫn coi như người em tinh thần vì thích hợp với tôi về những đề tài đạo lý và khoa học hiện đại. Đó là bác sĩ nhãn khoa Phạm Hoàng Tánh, đã nổi danh ở San Jose từ lâu. Ông là Bác sĩ gốc Việt đầu tiên và duy nhất trên toàn cầu và cũng là Bác sĩ gốc Á duy nhất tại San Jose được gia nhập Hội Y sĩ Giải phẫn Nhãn khoa Thẩm mỹ Hoa Kỳ. Những người già biết đến Bs Tánh nhiều hơn về kỹ thuật giải phẫu cườm. Kỹ thuật đó là dùng siêu âm không phát nhiệt, để hút cườm và đặt thấu kính nhân tạo. Cho đến nay ông đã thành công liên tục trên 3,000 thấu kính Acrysof ReSTOR đặt vào bao đựng kính thiên nhiên của con mắt.
Lịch sử thấu kính nhân tạo có liên hệ với phi thuyền con thoi Discover được phóng lên không gian mang theo một dụng cụ mà nhà bác học Ben Murach đã vẽ kiểu và chế tạo. Trong hơn 30 năm Murach phải đeo kính và contact lenses để nhìn xa nhìn gần. Một tiến bộ trong ngành giải phẫu mắt cho phép ông vĩnh viễn từ giã cả cặp kính lẫn contact lens. Kỹ thuật này được biết dưới tên Acrysof ReSTOR lens, là một trong những đột phá lớn nhất của ngành giải phẫu cườm vào đầu thập niên vừa qua. Tròng kính trong mắt người cũng như kính máy chụp hình. Bộ phận này giúp chúng ta điều chỉnh ánh sáng vào võng mạc (bộ phận giống như phim trong máy chụp hình). Tròng kính người kết hợp bởi nước và protein. Protein cho phép ánh sáng đi qua và hội tụ trên võng mạc. Khi mắt đã lão, chất protein này đặc lại và trở thành màng mờ trên những phần nhỏ của tròng kính. Những vùng protein đặc này cũng làm cho tròng bị cứng. Độ cứng khiến chúng ta gặp khó khăn. Khả năng không nhìn gần rõ ràng mang tên khoa học là presbyopia. Vùng mờ của mắt được gọi là "cườm". Nhiều năm qua các bác sĩ giải phẫu trên toàn quốc Hoa Kỳ đã phẫu thuật bỏ cườm và thay thế bằng thấu kính nhân tạo vào mắt bệnh nhân.
Murach là người đã đến Bác sĩ Tánh để giải phẫu cườm. Ông thuật lại câu chuyện như sau: Ông phải đeo kính hay contact lenses để đọc và làm việc với computer hay lái xe. Một hôm ông gặp và nói chuyện với bà Odine Wiens, bà vừa về hưu sau 20 năm làm phụ tá dinh dưỡng tại Học khu Evergreen. Bà đã được Bác sĩ Tánh giải phẫu mắt một năm trước, nay không còn phải đeo kính. Chính bà đã thuyết phục Murach đến Bs Tánh giải phẫu mắt. Đây là một trong những phẫu thuật an toàn nhất ở Mỹ. Ngày nay ở Mỹ có hàng triệu người giải phẫu cườm. Tuy nhiên việc cài thấu kính Acrysof ReSTOR đòi hỏi trình độ phẫu thật cao và giỏi.
Tôi đã được Bác sĩ Tánh giải phẫu hút cườm đặt kính nhân tạo từ 10 năm qua. Mới đây gặp lại Bác sĩ Tánh tôi mới biết là tròng con mắt của tôi đã bị lạc hậu với thời gian. Thấu kính nhân tạo ReSTOR đã được tính độ để nhìn tầm trung không cần kính đeo, do đó tôi có thể nhìn gần và xa mà không cần đeo kính có độ để đọc chữ lớn. Khi đọc chữ nhỏ thì tôi đã phải cần kính.
Nhà bác học Ben Murach khi đến Bác sĩ Tánh năm 2005 cũng chỉ được đặt thấu kính nhân tạo Acrysof ReSTOR mang số 4 và sau khi giải phẫu mặc dù có thể dùng máy điện toán để giải quyết vấn đề trên không gian, nhưng không thể nhìn gần, xa và tầm trung bằng cả hai mắt. Thấu kính nhân tạo cũ (mang số 4) để nhìn gần, sử dụng trong khoảng thời từ năm 2005 đến năm 2008 là cũ rồi. Từ đầu năm 2009, đã có loại ReSTOR mới ra đời (mang số 3) hiện đại hơn, vì có thể nhìn gần, xa và tầm trung bình bằng cả hai mắt. Bác sĩ Tánh đã đoán trước sự giới hạn của thấu kính Acrysof ReSTOR số 4 nên đã điều chỉnh để nhà Bác học Ben Murach có thể dùng một mắt để nhìn gần và xa, và một mắt để nhìn tầm trung và gần.
Sau khi nhà Bác học Ben Murach về hưu năm 2008, ông không dùng máy điện toán nữa, nên đã yêu cầu Bác sĩ Tánh giúp cho cả hai mắt được đồng đều để ông có thể xem TiVi và đọc báo mà không cần kính. Cách đây một năm chưa có có thấu kính Acrysof số 3, Bác sĩ Tánh đã sử dụng phẫu thuật khúc xạ lasik để điều chỉnh cho hai mắt của Bác học Murach trở lại đồng đều nhìn gần và xa không cần đeo kính. Bác học Murach đã biết trước được điều này từ năm 2005 nên đã nghiên cứu cặn kẽ để tìm một bác sĩ có khả năng chuyên giải phẫu với hai môn giải phẫu hút cườm và khúc xạ lasik.
Riêng tôi không buồn vì đôi thấu kính cũ của tôi đã lạc hậu với thời gian, tôi còn mừng nữa vì đúng như tôi thường suy nghĩ, sự tiến hóa của trí tuệ con người là liên tục, hôm nay hơn hôm qua và sẽ kém hẳn ngày mai. Và quan trọng hơn nữa, các bước đó mỗi ngày một tiến, càng ngày càng tiến nhanh thêm, chớ không hề chậm lại chút nào. Huệ tâm nở rộ với đại bi, đó là tương lai của loài người trên Trái Đất này.
Sơn Điền Nguyễn Viết Khánh,Jun 24 2009.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Nelson Mandela (1918-2013), quán quân Giải Nobel Hòa Bình năm 1993, nhà hoạt động chống chế độ phân biệt chủng tộc bị tù 27 năm, và là vị tổng thống người da đen đầu tiên được bầu trong cuộc bầu cử dân chủ đầu tiên của nước Nam Phi vào năm 1994, đã từng nói rằng, “Giáo dục là vũ khí có sức mạnh nhất mà bạn có thể sử dụng để thay đổi thế giới.” Hơn ai hết, Nelson Mandela là người không những hiểu rõ giá trị thực sự của nền giáo dục mà còn áp dụng kiến thức đó trong việc làm thay đổi đất nước và dân tộc Nam Phi của ông. Ông đã dẫn dắt Nam Phi từ một quốc gia ngập chìm trong bóng tối của thù hận, phân hóa và lạc hậu để vươn mình lên trong ánh sáng của đoàn kết, hòa bình và phát triển.
Hoa Kỳ đã tấn công Iran. Chỉ vài ngày sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump gợi ý rằng có thể trì hoãn bất kỳ hành động quân sự nào của Mỹ trong nhiều tuần, ông tuyên bố vào ngày 21/6 rằng máy bay Mỹ đã tấn công ba địa điểm hạt nhân của Iran, bao gồm cả cơ sở bị chôn sâu ở Fordow. Các quan chức Iran xác nhận rằng các cuộc không kích đã diễn ra. Mặc dù ông Trump khẳng định rằng các địa điểm này đã bị "xóa sổ", nhưng vẫn chưa rõ các cuộc tấn công đã gây ra thiệt hại gì.
Jena, Louisiana – một thị trấn 4.000 dân lọt thỏm giữa rừng thông – nơi bảng hiệu đầu làng ca ngợi đội bóng nữ vô địch của bang, nhưng cách đó chỉ ba dặm, sau hàng rào kẽm gai và lời Kinh Thánh treo lủng lẳng, là Trại Giam ICE đồ sộ - do GEO Group điều hành. Nơi đây hiện giam giữ hơn 1000 người – phần lớn chưa từng bị kết tội hình sự, nhiều người chỉ là dân đang xin tị nạn hợp pháp, số còn lại chưa kịp hiểu vì sao mình bị bắt...
Tại sao Trump lại vội vàng ban hành hàng loạt sắc lệnh hành pháp và chính sách mới như vậy?AI: Có hai lý do.Đầu tiên, tổng thống vội vàng vì nếu có bất kỳ điều gì sai trái xảy ra vào đầu nhiệm kỳ, ông có thể đổ lỗi cho chính quyền trước và nhà nước (những người làm việc cho ông). Nếu để lâu, những điều sai trái sẽ là trách nhiệm của ông, và Trump không thích chịu trách nhiệm.Thứ hai, ông biết trong hai năm nữa, đảng Cộng hòa sẽ mất quyền kiểm soát Hạ viện trong cuộc bầu cử quốc hội và ông sẽ trở thành què quặt. Ông cần phải hoàn thành mọi việc ngay bây giờ. Ông muốn tập trung vào các doanh nghiệp của mình trong hai năm cuối nhiệm kỳ tổng thống,
Bao dung – một từ nghe thật thanh thoát. Âm tiết của nó cũng thật bình dị, thốt ra từ thanh quản nhẹ nhàng không cần uốn nắn, như cỏ mọc từ đất, như mưa từ trời. Vậy mà ngày nay, trong một xã hội đứng đầu thế giới về tự do, về quyền con người, hai từ “bao dung” bỗng dưng khó tìm. Chính trong tháng Sáu này, tháng gọi là Pride Month, những câu chuyện thương tâm về cộng đồng LGBTQ+ bị chìm trong bóng tối. Có lẽ trong sáu tháng qua, nước Mỹ có quá nhiều những phát ngôn, biến cố, thay đổi mà đối với truyền thông, đó là điều cần phải nói, và nói mỗi ngày. Hoặc cũng có lẽ, trong một chính quyền đang nỗ lực bác bỏ DEI, đóng chặt cửa với di dân, thì truyền thông cũng không dám đào sâu về những gì thuộc về cộng đồng yếu thế. Cho dù, đó là một án mạng lấy đi cuộc sống một con người, hoặc chấm dứt những nguyên tắc vốn đã được nhìn nhận hàng thập kỷ.
“Nơi nào người ta bắt đầu đốt sách, nơi đó người ta rồi cũng sẽ thiêu người.”— Heinrich Heine. Câu nói nổi tiếng từ thế kỷ XIX của thi sĩ Heinrich Heine, tưởng chỉ là tiếng vọng u ám của bóng ma lịch sử nhưng hôm nay, giữa thế kỷ XXI, lời cảnh báo ấy lại trở nên rúng động – ngay trên đất nước từng được xem là ngọn hải đăng của tự do học thuật. Oái oăm thay, những dấu hiệu đầu tiên của bóng tối không phát xuất từ một chế độ độc tài phương Đông, mà từ chính nước Mỹ – xứ sở từng được xem là ngọn hải đăng của giáo dục tự do.
Donald Trump không đội vương miện, nhưng ông đã luyện được cách bắt cả một đảng chính trị quỳ gối. Và cũng như các ông vua cổ đại, ông không cần luật – ông chính là luật. Nếu Toà Tối cao chống đối, ông sẽ gọi đó là “phản quốc.” Nếu truyền thông phản biện, ông gọi đó là “tin giả.” Nếu có cuộc bầu cử mà ông thua, ông sẽ bảo đó là “gian lận.” Và nếu có ai dám nói điều gì khác, ông sẽ gửi quân đội tới – như ông đã làm ở Los Angeles, để dạy cho đám biểu tình “hỗn xược” ấy một bài học về dân chủ... bằng đạn cao su và lựu đạn cay.
Ryanne Mena là một nhà báo đưa tin về tội phạm và an toàn công cộng cho Southern California News Group. Thứ Sáu, 6/6, ngày đầu tiên diễn ra cuộc biểu tình phản đối chính sách nhập cư của chính quyền Trump, chống lại các cuộc bố ráp của Cảnh Sát Di Trú (ICE), Mena đã có mặt ngay trên đường phố Los Angeles, bên ngoài Trung tâm giam giữ Metropolitan,L.A. Tại đây, cô bị trúng đạn hơi cay ở đùi bên trái Ngày kế tiếp, nữ phóng viên này bị trúng đạn cao su của các đặc vụ liên bang bắn vào đầu, bên phải, cách tai của cô chỉ khoảng 1 inch. Những tấm ảnh Mena và các đồng nghiệp khác bị thương lan tỏa khắp Instagram, Twitter.
Giữa lúc Tòa Bạch Ốc đang tìm mọi cách cứu vớt mối quan hệ Trump-Musk thì các cựu quan chức an ninh y tế cho biết chính quyền Trump hủy bỏ $766 triệu trong các hợp đồng nghiên cứu phát triển vaccine mRNA để chống lại các loại đại dịch cúm. Với họ, đây là đòn giáng mới nhất vào quốc phòng quốc gia. Họ cảnh báo rằng Hoa Kỳ có thể phải nhờ đến lòng trắc ẩn của các quốc gia khác trong đại dịch tiếp theo. ABC News dẫn lời Beth Cameron, cố vấn cao cấp của Trung tâm Đại dịch thuộc Brown University Pandemic Center, và là cựu giám đốc Hội đồng an ninh quốc gia Tòa Bạch Ốc, cho biết: “Các hành động của chính quyền đang làm suy yếu khả năng phòng ngừa của chúng ta đối với các mối đe dọa sinh học. Việc hủy bỏ khoản đầu tư này là một tín hiệu cho thấy chúng ta đang thay đổi lập trường về công tác chuẩn bị ứng phó với đại dịch. Và điều đó không tốt cho người dân Mỹ.”
Ăn mặc đẹp là nói về thời trang. Lịch sử “thời trang cao cấp” thuộc về truyền thống của Pháp: Haute couture từ thế kỷ 17. Đến thế kỷ 19, ngành thời trang cao cấp đã phát triển thành một phương tiện kích thích tăng trưởng trong nền kinh tế Pháp. Trong thời gian này, các nhà tạo mốt như Dior, Chanel và Balenciaga đã được thành lập. Tuy nhiên, vào thế kỷ 20, ngành thời trang cao cấp ở Pháp đã mất đi phần lớn sự huyền bí của mình và phải đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng tăng từ các thị trường quốc tế khác, đặc biệt là ở Ý và Hoa Kỳ. Sự thành công của bối cảnh thời trang quốc tế và tiềm năng lợi nhuận đã thu hút sự chú ý của các tập đoàn hàng xa xỉ, được tiên phong bởi ông trùm kinh doanh người Pháp và người sáng lập LVMH Bernard Arnault vào năm 1987. Ngày nay, các tập đoàn này vẫn tiếp tục duy trì hoạt động lịch sử của các nhà thời trang xa xỉ thông qua việc bổ nhiệm các giám đốc sáng tạo, những người diễn giải và chỉ đạo triết lý thiết kế của thương hiệu.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.