VỀ VIỆC GỌI TÊN VI KHUẨN COVID-19 VÀ CHỐNG KỲ THỊ Á CHÂU

Gần đây, tôi thường hay suy nghĩ và đối diện với đề tài tên gọi của vi khuẩn Covid-19 (chẳng hạn khi nói chuyện với những người kỳ thị trên Facebook ). Sau đây là một số luận điểm bạn có thể sử dụng khi thảo luận chống lại tình trạng kỳ thị người Á Châu trong thời buổi dịch bệnh toàn cầu nhiễu loạn này.

1) "Vi khuẩn này *nguồn gốc* đến từ Trung Quốc! Vậy có gì sai khi gọi nó là “Trung Quốc”?

Điều này đúng. NHƯNG vấn đề ở chỗ: dù vô tình hay cố ý, tên gọi này kích động sự kỳ thị chủng tộc đối với người Châu Á, dẫn đến việc người Mỹ gốc Á (thuộc MỌI nguồn gốc dân tộc) và các người Á Châu khác bị tấn công hành hung dữ dội: https://people.com/…/coronavirus-racist-attacks-against-as…/

Làm thế  nào mà chỉ đơn giản gọi cái gì đó là “Trung Quốc”  lại có thể dẫn đến bạo lực? Đây là “Thuyết Phương Đông” (*Orientalism*): một cách nhìn về thế giới “vơ đũa cả nắm” gộp chung mọi nền văn hóa, cộng đồng, mọi người Á Châu lại với nhau vẽ nên một hình ảnh kỳ bí, lạ lùng, vô tự nhiên, bí ẩn, kích thích. Một mặt, điều này có nghĩa ban BTS nổi tiếng thì các cậu bé Á Châu dễ kiếm bồ. Mặt khác, vào thời thế chiến thứ hai, Người Mỹ gốc Nhật có quốc tịch Mỹ đều bị xem là gián điệp và bị bắt giữ hàng loạt. Điều này có nghĩa là trong thời kỳ chiến tranh Việt Nam, các chiến sĩ người Mỹ gốc Á bị kéo ra khỏi đội ngũ trong giờ luyện binh, và những chiến hữu của họ được dạy rằng “đây là khuôn mặt giống kẻ thù.” Điều này có nghĩa người Hoa, người Đại Hàn, Người Cam-bốt, người Hmong, và những người Mỹ gốc Á khác bị tấn công hung hãn trong những ngày vừa qua.

TÓM LẠI: điều này đơn giản như việc quảng cáo tiếp thị. Bia Corona trong suốt thời gian đầu bán ế vì tên gọi trùng với vi khuẩn Corona – vậy thì bạn nghĩ điều gì sẽ xảy ra cho người Á Châu vì tên gọi trùng với vi khuẩn Trung Quốc (Chinese virus”)?   https://theknow.denverpost.com/…/corona-beer-corona…/234590/

2) "Làm gì mà to chuyện thế. Đó chỉ là một trường hợp hy hữu xảy ra trong khu phố của bạn/cho bạn của bạn/trên tin tức.”

Tòa Đại Sứ Nam Hàn tại Canada đã chính thức đưa ra cảnh báo cho người Hàn ở Canada  rằng bạo lực nhắm vào người Á Châu hiện đang gia tăng: https://montreal.ctvnews.ca/covid-19-korean-consulate-issue…

Giáo sư Russell Jeung  của trường đại học SFSU, cùng với các đồng nghiệp của ông, đã theo dõi sự gia tăng kỳ thị đối với người Á Châu trong suốt một tháng rưỡi qua: https://drive.google.com/…/1mzNEU2ebTF_5OZUon-ovrt36x22nXc…/

Đây không chỉ là một giai thoại hay một giới hạn địa lý – Các học giả Người Mỹ gốc Á và các chuyên gia xã hội học đang làm việc và nghiên cứu về những điều đang xảy ra.  Kết quả cho thấy rằng có một sự gia tăng rõ rệt và khác biệt trong nước Mỹ trong tinh thần chống đối người Á Châu, liên hệ trực tiếp gây ra những vụ bạo động đối với người Á Châu.

3) "Trump chỉ gọi tên này để trả đũa Trung Quốc/Tập Cận Bình. Ông ta không có ý gây hại cho người Mỹ gốc Á."

Vấn đề ở chỗ điều này giả định rằng người mang bản gốc Trung Quốc và người Mỹ là  đối  thủ loại trừ nhau – như thể bạn không thể là cả hai vừa là người Mỹ vừa mang gốc Trung quốc.

Nhưng người Mỹ gốc Trung Quốc, cũng như người Mỹ gốc Á, vừa là người có nguồn gốc dân tộc từ Trung Hoa, vừa mang quốc tịch Hoa Kỳ; cho nên người Mỹ gốc Hoa, cũng như người Mỹ gốc Việt, hay tất cả người Mỹ gốc đông á, nam á, tất cả đều phải chịu đựng từ sự liên hệ với người “Trung Quốc” này. Hệt như việc bia Corona bị tẩy chay, người Á Châu bị kỳ thị, chỉ là một tên gọi.

Và bây giờ, cứ cho là họ không cố ý. Có lẽ hồi đầu họ không biết – nhưng họ đã được nhắc nhở. Hết lần này đến lần khác, những  người bạn ký giả, nhà báo, các đại diện chính trị đã nhiều lần nói với họ rằng đây là điều bất ổn. Judy Chu đã lên tiếng với McCarthy và Gosar hơn một tuần nay, rằng đây là điều bất ổn, rằng tên gọi này gây tổn hại đến cộng đồng, rằng nó loại trừ chúng tôi ra và được sử dụng để  phác họa chân dung của chúng tôi như những người ngoài – không  phải là người Mỹ: https://www.politico.com/…/pelosi-joins-asian-american-lawm…

Thật ra, từ mãi năm 2015, tổ chức quốc tế WHO đã đưa ra điều lệ hướng dẫn rõ ràng về cách thức để tránh những vấn đề tai hại này: https://www.who.int/…/ne…/notes/2015/naming-new-diseases/en/. Các điều lệ này đã hoàn toàn bị Trump và các dân cử bỏ qua một cách vô tình, nếu không cố tình.  

4) "Họ vẫn gọi Dịch cúm TÂY BAN NHA.  Vậy thì có gì sai đâu khi gọi vi khuẩn Trung Quốc?”

...dạ thưa, thời đó là năm 1918. Rất nhiều điều tệ hại xảy ra trong thời đại này đã được thay đổi trong thời đại của chúng ta, như những điều sau:

-         Phụ nữ không có quyền đi bầu tại Hoa Kỳ.

-         Người Mỹ gốc Phi không có quyền đi bầu.

-         Người Trung Quốc bị cấm nhập cư hợp pháp vào Mỹ.

-         Sốt thương hàn. Bệnh bại liệt. Quai bị. Bệnh sởi.

-         Chủ nghĩa phân biệt chủng tộc trắng trợn.

Hơn nữa, dịch cúm năm 1918 thực sự bắt nguồn * Ở MỸ *. "Vào thời điểm quân đội Mỹ đến châu Âu đợt thứ hai, nó đã phát triển mạnh mẽ. Vì chiến tranh, các cơ quan kiểm duyệt ở tất cả các quốc gia hiếu chiến đã giấu tịt nó; cho đến khi dịch cúm này tràn vào Tây Ban Nha, một nước trung lập, nó mới được công khai. Đó là lý do có tên gọi Cúm Tây Ban Nha thay vì Cúm Mỹ." 

5) "Người ta đâu có khờ! Chắc chắn họ không thể nào đỗ lỗi cho *MỌI* người Á Châu *KHẮP NƠI*”.  
Ngày Đầu Năm vừa qua, tôi ở Philly với vài người bạn gốc Á khác. Chúng tôi gọi xe Uber, và người tài xế không phải người châu Á hỏi chúng tôi là người gì, đến từ đâu. Chúng tôi nói “À, chúng tôi vừa mới đi ăn đồ ăn Đại Hàn”. Người tài xế hỏi: “Có phải đó là một món ăn của thức ăn Nhật? Tôi đã ăn đồ ăn Tàu, đồ ăn Nhật, nhưng tôi không biết Đại Hàn.”

Suốt chuyến xe về nhà, chúng tôi cố gắng giải thích cho ông ta hiểu rằng đây là những quốc gia/quốc tịch/dân tộc khác nhau. Tôi cũng không chắc ông ta có hiểu không nữa.

Tôi KHÔNG có ý nói ông ta là người kỳ thị hay ông ta coi thường gì chúng tôi. Tôi nghĩ rằng ông ta chỉ tò mò và không biết. Ý tôi muốn nói RẰNG đây là mức độ sắc tộc mà chúng ta đang đối diện: rất nhiều người không biết rằng người Trung Quốc, người Nhật, hay người Đại Hàn là những dân tộc khác nhau.  Thật sai lầm khi nghĩ rằng việc gọi tên  “vi khuẩn Trung quốc” sẽ không thổi ngược lại gây tổn hại đến “TẤT CẢ” mọi người Châu Á và người Mỹ gốc Á.

Jason Garett Loke / Việt Báo trích dịch

 Link: https://www.facebook.com/jasonglchu/posts/10102707770617774

• Munich: Phi Cơ Bị Dọa Bom Đáp Khẩn
• ‘Chế Độ Ta’ Đang... Giãy Chết
• Iraq: Liên Danh Allawi Tham Gia Chính Quyền Mới
• Xã Hội Hở, Kẻ Thù Kín