Theo báo quốc nội, tại VN, tùy từng hoàn cảnh và mối quan hệ mà nhà doanh nghiệp có thể bán hàng hóa cho đối tác với một trong những phương thức: mua đứt bán đoạn, trả gối đầu, ký gởi, bán giám giả, hoặc bán trả chậm. Về hình thức bán trả chậm, 5 năm qua, rất nhiều doanh nghiệp đã mất hàng trăm triệu có khi đến hàng tỉ đồng vì khách hàng đã không thanh toán đúng hợp đồng. Nhiều công ty trắng tay chỉ vì tin rằng đối tác sẽ không bội tín. Báo Người Lao Động đã nêu lên một số vụ quỵt tiền mua hàng trả chậm trong một bài viết về thực trạng bán hàng trả chậm ở VN.
Trường hợp nhắc đến đầu tiên đã xảy ra cách đây hơn năm năm với tình tiết như sau: vào tháng 5/1996, Hồ Tô Hà, sinh năm 1951, ngụ tại phường 12 đến xí nghiệp Kinh doanh kim khí và vật tư tổng hợp số 5 thuộc Công ty Vật tư Thiết bị Công nghiệp TP đặt vấn đề mua hàng trả chậm. Nhờ có mối quan hệ cá nhân từ trước nên Hà được vị phó giám đốc xí nghiệp, ông Hồ Văn Lợi, ký giấy bán viết tay lô sắt xây dựng trị giá gần 90 triệu đồng với các điều kiện dễ dàng: không ứng trước, không thế chấp. Tưởng chừng như giúp được cho xí nghiệp tiêu thụ hàng, ngào nờ đến hạn thanh lý hợp đồng, Hà chỉ thanh toán được 31 triệu đồng. Sự cả tin đã buộc ông Lợi phải móc tiền túi bồi hoàn cho xí nghiệp hơn 56 triệu đồng. Tương tự thông qua một hợp đồng mua bán trả chậm lô thép trị giá 117.9 triệu đồng, ông Hoàng Duy Cự, giám đốc nhà máy cơ khí nông nghiệp Thủ Đức phải trả nợ thay cho Hồ Tô Hà 57.9 triệu đồng. Đau nhất có lẽ là trường hợp xảy ra ở Công ty Liên doanh Ô tô Visuco. Tháng 11/1997, Visuco ký hợp đồng kinh tế bán cho công ty Dược phẩm Kỳ Hòa 60 chiếc xe hiệu Suzuki mới 100% với tổng trị giá 546,200 đô. Hợp đồng quy định phương thức thanh toán trả trước 30% khi nhận xe, thời gian giao hàng chia làm 3 đợt, mỗi đợt 20 chiếc. Trong vòng một tháng, tổng cộng Visuco đã bán cho công ty Kỳ Hòa 40 chiếc Suzuki trị giá 346,200 đô. Một trong những nguyên tắc ký kết và thực hiện hợp đồng kinh tế có giá trị lớn trong mua bán trả chậm là bên mua phải có tài sản thế chấp. Thế nhưng, điều kiện này đã không được thực hiện trong thương vụ giao dịch giữa Visuco và Công ty Kỳ Hòa. Điều quan trọng nữa là trong hợp đồng ký kết quy định bên mua phải trả trước 30% tổng số tiền khi nhận xe, nhưng công ty Kỳ Hòa đã nhận được xe mà không phải đưa cho Visuco một đồng nào. Sự dễ dãi này đã tạo cơ hội cho phía hãng Kỳ Hòa lừa đảo, chiếm đoạt của Visuco hơn 336,251 đô.
Bạn,
Báo quốc nội đề cập đến một sự kiện xảy ra cách đây gần 3 tháng, đó là việc đòi nợ của công ty Liên doanh Ô tô Mê Kông bị tòa phúc thẩm Tối cao tại Sài Gòn ra quyết định đình chỉ tạm thời, không xử lý vào ngày 26-10-2000 đang gây sự chú ý của dư luận, nhất là đối với các cơ quan bảo vệ pháp luật. Sự việc xảy ra từ một hợp đồng kinh tế mua bán xe giữa Mekong và Công ty Bửu Minh, quận Tân Bình, vào tháng 4/1998. Theo hợp đồng này thì Liên doanh Mekong bán cho Công ty Bửu Minh 23 chiếc xe vận tải do chính hãng Mê Kông sản xuất, trị giá hợp đồng là 552,500 đô với phương thức thanh toán trả chậm từng tam cá nguyệt. Trả được một thời gian thì Công ty Bửu Minh ngưng trả, nợ Mekong 80,873.52 đô. Sau nhiều lần cam kết, nhưng rốt cuộc đối tác cứ lần lữa khất nợ, trốn tránh, hãng Mekong đã quyết định khởi kiện vị khách lì nợ của mình ra tòa án Kinh tế Sài Gòn. Vụ việc được tòa Kinh tế thụ lý vào ngày 23-10-1999. Khi tòa án triệu tập bị đơn lên làm việc thì mới hay người đại diện theo pháp luật của công ty Bửu Minh là ông Huỳnh Bửu Quang, giám đốc, đã bỏ trốn. Công ty Mekong làm đơn kháng cáo lên tòa án tối cao nhưng tòa này đã đình chỉ xét xử, cuối cùng hãng Mekong đành phải chào thua.