Tha Phương Vì ‘Bà Thủy’
Bạn,
Theo các nhà nghiên cứu nhân văn, tại miền Tây Nam phần, những dải đất bên sông Tiền, sông Hậu vốn là những làng mạc với vườn cây trái sum sê trù phú. Thế rồi qua từng năm bờ sông cứ lở dần. Đất, nhà bị "bà thủy" nuốt trôi, và khi mất đất canh tác, mất nhà cửa, người dân dần phải ly tán, tha phương kiếm sống. Báo Tuổi Trẻ ghi nhận hiện trạng này qua bản tin như sau.
Tại cù lao Long Phú Thuận, tỉnh Đồng Tháp, xưa có xã Phú Trung với hàng ngàn gia đình dân sinh sống, sau nhiều năm bị "bà thủy" nuốt mất hơn 200 hécta trở thành một ấp thuộc xã Phú Thuận B. "Không còn đất trồng trọt, cứ lo dỡ nhà riết ai nấy đều nghèo đi, cuối cùng phải rời làng tha phương kiếm sống" - bà Nguyễn Thị Thanh, một người dân còn bám trụ ở đây, kể như thế.
Theo người dân, sạt lở bờ sông vốn là quy luật tự nhiên và thường chỉ xảy ra vào mùa mưa lũ. Thế nhưng gần đây hiện tượng này gia tăng liên tục ngay cả trong mùa khô. Theo ông Trần Anh Thư, phó giám đốc Sở Tài nguyên-Môi trường tỉnh An Giang, thì đó là một trong những hậu quả của biến đổi khí hậu. Tình trạng khô hạn, mưa bão diễn ra bất thường, cộng thêm việc xây hàng loạt đập thủy điện lưu vực thượng nguồn sông Mekong đã làm thay đổi chế độ dòng chảy ở hạ lưu. "Qua nghiên cứu mới đây, chúng tôi thấy cấu tạo địa chất bờ sông ở đồng bằng sông Cửu Long vốn đã yếu. Vào mùa lũ lưu tốc dòng chảy trên các tuyến sông tăng lên gây xói lở mạnh, còn mùa khô mực nước thấp hơn làm mất độ ổn định bờ sông. Do đó bờ sông rất dễ bị sạt lở", ông Thư giải thích như vậy.
An Giang nằm ở vùng đầu nguồn sông Tiền, sông Hậu, hiện tượng sạt lở đất diễn biến ngày càng phức tạp. Theo kết quả khảo sát, toàn tỉnh hiện có 45 đoạn sạt lở ở mức báo động nguy hiểm và phạm vi lở đất có chiều hướng lan rộng. Đặc biệt nhiều đoạn bờ sông tập trung đông nhà dân đang có dấu hiệu tiếp tục sạt lở mạnh, liên tục. Toàn tỉnh Đồng Tháp có 95 điểm sạt lở bờ sông nằm trên địa bàn 43 xã với tổng chiều dài hàng chục kilômet. Trên khu vực sạt lở ấy, ngoài số tự di dời hiện có hơn 4 ngàn 300 gia đình cư dân đang sinh sống, tới nay đã di dời được 567 nhà.Hiện nay, hai tỉnh An Giang, Đồng Tháp đã xây dựng hàng trăm cụm tuyến dân cư để ổn định nơi ở cho cư dân sạt lở đất. Tuy nhiên trong vành đai các khu vực sạt lở ấy vẫn còn hàng ngàn gia đình cư dân lay lắt, bởi các cụm tuyến dân cư hiện có không đủ bố trí.
Bạn,
Cũng theo báo Tuổi Trẻ, tại cù lao Long Phú Thuận, huyện Hồng Ngự, tuyến dân cư quy mô bố trí nơi ở cho 930 gia đình vừa hoàn thành thì mùa khô rồi sạt lở đất lại gia tăng. Đầu mùa lũ này mặt đất xuất hiện thêm vết nứt chạy dài dọc bờ sông và đất cứ sụp dần, lở dần.