Bạn,
Theo các nhà nghiên cứu nhân văn, tại tỉnh Thanh Hóa có làng cổ Đông Sơn xưa thuộc xã Đông Sơn, huyện Đông Sơn nay thuộc phường Hàm Rồng, thành phố Thanh Hóa. Đây là một làng cổ nổi tiếng không chỉ ở xứ Thanh mà địa danh Đông Sơn đã được nhiều nhà khoa học phương Tây biết đến từ thế kỷ trước. Báo Thanh Hóa ghi nhận toàn cảnh về làng cổ này như sau.
Đông Sơn là một làng nhỏ bên bờ nam sông Mã, cạnh cầu Hàm Rồng, giữa vùng đồng bằng hạ lưu sông Mã, nơi hội tụ những yếu tố đặc trưng của một làng quê Việt Nam truyền thống: Có ruộng sâu, ruộng cạn, có đất đồi, đất bãi, núi đá, có hang động, bến sông... Làng Đông Sơn, quần tụ dựa vào lưng núi Rồng. Phía trước làng là cánh đồng rộng, màu mỡ, xung quanh ba phía của làng là những núi đá nhỏ, đồi đất thấp nằm xen kẽ lẫn nhau có hình dáng kỳ dị, dân gian cứ theo đó mà đặt tên cho từng quả đồi, ngọn núi: núi Rồng, núi Phượng, núi Voi, núi Cánh Tiên... Chẳng biết có đủ 99 ngọn núi hay không nhưng huyền thoại dân gian vẫn cho rằng làng Đông Sơn ở vào thế đất có 99 ngọn núi hình con Phượng Hoàng.
Phía đông của làng là hệ thống núi đất kéo dài từ Ngã Ba Đầu - nơi sông Chu gặp sông Mã chạy theo bờ nam sông Mã. Sông Mã qua hành trình vạn dặm trước khi về với biển cả đã để lại ở đây một cảnh khí ngoạn mục vào bậc nhất của xứ Thanh: Hàm Rồng - núi Ngọc. Hàm Rồng vốn là tên riêng của ngọn núi hình đầu rồng với cái thân uốn lượn như một con rồng từ làng Giàng theo dòng sông Mã bên phía bờ nam. Trên núi Rồng còn có động Long Quang có hang ăn thông sang bên kia như hai mắt rồng. Sách Minh Trí nói về danh sơn kể tất cả hai mươi mốt ngọn, trong đó có núi Hàm Rồng được tôn "Đệ nhất là Long Đại".
Đối diện với núi Rồng bên kia sông là núi Ngọc, tên chữ là Hỏa Châu Phong, hay còn gọi là núi Nít. Ngọn núi này tròn trặn, các lớp đá chen dày tua tủa như những ngọn lửa từ trong lòng đất bốc lên, bởi vậy mà có tên gọi là Hỏa Châu Phong. Chung quanh núi Hàm Rồng còn có nhiều ngọn núi trông rất ngoạn mục như Ngũ Hoa Phong có hình năm đóa hoa sen chung một gốc mọc lên từ đầm lầy; núi Phượng, núi con Voi có động Tiên và chùa Tiên Sơn. Động Tiên mới được phát hiện gần đây đã trở thành một điểm du lịch hấp dẫn; có ngọn Phù Thi Sơn trông xa như một người đàn bà thắt trên mình một dải lụa xanh nằm gối đầu vào thân rồng. Rồi núi Mẹ, núi Con như hình hai quả trứng, núi Tả Ao, vũng Sao Sa có nước trong vắt quanh năm. Rồi núi Con Mèo, núi Cánh Tiên với huyền thoại về những nàng tiên giáng thế...
Bạn,
Cũng theo báo Thanh Hóa, làng Đông Sơn có cấu trúc theo kiểu làng thuần nông. Ít có một làng quê Việt Nam nào có bề dày lịch sử nghìn năm và tiến trình phát triển liên tục như làng cổ Đông Sơn. Làng cổ Đông Sơn được xem như một "niên biểu" về sự phát triển liên tục từ buổi các vua Hùng cho đến thời hiện đại.