Tin Vắn Thế Giới

INDONESIA: 106 NGƯỜI CHẾT VÌ HẬU QỦA ĐỘNG ĐẤT
BENGKULU, Indonesia - Công nhân cứu nạn Indonesia tiếp tục tìm kiếm nạn nhân sống sót sau trận động đất rạng sáng Thứ 2, mà thiệt hại nhân mạng riêng tại thủ phủ của tỉnh Bengkulu là 98 người.
Theo tờ báo duy nhất ở Bangkulu, tổng kết các báo cáo là 106 người chết. Thiệt hại vật chất ước lượng trị giá khoảng 5 triệu 880 ngàn MK. Cảnh sát địa phương cho biết địa chấn gây ra 5 hay 6 vụ đất sụt ở phía nam của tỉnh, một số đường bị hàng tấn đất đá bít lối.
Thông tấn chính thức Antara loan báo số người bị thương là trên 500, phân nửa bị thương nặng. Cảnh sát Bengkulu quan ngại về tệ nạn hôi của, đã tổ chức tuần tiễu ban đêm. Bengkulu là 1 tỉnh thưa dân, so với các tỉnh khác của Indonesia, với 260 ngàn dân tại tỉnh lỵ. Lân bang Australia sẵn sàng cứu trợ khẩn cấp 290 ngàn MK.

CẦN THÊM KỸ THUẬT CHO SINH VIÊN
Chủ tịch Bill Gates của Microsoft điều trần trên Quốc Hội hôm Thứ Ba 6.6 trước Liên Ủy Ban Kinh Tế về “Gỡ Bỏ Rào Cản Đối Với Nền Kinh Tế Mới.”
Gates nói rằng đưa thêm kỹ thuật vào tay sinh viên sẽ cho họ cơ hội học 24 giờ/ngày và cho phép giáo sư điều chỉnh việc học cho thích nghi các học trò và để cải tiến trường học.

THỔ ĐỘNG ĐẤT LỚN: 3 CHẾT, 80 BỊ THƯƠNG
ORTA, Thổ Nhĩ Kỳ - Động đất cường độ 5.9 độ Richter xẩy ra hồi 5 giờ 40 phút sáng Thứ 3 tại miền Trung Thổ Nhĩ Kỳ, làm 3 người chết, trên 80 bị thương, và hàng ngàn người kinh hoảng chạy túa ra đường.
Trung tâm địa chấn là Cerkes, trong tỉnh Canikiri, ven Hắc Hải. Có 9 đợt hậu chấn được ghi nhận, mạnh nhất đo được 4.5 độ Richter.
Các trường học tạm đóng cửa, nhiều người dự định ngủ ngoài trời tối Thứ 3. Tỉnh trưởng Cankiri cho biết khoảng 400 nhà vach đất bị phá hủy, trong số 3 người chết, 1 người tử thương vì nhảy lầu. Đa số trong 80 người bị thương cũng là những người nhảy lầu trong lúc hoảng kinh.

ĐUỐC THẾ VẬN CHUYỀN QUA TÂN TÂY LAN
WELLINGTON - Đuốc Olympic di chuyển bằng phi cơ từ Christchurh tới thủ đô Wellington của New Zealand đã được đón tiếp bằng nghi thức truyền thống của bộ lạc Maori. Ông lão Rene Ameny là 1 trong 100 lực sĩ chạy tiếp sức, mang lửa Thế Vận đi khắp các đường phố của Wellington, dân Kiwi dọc đường reo hò khi đoàn rước duốc chạy qua. Có lúc, đuốc Olympic bị tắt khi sang tay bà Thủ Tướng Helen Clark. Qua ngày Thứ Tư, đuốc Olympic tiếp tục được chuyển tới các thành phố Rotorua và Auckland.

THỦ TƯỚNG ĐẢO SOLOMON HỨA TỪ CHỨC
BRISBANE, Australia - Thủ Tướng Bartholomew Ulufa’alu của đảo quốc Solomons, bị du kích quân Malaita Eagle uy hiếp, tuyên bố sẵn sàng từ chức tại 1 phiên họp của Quốc Hội. Bộ Trưởng Alfred Sasako cho biết nếu đó là giá phải trả cho hòa bình, ông Ulufa’alu sẵn sàng từ bỏ quyền lực. Theo ông, ông Ulufa’alu đã thỏa thuận với lãnh tụ Andrew Nori của du kích Malaita là sẽ từ chức tại 1 phiên họp quốc Hội ngày 16-6, có lẽ sau 1 cuộc biểu quyết bất tín nhiệm.

3 SĨ QUAN ĐẢO CHÁNH VỀ HÀNG
SUVA - 3 người trong nhóm vũ trang của lãnh tụ George Speight chiếm tòa nhà quốc Hội Fiji và cầm giữ 30 con tin, đã bỏ ngũ. Nhà chức trách quân sự cho biết những người bỏ ngũ là Trung Tá Ratu Vilaime và 2 kỹ sư công binh, đã trở về doanh trại của quân đội kịp kỳ hạn do Tướng Bainimarama đề ra là chiều Thứ 2. Theo lệnh trên, nhưng người tiếp tục theo lãnh tụ đảo chánh Speight sẽ mất hết các quyền lợi trong quân đội. Ông Speight đã bác bỏ tin trên, cho biết phía quân đội muốn triệt phá hậu thuẫn dành cho phe đảo chánh nhưng ông quyết giữ con tin cho tới khi các yêu sách được đáp ứng.

HỘI NGHỊ APEC BẮT ĐẦU HỌP SẼ GIÚP NƯỚC NGHÈO VÀO WTO
DARWIN, Australia - Bộ Trưởng Thương Mại của các nước hội viên Diễn Đàn Kinh Tế Châu Á Thái Bình Dương, tức APEC, đã bắt đầu hội họp tại thành phố Darwin của Australia để xúc tiến một vòng đàm phán mới của Tổ chức Mậu Dịch Thế Giới (WTO) nối tiếp hội nghị Seattle cuối năm 99.
Chủ trì hội nghị Darwin hiện nay là Tổng Giám Đốc WTO Mike Moore và Bộ Trưởng Thương Mại Mark Vaile của Australia. Tại cuộc họp báo sau phiên họp khai mạc, ông Moore tỏ ý lạc quan sau khi hiệp ước mậu dịch Hoa Kỳ - Trung Quốc được Hạ Viện Hoa Kỳ thông qua. Ông mô tả đó là sự xuất hiện của cơ hội hàng tỉ MK, mà châu Âu cũng lưu ý tới.
Các viên chức APEC hi vọng hội nghị Darwin sẽ tạo điều kiện giúp các nước đang mở mang xây dựng hạ tầng cơ sở phù hợp với lịch trình của tổ chức WTO. Các nền kinh tế của khối APEC chiếm 60% tổng sản phẩm thế giới và 45% mậu dịch toàn cầu.

LẠC TAY LÁI, XE TREO LỦNG LẲNG
Glenn Parsons được ông bạn Nick Spiconardi an ủi sau khi Parsons lạc tay lái và chạy trượt trên đường dây cáp để rồi treo lủng lẳng cả xe trên dây hôm Thứ Hai tại Canton, Ohio. Parson không bị phạt, may cũng không bị thương, giải thích là vì anh bị một người lái xe khác lạng để qua mặt.

VIỆC LÀM INTERNET ĐÃ TĂNG GẤP ĐÔI
SAN FRANCISCO - Số người có việc làm liên quan đến Internet trong năm qua tăng gấp đôi, lên tới 2 triệu rưỡi người, và doanh thu của ngành này tăng 62%, theo kết quả khảo sát của Trung Tâm Nghiên Cứu về nền thương mại điện tử, thuộc trường đại học Texas Austin. Các công ty kinh doanh bằng Internet năm qua thu 524 tỉ MK, so với 322 tỉ trong năm trước.
Các nhà nghiên cứu nhận thấy hiện có khoảng 50ngàn công ty kinh doanh một phần hoặc toàn phần qua phương tiện Internet, và có kết luận tương tự với các cuộc khảo sát tương tự, là Internet đã làm tăng năng súất, duy trì sức phát triển của nền kinh tế Hoa Kỳ. Hồi Tháng Tư, kết quả khảo sát của dự án Forrester Research dự báo nền thương mại điện tử năm 2003 sẽ có tổng trị giá thương vụ khoảng 6900 tỉ MK.

NEW ORLEANS KHÁNH THÀNH BẢO TÀNG VIỆN NGÀY D
NEW ORLEANS - Các cựu binh còn sống sót cùng vinh danh các chiến sĩ Thế Chiến Thứ 2 trong lễ khánh thành Viện Bảo Tàng Ngày D tại thành phố New Orleans, bang Louisiana, trong khi 54 phi cơ bay thành đội hình trên không.
Ngày D là ngày 6-6-1944, mở đầu chiến dịch giải phóng Âu Châu khỏi quyền chiếm đóng của Đức Quốc Xã. Trước quan khách gồm 8 cựu binh mang Danh Dự Bội Tinh đứng ở hàng đầu, và hàng trăm viên chức, Bộ Trưởng Quốc Phòng Williams Cohen nói “Chúng tôi là những người thừa kế sự hi sinh của các chiến sĩ”.
Đạo diễn Stephen Spielberg, dựng phim “Saving Private Ryan” nói thêm rằng ông hi vọng mỗi thành phố có một viện Bảo Tàng tương tự để nhà giáo đưa học sinh tới tìm hiểu lịch sử. Khoảng 10ngàn cựu binh tụ hội về New Orleans tham dự 4 ngày sinh hoạt kỉ niệm Ngày D.

DỌN RÁC ĐỈNH EVEREST, ĐỀ CAO MÔI SINH
NÚI EVEREST, Himalaya - Một đoàn leo núi Hoa Kỳ, có hướng đạo người Nepal dẫn đường, đã thu dọn một khối lượng lớn trên đỉnh núi Everest của Hi Mã Lạp Sơn, để đề cao ý thức về bảo vệ môi trường thiên nhiên trong vùng.
Ở cao độ gần 26ngàn feet, đoàn leo núi Hoa Kỳ đã thu hồi để đưa về nước 632 bình dưỡng khí, 435 ống hơi đốt, trên 1000 cục pin, và gần 600 pound rác có thể thiêu hủy. Những phế liệu bằng thiếc và thủy tinh được chuyển về thủ đô Katmandu của Nepal để tái chế.
Cuộc leo núi ngày 24-5 vừa qua cũng đã đưa các nhà thám hiểm lên tới độ cao trên 29 ngàn feet, theo sự dẫn đường của hướng đạo Appa Sherpa, người đã lên đỉnh Everest 11 lần. Đoàn leo núi cũng đã thử nghiệm nguồn cung cấp nước uống ở trại tiền cứ, cao độ 26,660 feet, để thẩm định độ ô nhiễm.

TÒA LẠI HOÃN ĐIỀU TRẦN VỤ GIÁN ĐIỆP
ALBUQUERQUE, New Mexico - Các cuộc điều trần của vụ án khoa học gia Wen Ho Lee, về tội sao chép tài liệu mật về kỹ thuật nguyên tử, đã bị đình hoãn, và dời đến Tháng 11. Chánh án thụ lý vụ này là ông John Conway không giải thích lý do, mà chỉ thông báo với các nhà công tố và các luật sư biện hộ là ông giao lại vụ này cho thẩm phán James Parker. Do đó, 2 vụ điều trần, ngày 7 và ngày 12-6, đều bị hoãn vì chưa có người phụ trách. Khoa học gia Wen Ho Lee, 60 tuổi, sinh quán Đài Loan, bị ngưng việc Tháng 3-99 và bị giam từ Tháng Chạp 1999, bị truy tố về 59 tội danh liên quan đến tài liệu mật. Ông Wen không bị truy tố về tội gián điệp.

NHẢY LÊN TRỰC THĂNG VƯỢT NGỤC
INDIANATOWN, Florida - Nhà chức trách thị xã dùng chó lùng kiếm tại vùng đồng lấy quanh Trung Tâm Điều Trị Martin, cách West Palm Beach 35 dặm, để tìm thủ phạm sách nhiễu tình dục trẻ em đào thoát như cảnh trong phim ảnh của Hollywood. Chiều Thứ 2, nghi can Whitsett được 1 phi công trực thăng đáp xuống sân của khu điều trị Martin đón trốn đi. Hai người tiếp tục chạy bộ trốn đi sau khi trực thăng ngộ nạn. Cảnh sát tin rằng 2 người đào tẩu có vũ trang, và nguy hiểm. Whitsett bị kết án về tội sách nhiễu tình dục năm 1994, đã mãn án năm 99, nhưng còn bị quản chế để điều trị về tâm thần.

ỦNG HỘ ÁN TỬ HÌNH
Trả lời câu hỏi “Bạn có đồng ý với án phạt tử hình"” bản thăm dò Zogby ghi nhận: 78.4% dân Mỹ gốc Ý, 75.3% Mỹ gốc Á, 72.9% Mỹ gốc Latin, 71.7% Mỹ gốc Ả Rập, và 67.3% Mỹ gốc Do Thái tuyên bố ủng hộ án tử hình.

ERITREA, ETHIOPIA VẪN GIAO CHIẾN
BASHUKA, Eritrea - Có bằng chứng là giao tranh còn diễn ra giữa Eritrea và Ethiopia ở biên giới 2 nước. Hình ảnh chụp ngày Thứ 2 ở làng Bashuka, cách thủ đô Asmaracho thấy cảnh nhà cháy và xác binh lính Eritrea để lại sau 5 ngày giao chiến.
Một phụ nữ trở thành á khẩu sau khi trải qua những cảnh tượng kinh hoàng. Một phụ nữ khác kể sau khi chui ra khỏi hầm tránh pháo kích, gặp lính Ethiopia, bà đã phải lạy van, xin tha mạng.
Cuộc chiến biên giới ngày Thứ 3 đã chuyển tới làng Shambulo, cách Bashuka chừng 10 cây số, trong khi các nhà thương thuyết đang bàn thảo việc sửa lại kế hoạch hòa bình do Tổ chức Đoàn Kết Châu Phi đề nghị, mà giới ngoại giao tiên đoán là tiến triển chậm chạp.

HÃNG THUỐC LÁ RÚT QUẢNG CÁO 40 TẠP CHÍ
NEW YORK - Công ty thuốc lá lớn nhất Hoa Kỳ Philip Morris ngày thứ 2 ra thông báo từ Tháng 9 sẽ ngưng quảng cáo trên gần 40 tạp chí có nhiều độc giả thiếu niên. Những tạp chí này có trên 15% độc giả dưới 18 tuổi hoặc có tổng cộng trên 2 triệu độc giả dưới 18 tuổi. Quyết định của công ty Philip Morris đả được chánh biện lý tiểu bang Washington hoan nghênh.
Theo kết quả nghiên cứu của cơ quan Y Tế Công Cộng tiểu bang Massachusetts, quảng cáo thuốc lá trên các tạp chí trong 9 tháng đầu năm lên tới gần 120 triệu, tăng 30 triệu, và đặc biệt chỉ trich quảng cáo hiệu thuốc lá Marlboro ở bìa sau của tạp chí Rolling Stone có nhiều độc giả vị thành niên yêu thich âm nhạc.

NỔ XƯỞNG, 1 THỢ CHẾT
MORGANTON, North Carolina - Một người chết, 3 người bị thương vì vụ nổ hồi 6 giờ chiều Thứ 2 tại xưởng chế tạo que hàn điện của công ty Sigri ở thị xã Morganton (North Carolina). Người tử nạn là Gary Ollis, 49 tuổi. Cảnh sát cho biết cuộc điều tra đang tìm hiểu nguyên nhân vụ nổ, phát xuất từ lò nung. Xưởng Sigri thu dụng khoảng 600 công nhân, thuộc chủ quyền công ty Sigri Great Lakes Carbon, bản doanh tại Đức, trụ sở chính tại Hoa Kỳ ở Charlotte.

ĐUA THUYỀN RỒNG, CẦU SẬP, CHẾT 13
BẮC KINH - Một cây cầu sập trong lúc diễn ra cuộc đua Thuyền Rồng truyền thống giữa 2 xã miền nam tỉnh Hồ Nam, làm 130 rơi xuống sông, chết đuối 13 người. Theo nhật báo Công Nhân, tai nạn xẩy ra khi hàng trăm dân làng chen lấn trên cây cầu sàn gỗ để xem đua thuyền. 7 trong 13 người chết đuối là học sinh. Đua thuyền rồng hàng năm tại tỉnh Hồ Nam là truyền thống tưởng niệm thi sĩ Qu Yuan, tự trầm để phản đối triều đình tham ô hồi thế kỉ thứ 3. Hồng Kông, Đài Loan cũng mở hội đua thuyền rồng. Hình trên, đội thuyền rồng Hsin Tien Aborigines Dragon Boat ở Đài Loan.

HỘI CHỢ VIỄN THÔNG LỚN NHẤT CHÂU Á
Được xét như là hội chợ thương mại viễn thông hàng đầu tại Châu Á, CommunicAsia 2000 đã khai mạc hôm Thứ Ba với hơn 2,000 công ty tham dự từ 56 quốc gia và khu vực, trong đó có cả các hãng số một về viễn thông và Internet thế giới. Nhiều sản phẩm mới trưng bày dịp này, trong đó có cả một phát minh cho xem TV hay xi nê không cần bật TV hay VCR, mà chỉ cần đeo một ống dòm vào mắt và băng hình thu nhỏ sẽ chiếu trước mắt người xem.

PUTIN TẶNG QUÀ CHO LA MÃ
ROME - TT Vladimir Putin, công du Italy, sáng Thứ 3 đã khánh thành tượng của thi hào Nga Alexander Pushkin tại công viên Villa Borghese ở thủ đô Rome. Đây là quà tặng của Nga gửi tới thủ đô của Italy nhân kỉ niệm sinh nhật thi hào Pushkin, mà TT Putin gọi là thí dụ điển hình về các quan hệ văn hóa giữa 2 nước. Tại thủ đô Nga, tượng của Dante Alighiery, do thành phố Rome tặng, cũng sẽ được khánh thành gần đây. Trong thời gian còn lại của ngày Thứ 3, TT Putin dành thảo luận với các nhà lãnh đạo Italy về giao thương và về tương lai hợp tác phòng thủ giữa Nga và châu Âu.

1 BÉ SINH 3 ĐÃ CHẾT
BALTIMORE - Một trong 3 hài nhi đồng sanh ngày 1-2 ở thị xã Baltimore đã chết, nguyên nhân chưa được xác định. Bé trai Tyler Williams là hài nhi nhỏ nhất trong 3 em, con của cặp vợ chồng Richard và Crystal Williams. Vụ sanh 3 này được đặc biệt chú ý vì ông bà Williams đã sinh 3 hồi tháng Tư 1998. Bà Williams không hề dùng thuốc chữa hiếm muộn, và 2 vụ sinh nở đều đủ ngày đủ tháng.

LHQ XEM XÉT BIÊN GIỚI DO THÁI
HARTZIT - Đoàn chuyên viên bản đồ của LHQ đã tới vùng trái độn Nam Lebannon, giáp giới Bắc Israel, để chứng thực là cuộc rút quân của Israel là đúng với lời hứa hẹn chấm dứt 22 năm chiếm đóng Nam Lebannon. Phuc trình của đoàn chuyên viên này sẽ được đệ nạp TT Emile Lahoud của Lebannon nhân cuộc hội đàm với sứ giả LHQ Larsen. Chuyến thanh sát 1 ngày của chuyên viên LHQ cũng mở đường cho việc đưa lực lượng bảo vệ hòa bình tới, và tái lập quyền kiểm soát của Lebannon. Sứ giả Larsen cho hay công tác chứng thực của chuyên viên LHQ là bất khả thương lượng, dù có sự phản đối của Israel và Lebannon, mà giai đoạn kế tiếp là đưa quân Mũ Xanh tới. Lebannon đã được đề nghị bố trí quân đội ở Nam Lebannon, nhưng nhất quyết chờ xong

• Đài Loan: Bớt Gửi Tiền Yuan
• Khó Thắng Khủng Bố
• Tt Bush Còn 36% Điểm
• Tháng 10: Hãng Tư Tạo 110,000 Việc Làm