BAGHDAD - Ít nhất 3240 thường dân Iraq thiệt mạng trong 1 tháng chiến tranh, gồm 1896 người tại Baghdad, theo kết quả 5 tuần điều tra của thông tấn Associated Press.
Tử vong đầy đủ chắc chắn là cao hơn nhiều. Có 5, 6 cuộc khảo sát nhắm vào tổn thất nhân mạng của thường dân Iraq ở riêng thủ đô Baghdad, nhưng tổng kết của AP là cố gắng đầu tiên bao trùm nhiều vùng của đất nước, từ Mosul ở miền bắc cho tới Basra ở miền nam.
Việc kiểm kê của thông tấn AP dựa trên hồ sơ của 60 trong 124 bệnh viện, gồm đa số những khu vực rộng lớn, và bao trùm thời gian từ ngày 20-3 cho đến ngày 20-4, khi chiến sự giảm bớt và liên quân loan báo sắp công bố chấm dứt giai đoạn đánh lớn. 64 bệnh viện của các thị trấn nhỏ, lại ở trong vùng nguy hiểm hay khó lui tới đã không được xem xét.
Ngay cả khi có đầy đủ, các hồ sơ bệnh viện cũng không nói lên hết sự thật, bởi nhiều người chết đã được thân nhân chôn cất nhanh chóng theo lệ Hồi Giáo, hoặc đã bị chôn vùi luôn tại chỗ.
Ngoài ra, thông tấn AP không xét tới những hồ sơ không phân biệt lính và dân thường - điều này có nghĩa là hàng trăm, có thể là hàng ngàn sinh mạng đã không được phản ảnh. Trong những tuần lễ đầu của chiến cuộc, chính quyền Iraq cố theo dõi các tổn thất của thường dân, nhưng nỗ lực đó tan rã khi liên quân Anh-Mỹ tới gần thủ đô.
Theo trung tá Jim Cassella, phát ngôn viên của Ngũ Giác Đài, thường dân không là mục tiêu nên những tử vong ngoài ý muốn đó đã không được đếm.
Trong chiến cuộc 1991, tổn thất nhân mạng của thường dân Iraq là 2278, theo nhà chức trach dân phòng Iraq - lần đó, Hoa Kỳ không tập 7 tuần lễ trước khi phóng ra 100 giờ hành quân bộ chiến, và lực lượng Mỹ không vào 1 thành phố Iraq nào.
Lần này thì khac, lính Iraq trà trộn vào các thành phố, đổi thường phục hoặc không dùng đồng phục, do đó tach biệt tổn thất của lính và dân là điều không thể làm được. Theo lời các nhân chứng, lính của Saddam tấn công cả từ xe cứu thương, xe taxi, hoặc nup dưới y phục phụ nữ, để lực lượng Mỹ không biết ai là kẻ thù.
Thêm vào tổn thất của thường dân là chiến thuật của chế độ Saddam bố trí binh lính và vũ khí tại các khu dân cư, tạo thành mục tiêu bị đánh bom.
Trong khi đa số tổn thất có vẻ là do liên quân Mỹ-Anh gây ra, nhân chứng cho biết trong vài trường hợp (khó ước lượng) là do đạn dược cất chứa ở khu dân cư bị nổ, hay do đạn lạc trong luc bắn máy bay Mỹ, và ngay cả trong khi bắn trả quân Mỹ.
Theo bác sĩ al-Aaraji, tân giám đốc bệnh viện al-Kindi tại thủ đô Baghdad, "Người Mỹ có ném bom trúng thường dân chứ, nhưng hãy thực tế, Saddam tổ chức 1 cuộc chiến tranh bẩn thỉu, đặt vũ khí ở trường học, trong đền thờ, người Mỹ có thể làm gì""
Hoa Kỳ cả quyết rằng vũ khí chính xác đã hạ thấp tổn thất của thường dân, hãy nhìn thì thấy : phi đạn đâm sâu vào các công ốc, trong khi những nhà bao quanh vẫn nguyên vẹn.
Theo nhà báo Niko Price, Human Rights Watch và tổ chức Campaign for Innocent Victims in Conflict đang khảo sát, với hi vọng Hoa Kỳ bồi thường các gia đình nạn nhân.
Tử vong đầy đủ chắc chắn là cao hơn nhiều. Có 5, 6 cuộc khảo sát nhắm vào tổn thất nhân mạng của thường dân Iraq ở riêng thủ đô Baghdad, nhưng tổng kết của AP là cố gắng đầu tiên bao trùm nhiều vùng của đất nước, từ Mosul ở miền bắc cho tới Basra ở miền nam.
Việc kiểm kê của thông tấn AP dựa trên hồ sơ của 60 trong 124 bệnh viện, gồm đa số những khu vực rộng lớn, và bao trùm thời gian từ ngày 20-3 cho đến ngày 20-4, khi chiến sự giảm bớt và liên quân loan báo sắp công bố chấm dứt giai đoạn đánh lớn. 64 bệnh viện của các thị trấn nhỏ, lại ở trong vùng nguy hiểm hay khó lui tới đã không được xem xét.
Ngay cả khi có đầy đủ, các hồ sơ bệnh viện cũng không nói lên hết sự thật, bởi nhiều người chết đã được thân nhân chôn cất nhanh chóng theo lệ Hồi Giáo, hoặc đã bị chôn vùi luôn tại chỗ.
Ngoài ra, thông tấn AP không xét tới những hồ sơ không phân biệt lính và dân thường - điều này có nghĩa là hàng trăm, có thể là hàng ngàn sinh mạng đã không được phản ảnh. Trong những tuần lễ đầu của chiến cuộc, chính quyền Iraq cố theo dõi các tổn thất của thường dân, nhưng nỗ lực đó tan rã khi liên quân Anh-Mỹ tới gần thủ đô.
Theo trung tá Jim Cassella, phát ngôn viên của Ngũ Giác Đài, thường dân không là mục tiêu nên những tử vong ngoài ý muốn đó đã không được đếm.
Trong chiến cuộc 1991, tổn thất nhân mạng của thường dân Iraq là 2278, theo nhà chức trach dân phòng Iraq - lần đó, Hoa Kỳ không tập 7 tuần lễ trước khi phóng ra 100 giờ hành quân bộ chiến, và lực lượng Mỹ không vào 1 thành phố Iraq nào.
Lần này thì khac, lính Iraq trà trộn vào các thành phố, đổi thường phục hoặc không dùng đồng phục, do đó tach biệt tổn thất của lính và dân là điều không thể làm được. Theo lời các nhân chứng, lính của Saddam tấn công cả từ xe cứu thương, xe taxi, hoặc nup dưới y phục phụ nữ, để lực lượng Mỹ không biết ai là kẻ thù.
Thêm vào tổn thất của thường dân là chiến thuật của chế độ Saddam bố trí binh lính và vũ khí tại các khu dân cư, tạo thành mục tiêu bị đánh bom.
Trong khi đa số tổn thất có vẻ là do liên quân Mỹ-Anh gây ra, nhân chứng cho biết trong vài trường hợp (khó ước lượng) là do đạn dược cất chứa ở khu dân cư bị nổ, hay do đạn lạc trong luc bắn máy bay Mỹ, và ngay cả trong khi bắn trả quân Mỹ.
Theo bác sĩ al-Aaraji, tân giám đốc bệnh viện al-Kindi tại thủ đô Baghdad, "Người Mỹ có ném bom trúng thường dân chứ, nhưng hãy thực tế, Saddam tổ chức 1 cuộc chiến tranh bẩn thỉu, đặt vũ khí ở trường học, trong đền thờ, người Mỹ có thể làm gì""
Hoa Kỳ cả quyết rằng vũ khí chính xác đã hạ thấp tổn thất của thường dân, hãy nhìn thì thấy : phi đạn đâm sâu vào các công ốc, trong khi những nhà bao quanh vẫn nguyên vẹn.
Theo nhà báo Niko Price, Human Rights Watch và tổ chức Campaign for Innocent Victims in Conflict đang khảo sát, với hi vọng Hoa Kỳ bồi thường các gia đình nạn nhân.
Gửi ý kiến của bạn
