SACRAMENTO, Calif. -- Bắt đầu từ hôm thứ hai, cuộc tranh luận gay go nhất trong năm sẽ diễn ra trên nghị viện California: làm cách nào cắt giảm ngân sách tới 21.1 tỉ đô la phần thâm thủng ngân sách trong quỹ tổng quát hơn 80 tỉ đô la vào cuối tài khóa tới, tức lá vào tháng 6-2004, theo các bản ước tính gần nhất. Nhưng các viên chức nói là có thể phải thêm nhiều tỉ đô la nữa.
Nghị viện Calif. không còn lựa chọn nào khác - họ phải cắt các chương trình, kể cả các chương trình được dân chúng ưa chuộng, hay là phải tăng thuế.
Dù biện pháp nào đi nữa, kích thước khổng lồ của thâm thủng thật kinh hoàng. Nó bằng tổng ngân sách quỹ tổng quát - tức là nguồn chi phí chính của tiểu bang - trong thời chính quyền Thống Đốc George Deukmejian thời 1980s. Khoản thâm thủng này nhiều hơn tổng ngân sách của 46 tiểu bang Hoa Kỳ.
Và nhiều hơn 1/4 quỹ tổng quát hiện thời, một tỉ lệ ngang ngửa thời đầu 1990s, khi Calif. rơi vào suy thoái kinh tế.
Thâm thủng này ngang ngửa với thương vụ của Walt Disney Co., Microsoft Corp. hay là Aetna.
Nếu tiểu bang California ngưng tất cả tài trợ cho các hệ thống Đại Học UC, CSU và chương trình Medi-Cal, thì cũng còn thâm thủng nhiều tỉ đô la.
Chia đều ra thì là thâm thủng 700 đô la trên mỗi đầu người - đàn ông, đàn bà và trẻ con - trong California.
“Tôi nghĩ tình hình sẽ bắt đầu thấm đòn từ tuần tới hay 2 tuần nữa,” theo lời Patrick McCallum, nhà vận động hành lang cho các đại học cộng đồng từng trải qua 4 kỳ khủng ngoảng ngân sách khi đang làm nhân viên quốc hội và vận động hanh lang. “Bạn thốt lên rằng, ‘Oh, nó gây thiệt hại trực tiếp cho tôi, hay là tôi sắp thiệt hại rồi’.”
Chi phí giáo dục chiếm phân nửa quỹ tổng quát. Trường học chắc chắn là thương tổn, trong kỳ cắt giảm này.
Hồi 10 năm trước, khi tiểu bang khủng hoảng ngân sách, ảnh hưởng lan rộng và xa. Thuế tăng vọt, kể cả thuế thu nnhập đối với cư dân lương cao, thuế thương vụ và lệ phí bằng lái xe tăng. Thuế thương vụ trải ra cho thực phẩm, kẹo, nước uống và báo chí.
Cộng Hòa thì đổ tội cho Dân Chủ: Đã bảo mà, Dân Chủ cứng đầu lắm. Đã cảnh cáo từ cái thời bùng nổ dot-com mà.
Nhưng nhiều quan sát gia chỉ ra rằng thật khó mà dồn toàn bộ thu nhập của thời kỹ nghệ điện toán bùng nổ vào một quỹ nào để ngừa trước nạn khủng hoảng ngân sách. Cái thời mà tiểu bang để dành tiền dự trữ như hồi 1970s đã qua lâu lắm rồi, không làm thế được nữa.
Nghị viện Calif. không còn lựa chọn nào khác - họ phải cắt các chương trình, kể cả các chương trình được dân chúng ưa chuộng, hay là phải tăng thuế.
Dù biện pháp nào đi nữa, kích thước khổng lồ của thâm thủng thật kinh hoàng. Nó bằng tổng ngân sách quỹ tổng quát - tức là nguồn chi phí chính của tiểu bang - trong thời chính quyền Thống Đốc George Deukmejian thời 1980s. Khoản thâm thủng này nhiều hơn tổng ngân sách của 46 tiểu bang Hoa Kỳ.
Và nhiều hơn 1/4 quỹ tổng quát hiện thời, một tỉ lệ ngang ngửa thời đầu 1990s, khi Calif. rơi vào suy thoái kinh tế.
Thâm thủng này ngang ngửa với thương vụ của Walt Disney Co., Microsoft Corp. hay là Aetna.
Nếu tiểu bang California ngưng tất cả tài trợ cho các hệ thống Đại Học UC, CSU và chương trình Medi-Cal, thì cũng còn thâm thủng nhiều tỉ đô la.
Chia đều ra thì là thâm thủng 700 đô la trên mỗi đầu người - đàn ông, đàn bà và trẻ con - trong California.
“Tôi nghĩ tình hình sẽ bắt đầu thấm đòn từ tuần tới hay 2 tuần nữa,” theo lời Patrick McCallum, nhà vận động hành lang cho các đại học cộng đồng từng trải qua 4 kỳ khủng ngoảng ngân sách khi đang làm nhân viên quốc hội và vận động hanh lang. “Bạn thốt lên rằng, ‘Oh, nó gây thiệt hại trực tiếp cho tôi, hay là tôi sắp thiệt hại rồi’.”
Chi phí giáo dục chiếm phân nửa quỹ tổng quát. Trường học chắc chắn là thương tổn, trong kỳ cắt giảm này.
Hồi 10 năm trước, khi tiểu bang khủng hoảng ngân sách, ảnh hưởng lan rộng và xa. Thuế tăng vọt, kể cả thuế thu nnhập đối với cư dân lương cao, thuế thương vụ và lệ phí bằng lái xe tăng. Thuế thương vụ trải ra cho thực phẩm, kẹo, nước uống và báo chí.
Cộng Hòa thì đổ tội cho Dân Chủ: Đã bảo mà, Dân Chủ cứng đầu lắm. Đã cảnh cáo từ cái thời bùng nổ dot-com mà.
Nhưng nhiều quan sát gia chỉ ra rằng thật khó mà dồn toàn bộ thu nhập của thời kỹ nghệ điện toán bùng nổ vào một quỹ nào để ngừa trước nạn khủng hoảng ngân sách. Cái thời mà tiểu bang để dành tiền dự trữ như hồi 1970s đã qua lâu lắm rồi, không làm thế được nữa.
Gửi ý kiến của bạn
