Hôm nay,  

Hệ Thống Miễn Dịch Của Chúng Ta Chống Lại Cúm Theo Mùa Như Thế Nào?

15/12/202300:00:00(Xem: 1534)
he thong mien dich

Đội hình phòng thủ của cơ thể con người rất tài tình  – từ những kháng thể được tạo ra theo nhu cầu cho đến những sát thủ tự nhiên, giúp ngăn chặn bịnh tật xâm nhập. (Nguồn: pixabay.com)


Mỗi ngày, cơ thể chúng ta đều đối mặt với rất nhiều kẻ xâm nhập tiềm ẩn, đặc biệt là trong mùa lạnh và ở những vùng khí hậu lạnh. Những vi sinh vật này, được gọi là các tác nhân gây bệnh (hay mầm bệnh), xuất hiện dưới nhiều hình thức như vi-rút, vi khuẩn, ký sinh trùng và nấm. Hệ thống miễn dịch của cơ thể thiết lập nhiều tuyến phòng thủ để chống lại chúng. Và đây là cách hệ thống đa tầng này hoạt động.
 
Học từ kinh nghiệm
 
Không giới hạn trong một bộ cơ quan cụ thể, hệ thống miễn dịch hoạt động khắp cơ thể, sử dụng hàng ngàn tỷ tế bào miễn dịch và các phân tử chuyên biệt. Tuyến phòng thủ đầu tiên nằm ở hàng rào vật lý của da và màng nhầy, ngăn chặn và bắt giữ ‘những kẻ xâm lược.’ Tầng thứ hai là hệ thống miễn dịch bẩm sinh, bao gồm các tế bào trong đó có phagocytes (tế bào thực bào), nhiệm vụ cơ bản của chúng là ăn kẻ xâm nhập. Ngoài các tế bào miễn dịch này, còn có nhiều hợp chất hóa học khác phản ứng với nhiễm trùng và tổn thương, chạy đến nơi để tiêu diệt mầm bệnh, đồng thời bắt đầu sửa chữa mô.
 
Tuyến phòng thủ thứ ba của cơ thể – hệ thống miễn dịch thích ứng – là phản ứng cuối cùng, cụ thể hơn. Các chiến binh tinh nhuệ được huấn luyện theo nhu cầu; nghĩa là chúng được tạo ra để phản ứng với mầm bệnh mà cơ thể chưa từng gặp trước đó. Một khi được kích hoạt ở một phần của cơ thể, hệ thống thích ứng hoạt động khắp cơ thể và ghi nhớ các kháng nguyên (chất gây ra phản ứng miễn dịch). Lần tới chúng xuất hiện, cơ thể sẽ phản kích nhanh và mạnh mẽ hơn.
 
Tế bào sát thủ (Killer cells)
 
Khả năng phòng thủ nội bộ của cơ thể chủ yếu dựa vào hai loại tế bào hung hãn: thực bào (phagocytes) và tế bào sát thủ tự nhiên (natural killer cells hay tế bào NK). Các tế bào thực bào chủ yếu là đại thực bào (macrophages). Đúng nghĩa là “những kẻ ăn no,” các đại thực bào lang thang đó đây để tìm kiếm sự lây nhiễm và ăn thịt vi khuẩn và tàn dư. Các đại thực bào cố định sống trong các cơ quan như gan và não. Xếp sau đại thực bào, loại thực bào quan trọng nhất là bạch cầu trung tính (neutrophils), loại tế bào bạch cầu phổ biến nhất. Một loại tế bào bạch cầu khác là eosinophil (hay bạch cầu ưa acid), không ‘tham ăn’ như thực bào nhưng lại rất quan trọng trong việc tiêu diệt giun sán và các loại ký sinh khác.
 
Tế bào sát thủ tự nhiên
 
Nhóm tế bào NK chiếm khoảng 5 đến 15% tổng số các tế bào lymphocytes. Giống như các tế bào thực bào, chúng cư trú ở lá lách, hạch bạch huyết và tủy xương đỏ. Những sát thủ hữu dụng này có thể tiêu diệt một số vi khuẩn truyền nhiễm và tế bào ung thư bằng cách nhắm mục tiêu vào những tế bào có lượng protein màng huyết tương không đủ. Chúng tấn công vào màng của mầm bệnh bằng các hợp chất gọi là perforins, khiến nạn nhân bị rò rỉ tới chết. Chúng cũng có thể ‘thả’ các phân tử ‘tự sát’ (apoptosis, tế bào chết theo chương trình) vào tế bào mục tiêu để tiêu diệt mầm bệnh.
 
Miễn dịch
 
Khác với cuộc tấn công quy mô lớn của hệ thống miễn dịch bẩm sinh, hệ thống miễn dịch thích ứng tấn công mầm bệnh bằng các kháng thể và tế bào cụ thể, được tạo ra theo nhu cầu. Các kháng thể và tế bào lymphocytes của hệ thống thích nghi có thể nhận ra hàng triệu mầm bệnh khác nhau, một số thậm chí không có trong tự nhiên, và chúng có thể phân biệt các tế bào bị nhiễm trùng, ung thư hoặc tế bào ngoại lai với các tế bào bình thường cùng loại trong một cơ quan.
 
Mỗi kháng thể và tế bào lymphocyte chỉ nhận biết một loại kháng nguyên. Các thụ thể (receptors) trên bề mặt của mỗi lymphocyte nhận biết cấu trúc hóa học đặc trưng của kháng nguyên, và khớp với kháng nguyên đó giống như khi tra một chiếc chìa khóa vào ổ khóa. Thông qua tiêm chủng, cơ thể được “đào tạo” cho quen với những kháng nguyên này. Sau đó, nguyên lý “Thứ gì không diệt được ta sẽ khiến ta mạnh mẽ hơn” được áp dụng. Hệ thống miễn dịch thích ứng tạo ra các kháng thể và tế bào cần thiết để khi tái nhiễm, chúng ta có khả năng chống trả và chiến thắng.
 
Vậy nên, khi bước vào mùa cúm và cảm lạnh, hãy nhớ rằng hệ thống miễn dịch thích ứng của quý vị luôn sẵn sàng: một lực lượng chiến đấu tinh nhuệ mang “ký ức” của sát thủ.
 
Nguồn: “Got a cold? Here’s how your immune system is fighting it.” được đăng trên trang Nationalgeographic.com.
 

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
11 năm trước, các khoa học gia Jennifer Doudna và Emmanuelle Charpentier lần đầu tiên mô tả một phương pháp mới để chỉnh sửa gen, được gọi là CRISPR, trong một bài báo khoa học. Phát hiện mới rất quan trọng và đã giúp cho hai khoa học gia đoạt giải Nobel Hóa học năm 2020: nó có thể thay đổi cách điều trị các căn bệnh di truyền. Vào ngày 8 tháng 12 năm 2023, Cơ Quan Kiểm Soát Thực-Dược Phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã chính thức chuẩn thuận phương pháp điều trị đầu tiên dựa trên công nghệ này ở Hoa Kỳ.
Dù lệnh cấm đã được công bố rộng rãi và có hiệu lực, người dân California – kể cả trẻ vị thành niên – vẫn có thể mua thuốc lá điện tử có hương vị trên mạng. Điều này được chỉ ra qua một nghiên cứu mới được xuất bản trên JAMA Network Open. Vào ngày 21 tháng 12 năm 2022, California ban hành Senate Bill 793 của Thượng viện, cấm bán hầu hết các sản phẩm thuốc lá có hương vị (flavored tobacco), bao gồm cả thuốc lá điện tử (e-cigarettes), cho mọi người ở mọi lứa tuổi. Shisha, các loại xì gà cao cấp và thuốc lá không khói (loose-leaf tobacco) được miễn khỏi luật này.
Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature, tình trạng buồn nôn và nôn mửa thường xảy ra trong giai đoạn ba tháng đầu của thai kỳ chủ yếu do một loại hormone gây ra. Các nhà nghiên cứu cho biết phát hiện này có thể dẫn tới những phương pháp điều trị tốt hơn cho tình trạng ốm nghén, kể cả những trường hợp hiếm gặp, nguy hiểm đến tánh mạng.
Thời tiết thay đổi có thể khiến cho tâm trạng và cảm xúc thay đổi theo, mùa lễ cũng có thể gây ra những thay đổi trong tâm trạng và hành vi của mọi người. Vào khoảng thời gian này trong năm, sẽ có nhiều người trong chúng ta cảm thấy căng thẳng, lo lắng và bực bội hơn bình thường. Những nguyên nhân gây căng thẳng có thể dẫn tới nguy cơ cao về các bệnh tim mạch, ngộ độc rượu và cả tỷ lệ tử vong do đột quỵ.
Salmonella lại hoành hành. Vào đầu tháng 12, các cửa hàng thực phẩm trên khắp Hoa Kỳ đã thu hồi dưa vàng (cantaloupes) sau khi người ta phát hiện ra rằng cả trái nguyên và loại cắt sẵn đều bị nhiễm khuẩn Salmonella ở 34 tiểu bang – và đã gây ra hai trường hợp tử vong. Dưa cantaloupes nhiễm salmonella cũng được phát hiện ở Canada, các viên chức y tế công cộng cũng ra lệnh thu hồi loại trái cây này.
Vào ngày Chủ Nhật 7 tháng 12 2023, tại Trung Tâm Thực Hành Chánh Niệm Nam Cali (MPC), Tiến Sĩ Giáo Dục Bạch Xuân Phẻ đã có buổi chia sẻ về cách hướng dẫn cho các em tuổi teen thực hành chánh niệm. Cùng tham dự buổi chia sẻ còn có chị Chơn Nguyên, y tá của Học Khu Centralia (Buena Park), huynh trưởng Gia Đình Phật Tử, nhiều bậc phụ huynh có con em đang ở tuổi teen, tăng thân Xóm Dừa, Nụ Hồng…
Thuốc diệt siêu vi (Antiviral drugs) thường được coi là một phát minh của thế kỷ 20. Nhưng một nghiên cứu gần đây đã phát hiện ra một điều bất ngờ trong hệ thống miễn dịch của chúng ta: Nó có thể tự mình tổng hợp các phân tử diệt siêu vi (antiviral) để phản ứng chống lại sự lây nhiễm của vi rút. Nhóm nghiên cứu đã tìm hiểu về một loại protein tạo ra các phân tử diệt siêu vi tự nhiên. Khác xa với phát minh hiện đại của nhân loại, tự nhiên đã tiến hóa các tế bào tiến hóa để tạo ra “loại thuốc” của riêng chúng – biện pháp phòng vệ xa xưa nhất để chống lại virus.
Trí tuệ nhân tạo / AI (Artificial Intelligence) gần đây được nhắc đến rất nhiều không những trong giới công nghệ máy tính mà cả trong các môi trường chính trị, kinh tế, xã hội vì tác dụng tiềm năng của nó trên mọi lãnh vực của đời sống con người. Riêng trong lãnh vực y học, AI đã và đang có những bước tiến đáng kể. AI đang được sử dụng để cải thiện kết quả của bệnh nhân, giảm chi phí và tăng hiệu quả trong chăm sóc sức khỏe, có khả năng cách mạng hóa y học bằng cách cung cấp các chẩn đoán chính xác hơn, kế hoạch điều trị cá nhân hóa và cải thiện việc chăm sóc bệnh nhân.
Cũng giống như một cuốn từ điển vật lý, ‘cuốn từ điển’ trong đầu của chúng ta cũng chứa thông tin về các từ, bao gồm các chữ cái, âm thanh và ý nghĩa hoặc ngữ nghĩa của từ, cũng như thông tin về các thành phần câu cú và cách ghép các từ lại với nhau để tạo thành các câu đúng ngữ pháp. ‘Cuốn từ điển’ đó còn là một cuốn từ điển các từ ngữ đồng nghĩa. Nó có thể giúp chúng ta kết nối các từ ngữ và xem chúng giống nhau về ý nghĩa, âm thanh hoặc chính tả như thế nào.
Vừa mới mua một thùng raspberry hôm qua, mà hôm nay chúng bắt đầu trông hơi…mốc lên rồi. Mà mang bỏ hết thì tiếc đứt ruột – hay là chỉ lấy những trái bị mốc bỏ ra là được? Không ít người sẽ quyết định như vậy. Tưởng chừng như vô hại, nhưng nấm mốc trên thực phẩm có thể gây ra nhiều vấn đề, từ chứng khó tiêu cho đến những tình huống nghiêm trọng nhất như tổn thương thận hoặc thậm chí là ung thư.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.