Hôm nay,  

Câu Chuyện Thầy Lang: Bảo Vệ Trái Tim Quý Bà

20/09/201300:00:00(Xem: 12637)
Hôm nay lang tôi xin “mách” với quý tỷ muội một sự kỳ thị nam nữ mà y giới đã “áp đặt” lên quý bà từ nhiều chục năm qua. Vâng, một kỳ thị đáng kể liên quan tới sức khỏe con người. Thưa đó là vấn đề phòng ngừa và điều trị bệnh của trái tim phái nữ.

Kỳ thị thứ nhất là y giới đã chú tâm nhiều hơn vào việc nghiên cứu các phương thức trị liệu, phòng ngừa bệnh tim mạch ở nam giới mà ít nghiên cứu bệnh này ở nữ giới. Đã vậy họ lại họ mang các tiêu chuẩn tìm thấy áp dụng cho quý bà mà không để ý rằng tim nam nữ có vài điểm khác nhau. Đó là kỳ thị thứ hai. Vì trái tim của tỷ muội dù chỉ bé nhỏ bằng bàn tay nắm chặt, nặng có 234 gr, nhẹ hơn trái tim nam những 76 gr. Tuy nhỏ nhưng tim tỷ muội đập nhanh hơn nam 5 nhịp mỗi phút và tình yêu từ trái tim của quý tỷ muội cũng dồi dào hơn ở nam giới nhiều chục lần.

Các kỳ thị này đã được công luận lên tiếng “báo động”.

Ngày 2-2-2004 hãng truyền hình Mỹ CNN cho hay “Bệnh tim là nguyên nhân tử vong số một ở cả nam nữ giới bên Hoa Kỳ, vậy mà cho tới bây giờ đàn bà vẫn phải dựa vào các hướng dẫn phòng ngừa và điều trị bệnh của mình căn cứ trên các nghiên cứu về bệnh ở đàn ông”.

Sau đó, ngày thứ Tư, mồng 4 tháng 2 năm 2004, lần đầu tiên Hội Tim Hoa Kỳ đưa ra một bản hướng dẫn để phụ nữ và bác sĩ căn cứ vào đó mà phòng ngừa và điều trị bệnh tim. Vì nhiều bà cứ nghĩ rằng mình ít bị cơn đau tim, rằng tai nạn này chỉ có ở đàn ông, nên họ đi tìm điều trị trễ hơn do đó chịu tổn thương nhiều hơn.

Mới đây, trong tạp san y khoa Global Heart vào tháng 6 năm 2013 của World Heart Federation (WHF), các bác sĩ Kavita Sharma và Martha Gulati, Đại học Ohio, đã phổ biến bản Coronary Artery Disease in Women: A 2013 Update, trong đó các tác giả cho hay:

- Nữ mập phì tăng rủi ro bị thiếu máu cơ tim infarctus tới 65% so với nam chỉ có 46%;

- Tử vong vì heart attack ở nữ dưới 50 tuổi nhiều gấp đôi ở nam giới.

- Với phụ nữ trên 65 tuổi, rủi ro tử vong vào 1 năm sau cao hơn: 42% nữ và 24% nam.

- Về điều trị, phụ nữ ít được nhận cách phòng ngừa như dùng thuốc giảm cholesterol, uống viên aspirin nhỏ hoặc thay đổi lối sống. Và họ cũng ít được áp dụng các phương thức y khoa phục hồi sau bệnh tim mạch như đàn ông…

Và theo giáo sư người Pháp Michel Desnos, bệnh viện George Pampidou, triệu chứng đau tim cũng không luôn luôn ở ngực hoặc cánh tay mà có thể những cơn đau bất thường, một sự mệt mỏi hoặc sự khó thở…khiến cho việc chẩn đoán bệnh trở nên khó khăn hơn.

Thực ra, trước đây đã có một ngộ nhận cho rằng bệnh tim mạch là của riêng đàn ông. Nhiều bà, và ngay cả một số bác sĩ của họ, cũng cho là vậy. Thăm dò ý kiến cho hay có tới quá nửa các bà không biết rằng bệnh tim là nguyên nhân tử vong dẫn đầu ở nữ giới: nửa triệu mỗi năm hoặc mỗi phút có một vị vĩnh viễn ra đi. Trong khi đó thì nữ giới chỉ e ngại bị ung thư tấn công cặp nhũ hoa của mình. Thật là một ngộ nhận đáng tiếc.

Lang tôi xin cùng quý bà tìm hiểu về các rủi ro gây ra bệnh tim để bảo vệ trái tim bé nhỏ thân thương này.

Trước hết, xin thưa rằng tạo hóa đã ban riêng cho phụ nữ một khí giới để bảo vệ với bệnh tim: đó là kích thích tố estrogen, rất nhiều trong thời kỳ trung niên mầu mỡ. Do đó, ở phụ nữ, bệnh tim thường xẩy ra trễ hơn ở đàn ông tới dăm bẩy năm và tử vong thấp hơn so với nam giới cho tới tuổi 75. Sau đó vì họ sống lâu hơn vào tuổi mãn kinh, estrogen giảm cho nên số phụ nữ chết vì bệnh tim cũng tăng.

Nhiều người ví kích thích tố như một tên lính gác cửa, không cho chất béo đóng vào thành động mạch gây cản trở lưu thông của máu. Theo một số khoa học gia, Estrogen tăng loại cholesterol lành HDL trong máu và đưa cholesterol không tốt LDL ra khỏi mạch máu.

Nên nhớ là bệnh tim mạch không phải xuất hiện đầu hôm sớm mai. Chúng đã manh nha từ khi ta còn nhỏ tới tuổi trưởng thành, nếu ta không để ý phòng ngừa các nguy cơ. Tất nhiên có những yếu tố như tuổi tác, di truyền, gia đình thì ta không làm thay đổi được, nhưng một số yếu tố khác liên quan tới nếp sống, thì ta có thể làm tốt hơn.

Các nguy cơ gây ra bệnh tim mạch gồm có cao cholesterol, cao huyết áp, hút thuốc lá, mập phì, không vận động cơ thể, tiền sử bệnh tim và tai biến não trong gia đình.
benh_tim_cholesterol__resized
Bản sơ đồ cholesterol.

1- Cao huyết áp là một trong nhiều nguy cơ đưa tới cơn đau tim. Đa số chúng ta đều đã có một số hiểu biết về bệnh này rồi nên người viết chỉ xin nhắc lại vài điều căn bản:


- Cao huyết áp vẫn được coi như một tên sát nhân thầm lặng, vì khi đột nhiên lên quá cao có thể đưa tới tử vong cho người bệnh.

- Do đó cần liên tục dùng thuốc để giữ huyết áp ở mức bình thường và áp dụng các phương thức trị liệu khác do thầy thuốc của mình chỉ dẫn;

- Tiêu chuẩn mới của cao huyết áp là từ 120/80 đã được gọi là Tiền Cao Huyết Áp rồi;

- Cần đo huyết áp mỗi khi đi khám bác sĩ.

2- Hút thuốc lá

Tuy không phải là vấn đề quan trọng với phụ nữ, vì quý bà cũng ít hút hơn nam giới, nhưng chúng ta cũng nên nhớ rằng rất nhiều hóa chất trong thuốc lá đã được chứng minh là nguy cơ gây bệnh tim mạch;

- rằng nhịp tim sẽ tăng nhanh, mạch máu co cứng dưới tác dụng của nicotine;

- rằng carbon monoxide trong khói thuốc lá chiếm chỗ của oxy ở hồng huyết cầu, cho nên dưỡng khí nuôi tế bào giảm;

- rằng người hút thuốc lá sẽ bị quỵ tim sáu lần nhiều hơn và dễ tử vong hơn;

- rằng hút thuốc lá mà uống thuốc ngừa thai lại tăng nguy cơ quỵ tim, tai biến não tới 20-30 lần; rằng hút nhiều ít bao nhiêu cũng nguy hại.

May mắn là khi ngưng hút thì nguy cơ bệnh tim mạch giảm hẳn. Theo hiệp hội Tim Hoa Kỳ, hút thuốc là là nguyên nhân thứ nhất đưa tới 1/5 các trường hợp tử vong trong cơn đau tim.

3- Không vận động cơ thể là nguy cơ quan trọng của bệnh tim.

Các nhà khoa học đã chứng minh rằng với vận động, ta có thể giảm bệnh tim mạch tới 30%. Vận động:

- tăng máu lưu thông tới tim;

- tăng cường sức bóp của trái tim;

- tim đẩy ra nhiều máu mà không phải làm việc quá sức.

Ngoài ra vận động còn làm giảm cân nặng cơ thể, giảm cholesterol trong máu, giảm nguy cơ bệnh tiểu đường. Những “giảm” này đều làm tốt cho trái tim.

Cũng chẳng phải vận động gay go gì. Mỗi ngày quý bà chỉ cần 30-45 phút đi bộ bước nhanh là quá đủ.

4- Mập phì.

Người mập thì có nhiều tế bào mỡ. Với quý bà thì mỡ đóng tại đùi và mông, giống như hình quả lê.

Tế bào mỡ cần nhiều oxy và chất dinh dưỡng để sống và tim phải làm việc nhiều hơn để cung ứng. Máu sẽ lưu chuyển trong mạch máu nhiều hơn, tim sẽ phải đập nhanh hơn. Thế là tim mau mệt mau suy, mau bị cơn tim.

Đồng thời, người mập thì huyết áp cũng cao, cholesterol lên quá mức bình thường 200 mg và bệnh tiểu đường cũng dễ dàng xẩy ra.

Cho nên xin quý tỷ muội giữ sức nặng cơ thể vừa phải với tuổi đời và thể tạng. Bằng cách nào ư? Thưa ăn vừa đủ năng lượng cần thiết cho các sinh hoạt, lao động của cơ thể cũng như vận động chân tay.

5- Tâm thần căng thẳng

Stress tăng huyết áp, tim đập liên hồi loan nhịp, tim mau mệt hơn. Nếu stress kéo dài quá 7-8 phút là cơn đau tim có thể xẩy ra. Tất nhiên đây là chuyện hãn hữu, nhưng thiết tưởng quý bà cũng nên biết để đề phòng.

6- Cholesterol

Điểm chót mà lang tôi muốn nhấn mạnh là chất cholesterol trong máu. Cao cholesterol là nguy cơ quan trọng của bệnh tim mạch.

Khi nói tới cholesterol lành và không tốt là nói tới cái cholesterol lưu hành trong máu chứ không liên quan tới cholesterol trong thực phẩm.

Vì không hòa tan trong nước nên cholesterol không lưu thông trong máu được và phải nhờ một loại chất đạm cõng nó. Hỗn hợp cõng nhau đó được gọi là lipoprotein.

Có loại high density lipoprotein HDL chuyên trở cholestetrol từ mọi nơi trong cơ thể về gan để được hủy hoại, nên được coi như là tốt lành.

Còn Low density lipoprotein cholesterol LDL thì lại chuyên trở cholesterol từ gan tới tế bào. Dọc đường một số ngả lưng, bám vào thành động mạch và gây ra chuyện chẳng lành cho tim mạch.Vậy thì HDL và LDL chỉ có ở trong máu chứ không có trong thực phẩm.

Khoảng 80% cholesterol trong cơ thể do gan sản xuất. Phần còn lại do thực phẩm gốc động vật như thịt gà, thịt bò, thịt heo cung cấp.

Mỗi ngày không nên dùng quá 300 mg cholesterol. Một quả trứng cho 250 mg cholesterol, một Big Mac cho 75 mg.

Kết luận

Các nhà chuyên môn y khoa học đều đồng ý là ta có thể tránh được tới 85% các loại bệnh nếu ta hiểu rõ về dấu hiệu triệu chứng của chúng và biết các phương thức để phòng ngừa chúng”

Với mấy lời “mách” tích cực xây dựng này, lang tôi chỉ mong quý tỷ muội tránh được 75% những hậu quả xấu do các nguy cơ bệnh tim gây ra, thì đã lấy làm vui mừng để “Happy Valentine” với nhau nhiều chục năm nữa là tốt lắm rồi.

Bác sĩ Nguyễn Ý-ĐỨC
www.bsnguyenyduc.com
http://www.youtube.com/user/Drnguyenyduc/videos

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Thời nay, nhiều người thường bị đau cổ vai gáy, lại còn kèm theo cả đau đầu. Nỗi đau này có thể gây ra thêm nỗi đau khác, không chỉ về mặt vật lý mà còn về mặt tâm sinh lý. Xét về mặt sinh lý, ngày càng có nhiều nghiên cứu chứng minh rằng những cơn đau ở cổ thường khiến cho người ta bị thêm chứng đau đầu. Một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí The Journal of Headache and Pain là nghiên cứu đầu tiên cung cấp những dấu hiệu khách quan về sự liên quan của cơ bắp với tình trạng đau nhức đầu.
Một nghiên cứu mới cho thấy thiếu ngủ không chỉ ảnh hưởng đến tâm trạng và hiệu suất làm việc trong ngày, mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2. Theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí JAMA Network Open, so với những người ngủ từ 7 đến 8 tiếng mỗi ngày, những người ngủ ít hơn 6 tiếng/ngày có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type 2 cao hơn khi về già.
Khi nói đến việc giữ cho xương khỏe mạnh, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến vitamin D, chất dinh dưỡng giúp cơ thể hấp thụ lượng canxi cần thiết để giúp cho bộ xương chắc khỏe. Nhưng dù rằng vitamin D đúng là một chất dinh dưỡng thiết yếu, trong những năm gần đây, các nhà nghiên cứu đã nhận thấy tầm quan trọng của các loại vitamin khác trong việc chống gãy xương (fractures) và bệnh loãng xương, hay bệnh xương xốp (osteoporosis).
Không thể nhìn thấy bằng mắt thường, không có mùi và cũng chẳng có vị, những lượng nhỏ chì (lead) hiện diện trong các vật dụng mà chúng ta sử dụng hàng ngày, trong nhà chúng ta ở, và cả trong nước chúng ta uống. Thậm chí, chì còn xuất hiện trong các bình nước tái sử dụng, như việc phát hiện ra chì trong đáy ly Stanley. Vụ việc đã làm dấy lên nhiều tranh cãi và khơi dậy sự chú ý của người tiêu dùng đối với một vấn đề đã tồn tại từ rất lâu.
Hôm cuối tháng Hai vừa qua, Tòa Tối cao của bang Alabama phán quyết rằng: “Phôi đông lạnh là trẻ em.” Tuyên án này tuy chỉ có uy lực theo Hiến pháp và luật pháp ở Alabama, tuy nhiên, sự bắt đầu này tạo ra tiền lệ cho tất cả những vụ án vế sau của tất cả các bang khác và kề cả hiến pháp Hoa Kỳ, ảnh hưởng đến thời kỳ cho phép phá thai. Nhiều người và nhiều cơ quan sẽ phải chịu trách nhiệm, sẽ bị trừng phạt nếu làm hỏng phôi thai, như một tội giết trẻ em. Phán quyết của Alabama, được công bố hôm thứ Sáu, bắt nguồn từ hai vụ kiện của ba nhóm cha mẹ đã trải qua thủ tục thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) để sinh con và sau đó chọn đông lạnh số phôi còn lại. Giáo sư Nicole Huberfeld của Trường Luật Đại học Boston cho biết, đó cũng là một quyết định có thể gây ảnh hưởng lan rộng đến việc sử dụng các phương pháp điều trị sinh sản như thụ tinh trong ống nghiệm (IVF).
Thử tưởng tượng rằng chỉ cần uống một viên thuốc là quý vị sẽ tràn trề năng lượng, da dẻ mịn màng, và tim mạch khỏe re? Các viễn cảnh hấp dẫn này vẫy gọi mãnh liệt mỗi khi chúng ta dạo quanh qua các quầy hàng bán các loại thực dược phẩm bổ dưỡng trong hiệu thuốc, từ các loại viên uống dầu cá (fish oil), bột collagen (collagen powder), kẹo bổ sung ma-giê và muôn hình vạn trạng các loại vitamin.
Hơn một thập niên từ sau cái chết bất ngờ của mẹ, Sehrish Sayani mắc chứng rối loạn tâm thần hậu chấn (PTSD). Suốt những năm đó, những cơn hoảng loạn dữ dội nhất đã giảm dần, nhưng các triệu chứng như nghi ngại thái quá (hypervigilance), trở nên đặc biệt nhạy cảm với một số yếu tố và những giấc ngủ chập chờn đã trở nên quen thuộc trong cuộc sống của cô.
Trong cuốn tiểu thuyết Chuyện Hai Thành Phố (A Tale of Two Cities) của Charles Dickens, được xuất bản năm 1859 và lấy bối cảnh thời Cách Mạng Pháp, có đoạn viết: “Đó là thời đại tốt đẹp nhất, cũng là thời đại tồi tệ nhất, đó là thời đại của sự khôn ngoan, cũng là thời đại của sự ngu xuẩn.” Đại dịch COVID-19 cũng là một thời đại như thế. Một mặt, khoa học đã cứu sống được nhiều người. Chưa đầy một năm sau khi phát hiện virus, Hoa Kỳ đã tạo ra và thử nghiệm vắc xin, rồi cho sản xuất, phân phối và triển khai tiêm chủng hàng loạt miễn phí cho người dân. Ước tính vắc xin COVID đã cứu được ít nhất 3.2 triệu người chỉ riêng ở Hoa Kỳ. Những thành tựu này tạo ra hy vọng về việc chúng ta có thể nhanh chóng ứng phó với đại dịch trong tương lai.
Hơn một thập niên trước, Shria Kumar, bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa và là chuyên gia nghiên cứu tại Đại học Miami, bắt đầu chú ý đến một dấu hiệu đáng lo ngại. Có một số bệnh nhân ung thư dạ dày đến gặp bà ở độ tuổi rất trẻ, và rất nhiều người là phụ nữ. Khuynh hướng này vẫn tiếp diễn cho đến ngày nay. Các khoa học gia đang nỗ lực tìm hiểu tại sao điều này lại xảy ra. Vào mùa xuân năm ngoái, họ đã xác nhận rằng hiện tượng này đang diễn ra ở Hoa Kỳ. Sau khi kiểm tra hệ thống các cơ sở dữ liệu chứa các thông tin chi tiết về các trường hợp ung thư ở nhiều tiểu bang trên toàn quốc, các nhà nghiên cứu nhận thấy ung thư dạ dày đang gia tăng nhanh hơn ở phụ nữ trẻ.
Wegovy, Ozempic và Mounjaro là các loại thuốc giảm cân và điều trị tiểu đường đã gây được tiếng vang lớn trong lĩnh vực tin tức y tế. Chúng nhắm vào các con đường điều tiết liên quan đến cả bệnh béo phì và tiểu đường, và được nhiều người coi là bước đột phá trong việc kiểm soát cân nặng, đường và huyết áp. Nhưng liệu những loại thuốc này có giải quyết được nguyên nhân gốc rễ của hội chứng chuyển hóa (metabolic disease) không? Điều gì đã thúc đẩy sự phát triển của chúng từ ban đầu?
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.