Hôm nay,  

Sửa Soạn Mùa Cúm Sắp Tới

30/09/200000:00:00(Xem: 6079)
Tại Hoa Kỳ, mỗi năm cúm giết hại ít ra 20 ngàn người. Nguy hiểm nhất là trường hợp người lớn tuổi và người bị bệnh nặng. Trước đây, chích ngừa cúm thường dành cho những người già, trên 65 tuổi. Nhưng, khảo cứu mới đây (JA Singleton et al.,Immunization Conference, Atlanta 2000) cho thấy: những người từ 50 tới 65 tuổi, cũng cần phải chích ngừa cúm. Năm nay, cũng lưu ý việc chích cúm cho những người làm việc trong môi trường bắt buộc phải tiếp xúc thường xuyên với bệnh nhân (FJ Walker et al., Infect Control Hosp Epidemiol 21: 113, 2000). Vì trong những năm qua, kết quả khảo cứu cho thấy: chỉ có 34 phần trăm người tiếp xúc với bệnh nhân là được chích ngừa cúm.

Cơ Quan Kiểm Soát Bệnh Tật ( CDCõs Advisory Committee on Immunization Practice) khuyến cáo ít nhiều điều lệ thay đổi cho năm nay, có thể tóm tắt như sau:
. Cần chích ngừa cúm cho người lớn tuổi, 50 tuổi trở lên, chứ không phải trên 65 tuổi như những năm trước đây.
. Nhưng vì vấn đề thuốc men eo hẹp, thuốc có thể bắt đầu chích giữa tháng 10 năm nay (October 2000). Và trước hết, thuốc dành cho những người bị bệnh nặng hay già yếu.
. Nếu thuốc sản xuất thêm, kịp thời tháng 12 năm nay (December 2000), sẽ chích cho người làm việc trong môi trường cần tiếp xúc với bệnh nhân. Và sau đó, cũng khoảng tháng 12, nếu có thêm thuốc, sẽ chích cho những người khỏe mạnh từ 50 tới 64 tuổi.

Sở dĩ có sự trục trặc sản xuất thuốc ngừa cúm năm nay là vì 2 lý do. Bác sĩ Levandowsky, Cơ Quan Kiểm Soát Thuốc Men (Family Practice News, July 2000) cắt nghĩa như sau:
. Lý do thứ nhất là tại loại siêu vi trùng cúm mới năm nay tương tự loại A/Panama/2007/00-like H3N2, sinh sản rất chậm. Bởi vậy vấn đề phân tích tìm hiểu siêu vi trùng cũng đã bị trì hoãn.
. Lý do thứ hai là 2 hãng thuốc sản xuất thuốc ngừa cúm có vấn đề với Cơ Quan Kiểm Soát Thuốc Men (FDA). Cả 2 hãng thuốc đều đang tìm cách điều chỉnh tình trạng để sản xuất thuốc cho kịp thời.
. Nói tóm lại, một phần vì thuốc cúm sản xuất chậm trễ. Phần khác, năm nay nhiều trường hợp mới được khuyến cáo cần chích ngừa cúm. Và cả hai lý do kể trên đã đưa đến tình trạng khó khăn trong vấn đề chích ngừa cúm năm nay.

Thuốc ngừa cúm năm (2000-2001) bao gồm 3 loại siêu vi trùng sau đây:
. A/Moscow/10/99 (H3N2)-like.
. A/New Caledonia/20/99 (H1N1-like).
. B/Beijing/184/93-like.

Thuốc ngừa cúm mới:


Có loại thuốc phòng cúm bơm vào mũi. Thuốc đã được thử nghiệm từ năm 1960. Thuốc có hiệu quả ngừa cúm tới 93 phần trăm, nhất là cho trẻ em từ 71 tháng tới 15 tuổi. Đối với người lớn, thuốc ngừa cúm bơm mũi cũng làm giảm một số triệu chứng như: giảm nóng cho người bệnh cúm ,khoảng 9 tới 24 phần trăm. Nhưng chưa rõ thuốc mới này có ra kịp thời năm nay không " (Consultant, September 2000).

Cũng có nhiều thuốc chữa vi trùng cúm khác, có thể dùng phụ thêm, nhưng không thể dùng để thay thế thuốc chủng cúm được. Đó là bốn loại thuốc: Amantadine, Rimantadine, Zanamivir, và Osetamivir.

Amantadine và Rimantadine dùng để trị cúm A, chứ không dùng trị cúm B. Amantadine được phép dùng để trị và phòng ngừa cúm cho trẻ em và người lớn.

Rimantadine được phép dùng để trị và phòng ngừa cúm cho người lớn, phòng ngưà cúm cho trẻ em.

Zanamivir và Oseltamivir đều là chất hãm nghịch phân hoá tố neuraminidase (neuraminidase inhibitors). Thuốc được phép dùng trị cúm thông thường (không có biến chứng), nhưng không được phép dùng để phòng ngừa cúm. Zanamivir được phép dùng cho người lớn và trẻ em trên 12 tuổi. Oseltamivir được phép dùng cho người lớn trên 18 tuổi.

Sau đây là bản tóm lược cho những ai nên chích ngừa cúm năm nay (Centers for Disease Control and Prevention, 2000):
. Người lớn và 50 tuổi trở lên.
. Tất cả những bệnh nhân già, trong viện dưỡng lão. Những người mang bệnh nan y, bệnh kinh niên.
. Người lớn hay trẻ em bị bệnh tim, phổi kinh niên, kể cả xuyễn.
. Trẻ em hay người lớn phải theo rõi bệnh thường xuyên hay phải vào nhà thương thường xuyên, bị bệnh tiểu đường, suy thận, bệnh máu, bệnh yếu miễn nhiễm, kể cả nhiễm trùng HIV.
. Trẻ em hay người lớn (từ 6 tháng tới 18 tuổi) phải uống Aspirine kinh niên, có cơ nguy bị bệnh Reye sau khi bị cúm.
. Sản phụ có bầu trong tam cá nguyệt thứ 2 và thứ 3.
. Những người làm việc trong môi trường bắt buộc phải tiếp xúc với bệnh nhân, kể cả nhân viên làm việc trong viện dưỡng lão, những người săn sóc bệnh nhân kinh niên trong nhà thương hay ở nhà riêng. Nói chung tất cả mọi người hiện đang trông coi hay tiếp xúc với bệnh nhân.

(Ghi chú: Bài viết với mục đích nâng cao kiến thức, không dùng để tự trị liệu. Nếu bạn có thắc mắc về tình trạng sức khoẻ hay thuốc men, nên hỏi bác sĩ gia đình).

Bác sĩ Trần Mạnh Ngô, M.D., Ph.D., FAAFP; E-mail: nmtran@hotmail.com ; Điện thoại: (714) 547-3915.

In Trang
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trang đầuTrang trước1234567Trang sauTrang cuối

Trong cuốn tiểu thuyết Chuyện Hai Thành Phố (A Tale of Two Cities) của Charles Dickens, được xuất bản năm 1859 và lấy bối cảnh thời Cách Mạng Pháp, có đoạn viết: “Đó là thời đại tốt đẹp nhất, cũng là thời đại tồi tệ nhất, đó là thời đại của sự khôn ngoan, cũng là thời đại của sự ngu xuẩn.” Đại dịch COVID-19 cũng là một thời đại như thế. Một mặt, khoa học đã cứu sống được nhiều người. Chưa đầy một năm sau khi phát hiện virus, Hoa Kỳ đã tạo ra và thử nghiệm vắc xin, rồi cho sản xuất, phân phối và triển khai tiêm chủng hàng loạt miễn phí cho người dân. Ước tính vắc xin COVID đã cứu được ít nhất 3.2 triệu người chỉ riêng ở Hoa Kỳ. Những thành tựu này tạo ra hy vọng về việc chúng ta có thể nhanh chóng ứng phó với đại dịch trong tương lai.

Hơn một thập niên trước, Shria Kumar, bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa và là chuyên gia nghiên cứu tại Đại học Miami, bắt đầu chú ý đến một dấu hiệu đáng lo ngại. Có một số bệnh nhân ung thư dạ dày đến gặp bà ở độ tuổi rất trẻ, và rất nhiều người là phụ nữ. Khuynh hướng này vẫn tiếp diễn cho đến ngày nay. Các khoa học gia đang nỗ lực tìm hiểu tại sao điều này lại xảy ra. Vào mùa xuân năm ngoái, họ đã xác nhận rằng hiện tượng này đang diễn ra ở Hoa Kỳ. Sau khi kiểm tra hệ thống các cơ sở dữ liệu chứa các thông tin chi tiết về các trường hợp ung thư ở nhiều tiểu bang trên toàn quốc, các nhà nghiên cứu nhận thấy ung thư dạ dày đang gia tăng nhanh hơn ở phụ nữ trẻ.

Wegovy, Ozempic và Mounjaro là các loại thuốc giảm cân và điều trị tiểu đường đã gây được tiếng vang lớn trong lĩnh vực tin tức y tế. Chúng nhắm vào các con đường điều tiết liên quan đến cả bệnh béo phì và tiểu đường, và được nhiều người coi là bước đột phá trong việc kiểm soát cân nặng, đường và huyết áp. Nhưng liệu những loại thuốc này có giải quyết được nguyên nhân gốc rễ của hội chứng chuyển hóa (metabolic disease) không? Điều gì đã thúc đẩy sự phát triển của chúng từ ban đầu?

Gần đây quý vị vừa bị cảm lạnh, cúm, RSV hoặc COVID, bệnh đã qua nhưng mãi vẫn không thể hết ho? Rất nhiều người bị giống như vậy. Triệu chứng này có thể tồn tại trong nhiều tuần sau khi cơ thể chúng ta đã loại bỏ vi-rút. Michael Shiloh, một bác sĩ chuyên nghiên cứu bệnh truyền nhiễm tại Trung tâm Y tế UT Southwestern cho biết những bệnh nhân bị ho thường kể là họ đã bị bịnh từ 8 tuần trước khi đến gặp ông. Ông nói: “Chúng tôi thực sự không thể phát hiện thấy vi rút gì ở những người này nữa nhưng họ vẫn bị ho.”

Bằng cách bắt chước cơ chế bảo vệ của cơ thể chống lại nhiễm trùng do vi khuẩn, một nhóm nghiên cứu ở Lund, Thụy điển hy vọng có thể ngăn chặn tình trạng viêm phát triển thành nhiễm trùng máu, theo đài truyền hình SVT, Thụy điển. Nhiễm trùng máu là tình trạng nhiễm trùng có thể đe dọa tính mạng. Thông thường nguyên nhân là do viêm phổi, nhiễm trùng đường tiểu hoặc nhiễm trùng vết thương. Nghiên cứu từ Lund cho thấy hiện nhiễm trùng huyết phổ biến hơn so với trước đây.

Ngày nay, có nhiều người lớn hơn bao giờ hết đang phải đối mặt với chứng rối loạn khả năng tập trung- thiếu khả năng chú ý, hay ADHD. Người ta nghi ngờ nguyên nhân chính của vấn đề này là do công nghệ hiện đại đang gây áp lực lên não bộ của họ. Trong khi có gần 10% trẻ em được chẩn đoán mắc chứng ADHD, một phân tích tổng hợp gần đây từ nhiều nghiên cứu cho thấy gần 6.8% người lớn mắc chứng ADHD – tăng từ 4.4% vào năm 2003.

Bộ não của chúng ta thường có khuynh hướng tìm kiếm và phản ứng với những điều mang lại sự hài lòng, gọi là phần thưởng. Khi chúng ta đói, bộ não hiểu rằng thức ăn là một phần thưởng, còn khi ta khát, nước sẽ là phần thưởng. Nhưng lạm dụng các chất gây nghiện như rượu và các loại thuốc có thể ảnh hưởng đến các con đường tìm kiếm phần thưởng tự nhiên trong bộ não, tạo ra những ham muốn khó kiểm soát và làm giảm khả năng kiểm soát hành vi của chúng ta.

Aissam Dam, cậu bé 11 tuổi, lớn lên trong một thế giới im lặng tuyệt đối. Em sinh ra đời đã bị điếc và chưa bao giờ nghe thấy bất kỳ tiếng động nào. Khi sống trong một cộng đồng nghèo ở Maroc, em đã học cách diễn đạt bằng ngôn ngữ ký hiệu do chính mình phát minh ra và không được đi học. Năm ngoái, sau khi chuyển đến Tây Ban Nha, gia đình đưa em đến gặp một chuyên gia về thính giác, người đã đưa ra một gợi ý đáng ngạc nhiên: Aissam có thể đủ điều kiện tham gia thử nghiệm lâm sàng sử dụng liệu pháp gen. Vào ngày 4 tháng 10, Aissam được đưa đến điều trị tại Bệnh viện Nhi đồng Philadelphia, trở thành người đầu tiên được điều trị bằng liệu pháp gen ở Hoa Kỳ cho bệnh điếc bẩm sinh. Mục đích là cung cấp cho em thính giác, nhưng các nhà nghiên cứu không biết liệu phương pháp điều trị này có hiệu quả hay không, và nếu có thì em sẽ nghe được bao nhiêu.

Sau mùa lễ cuối năm là lúc các bậc phụ huynh lo lắng về con đường đại học của con cháu mình. Những con số điểm, những chữ viết tắt như GPA, SAT và ACT sẽ làm phụ huynh nhức đầu và chúng ta sẽ bàn lại về vai trò các điểm này và nhất là tương quan giữa SAT và IQ trong khung cảnh của các thay đổi gần đây ở Mỹ. Năm ngoái, Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ quyết định cấm dùng màu da, nguồn gốc sắc tộc để quyết định tuyển chọn một ứng viên, từ chối không cho Đại học Harvard thực hành “tác dụng khẳng định” (affirmative action) để tăng sỉ số da màu không được đại diện đúng mức so với tỷ lệ trong dân số nói chung. Một trong những biện pháp được dùng để giảm bớt sỉ số dân Á Châu là gạt bỏ kết quả kỳ thi SAT hoặc giảm bớt tầm quan trọng của SAT, vì người gốc Á Châu có điểm SAT cao hơn nhiều so với các sắc dân khác.

Hội chứng người cứng đơ (Stiff Person Syndrome – SPS) là một căn bịnh có thể gây co thắt dữ dội và làm suy nhược các cơ, nhưng hầu hết mọi người đều không biết gì về nó mãi cho đến cuối năm ngoái, khi nữ danh ca Celine Dion công bố tình trạng bịnh của mình. Chứng rối loạn thần kinh và tự miễn dịch hiếm gặp này được cho là chỉ ảnh hưởng đến 1 hoặc 2 người trong một triệu người – và hai phần ba trong số những người bị là phụ nữ.
Trang đầuTrang trước1234567Trang sauTrang cuối
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.