Hôm nay,  

Câu Hỏi Y Học: Ợ Chua - Heart Burn

01/03/200800:00:00(Xem: 6990)

Thiếu Máu Do Thiếu Chất Sắt Liên Hệ Viêm Thực Quản (Esophagitis)

Hỏi: Bác sĩ cho làm xét nghiệm sinh học: công thức máu, đo đường huyết, men gan, lipid. Kết quả bình thường. Bác sĩ gợi ý làm nội soi, nhưng anh A thoái thác đề nghị cho điều trị tiếp một đợt nếu không khỏi mới đi nội soi. Xin các cô chú và các anh chị giúp con giải thích tại sao phải làm xét nghiệm sinh học: công thức máu, đo đường huyết, men gan, lipid. Bài viết này cũng nêu rằng các xét nghiệm này nhằm loại trừ các nguyên nhân khác để kết luận chẩn đoán là: Trào ngược dạ dày - thực quản (Gastroesophageal reflux disease). Con cũng đọc trên internet rằng: Iron deficiency anemia is sometimes attributed to esophagitis and hiatal hernia. Con xin hỏi cơ chế (mechanism) của Relationship between Iron deficiency anemia and esophagitis.

Đáp: Gastroesophageal reflux (GERD) là chứng ợ chua, chất lỏng hay nước chua dội ngược từ bao tử lên thực quản. Người Mỹ thường than phiền bị heartburn. Trước đây người ta nghĩ là người Á Đông ít bị GERD hơn người Mỹ hay dân Âu Châu. Có người cho rằng do tính chất di truyền. Nhưng bây giờ thì dân Á Động càng ngày càng bị GERD nhiều hơn. Một số nghiên cứu cho rằng lối sống người Á Đông bây giờ thay đổi hơn. Chúng tôi gặp bệnh nhân người Mỹ gốc Việt thường xuyên than phiền GERD. Ngay cả bệnh nhân không tơí khám bệnh vì GERD, nhưng nếu hỏi kỹ tiểu sử bệnh lý, thì tỉ số GERD có vẻ cao hơn dự đóan. Nếu bệnh nhân đích thực bị GERD thì người Á Đông có những yếu tố bệnh lý giống như người tây phương. Thí dụ, dội ngược chất chua do chức năng bắp thịt (valve) phần dưới thực quản suy yếu, viêm ống thực quản, sức co thắt ống thực quản suy yếu, nhu động kém (chalasia), chất chua dội ngược vì bệnh lý, hay do thoát vị khe (hiatal hernia).

Chưa rõ có liên hệ gì giữa nhiễm vi trùng H. Pylori và GERD. Mập hay đồ ăn nhiều chất mỡ có thể là một trong những nguyên nhân chất chua dội ngược thực quản của người Á Châu. Người bị hôi chứng này phải tránh ăn uống đồ chua, cay, rượu, thuốc lá, cà phê, chocolate, v…v… Cao calcium trong máu (tăng cao gastrin và tăng cao chất chua), bệnh scleroderma hay systemic scleroderma (đọng cao mô collagen), có thể gây GERD, nhưng hiếm. Khi nghi là bị heartburn hay GERD mà thử thuốc PPI (Proton pump inhibitor, thuốc giảm chất chua acid tiết ra trong bao tử) trong một thời gian ngắn (một tháng chẳng hạn) mà không thuyên giảm, thì bác sĩ chuyên khoa bao tử và đường ruột thường nghĩ tới nội soi EGD (Esophago-gastro-duodenoscopy). Nôi soi giúp truy tầm một số nguyên nhân chính gây chứng dội ngược thực quản (GERD) như truy tầm bệnh Barett (tiền ung thư thực quản), viêm ống thực quản trầm trọng, nghi ngờ bị ung thư thực quản. Giúp thêm tìm hiểu viêm bao tử, GERD do hội chứng Zolliger-Ellison (gastrin ra nhiều quá). Bệnh nhân có triệu chứng tương tự như GERD nhưng là do lở loét bao tử hay tá tràng (duodenum). GERD có thể do sỏi trong túi mật giảm chất bilirubin, do đó giảm khả năng khử chất chua (bởi vậy đôi khi cần phải siêu âm túi mật). GERD cũng có thể do một số triệu chứng hay bệnh như viêm thanh quản, ho kinh niên, suyễn, xơ phổi, đau tai, suyễn hay lở thanh quản. Chẩn định GERD có thể dùng phương pháp khác như đo độ acid (pH, impedence, manometry) trong thực quản, nhưng chỉ thấy dùng trong các môi trường đại học chứ ít thấy trong việc hành nghề hàng ngày. Cũng ít người chụp hình ống thực quản nuốt chất phản quang barium (nhưng nếu nghi ngờ bị túi nang nằm giữa họng và ống thực quản, pharyngoesophageal diverticulum, thì bác sĩ sẽ gửi làm barium swallowing).

Có nhiều tường trình cho biết thoát vị khe (hiatal hernia) liên hệ thiếu máu do thiếu chất sắt nhưng liên hệ giữa viêm ống thực quản (esophagitis) với thiếu máu do thiếu chất sắt chưa được biết rõ. Có nghiên cứu cho rằng vùng hẹp trong ống thực quản, gọi là esophageal webs, có thể bị viêm, dễ nhỉ máu và gây bệnh thiếu máu do thiếu chất sắt.

Theo tôi, những thí nghiệm cô đề cập là chỉ muốn biết bệnh nhân có bệnh gì khác ngoài hội chứng GERD, chứ không thể dùng để định bệnh GERD. Bệnh nhân nên thăm khám trực tiếp bác sĩ chuyên môn bệnh bao tử và đường ruột.

Trần Mạnh Ngô, M.D., Ph.D.; E-mail: nmtran@hotmail.com; Xin mời quý độc giả vào thăm Y Dược Ngày Nay, www.yduocngaynay.com, một Trang Web Y Khoa của người Việt viết cho người Việt.

In Trang
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trang đầuTrang trước1234567Trang sauTrang cuối

Hơn một thập niên trước, Shria Kumar, bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa và là chuyên gia nghiên cứu tại Đại học Miami, bắt đầu chú ý đến một dấu hiệu đáng lo ngại. Có một số bệnh nhân ung thư dạ dày đến gặp bà ở độ tuổi rất trẻ, và rất nhiều người là phụ nữ. Khuynh hướng này vẫn tiếp diễn cho đến ngày nay. Các khoa học gia đang nỗ lực tìm hiểu tại sao điều này lại xảy ra. Vào mùa xuân năm ngoái, họ đã xác nhận rằng hiện tượng này đang diễn ra ở Hoa Kỳ. Sau khi kiểm tra hệ thống các cơ sở dữ liệu chứa các thông tin chi tiết về các trường hợp ung thư ở nhiều tiểu bang trên toàn quốc, các nhà nghiên cứu nhận thấy ung thư dạ dày đang gia tăng nhanh hơn ở phụ nữ trẻ.

Wegovy, Ozempic và Mounjaro là các loại thuốc giảm cân và điều trị tiểu đường đã gây được tiếng vang lớn trong lĩnh vực tin tức y tế. Chúng nhắm vào các con đường điều tiết liên quan đến cả bệnh béo phì và tiểu đường, và được nhiều người coi là bước đột phá trong việc kiểm soát cân nặng, đường và huyết áp. Nhưng liệu những loại thuốc này có giải quyết được nguyên nhân gốc rễ của hội chứng chuyển hóa (metabolic disease) không? Điều gì đã thúc đẩy sự phát triển của chúng từ ban đầu?

Gần đây quý vị vừa bị cảm lạnh, cúm, RSV hoặc COVID, bệnh đã qua nhưng mãi vẫn không thể hết ho? Rất nhiều người bị giống như vậy. Triệu chứng này có thể tồn tại trong nhiều tuần sau khi cơ thể chúng ta đã loại bỏ vi-rút. Michael Shiloh, một bác sĩ chuyên nghiên cứu bệnh truyền nhiễm tại Trung tâm Y tế UT Southwestern cho biết những bệnh nhân bị ho thường kể là họ đã bị bịnh từ 8 tuần trước khi đến gặp ông. Ông nói: “Chúng tôi thực sự không thể phát hiện thấy vi rút gì ở những người này nữa nhưng họ vẫn bị ho.”

Bằng cách bắt chước cơ chế bảo vệ của cơ thể chống lại nhiễm trùng do vi khuẩn, một nhóm nghiên cứu ở Lund, Thụy điển hy vọng có thể ngăn chặn tình trạng viêm phát triển thành nhiễm trùng máu, theo đài truyền hình SVT, Thụy điển. Nhiễm trùng máu là tình trạng nhiễm trùng có thể đe dọa tính mạng. Thông thường nguyên nhân là do viêm phổi, nhiễm trùng đường tiểu hoặc nhiễm trùng vết thương. Nghiên cứu từ Lund cho thấy hiện nhiễm trùng huyết phổ biến hơn so với trước đây.

Ngày nay, có nhiều người lớn hơn bao giờ hết đang phải đối mặt với chứng rối loạn khả năng tập trung- thiếu khả năng chú ý, hay ADHD. Người ta nghi ngờ nguyên nhân chính của vấn đề này là do công nghệ hiện đại đang gây áp lực lên não bộ của họ. Trong khi có gần 10% trẻ em được chẩn đoán mắc chứng ADHD, một phân tích tổng hợp gần đây từ nhiều nghiên cứu cho thấy gần 6.8% người lớn mắc chứng ADHD – tăng từ 4.4% vào năm 2003.

Bộ não của chúng ta thường có khuynh hướng tìm kiếm và phản ứng với những điều mang lại sự hài lòng, gọi là phần thưởng. Khi chúng ta đói, bộ não hiểu rằng thức ăn là một phần thưởng, còn khi ta khát, nước sẽ là phần thưởng. Nhưng lạm dụng các chất gây nghiện như rượu và các loại thuốc có thể ảnh hưởng đến các con đường tìm kiếm phần thưởng tự nhiên trong bộ não, tạo ra những ham muốn khó kiểm soát và làm giảm khả năng kiểm soát hành vi của chúng ta.

Aissam Dam, cậu bé 11 tuổi, lớn lên trong một thế giới im lặng tuyệt đối. Em sinh ra đời đã bị điếc và chưa bao giờ nghe thấy bất kỳ tiếng động nào. Khi sống trong một cộng đồng nghèo ở Maroc, em đã học cách diễn đạt bằng ngôn ngữ ký hiệu do chính mình phát minh ra và không được đi học. Năm ngoái, sau khi chuyển đến Tây Ban Nha, gia đình đưa em đến gặp một chuyên gia về thính giác, người đã đưa ra một gợi ý đáng ngạc nhiên: Aissam có thể đủ điều kiện tham gia thử nghiệm lâm sàng sử dụng liệu pháp gen. Vào ngày 4 tháng 10, Aissam được đưa đến điều trị tại Bệnh viện Nhi đồng Philadelphia, trở thành người đầu tiên được điều trị bằng liệu pháp gen ở Hoa Kỳ cho bệnh điếc bẩm sinh. Mục đích là cung cấp cho em thính giác, nhưng các nhà nghiên cứu không biết liệu phương pháp điều trị này có hiệu quả hay không, và nếu có thì em sẽ nghe được bao nhiêu.

Sau mùa lễ cuối năm là lúc các bậc phụ huynh lo lắng về con đường đại học của con cháu mình. Những con số điểm, những chữ viết tắt như GPA, SAT và ACT sẽ làm phụ huynh nhức đầu và chúng ta sẽ bàn lại về vai trò các điểm này và nhất là tương quan giữa SAT và IQ trong khung cảnh của các thay đổi gần đây ở Mỹ. Năm ngoái, Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ quyết định cấm dùng màu da, nguồn gốc sắc tộc để quyết định tuyển chọn một ứng viên, từ chối không cho Đại học Harvard thực hành “tác dụng khẳng định” (affirmative action) để tăng sỉ số da màu không được đại diện đúng mức so với tỷ lệ trong dân số nói chung. Một trong những biện pháp được dùng để giảm bớt sỉ số dân Á Châu là gạt bỏ kết quả kỳ thi SAT hoặc giảm bớt tầm quan trọng của SAT, vì người gốc Á Châu có điểm SAT cao hơn nhiều so với các sắc dân khác.

Hội chứng người cứng đơ (Stiff Person Syndrome – SPS) là một căn bịnh có thể gây co thắt dữ dội và làm suy nhược các cơ, nhưng hầu hết mọi người đều không biết gì về nó mãi cho đến cuối năm ngoái, khi nữ danh ca Celine Dion công bố tình trạng bịnh của mình. Chứng rối loạn thần kinh và tự miễn dịch hiếm gặp này được cho là chỉ ảnh hưởng đến 1 hoặc 2 người trong một triệu người – và hai phần ba trong số những người bị là phụ nữ.

Tạp chí Consumer Reports vừa công bố phát hiện rằng nhựa vẫn hiện diện “rộng rãi” trong thực phẩm bất chấp các nguy hại về sức khỏe, và kêu gọi các cơ quan chức trách đánh giá lại mức độ an toàn của nhựa khi tiếp xúc với thực phẩm trong quá trình sản xuất. Tổ chức vô vụ lợi này cho biết rằng 84 trong số 85 mẫu thực phẩm ở siêu thị và thức ăn nhanh mà họ vừa kiểm tra gần đây có chứa “chất hóa dẻo” (plasticizers) được gọi là phthalates, một loại hóa chất được sử dụng để làm cho nhựa bền hơn.
Trang đầuTrang trước1234567Trang sauTrang cuối
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.