Hôm nay,  

Hiệu Đính: Thánh Nữ Chân Kinh 聖女眞𦀇, một quyển sách dạy luân lý chăng, một tiếng kêu về sự xuống dốc văn hóa chăng?

18/09/201808:41:00(Xem: 6472)
Thánh Nữ Chân Kinh 聖女眞𦀇,
một quyển sách dạy luân lý chăng,
một tiếng kêu về sự xuống dốc văn hóa chăng?
 
Nguyễn Văn Sâm

 blank

 

 blank

(Hai trang nguyên bản của bài văn. Tài liệu sưu tầm của NVS)
 

Những năm cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20 đất nước Việt Nam có những phong trào yêu nước nhưng thể hiện dưới một hình thức mà bề ngoài nhìn vô như là những sự nở rộ của chuyện mê tín dị doan. Trong Nam là các bài thơ rao giảng của những ông đạo ông sư lặn lội nơi thâm sơn của bảy Núi, U minh, Long Xuyên, Châu Đốc. Cụ thể là thơ của Đức Phật thầy Tây An, của Ông Sư Vãi Bán Khoai… Ngoài Bắc là những sách vở của những Đàn tuy quanh quẩn ở thủ đô Hà Nội nhưng ảnh hưởng thiệt nhiều đến nỗi lên thành một đạo nho nhỏ của một thời và kéo dài cho tới ngày nay vẫn còn: Đạo thờ mẫu với những bài văn được phát ra trong những buổi chầu văn. Các sách do những đàn nầy ấn hành hay chép tay toàn bằng chữ Nôm hiện còn tồn tại đó đây có thể thấy được chừng mươi quyển trong các thư viện chuyên môn.

Những bài rao giảng nầy tương truyền là được truyền ra từ miệng của những bà hầu đồng, trong những buổi lễ trang nghiêm mà đồng được một vị nào đó nhập vào, và hát lên. Xong buổi chầu văn thì người hầu đồng không còn nhớ gì về những bài văn mà mình vừa nói ra vì đó là một thánh mẫu nhập và phát ngôn, thường được gọi là thánh mẫu hay công chúa.

Tôi chú ý đến nội dung những bài văn đó nếu có dịp tiếp xúc với bản văn, bất kỳ là được khắc in hay được chép tay. Nội dung nầy rất dễ ấm lòng người đời sau như chúng ta: thường là khuyên trai yêu nước gái tứ đức tam tòng. Yêu nước là cách nói tổng quát như là làm trai cho xứng tài trai. Không khai triển thêm tại sao phải yêu nước, cũng không nói đến sự có mặt của người Pháp đương giật dây triều đình và đương chủ trương một chế độ bóc lột trên đất nước Việt Nam. Nhưng chắc chắn người lúc đó đã hiểu.

Với dòng thời gian cả trăm năm, với bi kịch đất nước loạn lạc triền miên, với sự thất thế của chữ Nôm, những bài văn nói trên thiệt ít có cơ hội tồn tại. Chúng tôi may mắn được sở hữu một quyển sách chép tay loại nầy của một vị hiệu là Để Nghi (弟) chép năm Bảo Đại thứ năm (1930) tựa là Thánh Nữ Chân Kinh (聖女眞𦀇).
 

Sách gồm 20 tờ đôi khổ nhỏ, chữ Nôm viết chân phương, có thể là dụng ý của người sao chép để cho sách được phổ biến rộng rãi. Trong nầy ngoài lời tựa còn có những bài   thơ  bài văn khi thì Hán khi thì Nôm của những công chúa, thánh mẫu như: 

Đệ tam Thánh mẫu (bài Đệ Tam Thánh Mẫu Giới Khẩu Quá Ca nghĩa là bài ca của Đệ Tam Thánh Mẫu dạy răn về  tránh lỗi lầm từ miệng người ta mà ra.)

Đệ Nhất Thánh Mẫu (bài Hội Đào Lý Thiên Luân), Đệ Nhị Thánh Mẫu (bài nói về phận đàn bà).

Cũng  thấy một bài khác tựa là Vân Hương Đệ Nhất Thánh Mẫu Ca, vậy thì bà Đệ Nhất Thánh Mẫu có hiệu là Vân Hương.

Liên Hoa Công Chúa Ca.

Giám Thương Công chúa Tự Tự thi.

Đệ TamThánh Mẫu sương phụ ngâm.

Mai Hoa Công chúa tuế hàn tri tùng bách ngâm.   

Vân Hương Đệ Nhất Thánh Mẫu Thi.

Những bài trên đại ý tương tự nhau cũng đều là dạy con người ăn ở cho phải đạo. Tôi xin phiên âm bài đầu. Trong tương lai nếu có hoàn cảnh sẽ phiên âm những bài còn lại. Xin nhắc đây là bản văn độc nhứt vì nguyên tác là bản viết tay. Bài nầy giúp ích cho người làm văn hóa  thiệt nhiều mặt trong đó có sự giúp hiểu về những bài văn có được ở những buổi ngồi đồng của đạo thờ Mẫu mà ta có thể tin tưởng là nguyên văn, sự hiểu biết về lòng thiết tha của người đầu thế kỷ 20 trong việc dạy dỗ con cái nhứt là con gái.


 

Đệ Tam Thánh Mẫu Giới Khẩu Quá Ca.

Con người ta hay nhằm hay lỗi,

Cho nên nhiều đôi chối đôi co.

Sự nhỏ to sự chi cũng vậy,

Khuyên nhau rằng chớ lấy làm khinh.

Người xưa giữ miệng như bình,

Há rằng người trọng người khinh tơ hào.

Dẫu trên dưới người nào cũng vậy.

Nói dễ ra không lấy được vào.

Hỏi rằng là cớ làm sao,

Chỉ vì miệng nói bụng nào nghĩ cho.

Nói hết cay chua mặn chát,

Sau rồi là lạt lạt như không,

Miệng mà ở chẳng như lòng,

Ăn càn nói rỡ nào hòng về sau.

Khuyên ai đấy ở đâu cũng vậy,

Cứ nghe lời ta dạy mà theo.

Một là dạy chớ nhiều điều,

Hai là dạy chớ có nhiều đong đưa,

Ba là dạy đi trưa về sớm,

Chớ đàn hòa nên xóm thị phi.

Bốn là dạy khi đi lễ bái,

Cứ tâm tâm mà khấn bái Bụt Trời,

Chớ hề nhiều tiếng nhiều lời,

Phúc thời chưa thấy tội thời thấy ngay.

Năm là dạy từ thời còn bé,

Ăn nói cho có lễ có nghi,

Thờ cha kính mẹ đình vi.

Mẹ cha có hỏi con thì sẽ thưa,

Sáu là dạy khi đưa khi đón,

Mẹ cha chồng thời nhẽ nhỏ to.

Chớ hề khi bán khi mua.

Rằng nhiều rằng ít, xem chì xem khinh.

Bảy là dạy nghe kinh tụng niệm,

Cứ chăm chăm khuya sớm chuyên cần,

Chớ hề miệng nói lăng nhăng.

Rồi mà điều được điều chăng ích gì.

Tám là dạy khi đi bè bạn,

Hễ mau thân thời chóng chán nhau.

Chớ hề nói trước nói sau,

Nói thời sẽ nói ai hầu dám khinh.

Chín là dạy lấy mình làm trước.

Ở làm sao cho được như lời.

Đừng ai chê đừng ai cười,

Mười điều giữ được cả mười như kinh.

Mười là dạy thất tình hỉ nộ,

Dẫu mừng vui chớ có nói càn.

Nói được tội, nói được quan,

Một lời ta nói thiệt quan hệ nhiều.

Hễ ai giữ được mười điều,

Thời là người ấy khá theo thánh hiền.

Mấy câu niệm bức hoa tiên,

Nôm na kể hết một thiên chuyện đời.

 

Bài văn suông sẻ, gieo vần không lạc vận, ý tứ trôi chảy chẳng lập đi lập lại. Dạy ăn nói lựa lời, dạy đối đãi  với chồng, với cha mẹ mình, với cha mẹ chồng… Là bài học tốt cho mọi người. Người phiên âm không tin tưởng mấy rằng đây là lời của một Bà Thánh khuất mày khuất mặt hiện vong về nhập vào bà đồng bà cốt để dạy đời. Tôi nghĩ rằng (1) để tạo thêm sự tin tưởng nơi quần chúng bình dân, (2) để tránh sự dòm ngó của chánh quyền thực dân, những người trí thức thời đó đã dùng phương tiện đồng bóng, đạo mẫu để đưa ra những điều răn dạy có ích cho văn hoá nói chung, rồi thỉnh thoảng đưa ra xa gần vài ba câu yêu nước thương nòi rất ích lợi cho việc bảo vệ sự tồn tại của dân tộc.

Bài văn dễ hiểu. Chỉ có hai chữ đình vi hơi khó khăn, áp dụng vào sự săn sóc cha mẹ có nghĩa là lo chăm sóc cha mẹ lúc hai ngài thong thả bình thường  và cả khi đi ngủ. Câu ‘nói được tội nói được quan’ có nghĩa là lời nói phải khôn ngoan, nói bậy có khi mang họa vào thân, nói khôn ngoan thì được kính nể, vẻ vang… Câu đơn giản như vậy không phải là người có học nhiều không thể sáng tác được.

Đặt trường hợp những bài văn trong Thánh Nữ Chân Kinh là những bài của một tác giả nổi tiếng, như Nguyễn Khuyến, Chu Mạnh Trinh, hay Tản Đà Phan Bội Châu, Phan Chu Trinh thì chắc chắn rằng thiên hạ đã biết nhiều và đã truyền tụng lâu nay. Tiếc thay không phải trường hợp nầy.

Năm 1930, chữ quốc ngữ đã lớn mạnh, đã vươn vai Phù Đổng đến được với quảng đại quần chúng, những bài văn Nôm như thế nầy hứng chịu sự thua  thiệt nhiều mặt trong sự phổ biến, chúng tôi phiên âm, giới thiệu  để đưa ra ánh sáng hầu chúng ta hiểu hơn mặt văn hóa Việt Nam thời nó xuất hiện mà tôi được có duyên để được tiếp xúc…. 

(Victorville, CA, tháng 9, 2018)

Hiệu Đính: 19/9/2018

 

 

 

 

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Cứ theo như lời của giáo sư Nguyễn Văn Lục thì T.T. Thích Trí Quang là tác giả của câu nói (“Cộng Sản nó giết mình hôm nay, mai nó mang vòng hoa đến phúng điếu!”) thượng dẫn. Tôi nghe mà bán tin bán nghi vì nếu sự thực đúng y như vậy thì hoa hòe ở Việt Nam phải trồng bao nhiêu mới đủ, hả Trời?
Đảng CSVN tự khoe là “ niềm tin hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc“của nhân dân, nhưng sau 94 năm có mặt trên đất nước, thực tế đã chứng minh đảng đã cướp mất tự do của dân tộc, và là lực cản của tiến bộ...
Khi Kim Dung gặp Ian Fleming cả hai đều hớn hở, tay bắt mặt mừng và hể hả mà rằng: “Chúng ta đã chia nhau độc giả của toàn thể thế giới”. Câu nói nghe tuy có hơi cường điệu (và hợm hĩnh) nhưng sự hỉ hả của họ không phải là không có lý do. Số lượng sách in và số tiền tác quyền hậu hĩ của hai ông, chắc chắn, vượt rất xa rất nhiều những cây viết lừng lẫy cùng thời. Ian Fleming đã qua đời vào năm 1964 nhưng James Bond vẫn sống mãi trong… sự nghiệp của giới làm phim và trong… lòng quần chúng. Tương tự, nhân vật trong chuyện kiếm hiệp của Kim Dung sẽ tiếp tục là những “chiếc bóng đậm màu” trong tâm tư của vô số con người, nhất là người Việt.
Trong tháng Hai vừa qua, cái chết đau thương, lẫm liệt của nhà đối kháng người Nga Alexei Navalny trong tù đã gây sầu thảm, phẫn nộ cho toàn cộng đồng tiến bộ nhân loại. Đối với người Việt Nam tiến bộ, nỗi đau lại càng sâu thêm khi trong ngày cuối cùng của tháng Hai, ngày 29, nhà cầm quyền độc tài Hà Nội bắt đi cùng lúc hai nhà đấu tranh kiên cường...
Ít lâu nay, vấn đề “bảo vệ an ninh quốc gia” được nói nhiều ở Việt Nam, nhưng có phải vì tổ quốc lâm nguy, hay đảng muốn được bảo vệ để tồn tại?
Xuất hiện gần đây trong chiến dịch tranh cử tổng thống, Donald Trump, ứng cử viên đảng Cộng hòa, đã lên tiếng đe dọa là sẽ không bảo vệ cho các đồng minh thuộc khối NATO trong trường hợp bị Nga tấn công. Ý kiến này đã dấy lên một cuộc tranh luận sôi nổi tại châu Âu, vì có liên quan đến việc răn đe Nga và ba kịch bản chính được đề cập đến khi Donald Trump trở lại Nhà Trắng vào năm 2025 là liệu Liên Âu có nên trang bị vũ khí hạt nhân chăng, Pháp có thể tích cực tham gia không và Đức nên có tác động nào.
Tôi không biết chính xác là Văn Trí đã đặt chân đến Đà Lạt tự lúc nào nhưng cứ theo như ca từ trong nhạc phẩm Hoài Thu của ông thì Cao Nguyên Lâm Viên ngày ấy vẫn hoang vu lắm. Ngoài “núi rừng thâm xuyên”, với “lá vàng rơi đầy miên man”, cùng “bầy nai ngơ ngác” (bên “hồ thu xanh biếc”) thì dường như không còn chi khác nữa! Từ Sài Gòn, khi tôi được bố mẹ “bế” lên thành phố vắng vẻ và mù sương này (vào khoảng giữa thập niên 1950) thì Đà Lạt đã bị đô thị hóa ít nhiều. Nơi đây không còn những “bầy nai ngơ ngác” nữa. Voi, cọp, heo rừng, beo, báo, gấu, khỉ, vượn, nhím, mển, gà rừng, công, trĩ, hươu, nai, trăn, rắn, sóc, cáo, chồn… cũng đều đã biệt tăm. Người Thượng cũng ở cách xa, nơi miền sơn cước.
Vi hiến có nghĩa là “vi phạm” hay đi ngược lại những gì Hiến Pháp (HP) quy định. HP không có gì là cao siêu hay quá bí ẩn. Hiến Pháp trong bản chất chỉ là một bộ luật. Sự khác biệt chỉ là: HP là một bộ luật nền tảng hay nôm na là “luật mẹ”. Không những không cá nhân hay hữu thể pháp lý nào trong xã hội, kể cả hành pháp (tức chính phủ) được quyền vi phạm HP, mà không một luật pháp nào của lập pháp (tức quốc hội) được quyền vi phạm HP cả...
Đảng Cộng sản Việt Nam sẽ tiếp tục đi theo đường mòn Chủ nghĩa đã lu mờ trong thưc tế và thất bại trong hành động tại Đại hội đảng kỳ 14 vào tháng 1 năm 2026. Khẳng định này của ông Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư đảng là bằng chứng cho tính chai lỳ, chậm tiến và lạc hậu, không phải của riêng ông mà toàn đảng...
Thứ Bảy 24/2/2024 đánh dấu hai năm kể từ khi Nga phát động cuộc chiến tranh xâm lược toàn diện nước Ukraine. Cuộc xung đột đang lâm vào tình trạng bế tắc và ngày càng tàn khốc. Nhân dịp này ông Nick Schifrin, một phát thanh viên của kênh truyền hình PBS, đã tổ chức một buổi thảo luận bàn tròn về hiện tình của cuộc chiến, nó có thể đi đến đâu và chính sách của Hoa Kỳ đối với Ukraine sẽ ra sao. Hiện diện trong buổi thảo luận có các ông Michael Kofman, John Mearsheimer và bà Rebeccah Heinrichs...
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.