Hôm nay,  

Rap Và Rap Việt Nam: Nhạc Rap Là Một Vũ Khí Tranh Đấu Lợi Hại Cho Giới Trẻ

07/02/201500:00:00(Xem: 5525)

Ngày nay ở Âu châu và Mỹ châu, không ai còn xa lạ với nhạc Rap. Giới trẻ, nhứt là trẻ da đen, đều thích nhạc Rap. Rap đi đôi với loại tranh đường phố (street art) mà phổ thông là những bức vẻ ngoằn ngoèo trên tường, trên những chổ vẻ được mà khó bôi xóa để đập vào mắt người đi đường càng mạnh, càng lâu càng tốt. Trong xe điện, métro, chúng vẻ trên nệm ghế, trên thành xe, trên cửa kiếng, cả trên trần xe,… Trong tháng máy những chung cư. Hiện tượng này làm tốn kém cho ngân sách bảo quản của chánh quyền không ít.

Có lần Cỏ May hỏi một thanh niên da đen về ý nghĩa của những bức vẻ này thì được trả lời “thể hiện văn vóa đường phố của chúng tôi. Nhứt là đánh dấu sự có mặt của chúng tôi”.

“Nghệ thuật đường phố” là một “cách nói không hợp pháp” của những người hợp pháp. Lịch sử thật sự của nó khá dài từ nền văn minh cổ đại hy-lạp và ai-cặp nhưng người ta chỉ thấy nó xuất hiện ở Paris, trên tường Đại Học Sorbone năm 1969 và ở Huê kỳ năm 1970, rồi tới năm sau, nó tràn ngập cả Âu châu.

blank
Nah Sơn.

Cũng cùng địa vị xã hội, Rap cũng là âm nhạc đường phố của giới trẻ. Nó không có khai sanh ở một Viện âm nhạc nào cả. Nó cũng có thiên chức chuyên chở tiếng nói không chánh thức của xã hội biểu lộ sự phê phán, sự bất mản, sự kích động mạnh để dẩn đến một sự thay đổi,…

Trong gần đây, Việt nam có một thanh niên hát nhạc Rap thu hút sự chú ý mạnh mẻ trong giới trẻ Việt nam. Khi anh du học ở Huê kỳ, anh tiếp tục hát nhằm công kích chế độ cộng sản ở Việt nam. Nhạc Rap của anh hát la tiếng nói bất đồng chánh kiến với chế độ ở Việt nam. Khi hát Rap, anh Nguyễn Vũ Sơn lấy tên là Nah Sơn.

Anh hát Rap do ảnh hưởng ở giới trẻ Âu Mỹ hay từ tâm thức Việt nam của anh?

Rap chánh trị

RAP do tiếng lóng của tiếng mỹ “to rap” có nghĩa “nói chuyện chơi” trở thành một điệu nhạc xuất hiện  vào đầu những năm 70 từ những ghettos nữu-ước. Cảm nhận đầu tiên thấy như rap gần gủi với văn hóa phi châu.

Cho tới thập niên 1980 là thời hoàng kim của rap. Ngay tại sanh quán Nữu-ước, các nhóm rap không còn chống nhau nữa, trái lại, các nhóm kết hợp nhau lại thành một nhóm lớn. Tiếp theo, ở Los angeles và cả Californie, cũng lần lược xuất hiện những nhóm rap.

Địa lý khác nhau, những nhóm rap phần lớn đều có chung những chủ đề. Họ hát, đúng ra là họ nói chuyện cho quần chúng của họ một cách có tiết điệu, có nhịp, với tốc độ nhanh nhằm công kích sự bạo hành của cảnh sát, công kích hoặc cổ vũ sự xung đột giữa phe nhóm trong khu phố, công kích một biện pháp nào đó của chánh quyền. Và rap đại diện cho thành phố của họ, nói tiếng nói của thành phố.

Tuy rap phát xuất từ dân da đen ỏ Mỹ nhưng nó đã được dân chủ hóa từ đầu những năm 1990 để xâm nhập vào dân da trắng, không chỉ với những người da trắng hát rap mà cả sáng tác nữa. Sau cùng, trong gần đây, dân Âu châu, Phi châu và Á châu cùng phát triển rap.

Rap từ đây trở thành một trào lưu âm nhạc toàn cầu rất thạnh hành, giúp người chơi nhạc, sản xuất nhạc rap kiếm được khá tiền. Nhiều Đài phát thanh, nhiều nhà xuất bản và phát hành băng nhạc chuyên về rap xuất hiện chỉ phổ biến nhạc rap cho riêng quần chúng thính giả của họ. Những nghệ sĩ không chơi rap được bị loại khỏi thế giới rap. Từ đây, có một lớp nhạc sĩ rap thiên về thương mại.

Trong quá trình phát triển, rap không tránh khỏi pha trộn với nhiều dòng nhạc khác gần gủi với rap về thể loại và có khi giửa rap và các thể loại khác như không còn giử biên giới nữa.

Người ta chỉ còn phân biệt được sự khác nhau giửa rap và hip-hop do rap căn bản là cách diển tả, cách phát biểu bằng lời có tiết tấu nhanh, theo nhịp 4/4 hoặc 2/2 còn hip-hop là một phong trào văn hóa và nghệ thuật tập họp qua bốn cách diển đạt chánh :

-Rap
-Deejaving mà beatbox là chi nhánh
-Vũ
-Vẻ tranh trên tường hay gaffiti (nghệ thuật đường phố)

Những cách trình diển nghệ thuật này đã xuất hiện trước đây nhưng riêng rẻ trước khi thành hình phong trào hip-hop trong những năm 1970. Nghệ sĩ hip-hop có những qui luật riêng của họ: những giá trị qui chiếu, những thái độ độc đáo, một kiểu riêng y phục và nét văn hóa phố thị.

Rap sau khi xuất hiện ở Mỹ, ngày nay phổ biến khắp nơi trên thế giới, từ Tây qua đông, từ Bắc xuống Nam.

Một nghệ sĩ rap Việt nam

Hôm 17/O1/2015, trên Đài phát thanh Á Chấu Tự Do (rfa ở Hoa thạnh đốn), biên tập viên Mặc Lâm giới thiệu sanh viên Việt nam Nguyễn Vũ Sơn đang du học tại Oklahoma là nghệ sĩ rap dưới tên hiệu Nah Sơn. Anh Nah Sơn vừa tung lên mạng ca khúc theo thể loại RAP và luôn cả một bức thư của anh chống lại chế độ độc tài cộng sản ờ Hà nội. Thính giả của anh Nah Sơn tỏ vẻ ngở ngàng vì chưa quen nhạc rap từ một thanh niên Việt nam trình diển hay vì nhạc rap, vốn là cách nói chuyện của dân đường phố, có những lời quá dung tục, cả những tiếng chửi thề.

Tuy nhiên cũng có nhiều người nghe qua tỏ ý hoan nghênh vì cho đây là một cách bày tỏ quan điểm xã hội chánh trị của người hát. Chơi nhạc rap đúng là biết chọn cách tiếp cận giới trẻ ngày nay, nhứt là giới trẻ nước ngoài. Rap là ngôn ngữ chung của tuổi trẻ thế giới.

Theo nhà báo Mặc Lâm, sanh viên Nguyễn Vũ Sơn còn gia đình ở Việt nam vì anh đi du học sau khi đã học xong Đại Học ở Singapour. Anh hát nhạc rap để phát biểu sự chống đối chế độ của anh. Được biết qua lời giải bày của anh, trong thời gian ở Mỹ, anh đoc sách báo về Vìệt nam, nghe thầy giảng bày, cách dạy và học ở Mỹ, nói chuyện với bạn bè,… anh bắt đầu thấy có cái gì khác giữa hai nơi. Những diều anh thâu đạt được ở Việt nam bắt đầu nhường chổ cho những kiến thức mới của anh. Chính từ sự phản tỉnh này anh đã quyết định tự chọn cho mình một trách nhiệm, một hướng đi mới.

Dĩ nhiên khi lấy quyết định làm người bất đồng chánh kiến như nhiều bạn trẻ trong nước đang bị tù tội, anh Nah Sơn chấp nhận mọi điều thiếu may mắn sẽ tới cho anh.

Nah Sơn đã trình diển nhạc rap lúc còn ở Việt nam. Khi bị phê bình lời nhạc thiếu sự lịch sự, anh Sơn nhìn nhận nhưng theo anh, nhạc rap không thể giống như văn chương bóng bảy vì như vậy, nó không còn đậm nét đường phố nữa. Vả lại tiếng chửi thề có gì ghê gốm lắm đâu. Nó đã quen quá rồi. Chửi thề tùy theo cách chửi. Chửi kiểu nam kỳ thì không còn chửi thề nữa, là là một thứ tiếng đệm mở đấu lới nói cho nó có hồn, đầy ấp thân tình,…
Theo Sơn, các bạn của Sơn cũng câm ghét cộng sản, cũng muốn thay đổi dân chủ tự do nhưng không dám bày tỏ vì sợ hải. Ai cũng bị chế độ hù dọa từ nhỏ ở khu phố, ở nhà trường nên khi lớn lên cùng mang chung nổi sợ hải. Thậm chí họ không dám đụng tới chánh trị, có tư tưởng chánh trị.

Nah Sơn có nhận xét rất đáng chú ý:

“Bạn bè em hầu như không có ai nghĩ về chính trị hay có tư tưởng về xã hội lắm chỉ là đi học, đi chơi vây thôi. Ngay cả giới trẻ Việt kiều, nói chung là cũng có người ghét cộng sản, muốn thay đổi nhưng em thấy giới trẻ Việt kiều thì một là họ không quan tâm còn nếu có quan tâm thì họ rất cực đoan.

Họ hay đặt mối thù dân tộc khi Việt Nam Cộng hòa bị thất bại thì họ coi như một mối hận lớn. Em thấy cái chuyện đó nó hơi không phù hợp vì nó là chuyện quá khứ có đem ra nói đi nói lại nó cũng không tác dụng lắm. Em nghĩ bây giờ nên tập trung vào hiện tại, cộng sản ngay lúc này nó sai cái gì…
Thí dụ như có nhiều người ghét người Bắc (cộng sản) nhưng người Bắc lúc này họ cũng đã nhận ra nhiều vấn đề của cộng sản và rất muốn thay đổi chỉ có điều là bộ máy họ không muốn thay đổi thôi.

Sự quyết tâm chống chế độ hà nội rất rỏ :

“…Nếu như mọi chuyện đi theo hướng tốt thì biết đâu mình có thể làm được những thay đổi gì đó trong giới trẻ. Có thể vài năm thì mình lại có thể về.
Nếu trong trường hợp đi theo hướng xấu thì em sẽ tìm cách ở đây để tiếp tục tranh đấu.

Một khi đã quyết định làm thì phải chấp nhận hậu quả, em nghĩ vậy. Nếu em như những bạn du học sinh khác, sợ không về được thì nó sẽ không đi tới đâu hết tại vì em cảm thấy mình cũng có một chút tiếng nói trong giới trẻ vì nhiều bạn trẻ có nghe nhạc của em mình nên dựa vào điều đó để làm việc gì tốt hơn chứ suốt ngày cũng chỉ đi học, rồi về, đi chơi hay làm nhạc linh tinh thì nó phí hoài cái tuổi trẻ, khả năng và một chút tên tuổi của mình.

Ba mẹ em khi thấy em có những cái chuyển biến mang tính chính trị thì ba mẹ em có vẻ rất tức giận, như cảm thấy là mình mất một đứa con vậy. Ba em có nói nếu bây giờ con còn tiếp tục làm chính trị như vậy thì cắt đứt mọi liên hệ gia đình …

…Em rất trăn trở …Sau khi đắn đo em nghĩ nếu bây giờ mình không làm thì cũng không ai làm. Không bao giờ có ai làm chuyện này hết thành ra có được thì mừng còn nếu không được thì coi như mình đã cố gắng rồi, nếu không cố gắng làm sao biết được hay không? Vì vậy em cứ làm còn ba mẹ có nói thì em cũng... phải nói là em rất buồn, em rất là buồn nhưng mà biết sao được ?

Người thân của em, bạn gái em, gia đình bạn gái em, rồi bạn bè em những người chơi với em 7 – 8 năm luôn vẫn quay lưng với mình ….”(trích Rfa).

Rap ở Việt nam

Khi nghe nói ở Việt nam có rap chắc nhiều người sẽ ngạc nhiên lắm. Cách nay hơn mươi năm, cùng dự đám tang của một người bạn ở Paris, Cỏ May được găp Giáo sư Âm nhạc học Trần văn Khê và nhơn đó có hỏi ông về rap ( Người quá cố là bạn học.Y Khoa ở Hà nội với ông và bạn vong niên với CM) được ông giải thích “ Việt nam trước đây có một thể loại dân ca hoàn toàn giống như rap ngày nay. Người ta có hát để công kích thói hư tật xấu của người trong xóm, trong làng, … Vì loại ca hát này chỉ thỏa mản nhu cầu ở tầng sinh lý nên không tồn tại. Văn hóa Việt nam hướng thượng …”.

Ông liền đọc một bài hát dẩn chứng và nới thêm bài hát rap này không còn đủ nhịp bốn :

“… Bậu lỡ thời như ruộng bỏ hoang.
Ruộng bỏ hoang người ta còn cấy.
Bậu lỡ thời như giấy trôi sông.
Giấy trôi sông người ta còn vớt.
Bậu lỡ thời như ớt chín cây,
… Bậu lở thời ai lấy mần chi …”

Việt nam từ xa xưa có rap. Ngày nay Nah Sơn có lẽ là người Việt nam đầu tiên hát rap. Anh hát vì ảnh hưởng thời đại rap hay vì bắt nguồn dân gian Việt nam ? Nhưng âm nhạc và cả rap là tiếng nói chung không biên giới của tuổi trẻ.

Anh hát rap động viên tình cảm của tuổi trẻ để tạo thành một sức mạnh lớn nhằm vào mục tiêu tranh đấu dân chủ ở Việt nam là một cách tranh đấu mới mẻ vô cùng phấn khởi.

Bà con ta nên cùng nhau chờ đợi ở anh.

Nguyễn Thị Cỏ May

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Tập Cận Bình tin rằng lịch sử đang dịch chuyển theo hướng có lợi cho mình. Trong chuyến thăm Vladimir Putin tại Matxcơva vào tháng 3 năm ngoái, nhà lãnh đạo Trung Quốc nói với Tổng thống Nga rằng “Ngay lúc này, chúng ta đang chứng kiến một sự thay đổi chưa từng thấy trong 100 năm qua, và chúng ta đang cùng nhau thúc đẩy sự thay đổi ấy.”
Sau 20 năm chiêu dụ Kiều bào về giúp nước không thành công, đảng CSVN lại tung ta Dự án “Phát huy nguồn lực của người Việt Nam ở nước ngoài phục vụ phát triển đất nước trong tình hình mới” vào dịp Tết Nguyên Đán Giáp Thìn 2024. Đây là lần thứ tư, từ khi có Nghị quyết 36-NQ/TW ngày 26 tháng 3 năm 2004, một Quyết định nhằm mưu tìm đầu tư, hợp tác khoa học, kỹ thuật và tổ chức các Hội, Đoàn người Việt ở nước ngoài, đặt dưới quyền lãnh đạo của đảng CSVN được tung ra...
Khi số lượng di dân vượt biên bất hợp pháp qua biên giới Hoa Kỳ-Mexico tăng cao kỷ lục, câu hỏi quan trọng được đặt ra là: Làm thế nào mà Hoa Kỳ lại rơi vào tình trạng này, và Hoa Kỳ có thể học hỏi những gì từ cách các quốc gia khác ứng phó với các vấn đề an ninh biên giới và nhập cư. Chào đón công dân nước ngoài đến với đất nước của mình là một việc khá quan trọng để giúp cải thiện tăng trưởng kinh tế, tiến bộ khoa học, nguồn cung ứng lao động và đa dạng văn hóa. Nhưng những di dân vào và ở lại Hoa Kỳ mà không có thị thực hoặc giấy tờ hợp lệ có thể gây ra nhiều vấn đề – cho chính bản thân họ và cho cả chính quyền địa phương bởi tình trạng quá tải không thể kịp thời giải quyết các trường hợp xin tị nạn tại tòa án nhập cư, hoặc cung cấp nơi ở tạm thời và các nhu cầu cơ bản khác. Mà tình trạng này hiện đang xảy ra ở rất nhiều nơi ở Hoa Kỳ.
Trên vai những pho tượng trắng trong vườn Lục Xâm Bảo, lá vàng đã bắt đầu rơi lất phất. Mùa Thu Paris thật lãng mạn. Henry Kissinger đi dạo quanh một hồ nhỏ ở ngoại ô gần Rambouillet. Nơi đây từng cặp tình nhân đang nắm tay nhau bên những cành cây la đà bóng hồ. Ông thấy lòng mình nao nao (melancholic) vì sắp tới phiên họp quan trọng nhất với ông Lê Đức Thọ.
Tôi nghe nhiều người tỏ ý bi quan về hiện cảnh cũng như tương lai (đen tối) của Việt Nam. Dân tộc nào, số phận đó. Một đất nước có những người viết sử và làm luật (cỡ) như ông Dương Trung Quốc thì… đen là phải!
Việt Nam bước vào năm Giáp Thìn 2024 với gánh nặng tham nhũng và một đội ngũ “không nhỏ” cán bộ, đảng viên suy thoái đạo đức lối sống. Đó là cảnh báo của người đứng đầu đảng CSVN Nguyễn Phú Trọng, trong cuộc phỏng vấn đầu năm của Thông Tấn Xã Việt Nam...
Từ thế kỷ thứ ba trước Tây lịch, Triết gia Mạnh Tử (372-289 BC) của Trung Hoa đã nói rằng, “Dân là quý, thứ đến đất nước, rồi tới vua.” Điều đáng nói là Mạnh Tử là người đi theo học thuyết của Nho Gia vốn chủ trương vua là con ông Trời (Thiên tử) được sai xuống nhân gian để trị quốc an dân, vậy mà cũng không thể phủ nhận vai trò quan trọng, nếu không muốn nói là tối quan trọng của người dân. Thời hiện đại, công pháp quốc tế đã nêu ba yếu tố chính hình thành một quốc gia: người dân, lãnh thổ và chính quyền. Trong đó, thật ra người dân chính là yếu tố then chốt quyết định. Lãnh thổ nếu không có dân ở, không có người quản trị thì không phải là đất nước của một dân tộc. Chính quyền từ người dân mà ra, bởi vì trước khi một người ra nắm quyền cai trị đất nước thì người đó phải là một người dân của đất nước ấy. Hơn nữa, sự thịnh suy của một quốc gia nằm trong tay người dân.
“Phản động lực” mà người Đài Loan thể hiện trong cuộc bầu cử tổng thống vừa rồi khiến tôi, sau những suy nghĩ miên man về chuyện nước non, lại quay về với bài học yêu nước của thời tiểu học với câu hỏi khó, khiến nhiều học trò gác bút: “Em hãy tìm từ phản nghĩa với ‘tôn đại’.” Trung Quốc càng hung hăng đe dọa bao nhiêu, Đài Loan càng quật cường ngạo nghễ bấy nhiêu. Mà nếu Bắc Kinh ngu ngơ hay vờ vịt không biết gì đến định luật này thì, thầy nào tớ đó, Hà Nội cũng mù tịt hay giả bộ tương tự. Họặc mù tịt như thể đã hoàn toàn miễn dịch trước luật này; hoặc đóng kịch như thể không hề sống trong không gian ba chiều bình thường mà là một môi trường nào đó thiêu thiếu, cơ hồ chỉ… hai chiều rưỡi.
Tôi sinh trưởng ở Đà Lạt (Thành Phố Ngàn Hoa) nên sự hiểu biết về hoa lá cũng không đến nỗi tồi. Thế mà mãi tới bữa rồi, nhờ xem trang Trăm Hoa, mới được biết thêm về một loài hoa nữa – hoa ban: “Mùa hoa nở là lúc các cặp đôi nô nức đến thăm Tây Bắc. Hoa ban trắng tượng trưng cho tình yêu chung thủy và sự chân thành, dù tình yêu có gặp nhiều trắc trở, khó khăn thì cũng tự tin vượt qua và sẵn sàng đi đến bến bờ hạnh phúc. Các cặp đôi yêu nhau thường thề nguyện dưới gốc cây hoa ban như một minh chứng cho tình yêu thủy chung, bền chặt.”
Nhìn vào sự xuất hiện, sinh trưởng và tồn tại của chế độ cộng sản ở Việt Nam, chúng ta không thể phủ nhận đã có sự tương đồng với những thông tin tóm lược vừa nói về bệnh ung thư của con người...
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.