Hôm nay,  

Kinh Tế Trung Lưu và Chính Trị Hạ Lưu

23/01/201500:00:00(Xem: 6986)

Tình hình lang bang trong diễn văn liên bang của Tổng Thống Obama

Một ngày trước khi Tổng thống Barack Obama đọc bài diễn văn về Tình hình Liên bang (State of the Union, SOTU), trên một cột báo bạn, người viết đã báo trước nhiều khoảng trống về tình hình đối ngoại của Hoa Kỳ ("Diễn Văn Về Tình Hình Thế Giới - Những lỗ hổng trong diễn văn của Tổng thống Mỹ về Tình hình Liên bang", Người Việt Ngày 150120).

Lo thay, những dự đoán ấy lại không sai!

Sở dĩ đoán vậy vì biết Obama sẽ nhân một số thành quả kinh tế biểu kiến để tự ký giấy ban khen. Và bất chấp thực tế chính trị là đảng Cộng Hoà đối lập đã kiểm soát lưỡng viện Quốc hội, ông tiếp tục cải tạo xã hội Mỹ - với ý nghĩa của người Hà Nội về chữ "cải tạo" - và bốn lần đòi phất quyền phủ quyết.

Danh bất hư truyền, Obama vẽ ra một nước Mỹ siêu thực và còn tung ra ý lạ là "kinh tế học trung lưu", middle class economics. Bài này sẽ tập trung vào chuyện đó.

Nhưng trước hết, để bảo vệ sự khách quan trong cách nhận định của chúng ta, xin giới thiệu phần đánh giá của tổ chức độc lập Factcheck.org, thuộc Trung tâm Annenbeg về Chánh sách Công quyền của Đại học Pennsylvania được viết ngay hôm sau. Tìm lên đó, độc giả có sự đối chiếu thực hư và những phóng đại trong bài diễn văn hôm 20 vừa qua. Nhiều lắm, kể ra thì hết cột báo!

Các chính khách - ở cả hai đảng tại Hoa Kỳ hay tại nhiều xứ khác - thường có trong tay hai vật bất ly thân. Cái ống đu đủ để thổi phồng thành tích và cái chổi chà để quét xuống thảm những thất bại của mình. Thảm nhất là khi người dân ít biết mà cứ nghe truyền thông không hiểu biết hoặc có gian ý làm máy khuếch tán sự dối trá.

Trở lại với lý luận của Tổng thống Mỹ về thành phần trung lưu, chúng ta nên đi vào thực tế.

* * *

Về bối cảnh, những ai soạn diễn văn cho Obama đều rất giống chủ, họ lao vào chính trị mà chưa từng sinh hoạt trong đời thường, là phải kiếm ăn, có khi mất việc hoặc vỡ nợ. Khi được dân trao cho cái ấn, họ có chung một nét là trừu tượng hóa các vấn đề phức tạp thành khái niệm đơn giản, rồi xào nấu các khái niệm ấy thành một chuỗi lý luận có vẻ hợp lý.

Họ đi theo con đường của hai trí thức Thế kỷ 19 là Karl Marx và Friedrich Engels để vẽ ra dự án cách mạng. Khác với hai nhân vật trên đây, vốn tung khẩu hiệu đấu tranh cho giai cấp vô sản, Obama nói đến giai cấp cao hơn, là thành phần trung lưu, vì vô sản đã... tiêu vong trong xã hội tư bản. Hoặc đã thành hữu sản và là thành phần trung lưu. Nhân đây, hãy so cách sống của "dân nghèo" tại Hoa Kỳ với giới "trung lưu" của thiên hạ thì mình thấy. Họ sống rất khá!

Vì không đi vào thực tế, Obama và ban tham mưu ưa vẽ voi bên cạnh mới cóc biết vài sự thật sau đây. Thảng hoặc như có biết thì lại biết hươi chổi mà quét ngay vào bóng tối nên chẳng hiện ra trong bài diễn SOTU.

Số là cơ quan khảo sát Hoa Kỳ (US Census Bureau) cho biết nước Mỹ có chừng sáu triệu doanh nghiệp, là những tác nhân kinh tế tạo ra việc làm và trả lương cho nhân viên, cho dân Mỹ. Một cách phân bố tình trạng lớn nhỏ theo khía cạnh kinh tế và xã hội là số nhân viên tuyển dụng.

Trong sáu triệu cơ sở kinh doanh, có 3,8 triệu là loại cò con, xí nghiệp cá thể với người chủ cũng là nhân viên, thường khai thuế là "self employed" vì chỉ có tối đa là bốn nhân viên, có khi kể cả vợ và con. "Giàu" hơn một chút là một triệu tiểu doanh thương có từ năm đến chín nhân viên. Vẫn là cò con, nhưng người chủ có thể vươn mình vào thành phần trung lưu. Vị chi là gần bốn triệu trong sáu triệu cơ sở.

Cao hơn thế, có chừng 600 ngàn xí nghiệp nuôi sống được từ 10 đến 19 nhân viên, hay mươi gia đình. Ông bà chủ của 60 vạn cơ sở đó là thành phần khá giả trong khi phố. Đến loại xí nghiệp cấp trung thì có nửa triệu cơ sở đang thu dụng từ 20 đến 99 nhân viên. Chủ nhân của loại doanh nghiệp này thì lên tới tầng cao của lớp trung lưu - là đại gia trong cộng đồng địa phương!

Lên đến cấp đại gia thật thì trong sáu triệu doanh nghiệp của toàn quốc, có 90 vạn cơ sở đang làm giấy phát lương cho số nhân viên đông đảo từ 100 đến 499 người; rồi 18 ngàn công ty có trên 500 nhân viên, trong số này chỉ có một ngàn siêu đại gia tuyển dụng từ một vạn nhân viên trở lên.

Hàng ngày, khi theo dõi tin tức kinh doanh – nơi mà quần thần của Obama lâu lâu mới liếc - thì dư luận cứ để ý đến chỉ số cổ phiếu Dow Jones của 30 tổ hợp siêu hạng mà ít quan tâm đến chỉ số S&P 500 của 500 doanh nghiệp. Tiêu biểu hơn số liệu về 500 "siêu đại gia" ấy thì còn có chỉ số Russel 2000 hay Russel 3000 của các doanh nghiệp bị gọi là "small cap" - vì ít vốn.

Nhưng ngần ấy cơ sở trong DJIA, S&P hay Russel đều thuộc loại thiểu số ăn chốc ngồi trên của 18 ngàn doanh nghiệp có trên 500 nhân viên.

Mấy thống kê rắc rối trong hơn 300 chữ vừa rồi cho thấy một sự thật: nước Mỹ thâm sâu của đại đa số người dân thật ra sinh sống nhờ các tiểu doanh thương hay xí nghiệp cò con.

Sau tấm ảnh về chuyện thấp cao, chuyện thứ hai là mẩu phim sinh diệt:

Xưa nay, theo quy luật thông thường, hàng năm vẫn có vài trăm ngàn xí nghiệp Mỹ đóng cửa, và lại có mấy trăm ngàn xí nghiệp mới ra đời. Trong dòng sinh diệt luân lưu đó, thực tế kinh tế cũng cho biết các tân xí nghiệp mới là nơi tuyển dụng nhiều nhất theo đà phát triển từ nhỏ tới lớn. Siêu đại gia như Apple hay Microsoft xuất hiện từ nhà xe với sáng kiến từ vài người là chủ nhân và nhân viên đầu tiên.... Một cơ sở làm tương ớt nổi tiếng của người Việt tại Hoa Kỳ cũng khởi sự như vậy, từ một gia đình tỵ nạn. Mạng lưới gọi xe của Uber, một hiện tượng mới lạ, cũng khởi sự từ vài người đầy sáng tạo như Travis Kalanick (bỏ học từ UCLA) và Garret Camp, di dân từ Canada.

Chi tiết thứ ba của thực tế ngoài đời là hơn phân nửa dân số Mỹ sống nhờ tiểu doanh nghiệp, loại cơ sở sản xuất chẳng có khả năng thuê luật sư và chuyên gia kế toán để dạy cách trốn thuế cho an toàn, lách luật cho hợp pháp. Người chủ lam lũ của mấy cửa hàng đó cũng chưa thể bốc điện thoại phàn nàn với giới dân cử địa phương về nhiều khó khăn trong kinh doanh từ khi Tổng thống Obama lên lãnh đạo với hàng loạt luật lệ cải tạo xã hội, từ bảo hiểm sức khỏe cho nhân viên đến bảo vệ môi sinh hay phép sát sinh gia súc cho phải đạo khi kinh doanh về thực phẩm.

Nếu khó quá thì họ đành dẹp tiệm – và tụt khỏi giai cấp trung lưu thành người giật gấu vá vai và cố chinh phục lại Giấc mơ Hoa Kỳ vừa tuột khỏi tầm tay. Lý luận của Obama về "kinh tế học trung lưu" đã ngồi xổm lên những thực tế lầm than đó.

Thế rồi, thống kê của Census Bureau vừa cho biết là năm qua Hoa Kỳ có 470 ngàn doanh nghiệp âm thầm đóng cửa mà chỉ có 400 ngàn tưng bừng khai trương. Lần đầu tiên từ 35 năm qua mà số diệt lại cao hơn số sinh! Chi tiết ấy bị giấu nhẹm trong bài diễn văn được vỗ tay 86 lần!

Nếu đào sâu hơn - và không quên cái chân lý kinh tế là các tân xí nghiệp mới có sức tạo ra nhiều việc làm nhất – ta còn thấy ra hình ảnh tàn tạ của tư bản Hoa Kỳ theo định hướng Obama:

Hoa Kỳ đứng hạng 12 trong các nước tạo thêm doanh nghiệp mới. Đã đành là thua Thụy Điển, Phần Lan hay Đan Mạch ở Bắc Âu hoặc Tân Tây Lan ở Úc Châu. Mà còn thua xứ Israel khói lửa, hay Hungary và Ý là hai nước hoạn nạn trong Âu Châu bị khủng hoảng! Hoảng chưa?

Lý do của tình trạng vắng bóng giai nhân này là:

Thứ nhất khó vay tiền kinh doanh vì nhiều quy định quá chặt chẽ của Đạo luật Cải cách Tài chánh Dodd-Frank, hai dân biểu nghị sĩ Dân Chủ được các đại gia đấm mõm nhiều nhất. Hai nhân vật về hưu này có thể viết sách về tham nhũng qua những bổng lộc từ hai doanh nghiệp bán công đã sụp đổ và góp phần thổi lên vụ khủng hoảng tài chánh 2008, là Fannie May và Freddy Mac!

Lý do thứ hai là các doanh nghiệp loại tiểu trung bị ngộp dưới cái núi luật lệ chằng chịt mới được ban hành từ sáu năm nay, nhất là Đạo luật ObamaCare và nạn chi phí y tế tăng vọt. Truyền thông ngô nghê về kinh tế thì chỉ biết tường thuật cái "được" mà chẳng đếm ra cái "mất" của kinh tế xuất phát từ hệ thống kiểm soát bao biện của nhà nước.

Thứ ba là sự hoài nghi thậm chí ngao ngán về tương lai kinh tế.

Sau vụ khủng bố tại Pháp và Âu châu, báo chí Mỹ cứ nói đến sự kiện là lần đầu tiên dân Mỹ quan tâm đến an ninh nhiều hơn hay bằng với nỗi ưu lo về kinh tế. Khỏi cần so sánh thì ta cũng thấy đại đa số dân Mỹ ngày nay chưa mấy tin tưởng vào sự phục hồi kinh tế và mối lo hàng đầu của họ vẫn là tiền bạc, từ đồng lương không tăng đến chồng hóa đơn hãi hnùg về đủ loại chi phí.

Hãy gõ vào Gallup hay Pew để theo dõi dân ý từ các cuộc khảo sát vừa qua thì sẽ thấy tâm lý người dân

* * *

Nếu nhìn vào thực tế u ám đó và đối chiếu với chuyện "kinh tế trung lưu", ta phải giật mình về hiện tượng chính trị hạ lưu!

Nếu lại tò mò tìm hiểu thêm về cuộc bầu cử 2016 sắp tới thì ta còn thấy Barack Obama đang cùng Nghị sĩ Elizabeth Warren, tiêu biểu cho đại trí thức cực tả, ra sức triệt tiêu hy vọng của cựu Ngoại trưởng Hillary Clinton. Chuyện ấy, sang năm nói vẫn chưa muộn.

Chứ nói về những chuyện sát sườn trước mặt của cộng đồng, thí dụ như bỏ phiếu cho các đại biểu dân cử tại địa phương, chúng ta nên nhìn lại cho kỹ.

Có nên bầu cho loại chính khách chuyên nghiệp chưa hề lỡ dịp xoa đầu con trẻ và múa lân với cộng đồng mà chẳng làm gì thiết thực? Việc làm thiết thực nhất của họ là xúi người ra tranh cử để chia phiếu của đối phương!

Hay là nên bầu cho người có kinh nghiệm ngoài đời trước khi vào chính trường tranh đấu cho môi trường kinh doanh được thông thoáng dễ dàng hơn? Loại người thứ nhì này mới giúp tiểu doanh thương phát triển trong quản hạt nhỏ bé của chúng ta.

Đấy mới là kinh tế học của trung lưu!

Ý kiến bạn đọc
09/02/201503:06:27
Khách
xưa bỏ phiếu bầu ban quản trị htx . bộ xong xã viên cãi nhau sao không bỏ cho ông phó này bà chị kia gần mình hơn chứ nghe mấy ông cấp trên gợi ý chỉ định, toàn đam có cơm áo gạo tiền ăn ở cùng mình đâu ,rồi co mà an cam. thế là cả bọn cứ ấm ức,,, sau toàn được ăn bánh vẽ.
25/01/201523:33:42
Khách
Phe binh,tre tho cung co the lam`,dua ra duoc mot ke hoach tot,va duoc chi'nh phu thi hanh moi dan'g phuc.
23/01/201523:46:25
Khách
Ông NGUYỄN XUÂN NGHĨA có cái nhìn quá hay về khía cạnh kinh tế .Ông NGHĨA còn sắc bén nhìn rõ đường hướng chính trị ,,,, Thế mới hiểu tại sao chính quyền CS VIỆT NAM mới dùng ông Thứ Trưởng Ngoại Giao NGUYỄN THANH SƠN đi chiêu hồi Ông NGHĨA về hợp tác với HÀ NỘI,,, nhưng ông NGHĨA từ chối vì các ông CỘNG SẢN đi theo đường lối MARXIST là khác với đường lối của tôi rồi !
23/01/201514:58:25
Khách
vậy theo ý tác giả, nước mỷ toàn một lủ ngu dốt bị obama lừa gạt ?? sao ngài không ra ứng cử giúp người giúp đời, và nhất la giúp người việt tỵ nạn có cơ hội dẹp tan cs về lại vn.
23/01/201512:21:02
Khách
Chính xác và trần trụi, chưa bao giờ bỏ qua bất cứ bài bình luận nào của bàc Nghỉa.
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Nelson Mandela (1918-2013), quán quân Giải Nobel Hòa Bình năm 1993, nhà hoạt động chống chế độ phân biệt chủng tộc bị tù 27 năm, và là vị tổng thống người da đen đầu tiên được bầu trong cuộc bầu cử dân chủ đầu tiên của nước Nam Phi vào năm 1994, đã từng nói rằng, “Giáo dục là vũ khí có sức mạnh nhất mà bạn có thể sử dụng để thay đổi thế giới.” Hơn ai hết, Nelson Mandela là người không những hiểu rõ giá trị thực sự của nền giáo dục mà còn áp dụng kiến thức đó trong việc làm thay đổi đất nước và dân tộc Nam Phi của ông. Ông đã dẫn dắt Nam Phi từ một quốc gia ngập chìm trong bóng tối của thù hận, phân hóa và lạc hậu để vươn mình lên trong ánh sáng của đoàn kết, hòa bình và phát triển.
Hoa Kỳ đã tấn công Iran. Chỉ vài ngày sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump gợi ý rằng có thể trì hoãn bất kỳ hành động quân sự nào của Mỹ trong nhiều tuần, ông tuyên bố vào ngày 21/6 rằng máy bay Mỹ đã tấn công ba địa điểm hạt nhân của Iran, bao gồm cả cơ sở bị chôn sâu ở Fordow. Các quan chức Iran xác nhận rằng các cuộc không kích đã diễn ra. Mặc dù ông Trump khẳng định rằng các địa điểm này đã bị "xóa sổ", nhưng vẫn chưa rõ các cuộc tấn công đã gây ra thiệt hại gì.
Jena, Louisiana – một thị trấn 4.000 dân lọt thỏm giữa rừng thông – nơi bảng hiệu đầu làng ca ngợi đội bóng nữ vô địch của bang, nhưng cách đó chỉ ba dặm, sau hàng rào kẽm gai và lời Kinh Thánh treo lủng lẳng, là Trại Giam ICE đồ sộ - do GEO Group điều hành. Nơi đây hiện giam giữ hơn 1000 người – phần lớn chưa từng bị kết tội hình sự, nhiều người chỉ là dân đang xin tị nạn hợp pháp, số còn lại chưa kịp hiểu vì sao mình bị bắt...
Tại sao Trump lại vội vàng ban hành hàng loạt sắc lệnh hành pháp và chính sách mới như vậy?AI: Có hai lý do.Đầu tiên, tổng thống vội vàng vì nếu có bất kỳ điều gì sai trái xảy ra vào đầu nhiệm kỳ, ông có thể đổ lỗi cho chính quyền trước và nhà nước (những người làm việc cho ông). Nếu để lâu, những điều sai trái sẽ là trách nhiệm của ông, và Trump không thích chịu trách nhiệm.Thứ hai, ông biết trong hai năm nữa, đảng Cộng hòa sẽ mất quyền kiểm soát Hạ viện trong cuộc bầu cử quốc hội và ông sẽ trở thành què quặt. Ông cần phải hoàn thành mọi việc ngay bây giờ. Ông muốn tập trung vào các doanh nghiệp của mình trong hai năm cuối nhiệm kỳ tổng thống,
Bao dung – một từ nghe thật thanh thoát. Âm tiết của nó cũng thật bình dị, thốt ra từ thanh quản nhẹ nhàng không cần uốn nắn, như cỏ mọc từ đất, như mưa từ trời. Vậy mà ngày nay, trong một xã hội đứng đầu thế giới về tự do, về quyền con người, hai từ “bao dung” bỗng dưng khó tìm. Chính trong tháng Sáu này, tháng gọi là Pride Month, những câu chuyện thương tâm về cộng đồng LGBTQ+ bị chìm trong bóng tối. Có lẽ trong sáu tháng qua, nước Mỹ có quá nhiều những phát ngôn, biến cố, thay đổi mà đối với truyền thông, đó là điều cần phải nói, và nói mỗi ngày. Hoặc cũng có lẽ, trong một chính quyền đang nỗ lực bác bỏ DEI, đóng chặt cửa với di dân, thì truyền thông cũng không dám đào sâu về những gì thuộc về cộng đồng yếu thế. Cho dù, đó là một án mạng lấy đi cuộc sống một con người, hoặc chấm dứt những nguyên tắc vốn đã được nhìn nhận hàng thập kỷ.
“Nơi nào người ta bắt đầu đốt sách, nơi đó người ta rồi cũng sẽ thiêu người.”— Heinrich Heine. Câu nói nổi tiếng từ thế kỷ XIX của thi sĩ Heinrich Heine, tưởng chỉ là tiếng vọng u ám của bóng ma lịch sử nhưng hôm nay, giữa thế kỷ XXI, lời cảnh báo ấy lại trở nên rúng động – ngay trên đất nước từng được xem là ngọn hải đăng của tự do học thuật. Oái oăm thay, những dấu hiệu đầu tiên của bóng tối không phát xuất từ một chế độ độc tài phương Đông, mà từ chính nước Mỹ – xứ sở từng được xem là ngọn hải đăng của giáo dục tự do.
Donald Trump không đội vương miện, nhưng ông đã luyện được cách bắt cả một đảng chính trị quỳ gối. Và cũng như các ông vua cổ đại, ông không cần luật – ông chính là luật. Nếu Toà Tối cao chống đối, ông sẽ gọi đó là “phản quốc.” Nếu truyền thông phản biện, ông gọi đó là “tin giả.” Nếu có cuộc bầu cử mà ông thua, ông sẽ bảo đó là “gian lận.” Và nếu có ai dám nói điều gì khác, ông sẽ gửi quân đội tới – như ông đã làm ở Los Angeles, để dạy cho đám biểu tình “hỗn xược” ấy một bài học về dân chủ... bằng đạn cao su và lựu đạn cay.
Ryanne Mena là một nhà báo đưa tin về tội phạm và an toàn công cộng cho Southern California News Group. Thứ Sáu, 6/6, ngày đầu tiên diễn ra cuộc biểu tình phản đối chính sách nhập cư của chính quyền Trump, chống lại các cuộc bố ráp của Cảnh Sát Di Trú (ICE), Mena đã có mặt ngay trên đường phố Los Angeles, bên ngoài Trung tâm giam giữ Metropolitan,L.A. Tại đây, cô bị trúng đạn hơi cay ở đùi bên trái Ngày kế tiếp, nữ phóng viên này bị trúng đạn cao su của các đặc vụ liên bang bắn vào đầu, bên phải, cách tai của cô chỉ khoảng 1 inch. Những tấm ảnh Mena và các đồng nghiệp khác bị thương lan tỏa khắp Instagram, Twitter.
Giữa lúc Tòa Bạch Ốc đang tìm mọi cách cứu vớt mối quan hệ Trump-Musk thì các cựu quan chức an ninh y tế cho biết chính quyền Trump hủy bỏ $766 triệu trong các hợp đồng nghiên cứu phát triển vaccine mRNA để chống lại các loại đại dịch cúm. Với họ, đây là đòn giáng mới nhất vào quốc phòng quốc gia. Họ cảnh báo rằng Hoa Kỳ có thể phải nhờ đến lòng trắc ẩn của các quốc gia khác trong đại dịch tiếp theo. ABC News dẫn lời Beth Cameron, cố vấn cao cấp của Trung tâm Đại dịch thuộc Brown University Pandemic Center, và là cựu giám đốc Hội đồng an ninh quốc gia Tòa Bạch Ốc, cho biết: “Các hành động của chính quyền đang làm suy yếu khả năng phòng ngừa của chúng ta đối với các mối đe dọa sinh học. Việc hủy bỏ khoản đầu tư này là một tín hiệu cho thấy chúng ta đang thay đổi lập trường về công tác chuẩn bị ứng phó với đại dịch. Và điều đó không tốt cho người dân Mỹ.”
Ăn mặc đẹp là nói về thời trang. Lịch sử “thời trang cao cấp” thuộc về truyền thống của Pháp: Haute couture từ thế kỷ 17. Đến thế kỷ 19, ngành thời trang cao cấp đã phát triển thành một phương tiện kích thích tăng trưởng trong nền kinh tế Pháp. Trong thời gian này, các nhà tạo mốt như Dior, Chanel và Balenciaga đã được thành lập. Tuy nhiên, vào thế kỷ 20, ngành thời trang cao cấp ở Pháp đã mất đi phần lớn sự huyền bí của mình và phải đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng tăng từ các thị trường quốc tế khác, đặc biệt là ở Ý và Hoa Kỳ. Sự thành công của bối cảnh thời trang quốc tế và tiềm năng lợi nhuận đã thu hút sự chú ý của các tập đoàn hàng xa xỉ, được tiên phong bởi ông trùm kinh doanh người Pháp và người sáng lập LVMH Bernard Arnault vào năm 1987. Ngày nay, các tập đoàn này vẫn tiếp tục duy trì hoạt động lịch sử của các nhà thời trang xa xỉ thông qua việc bổ nhiệm các giám đốc sáng tạo, những người diễn giải và chỉ đạo triết lý thiết kế của thương hiệu.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.