(Lời tâm tình: Bài viết về “Sử Việt-Đất Việt” chỉ khái quát, không
đi sâu từng chi tiết của đề tài. Cuối mỗi bài viết, phần “Thiết
nghĩ” nếu có chỉ là góp ý của tác giả, không ngoài mục đích làm
sáng tỏ thêm về nội dung đã biên soạn. Trang Sử Việt và Trang Đất
Việt được đăng hằng tuần, luôn mong mỏi nhúm nhen tình tự dân tộc,
niềm yêu thương quê hương và giữ gìn Việt ngữ cùng văn hóa Việt.)
________________
VUA CHIÊU HOÀNG: LÝ NHẬT KIM
(1218 - 1278)
Phật Kim là con gái thứ của Lý Huệ Tông và bà Trần Thị Dung. Chị là công chúa Thuận Thiên, cả hai chị em sau này đều có thời là Hoàng hậu của Trần Thái Tông. Thuận Thiên gả cho Trần Liễu. Phật Kim công chúa được vua cha truyền ngôi năm 1224, lúc đó mới 7 tuổi, đế hiệu là Lý Chiêu Hoàng.
Lý Chiêu Hoàng làm vua tuổi còn quá trẻ, nên Trần Thủ Độ nắm hết quyền hành, Trần Cảnh lúc ấy 8 tuổi làm quan Chánh thủ, bưng khăn nước hầu vua, thấy Chiêu Hoàng mến Trần Cảnh. Trần Thủ Độ lập kế tác thành cuộc hôn nhân giữa Trần Cảnh và Chiêu Hoàng. Hôn lễ đế vương được cử hành ngày 21 tháng 10 năm Ất dậu (1225). Ngày 11 tháng 12 cùng năm Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho chồng là Trần Cảnh. Từ đấy nghiệp đế của nhà Lý, về nhà Trần. Nên dân gian có câu:
Trống chùa ai đánh thùng thùng
Của chung ai khéo vẫy vùng nên riêng.
Việc họ Trần thay họ Lý để ngự trị ngai vàng, Thủ Độ vốn đã tư thông với Thái Hậu Trần Thị, liền bày cách cho con các quan vào cung hầu Chiêu Hoàng. Mở lối cho Trần Cảnh là con Trần Thừa vào làm chức Chánh Thủ, một vị quan mới lên 8 tuổi! Trần hậu làm nội ứng nên Thủ Độ dễ dàng hành động.
Nhường ngôi chồng xong, bà được gọi là Hoàng hậu Chiêu Thánh. Bà sống với Trần Thái Tông 10 năm, tình cảm mặn mà. Tương truyền bà đã sinh người con đầu với vua Thái Tông, vào năm Quý Tỵ (1233) đặt tên là Trần Trịnh, nhưng chết sau khi sinh không lâu. Như vậy bà sinh con lúc bà mới 15 tuổi. Khoảng thời gian 4 năm sau đấy, bà không có con nữa, Trần Thủ Độ thấy vậy, tỉ tê với vợ là Trần Thị Dung (mẹ của Chiêu Thánh), bắt buộc Trần Cảnh bỏ Chiêu Thánh để lấy chị dâu là công chúa Thuận Thiên (vợ Trần Liễu, chị gái Chiêu Thánh) đương có mang 3 tháng. Chiêu Thánh sau đấy bị phế truất, Thuận Thiên được lập làm Hoàng hậu; là một việc làm trái luân thường đạo lý, mà cổ kim chưa từng thấy.
Năm 1258, bà ưng tướng Lê Phụ Trần, sống hạnh phúc và được 2 người con. Theo một số tài liệu đã ghi rằng: Người con trai là Lê Tông, khi trưởng thành được phong tước Thượng vị hầu, sau này được ban quốc tính (họ vua) và đổi tên là Trần Bình Trọng, chức Bảo Nghĩa Vương, là vị tướng anh hùng có câu mắng giặc nổi tiếng: “thà làm quỉ nước Nam còn hơn làm vương đất Bắc” vào năm 1285. Người con gái là Lê Thị Ngọc Khuê, thường gọi quận chúa Ứng Thụy, là người vợ hiền của Thượng tướng Thái sư Trần Quang Khải.
Cuối đời bà Chiêu Thánh cũng có cuộc sống bình yên với chồng con, tháng Tư năm 1278, bà qua đời lúc 61 tuổi.
*- Thiết nghĩ: Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho chồng là Trần Cảnh (Trần Thái Tông), khi ấy mới 7 tuổi, với tuổi còn non nớt, cả hai việc quan trọng là lấy chồng và nhường ngôi, là việc trọng đại của đời bà, nhưng đều do người khác định đoạt, chứ bà chưa đủ suy nghĩ chín chắn để quyết định?!
Chiêu Thánh đang ở ngôi báu, chấp nhận xuống làm Hoàng hậu, những tưởng được yên thân; nào ngờ bị phế truất lần nữa. Chiêu Thánh trước đấy mất ngôi, khi đến 19 tuổi lại lâm cảnh mất chồng, do bởi người mẹ ruột thông đồng với Trần Thủ Độ ép uổng! Bà đau đớn và chán nản, không thể chịu đựng nổi cảnh oái oăm nơi cung cấm, nên bà xuất gia, hy vọng câu kinh tiếng kệ sẽ quên đi sự tủi nhục cõi hồng trần. Nhưng vào năm 1258, Chiêu Thánh lại bị người chồng cũ (Trần Thái Tông) đem gả cho tướng quân Lê Phụ Trần, là muốn bà được hạnh phúc hay để thưởng công cho Lê Phụ Trần là người đã giúp vua thoát chết chốn sa trường?!.
Lý Chiêu Hoàng dù chỉ xuất hiện trên vũ đài chính trị ngắn ngủi, nhưng đã trở thành nhân vật độc đáo, thành đề tài thu hút sự quan tâm của nhiều người đã bàn bạc và sẽ thảo luận về bà Hoàng đế cũng là Hoàng hậu mãi mãi về sau. Nói đến Chiêu Thánh, không thể không nhắc nhở đến nhân vật Trần Thái Tông, là người đã mắc nợ bà quá nhiều?!.
Cảm khái: Lý Chiêu Hoàng
Vua cha, ngôi báu, chán chường giao
Bảy tuổi làm vua, chẳng ước ao
Lưu luyến quan hầu, e ấp nhượng
Lung lay chính sự, ngại ngùng trao?!
Nguyễn Lộc Yên
________________
VUA CHIÊU HOÀNG: LÝ NHẬT KIM
(1218 - 1278)
Phật Kim là con gái thứ của Lý Huệ Tông và bà Trần Thị Dung. Chị là công chúa Thuận Thiên, cả hai chị em sau này đều có thời là Hoàng hậu của Trần Thái Tông. Thuận Thiên gả cho Trần Liễu. Phật Kim công chúa được vua cha truyền ngôi năm 1224, lúc đó mới 7 tuổi, đế hiệu là Lý Chiêu Hoàng.
Lý Chiêu Hoàng làm vua tuổi còn quá trẻ, nên Trần Thủ Độ nắm hết quyền hành, Trần Cảnh lúc ấy 8 tuổi làm quan Chánh thủ, bưng khăn nước hầu vua, thấy Chiêu Hoàng mến Trần Cảnh. Trần Thủ Độ lập kế tác thành cuộc hôn nhân giữa Trần Cảnh và Chiêu Hoàng. Hôn lễ đế vương được cử hành ngày 21 tháng 10 năm Ất dậu (1225). Ngày 11 tháng 12 cùng năm Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho chồng là Trần Cảnh. Từ đấy nghiệp đế của nhà Lý, về nhà Trần. Nên dân gian có câu:
Trống chùa ai đánh thùng thùng
Của chung ai khéo vẫy vùng nên riêng.
Việc họ Trần thay họ Lý để ngự trị ngai vàng, Thủ Độ vốn đã tư thông với Thái Hậu Trần Thị, liền bày cách cho con các quan vào cung hầu Chiêu Hoàng. Mở lối cho Trần Cảnh là con Trần Thừa vào làm chức Chánh Thủ, một vị quan mới lên 8 tuổi! Trần hậu làm nội ứng nên Thủ Độ dễ dàng hành động.
Nhường ngôi chồng xong, bà được gọi là Hoàng hậu Chiêu Thánh. Bà sống với Trần Thái Tông 10 năm, tình cảm mặn mà. Tương truyền bà đã sinh người con đầu với vua Thái Tông, vào năm Quý Tỵ (1233) đặt tên là Trần Trịnh, nhưng chết sau khi sinh không lâu. Như vậy bà sinh con lúc bà mới 15 tuổi. Khoảng thời gian 4 năm sau đấy, bà không có con nữa, Trần Thủ Độ thấy vậy, tỉ tê với vợ là Trần Thị Dung (mẹ của Chiêu Thánh), bắt buộc Trần Cảnh bỏ Chiêu Thánh để lấy chị dâu là công chúa Thuận Thiên (vợ Trần Liễu, chị gái Chiêu Thánh) đương có mang 3 tháng. Chiêu Thánh sau đấy bị phế truất, Thuận Thiên được lập làm Hoàng hậu; là một việc làm trái luân thường đạo lý, mà cổ kim chưa từng thấy.
Năm 1258, bà ưng tướng Lê Phụ Trần, sống hạnh phúc và được 2 người con. Theo một số tài liệu đã ghi rằng: Người con trai là Lê Tông, khi trưởng thành được phong tước Thượng vị hầu, sau này được ban quốc tính (họ vua) và đổi tên là Trần Bình Trọng, chức Bảo Nghĩa Vương, là vị tướng anh hùng có câu mắng giặc nổi tiếng: “thà làm quỉ nước Nam còn hơn làm vương đất Bắc” vào năm 1285. Người con gái là Lê Thị Ngọc Khuê, thường gọi quận chúa Ứng Thụy, là người vợ hiền của Thượng tướng Thái sư Trần Quang Khải.
Cuối đời bà Chiêu Thánh cũng có cuộc sống bình yên với chồng con, tháng Tư năm 1278, bà qua đời lúc 61 tuổi.
*- Thiết nghĩ: Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho chồng là Trần Cảnh (Trần Thái Tông), khi ấy mới 7 tuổi, với tuổi còn non nớt, cả hai việc quan trọng là lấy chồng và nhường ngôi, là việc trọng đại của đời bà, nhưng đều do người khác định đoạt, chứ bà chưa đủ suy nghĩ chín chắn để quyết định?!
Chiêu Thánh đang ở ngôi báu, chấp nhận xuống làm Hoàng hậu, những tưởng được yên thân; nào ngờ bị phế truất lần nữa. Chiêu Thánh trước đấy mất ngôi, khi đến 19 tuổi lại lâm cảnh mất chồng, do bởi người mẹ ruột thông đồng với Trần Thủ Độ ép uổng! Bà đau đớn và chán nản, không thể chịu đựng nổi cảnh oái oăm nơi cung cấm, nên bà xuất gia, hy vọng câu kinh tiếng kệ sẽ quên đi sự tủi nhục cõi hồng trần. Nhưng vào năm 1258, Chiêu Thánh lại bị người chồng cũ (Trần Thái Tông) đem gả cho tướng quân Lê Phụ Trần, là muốn bà được hạnh phúc hay để thưởng công cho Lê Phụ Trần là người đã giúp vua thoát chết chốn sa trường?!.
Lý Chiêu Hoàng dù chỉ xuất hiện trên vũ đài chính trị ngắn ngủi, nhưng đã trở thành nhân vật độc đáo, thành đề tài thu hút sự quan tâm của nhiều người đã bàn bạc và sẽ thảo luận về bà Hoàng đế cũng là Hoàng hậu mãi mãi về sau. Nói đến Chiêu Thánh, không thể không nhắc nhở đến nhân vật Trần Thái Tông, là người đã mắc nợ bà quá nhiều?!.
Cảm khái: Lý Chiêu Hoàng
Vua cha, ngôi báu, chán chường giao
Bảy tuổi làm vua, chẳng ước ao
Lưu luyến quan hầu, e ấp nhượng
Lung lay chính sự, ngại ngùng trao?!
Nguyễn Lộc Yên
Gửi ý kiến của bạn
