Hoa Thịnh Đốn Bắt Đầu Làm Việc"
Vũ Linh
...con cọp hung hãn Obama đã biến thành con mèo hiền lành...
Trên cột báo này, hai tuần qua có hai bài viết hình như là “có thiện cảm với tổng thống mới”, khiến không ít độc giả ngạc nhiên! Thật ra, đó không phải là chuyện đáng ngạc nhiên. Kẻ viết này không có thành kiến kiểu nhắm mắt nhắm mũi chống đối tổng thống. Cái gì đồng ý thì nói đồng ý, cái gì không đồng ý là nói không đồng ý thôi. Với tư cách công dân sống trong chế độ tự do này, tất cả quý độc giả cũng đều có quyền như vậy thôi.
Không ai có thể chối cãi được trong hơn một tháng qua, từ sau ngày bầu cử Tháng Mười Một, một không khí làm việc mới đã xuất hiện tại Hoa Thịnh Đốn. Ông tổng thống “được làm vua” Barack Obama đã bất ngờ biến thành một tổng thống thật ôn hoà, vẫn thuộc “phe ta” Dân Chủ dĩ nhiên, nhưng cũng rất thân thiện với “phe địch” Cộng Hòa.
Kết quả bầu cử đã là một gáo nước lạnh thức tỉnh tổng thống là chủ trương cấp tiến của ông bị dân Mỹ coi như cực đoan quá đáng không thể chấp nhận được. TT Obama đã hiểu ngay tương lai chính trị của ông - nôm na ra là chuyện tái tranh cử năm 2012 - tùy thuộc phần lớn vào thái độ của ông trong hai năm tới. Tiếp tục con đường cực đoan bất hợp tác với đối lập sẽ bảo đảm ông trở thành một tổng thống một nhiệm kỳ như TT Carter trước đây. Thay đổi kế sách trị nước, theo con đường ôn hòa hơn, tôn trọng và hợp tác với đối lập thì sẽ có nhiều hy vọng lập lại được thành quả của TT Clinton, đắc cử lại, trở thành tổng thống của Hợp Chủng Quốc chứ không còn là tổng thống của nhóm Dân Chủ cấp tiến cực đoan nữa.
Trong thời gian trên dưới một tháng sau ngày bầu cử giữa mùa, một loạt dự luật đã được đưa qua quốc hội. Nói như TT Obama, quốc hội “vịt què” (lame duck) đang chờ ngày chuyển giao cho khoá mới vào tháng Giêng, đã thành một quốc hội tích cực và hữu hiệu nhất trong lịch sử cận đại Mỹ. Khoan nói đến các dự luật lớn lao, ngay cả ông dân biểu Cao Quang Ánh nhà ta, trong khi chuẩn bị dọn nhà về lại New Orleans cũng đã đưa ra quốc hội được hai dự luật tranh đấu cho nhân quyền Việt Nam.
Nói về các dự luật lớn, quan trọng nhất là luật gia hạn luật giảm thuế của TT Bush, như kẻ viết này đã bàn qua trên cột báo tuần trước.
Ngay sau đó, TT Obama cũng đã “làm việc” với quốc hội và đạt được hai quyết định quan trọng khác: thông qua luật hủy bỏ chế độ DADT trong quân đội, và phê chuẩn hiệp ước START ký kết với Nga.
- DADT: đây là từ viết tắt của “Don’t Ask Don’t Tell”, chỉ chính sách do TT Clinton ban hành, chủ trương “quân đội không hỏi và quân nhân không khai” về chuyện đồng tính của các quân nhân khi nhập ngũ. Đây là giải pháp tiêu biểu của ông tổng thống chuyên môn tránh né Bill Clinton. Giải pháp nhắm một mắt làm ngơ chẳng giải quyết được gì, nhưng TT Clinton không dám cho phép hay cấm đoán chuyện người đồng tính tham gia tòng quân. Phe cấp tiến dĩ nhiên muốn chấp chận đồng tính trong khi phe bảo thủ dĩ nhiên chống đối kịch liệt. Bây giờ thì TT Obama đã thuyết phục được khối Cộng Hòa, xóa bỏ giải pháp nhắm một mắt, và coi như cho phép dân đồng tính được công khai gia nhập quân đội.
- START là từ viết tắt của Strategic Arm Reduction Treaty. Đây là một hiệp ước song phương giữa Mỹ và Nga, do TT Reagan đề nghị năm 1982, nhằm cắt giảm vũ khí hạt nhân của cả hai nước. Hiệp ước này đã liên tục được gia hạn, mỗi lần gia hạn là một lần giảm số lượng hoả tiễn nguyên tử của cả hai nước, lần cuối cùng là vào tháng Tư vừa qua giữa TT Obama và TT Medvedev, nhưng chưa được quốc hội hai nước phê chuẩn. Hiệp ước này bị khối bảo thủ cực đoan trong đảng Cộng Hoà chống đối. Nhưng trong những ngày qua, TT Obama vận động được hậu thuẫn của cả hai cựu TT Bush (cha và con) và của một chục cựu bộ trưởng ngoại giao Cộng Hoà như Tiến Sĩ Henry Kissinger (ngoại trưởng thời TT Nixon), George Schultz (thời TT Reagan), Jim Baker (thời TT Bush cha), tướng Colin Powell (thời TT Bush con)…, và hầu hết cấp lãnh đạo quân lực. Việc quốc hội cuối cùng đã thông qua được hiệp ước này cũng có thể coi như là một sự thất bại của khối bảo thủ cực đoan Cộng Hoà.
Ngoài ra, một số luật nhỏ hơn cũng đã được thông qua, chẳng hạn như luật về an toàn thực phẩm, luật bồi thường và bảo đảm chữa trị cho các nhân viên công lực bị đau bệnh trong khi đối phó với vụ tấn công 9/11, đồng thời khối Cộng Hòa cũng phê chuẩn một số thẩm phán do TT Obama đề nghị.
Thật ra, các dự luật được thông qua đều là những nhân nhượng của khối bảo thủ Cộng Hoà, nhưng sự nhân nhượng này là một thứ trao đổi “có qua có lại mới toại lòng nhau” của Cộng Hòa để đáp ứng lại thái độ hợp tác thân thiện mới của TT Obama. Một trao đổi mà trước đây đã không thể có được.
Thái độ hợp tác mới của TT Obama chẳng những được thể hiện qua việc gia hạn luật giảm thuế của TT Bush, mà còn qua một vài quyết định khác như chấp nhận sự thất bại của hai dự luật DREAM Act và Omnibus Bill.
- DREAM là luật cho phép con vị thành niên của các di dân bất hợp pháp sau này có thể trở thành hợp pháp có điều kiện, như tốt nghiệp trường đại học Mỹ, hay gia nhập quân đội một thời gian. Luật này bị khối Cộng Hòa cùng với khối bảo thủ trong Dân Chủ đánh bại.
- Omnibus bill là dự luật hơn một ngàn tỷ bổ túc ngân sách quốc gia. Luật này cũng bị khối Cộng Hòa đánh bại vì trong đó có khoảng trên tám tỷ đô tiền quà cáp linh tinh vớ vẩn cho các dân biểu nghị sĩ (porks hay earmarks). Đây là một chiến thắng lớn của nhóm bảo thủ Tea Party, là nhóm chính trị chống đối mọi hình thức quà cáp này.
***
Nếu đi vào chi tiết từng bộ luật thì chúng ta có thể kéo dài cuộc thảo luận ủng hộ hay chống đối từng bộ luật một. Nhưng nhìn chung thì ta thấy một không khí mới tại thủ đô Hoa Thịnh Đốn: có sự hợp tác, có qua có lại giữa hai đảng để thông qua hay không thông qua những bộ luật, khác hẳn với cảnh một bên nhắm mắt chống đối, một bên nhắm mắt làm tới. Đó mới chính là điều quan trọng đối với người dân. Điều cần thấy là có những cuộc tranh luận trong sáng, để có những quyết định trong dân chủ mà chúng ta đều chấp nhận dù đồng ý hay không đồng ý. Không còn chuyện tiếng nói của đối lập bị coi như tiếng “chó sủa trong sa mạc” như trước đây.
Nhìn vào việc hàng loạt luật được quốc hội quyết định trong thời gian kỷ lục chưa tới một tháng, truyền thông Mỹ đã bầy tỏ thái độ.
Nói chung, họ nhận định những quyết định này đánh dấu một chuyển hướng cơ bản, có thể nói là một cuộc “hồi sinh” của TT Obama, bảo đảm việc đắc cử của ông trong hai năm nữa. Cuộc chuyển hướng này còn mau mắn hơn cuộc chuyển hướng của TT Clinton trước đây. TT Clinton phải mất nửa năm mới hoàn hồn để đưa ra sách lược “tam đầu chế” (triangulation), tự đặt mình lên trên hai chính đảng. TT Obama chỉ cần hai tuần đã thay đổi sách lược. Mau mắn đến độ có nhiều người thắc mắc không hiểu TT Obama có một lập trường nền tảng vững chắc nhưng uyển chuyển, hay chỉ là người theo “thời cơ chủ nghiã”, làm bất cứ gì kể cả việc nhẩy từ cấp tiến cực đoan qua bảo thủ, để bảo đảm tương lai chính trị của cá nhân mình.
Khối cấp tiến cực đoan thì công khai tỏ thái độ bất mãn và mạnh mẽ chỉ trích TT Obama đã bán đứng họ, “đầu hàng” phe Cộng Hòa vì nhu cầu chính trị ngắn hạn. Họ nhìn vào hoạt động của quốc hội trong thời gian qua và cho rằng những nhượng bộ của TT Obama như gia hạn luật giảm thuế của TT Bush, chấp nhận để luật DREAM và Omnibus bị bác là những nhân nhượng quá lớn, so với những nhượng bộ của Cộng Hoà như thông qua luật chấp nhận đồng tính trong quân đội (chỉ ảnh hưởng đến vài trăm quân nhân đồng tính là nhiều) và gia hạn hiệp ước START (dù sao cũng là hiệp ước do TT Cộng Hòa Reagan khai sinh).
Khối bảo thủ thì dĩ nhiên hoan nghênh cách làm việc mới và tin rằng chỉ có phương thức hợp tác lưỡng đảng này mới thật sự phục vụ quyền lợi của toàn dân.
Bất kể quan điểm hoan nghênh hay chống đối, phần lớn quan sát viên cho rằng hai năm tới vẫn là con đường rất dài, chưa ai biết chắc tình hình sẽ chuyển biến như thế nào.
Cụ thể là việc gia hạn giảm thuế. Luật này được gia hạn hai năm, tức là sẽ hết hiệu lực cuối năm 2012, cũng là lúc sẽ có cuộc bầu tổng thống và quốc hội. Gia hạn hay không gia hạn luật này chắc chắn sẽ là đề tài nóng bóng của mùa tranh cử đó. Phe Cộng Hòa chắc chắn hô hào gia hạn vĩnh viễn luật này, trong khi TT Obama sẽ bị áp lực mạnh của khối cấp tiến để gia tăng mức thuế của dân “nhà giàu”. Ông sẽ ăn nói như thế nào với khối cử tri cột trụ của ông"
Hay luật DREAM" Tiếp tục chịu áp lực của khối bảo thủ để không thông qua luật này sẽ khiến hàng triệu cử tri Mỹ La Tinh có thể bất mãn, ngồi nhà, thay vì đi bầu cho TT Obama như năm 2008"
Một vấn đề có thể nói “khổng lồ” khác: đó là chuyện cải tổ y tế. Phe Cộng Hoà sẽ vận động hủy bỏ luật cải tổ này, nhưng ít hy vọng thành công. Và họ sẽ tìm cách giảm thiểu tác dụng bằng cách sửa đổi chi tiết thực hành luật, cũng như kiểm soát hầu bao, không phê chuẩn ngân sách cần thiết để thi hành luật. TT Obama sẽ phản ứng như thế nào"
Rồi đến vấn đề ngân sách và nợ quốc gia. Vấn đề cực kỳ gai góc này là một trong những lý do quan trọng nhất đưa đến sự lớn mạnh và thành công của nhóm Tea Party. Cả hai chính đảng sẽ đều phải quan tâm đến việc giảm chi tiêu, cắt thâm thủng ngân sách, trả bớt nợ nần của cả nước. Căn bản thì như vậy, nhưng cắt gì, giảm gì, đó mới là vấn đề.
Cuối cùng và có lẽ quan trọng hơn cả là vấn đề phục hồi kinh tế, tái tạo công ăn việc làm cho dân. Hai chính đảng khác biệt chính kiến từ cơ bản trên vấn đề này. Bất kể thái độ hợp tác chân thành hay không chân thành của cả hai bên, sẽ rất khó đạt được thỏa hiệp, đồng thời tỷ lệ thất nghiệp giỏi lắm sẽ chỉ giảm xuống mức 9% hay 8% là nhiều.
Nhìn vào các vấn đề lớn trên, ta sẽ thấy những quyết định mới đây của quốc hội có vẻ như đều là những “chuyện nhỏ” nhất thời.
Nói cách khác, việc thay đổi thái độ của TT Obama có thể chỉ là những biện pháp ngắn hạn, nhất thời, để cứu vãn tình thế sau cơn thảm bại Tháng Mười Một, để mua thời gian rồi tính sách lược lại. Ta hãy chờ xem.
Dù sao thì bước qua năm mới, người ta cũng đang thấy con cọp hung hãn Obama đã biến thành con mèo hiền lành, có lẽ để thuận theo… lịch Tầu! (26-12-10)
Quý độc giả có thể liên lạc với tác giả để góp ý qua email: Vulinh11@gmail.com. Bài của tác giả được đăng mỗi Thứ Ba trên Việt Báo.
Gửi ý kiến của bạn
